Düşün, düşün…
Haftalık Düşünce Özgürlüğü Bülteni
(Sayı 11/17, 17 Mart 2017)
Geçen hafta neler oldu?
*** Referandum öncesi iç ve dış politikada söylemlerini sertleştiren AKP hükümeti, ‘Evet’
propagandası amacıyla Avrupa ülkelerinde toplantılar yapmakta ısrar edince 12 günde 6 ülkeyle kriz yaşanmasına neden oldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Avrupa ülkelerine ‘Nazi’
benzetmesi yaptı. Ancak Türkiye’deki mevcut seçim kanununa göre yurtdışında propaganda faaliyeti zaten yasaklanmış durumda.
*** Rotterdam’da yapmayı planladığı referandum konuşması iptal edilen Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu'nun karara rağmen Hollanda'ya gideceğini açıklamasının ardından, Hollanda uçağın iniş iznini iptal etti. Kriz, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Betül Sayan Kaya’nın sınır dışına çıkarılması ile doruğa tırmandı.
*** Cumhurbaşkanı Erdoğan referandumda ‘Hayır’ oyu kullanacakları “teröre” destek vermekle suçlamaya devam ederken “Evet’ oyu idamın parlamentoya gelmesi demektir”
diye konuştu. Erdoğan, tutuklu Die Welt muhabiri Deniz Yücel’i ‘terörist’ ve ‘ajan’ diye nitelemeyi sürdürerek, “bedelini ödeyecek” dedi.
*** AB Komisyonunun Komşuluk Politikası ve Genişlemeden Sorumlu Üyesi Johannes Hahn, ‘hukuk devleti’ gibi ilerleme sağlanamayan alanlarda Türkiye’ye verilen mali yardımların durdurulduğunu söyledi, "müzakerelerin fiilen durma” noktasına geldiğini belirtti.
*** Ankara, Avrupa’dan gelen uyarıları görmezden gelirken, hükümet yetkilileri OHAL kapsamında yeni KHK’ler hazırlandığını duyurdu. AB Bakanı Ömer Çelik, olağanüstü halin (OHAL) kaldırılmasının demokrasi ve hukuku savunmasız bırakacağını öne sürdü.
*** Eşit Haklar İçin İzleme Derneği’nin hazırladığı ‘Toplantı ve Gösteri Hakkı İzleme Raporu’nun verilerine göre sadece son 15 ayda müdahale edilen barışçıl gösteri sayısı 264 oldu.
*** IŞİD karşıtı koalisyonun sözcüsü Albay John Dorrian, Rakka operasyonunda Suriye Demokratik Güçleri'nin kesin olarak katılacağını belirtti. Türkiye’nin hamlesi ise sahaya Arap aşiretleri sürmek oldu. 50 aşiret lideri Türkiye destekli Özgür Suriye Ordusu’nun (ÖSO) komutasında yeni bir oluşum için Şanlıurfa’da bir araya geldi. “El Cezire ve Fırat Aşiretleri Ordusu” adı altındaki askeri örgütlenmenin hedefinde PYD de bulunuyor.
*** Diyarbakır’ın Lice ilçesine 5 Mart’ta ilan edilen sokağa çıkma yasağı ve operasyonlar devam ediyor. İçişleri Bakanı 7 bin kişiyle yürütülen operasyonlara önümüzdeki günlerde yenilerinin ekleneceğini açıkladı. HDP üye ve yöneticilerine yönelik operasyonlar da Newroz öncesinde hız kazandı. Diyarbakır’da ise sivil toplum örgütleri
Hollanda ile Türkiye arasında diplomatik kriz
Hollanda, ‘referandum’ etkinliği için Rotterdam’a gideceğini, kendisine kimsenin engel olamayacağını CNN’de açıklayan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun uçuş iznini iptal etti. Bunun üzerine başlayan gerilimde Cumhurbaşkanı Erdoğan, daha önce Almanya için kullandığı ‘Nazi’ benzetmesini yineledi. Türkiye ile Hollanda arasındaki kriz, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Betül Sayan Kaya’nın sınır dışına çıkarılması ile doruğa tırmandı.
Çavuşoğlu’na yönelik uygulamaya karşı Rotterdam'daki Türkiye Başkonsolosluğu önünde yapılan protestoya katılmak isteyen ancak izin verilmeyen Bakan, polis eşliğinde Almanya’ya gönderildi. Hollanda polisi, konsolosluk önünde toplananlara müdahale etti, basın mensuplarının da polis şiddetine maruz kaldığı saldırıda 7 kişi yaralandı, 12 kişi gözaltına alındı.
Ankara, Hollanda’nın Türkiye’deki diplomatik temsilciliklerini güvenlik gerekçesiyle kapatırken, Cumhurbaşkanı Erdoğan “Bedel ödeyecekler”, Başbakan Binali Yıldırım da
“Misliyle karşılık verilecektir” açıklaması yaptı. Hollanda’ya iki ayrı nota verildi, yazılı özür talep edildi. Ardında Hollanda’ya yönelik yaptırımları açıklayan Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş, üst düzey ilişkilerin, planlanmış toplantıların, resmi görüşmelerin askıya alındığını ve diplomatik uçuşların iptal edildiğini açıkladı.
Türkiye’nin referandum, Hollanda’nın seçim süreçlerinde bulunması yaşanan krizde önemli bir etken olarak rol oynarken böylelikle iki ülke için de dış politika, doğrudan iç politikanın bir uzantısı haline dönüşmüş oldu. Öte yandan 2008 yılında AKP hükümeti tarafından yurtdışında, yurtdışı temsilciliklerinde ve gümrük kapılarında her türlü propagandanın yasaklanmış olmasına rağmen AKP’li bakanlar, referandum mitingleri yapmak istemeyi sürdürerek adeta kendi koydukları yasağı delmekte ısrar ediyorlar.
Yurtdışındaki referandum etkinliklerine yönelik iptaller ise, Almanya ve Hollanda’nın ardından İsviçre, Avusturya ve Danimarka’yla sürdü.
Venedik Komisyonu: OHAL ile medya özgürlüğü geriledi
Venedik Komisyonu, Olağanüstü Hal (OHAL) uygulaması ve bu uygulama kapsamında çıkarılan Kanun Hükmünde Kararnamelerin (KHK) Avrupa standartlarında medya özgürlüğüyle uyumlu olmadığını belirtti. Komisyon, KHK'larla bazı medya kuruluşlarının kapatılmasını "uluslararası hukuka aykırı” ve “olağanüstü tehlikeli” şeklinde değerlendirildi, medya özgürlüğünün güvence altında olmadığı bir ortamda anayasa değişikliğinin yapılması “kaygı uyandırıyor” dedi.
Benzer kaygıları, gazeteciler hakkında terör örgütü üyeliğinden açılan soruşturmalar ve tutuklamalar konusunda da dile getiren Komisyon, OHAL uygulamasının mutlak gerekli kılmadığı ve KHK’larla alınmış önlemlerin de “kaldırılması” yönünde görüş belirtti.
AGİT: Referandum kampanyalarında engeller artıyor
Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın (AGİT) baş seçim gözlemcisi Georg Link, Türkiye'de referandum öncesinde adil kampanya ortamı önündeki engellerin arttığı uyarısında bulundu. Link, 2015'deki meclis seçimleri öncesinde de ifade ve basın özgürlüğüne yönelik yoğun kısıtlamalar olduğunu ve bu durumun daha da arttığını söyledi. AGİT'in referandumu izlemek istediğini belirten Link, "Ankara'ya yaklaşık 10 kişilik deneyimli uzmanlardan oluşan bir ekip ve ülke genelindeki durumu izlemek üzere uzun vadeli 26 seçim gözlemcisi göndereceğiz" diye konuştu.
Son altı yılda ‘Cumhurbaşkanına hakaret’ten 3 bine yakın dava, 280 beraat
Prof. Dr. Yaman Akdeniz ve Yrd. Doç. Dr. Kerem Altıparmak’ın, Cumhurbaşkanına hakaret davalarıyla ilgili, İnsan Hakları Ortak Platformu (İHOP) için hazırladığı rapora göre son altı yılda Cumhurbaşkanına hakaret gerekçesiyle 2 bin 673 dava açıldı, bunlardan sadece 280’inde beraat kararı çıktı. 2015 yılı içerisinde Erdoğan’a hakaret suçlamasıyla 1953 soruşturma açıldı, 238 kişi mahkum oldu, 151 kişi hakkında verilen cezanın açıklanması geri bırakıldı, 120 davada beraat kararı çıktı.
Türk Ceza Kanunu’nun 299’uncu maddesinin kaldırılması talep eden akademisyenler, AİHM’in İspanya kralının özel yasayla korunmasını Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne aykırı bulduğunu hatırlattı; “Bir kişiyi ‘kusursuz, mutlak, özel hayatında yaptıklarıyla bile devletin sembolü’ olarak görmek insan hakları ve hukuk devletine saygılı bir cumhuriyette asla kabul edilemez” dedi.
Son 15 ayda müdahale edilen barışçıl gösteri sayısı 264
Eşit Haklar İçin İzleme Derneği’nin yayımladığı ‘Toplantı ve Gösteri Hakkı İzleme Raporu’nun verilerine göre sadece son 15 ayda müdahale edilen barışçıl gösteri sayısı 264 oldu.
Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefetten soruşturma yürütüldü ve 67 bin 453 kişi hakkında dava açıldı. Mahkemelerce son 5 yılda bu suçtan hakkında dava açılan 82 bin 924 kişiden 27 bin 278’i beraat etti, 7 bin 408 kişi mahkûm oldu. 8 bin 88 kişi hakkında ise hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verildi.
Rapora erişim için: https://goo.gl/gWw5Gj
Norveçli bir gazeteci AKP'lilerin saldırısına uğradı
KHK ile ihraç edilen Eğitim-Sen üyesi Nazife Onay’ın İstanbul Şişli’deki oturma eylemine polis müdahale etti. Onay, polisler tarafından darp edilerek gözaltına alınırken, aynı yerde referandum çalışması yapan AKP’liler eylemi takip eden gazetecilere saldırdı.
Gazetecilere “Siz Hollanda'ya çalışıyorsunuz.. Göreceksiniz” diyerek tehditler savuran AKP’liler, Onay ile röportaj yapmaya gelen Norveçli bir gazeteciye ‘Hollandalı’ diye linç girişiminde bulundu. Olay esnasında polislerin gruba müdahale etmemesi ise dikkat çekti.
Urfa’da Newroz afişlerine toplatma kararı
Urfa 2. Sulh Ceza Mahkemesi, HDP tarafından kentin çeşitli yerlerine Newroz
Öte yandan Urfa Valiliği, kent genelinde Newroz etkinliklerini de kapsayacak şekilde her türlü yürüyüş, basın açıklaması ve mitingi 30 gün süreyle yasakladı. OHAL Kanunu’na dayanarak alınan kararda ‘kamuya yararlı dernekler’ bu yasaktan muaf tutuldu. Ancak
‘kamuya yararlı dernekler’den ne kastedildiği ve bu derneklerin nasıl belirlendiği ise belli değil.
İstanbul ve Ankara’da yapılması planlanan Newroz kutlamaları da valilikler tarafından
“provokasyon” gerekçesiyle yasaklandı.
Gazeteci İsmail Eskin’e 3 yıl 1 ay 15 gün hapis cezası
Gazeteci İsmail Eskin, Diyarbakır’da ilan edilen sokağa çıkma yasakları ve insan hakları ihlallerine ilişkin Twitter hesabında yaptığı paylaşımlar nedeniyle açılan davada 1 ay 15 gün hapis cezasına mahkum oldu. Diyarbakır 4. Ağır Ceza Mahkemesi, ‘örgüt propagandası’ndan mahkum ettiği gazeteci hakkındaki cezayı ertelemedi.
Boğaziçi Üniversitesi'nde ilk: imzacı akademisyenin işine son verildi
Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Noemi Levy-Aksu’nun işine son verildi. Akademisyene YÖK’ten gönderilen yazıda sözleşmesinin uzatılmadığı bildirildi. Barış İçin Akademisyenler bildirisine imza atan Levy-Aksu, bu bildiride imzası bulunup Boğaziçi Üniversitesi’nden gönderilen ilk isim oldu. Böylece akademisyenlere
Öte yandan İstanbul Teknik Üniversitesi'nde KHK'lerle ihraç edilen akademisyenleri için destek eylemi yapan 24 öğrenci hakkında soruşturma açıldı. Rektörlük, öğrencileri izinsiz gösteriye katılmak ve slogan atmakla suçladı.
Zorunlu din dersi için yürütmeyi durdurma kararı
Antalya 3. İdare Mahkemesi, bir ailenin çocuklarının din dersinden muaf tutulması için açtığı davada uygulamanın öğrenci lehine yürütmesini durdurma kararı verdi.
Antalya Muratpaşa Kaymakamlığına müracaat ederek çocuklarının zorunlu Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerinden muaf tutulmasını isteyen aileye Kaymakamlık dersin zorunlu olduğu yanıtı vermişti. Bunun üzerine açılan davada Kaymakamlık, zorunlu din dersinden Hristiyan ve Musevi yurttaşların muaf olduğunu, davacı öğrencinin bu muafiyet kapsamı dışında kaldığını savundu.
Ancak Anayasaya ve AİHS’e atıf yapan idare mahkemesi, dersin dini ve felsefi inançlarına uygun olmadığını belirten davacıların herhangi bir din mensubu olduğuna bakılmaksızın, temel hak ve hürriyetlerden olan inanç özgürlüğü kapsamında dersten muaf tutulması gerektiğine hükmetti.
Öte yandan Newroz öncesinde HDP üye ve yöneticilerine yönelik pek çok kentte de operasyonlar düzenlendi. İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya, Adana, Hatay, Maraş, Mardin ve Van’da onlarca eve sabaha karşı düzenlenen baskınlarda en az 175 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanlar arasında Mardin Süryani Birliği Derneği Başkanı gazeteci Yuhanna Aktaş, Radyo Dünya Genel Yayın Yönetmeni Medine Gümüş, DİHABER Muhabiri Hayri Demir ve gazeteci Cüneyt Yavuz da bulunuyor.
Darp eden polise, polis ifadesiyle takipsizlik
OHAL dönemindeki ihraçlara karşı Ankara’da düzenlenen bir protestodaki polis şiddetini görüntülemek isteyen avukat Aytaç Ünsal’ı darp eden polisler hakkındaki soruşturma takipsizlikle sonuçlandı.
Savcılık, Ünsal’ın darp edildiğinin doktor raporuyla kanıtlandığını ancak polislerin “zor kullanma yetki sınırları içerisinde kaldığını” savundu. Soruşturma kapsamında sadece görevli polislerin ifadesini alan, olay görüntülerinin dosyaya sunulması ve tanıkların dinlenilmesi talebini ise kabul etmeyen savcılık, kararını sadece bu polislerin ifadesine dayandırdı.
Şiddetsiz Eylem Atölyesi’nin dördüncü buluşması 19 Mart’ta
Düşünce Suçu(!?)na Karşı Girişim ve Şiddetsizlik Merkezi’nin birlikte organize ettiği
‘Şiddetsiz Eylem Atölyeleri’nin dördüncüsü 19 Mart 2017 saat 15:00’de Kadıköy
DÜŞÜNCE SUÇLARI MÜZESİ’NDE BU HAFTA
Gündemden uzak kalmayın
Düzenli olarak güncellenen müzemizden gündemi en eğlenceli biçimde takip edin.
OHAL’de Meclis ve Yaşam
Hollanda ile diplomatik ilişkilerdeki gerilim artıyor. Başbakan Yardımcısı Kurtulmuş, Hollanda’ya nota verilmesinin ardından üst düzey ilişkilerin ve planlanmış toplantılar ile üst düzey resmi görüşmelerin askıya alındığını, ertelendiğini açıkladı.
Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın (AGİT) baş seçim gözlemcisi Georg Link, Türkiye'de referandum öncesinde adil kampanya ortamı önündeki engellerin arttığı uyarısında bulundu.
Suriye
Astana’daki Suriye görüşmelerinde garantör ülkelerin Suriye'de ateşkesin izlenmesi ve uygulanmasının sağlanması için kurdukları mekanizmayı güçlendirme kararı aldıkları açıklandı. Görüşmelere son gün, silahlı muhaliflerden bir heyet katıldı.
DÜŞÜNCE SUÇU DURUŞMALARI
• 14 Mart'ta yargılanmalarına devam edilen Özgür Gündem Danışma Kurulu Üyeleri; İnan Kızılkaya, Aslı Erdoğan, Necmiye Alpay, Emire Eren Keskin, Arif Altan, Bilir Kaya, Ragıp Zarakolu, Bilge Aykut, Kemal Sancılı'nın davaları 22 Haziran tarihine ertelendi.
• Sosyal medya paylaşımları nedeniyle “Halkı kin ve düşmanlığa tahrik etmek” suçundan 3 yıla kadar hapsi istenen modacı Barbaros Şansal, dava kapsamında İstanbul 43. Asliye Ceza Mahkemesi’nde hakim karşısına çıktı. Duruşma, 1 Haziran’a ertelendi.
GELECEK HAFTANIN DURUŞMALARI
• Erol Önderoğlu, Şebnem Korur Fincancı ve Ahmet Nesin hakkında Özgür Gündem Gazetesi'ne destek kapsamında nöbetçi Genel Yayın Yönetmenliğini yaptıkları tarihlerde yayınlanan Özgür Gündem Gazetesi nüshalarında terör örgütü propagandası yapıldığı iddiasıyla açılan davanın bir sonraki duruşması 21 Mart saat 11'de İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülecek.
• Aydın/ Söke'de 'Bu Suça Ortak Olmayacağız' metnini imzalamaları sebebiyle haklarında dava açılan Barış İçin Akademisyenlere destek çıkmak üzere sivil itaatsizlik eylemi olarak 'onlar suçluysa biz de suçluyuz' diyerek kendilerini ihbar eden 46 kişi hakkında 'terör örgütü propagandası' yaptıkları iddiasıyla açılan davanın bir sonraki duruşması 22 Mart saat 16'da Söke 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülecek.
