Düşün, düşün…
Haftalık Düşünce Özgürlüğü Bülteni
(Sayı 3/17, 20 Ocak 2017)
Geçen hafta neler oldu?
*** Anayasa değişiklik teklifinin birinci tur oylaması tüm maddelerin kabul edilmesiyle sona erdi. İçtüzük gereği verilen 48 saatlik aranın ardından ikinci tur görüşmeler başladı. İlk 11 maddeyle ilgili yasama süreci tamamlandı. Hükümet Sözcüsü Numan Kurtulmuş, anayasa değişikliği ile ilgili referandumun Nisan ayının başında yapılacağını söyledi.
*** Anayasa değişikliğiyle ilgili Cumhurbaşkanı Erdoğan: “Devletin işlerliğinde bir patinaj var. Bu patinajın ortadan kaldırılması gerekiyor. Çift başlılık işte bunu getiriyor” dedi.
*** Erdoğan darbe girişiminin ardından başlatılan tasfiyelerle ilgili olarak “Daha bu temizlik yapılmış, bitmiş değil. Daha çok işimiz var” diye konuştu. İnanç özgürlüğüne, fikir özgürlüğüne ve düşünce özgürlüğüne yasak gelmediğini ve bundan sonra da gelmeyeceğini savundu.
*** Erdoğan, Gezi Parkı protestolarını hatırlatarak, bu tür eylemlerin arkasında ‘dış güçler’in bulunduğu ve amacın Türkiye’yi parçalamak olduğu iddiasını tekrarladı;
ekonomide yaşanan dalgalanmayla ilgili ‘küresel saldırı’ iddiasını da sürdürdü;
“Türkiye'nin yanında olmayan karşısındadır prensibi ile mücadele alanımızı genişleteceğiz" dedi.
*** Yılbaşı gecesi düzenlenen ve 39 kişinin öldüğü saldırının faili Abdulkadir Maşaripov İstanbul’da yakalanarak gözaltına alındı.
*** Türkiye ve Rusya ilk defa IŞİD’e karşı ortak hava operasyonu düzenledi.
*** Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink, katledilişinin 10. yılında gazete önünde anıldı. Rakel Dink konuşmasında "Cinayetin faili devlettir... Kutsal olan devlet değil, insandır. Kutsal olan yaşamdır" dedi.
*** Bu hafta DBP’li iki belediyeye daha operasyon düzenlendi; kayyum atanan belediyelerin sayısı 59’a ulaştı.
*** Trabzon’da savcılık işkence iddiasıyla yapılan bir başvuruyu OHAL kararnamesiyle kamu görevlilerinin cezai sorumlulukları bulunmadığını savunarak reddetti.
*** Hükümet, Birleşik Metal-İş Sendikasının 14 fabrikada ilan ettiği grevleri 'milli güvenlik’ gerekçesiyle 60 gün süreyle erteleyerek fiili olarak yasakladı.
*** Tutuklu Gazetecilerle Dayanışma Platformu’nun verilerine göre cezaevlerindeki gazetecilerin sayısı 150’ye ulaştı. Erdoğan’a hakaretten tutuklanan gazeteci Hüsnü Mahalli hakkında dava açıldı. İddianameyi kabul eden mahkeme sağlık sorunları yaşayan gazetecinin tahliyesine karar verdi. Cumhuriyet gazetesine yapılan operasyonla tutuklanan yazarlar ve Twitter paylaşımlarıyla tutuklanan gazeteci Ahmet Şık hala iddianame bekliyor.
*** Milli Eğitim Bakanlığı, müfredattan evrim teorisini çıkardı.
---
Hrant Dink cinayetinin 10. yılı...
Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink, bir haberi, bir yazısıyla hedef gösterildi, tehdit edildi; ayrımcılıktan, milliyetçilikten beslenen nefretin sonucu bir siyasi cinayetle öldürüldü. Cinayet 10 yıldır aydınlığa çıkarılamadı.
Hükümet henüz Gülen cemaatiyle kavgaya tutuşmamışken “Ergenekon” kapsamında ele alınan cinayet, davanın bugün geldiği aşamada emniyetteki Gülen cemaati yapılanması tarafından işlenen bir ‘araç suç’. 10 yıllık adalet arayışında tetikçiler yakalanıp yargılanırken cinayette sorumluluğu olan, göz yuman kamu görevlileri Nisan 2015'e kadar sanık sandalyesine oturtulamadı. Dönemin istihbaratçı emniyet amirlerinin koruma kalkanı ancak 17-25 Aralık soruşturmaları ile başlayan “hükümet-cemaat”
kavgasıyla ortadan kalkabildi. Cinayetin Jandarma ayağına ancak darbe girişiminin ardından el atılabildi. Sorumluluğun MİT kısmına ise dokunulamadı bile... Dava 10 yıldır sürerken, “Hrant’ın Arkadaşları” da 10 yıldır adalet talebiyle adliye önlerinde...
Davayı takip eden gazeteciler tarafından derlenen “Hrant'sız 10 Yıl” yazı dizisini www.bianet.org adresinde bulabilirsiniz.
Dosyayı inceleyen Cumhuriyet Savcısı E. A., 667 sayılı kanun hükmündeki kararnamenin 9. maddesine göre kamu görevlilerinin bu görevleri nedeniyle hukuki, idari, mali ve cezai sorumluluğunun bulunmadığının belirtildiğini, bu nedenle iddia konusu eylem nedeniyle şikâyetçi olunanlar hakkında kovuşturma yasağı bulunduğunu savundu.
Türkiye’de özellikle devletin ve/veya devlet görevlilerinin fail olduğu dosyaların cezasızlıkla sonuçlanması sıkça karşılaştığımız bir durum. Ancak söz konusu karar mutlak bir sorumsuzluk hali anlamına geliyor. Ve böylelikle hukuk tarihine geçeceğe benziyor.
Savcının ret kararına gerekçe gösterdiği 667 sayılı KHK’nin ilgili maddesinde “Bu kanun hükmünde kararname kapsamında karar alan ve görevleri yerine getiren kişilerin bu görevleri nedeniyle hukuki, idari, mali ve cezai sorumluluğu doğmaz” deniliyor. Söz konusu kararname olağanüstü hal kapsamında alınan tedbirleri kapsadığından dolayı getirilen
‘sorumsuz’luğun kapsamı da bir hayli geniş... Dolayısıyla Trabzon’daki savcının yorumundaki gibi ‘mutlak sorumsuzluk’ olarak uygulanması zaten yaygın bir cezasızlık kültürüne sahip bir ülkede şaşırtıcı olmayacaktır. Böyle bir uygulamanın sonucu da kamu görevlilerinin işledikleri hiçbir suçtan yargılanmaması olacaktır.
Düşünce Suçu(?!)na Karşı Girişim
HDP'li vekilin Meclis’teki konuşmasına sansür
HDP İstanbul Milletvekili Garo Paylan'a, anayasa değişikliği teklifinin Genel Kurul görüşmelerinde yaptığı konuşmada ‘soykırım’ ifadesini kullanması nedeniyle TBMM'den üç birleşim boyunca çıkarılma cezası verildi. Sözleri de TBMM tutanaklarından çıkarıldı.
Paylan sansürlenen konuşmasında Türkiye tarihinde yok sayılanların sessizliğe büründüğünü veya isyan ettiğini belirterek “1913-1923 yıllarında Ermeniler, Süryaniler, Rumlar ve Yahudiler kaybedildi. Büyük katliam ve soykırımlarla bu topraklardan ya sürüldüler ya mübadelelere uğradılar” dedi.
CHP’li vekilden binlerce sosyal medya kullanıcısı hakkında fezleke iddiası
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul Milletvekili, TBMM Güvenlik ve İstihbarat Komisyonu üyesi Barış Yarkadaş, Meclis kürsüsünden yaptığı konuşmada, polisin sosyal medya kullanıcısı 17 bin kişi hakkında fezleke hazırladığını, 45 bin kullanıcının ise adresini tespit etmeye çalıştığını söyledi. Yarkadaş, gözaltı merkezlerinin dolu olması nedeniyle hazırlanan dosyalarla ilgili şimdilik işlem yapılmadığını iddia etti.
24 gün gözaltında tutulan 6 gazeteciden 3’ü tutuklandı
İstanbul 8. Sulh Ceza Mahkemesi, 24 gündür gözaltında tutulan gazeteciler Tunca Öğreten, Mahir Kanaat ve Ömer Çelik’in ‘örgüt üyeliği’ iddiasıyla tutuklanmasına karar verdi. Gazeteciler Metin Yoksu, Derya Okatan ve Eray Saygın adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.
Savcılık, Redhack tarafından sızdırılan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak’a ait maillerle ilgili gözaltına alınan gazetecilerin, “meşru hükümeti yıpratmak amaçlı yayınlar yaptıklarını, enerji bakanının stratejik faaliyet ve işlemlerinin ve milli enerji politikasının başarısızlığa uğraması için olumsuz algı oluşturduklarını” iddia etti.
‘FETÖ'nün medya yapılanması soruşturmasında iddianame tamamlandı
Darbe girişiminin ardından başlatılan, Gülen cemaatinin medya yapılanmasına yönelik, soruşturma tamamlanarak iddianame hazırlandı. Savcılık, 196 sayfalık iddianamede Said Sefa hakkında ‘darbeye teşebbüs’ ve ‘silahlı örgüt yöneticiliği’ suçlarından ağırlaştırılmış müebbet ve 15 yıla kadar hapis, aralarında Atilla Taş ve Hanım Büşra Erdal’ın da olduğu 25’i tutuklu 28 kişi hakkında da “’ilahlı örgüte üye olmak’ suçundan 10’ar yıla kadar hapis cezası istedi.
Öte yandan OHAL kararnamesiyle kapatılan Taraf gazetesinin imtiyaz sahibi Başar Arslan hakkında ‘silahlı terör örgütüne üye olmak’ iddiasıyla yakalama kararı çıkartıldı.
Kararda, "Söz konusu gazetenin genel yayın yönetmenliğini yapmış Ahmet Altan ve yazar Mehmet Baransu ile birlikte terör örgütünün medya unsurlarından olduğu, talimatlarla haber hazırlayıp yayımladıkları" ifadeleri kullanıldı.
HDP’li vekillere açılan davalar
Cezaevinde bulunan HDP Eş Genel Başkanları Selahattin Demirtaş ile Figen Yüksekdağ ve HDP Diyarbakır Milletvekili Nursel Aydoğan’ın tutuklandıkları soruşturmalarda iddianameler tamamlandı; Demirtaş'ın 142 yıla, Yüksekdağ'ın 83 yıla, Aydoğan’ın 103 yıla kadar hapsi istendi.
PKK yöneticisi olmakla suçlanan iki eş başkanın ayrıca değişik tarihlerde yapmış oldukları konuşmalarla ‘terör, cebir ve şiddet’ olgusunu meşru göstererek 'terör örgütü propagandası' yaptıkları iddia edildi.
Tutuklandığı dosya kapsamında ‘örgüte üye olmak’ ve ‘örgüt propagandası yapmak’ ile suçlanan Nursel Aydoğan, 2011 yılında katıldığı 5 ayrı etkinlik nedeniyle Diyarbakır 2.
Ağır Ceza Mahkemesi'nde yargılandığı davada ‘terör örgütü üyesi olmamakla beraber örgüt adına suç işlemek’ suçundan 4 yıl 8 ay 7 gün hapis cezasına mahkum oldu.
Öte yandan Demirtaş, hakkında Mardin’in Midyat ilçesi Ağır Ceza Mahkemesi’nde ‘terör örgütü propagandası’ suçlamasıyla açılan davada beraat etti. Demirtaş, dava kapsamında geçen yıl Şırnak’ın Cizre ilçesindeki operasyonlar nedeniyle ilan edilen sokağa çıkma yasağını eleştiren konuşmasından ötürü yargılanıyordu. Karar, hakkında 102 fezleke bulunan ve dokunulmazlığı kaldırıldıktan sonra yargılanmasına başlanan Demirtaş için verilen ilk beraat oldu.
Erdoğan’a hakaret dosyaları
HDP’nin tutuklu Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş hakkında, Cumhurbaşkanı Erdoğan’a hakaret ettiği iddiasıyla dört yıla kadar hapis istemiyle dava açıldı. Diyarbakır 7. Asliye Ceza Mahkemesi’nce kabul edilen iddianamede, HDP Eş Genel Başkanı, 9 Eylül 2016’da bir televizyon kanalında yaptığı konuşma nedeniyle suçlanıyor. Demirtaş hakkında aynı konuşma nedeniyle ‘suç işlemeye alenen tahrik’ ve ‘terör örgütü propagandası yapmak’ iddiasıyla ayrı bir soruşturma daha yürütülüyor.
Sosyal medya paylaşımları nedeniyle tutuklanan gazeteci Hüsnü Mahalli hakkındaki iddianame tamamlandı. Cumhurbaşkanı'na hakaret’ ve ‘Kurul halinde çalışan kamu görevlilerine görevlerinden dolayı hakaret’ ile suçlanan gazetecinin 7 yıl 3 aya kadar hapsi istendi. İddianameyi kabul eden İstanbul Asliye Ceza Mahkemesi gazetecinin tahliyesine karar verdi.
Ayrıca bu hafta; son seçimlerde MHP'den milletvekili adayı olan oyuncu Mehmet Aslan Twitter paylaşımlarıyla Erdoğan’a hakaret ettiği iddiasıyla gözaltına alındı, ifadesinin ardından serbest bırakıldı. Samsun’da bir yurttaş, PKK propagandası yaptığı ve cumhurbaşkanına hakaret ettiği gerekçesiyle tutuklandı. Bursa’da darbe girişimi gecesi Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı kastederek, “Şimdi kaçacak delik arıyordur” dediği öne
Muğla’da “Barış” bildirisi imzacısı akademisyenlere uzaklaştırma
Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, ‘Barış İçin Akademisyenler İnisiyatifi’nin “bildirisine imza atan 11 akademisyeni, OHAL kararnamesi hükümleri gerekçe gösterilerek açılan ikinci bir soruşturma kapsamında, süresiz görevden uzaklaştırdı. Geçtiğimiz sene açılan ilk soruşturmada akademisyenler 2 ay görevlerinden uzaklaştırılmış ve ardından görevlerine geri dönmüşlerdi.
KESK’ten 2016 Yılı Hak İhlalleri Raporu
Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) 2016 yılında kamu çalışanlarına yönelik baskı ve ihlal verilerine ait raporunu yayımladı. Raporun verilerine göre geçtiğimiz yıl 11 bin 789 KESK üyesi açığa alındı. 10 Ocak 2017 itibarıyla kamudan 2 bin 522’si KESK üyesi olmak üzere 97 bin kişi ihraç edildi.
Yapılan basın toplantısında konuşan KESK MYK üyesi Fatma Çetintaş, üyelerinden 122’sinin sürgün edildiğini, 47’sine aylıktan kesme, 35’ine de kademe ilerleme cezası verildiğini; 59 üyelerinin, çoğunluğu Cumhurbaşkanı ve Başbakan’a hakaret iddiasıyla hem adli hem de idari soruşmalara maruz kaldığını ve cezalara çarptırıldığını; sosyal medya paylaşımları yüzünden 121 kişiye de soruşturma açıldığını kaydetti. Çetintaş, geçtiğimiz yıl 292 KESK’linin sendikal faaliyetlerden dolayı gözaltına alındığını ve 71 üyelerinin ise tutuklandığını söyledi. Detaylar için: www.kesk.org.tr
Evrim Teorisi müfredattan çıktı
Milli Eğitim Bakanlığı, ders kitaplarının hazırlanışı ve ders içeriklerini düzenleyen müfredatı yeniledi. Lise son sınıf biyoloji dersinde yer alan, ‘Hayatın Başlangıcı ve Evrim’
ünitesi yeni müfredattan çıkarıldı. Ünitede, Charles Darwin’in Evrim Teorisi,
“Evrimleşmenin bir sonucu olarak türlerin değişimini ve yeni türlerin oluşumunu, evrime etki eden faktörleri ve mekanizmaları ile açıklayan teori” olarak anlatılıyordu. Evrim ünitesi, ‘Canlılar ve Çevre’ başlıklı bir ünite ile değiştirildi. Öneri ve eleştiriler için bir ay boyunca askıya çıkarılan yeni müfredat çalışmalarına 20 Şubat’ta son şekli verilecek.
DÜŞÜNCE SUÇLARI MÜZESİ’NDE BU HAFTA
Gündemden uzak kalmayın
Düzenli olarak güncellenen müzemizden gündemi en eğlenceli biçimde takip edin.
Anayasa değişikliği teklifi oylamaları
Anayasa değişikliği teklifinin 2. turunda, Cumhurbaşkanının yetkileri, cezai sorumluluğu ve seçimine dair 8, 9, 10 ve 11. maddeler kabul edildi. Oylamalara yine fiziksel ve sözel şiddet hâkim oldu, CHP milletvekillerinin ayakta durma eylemi ve sonrasında bağımsız milletvekili Aylin Nazlıaka'nın kürsüye kendini kelepçelemesi ile değişiklik teklifi protesto edildi.
Tutuklu Gazeteciler ve İfade Özgürlüğü
Özgür Gündem Nöbetçi Genel Yayın Yönetmeni davalarında ilk kararlar verildi: insan hakları savunucusu Şanar Yurdatapan 6000 lira para cezasına ve ertelenmiş 1 yıl 3 ay hapis cezasına mahkum edildi. Nöbetçi Yayın Yönetmeni Aydın Bodur için de aynı karar verildi.
24 gündür gözaltında tutulan gazeteciler Tunca Öğreten, Mahir Kanaat ve Ömer Çelik tutuklanırken, Metin Yoksu, Derya Okatan ve Eray Saygın adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. 24 gün boyunca açlık grevi yapan Okatan, gözaltı altındayken tehdit ve darp edildiğini, hakarete maruz kaldığını anlattı.
“Fırat Kalkanı” Operasyonu ve Suriye
Türkiye ve Rusya'nın girişimleriyle Astana'da düzenlenecek olan Suriye görüşmeleri 23 Ocak günü başlıyor. Görüşmelere hem Suriye hükümeti hem muhalefeti katılıyor.
DÜŞÜNCE SUÇU DURUŞMALARI
• Aydın/ Söke'de 'Bu Suça Ortak Olmayacağız' metnini imzalamaları sebebiyle haklarında dava açılan Barış İçin Akademisyenlere destek çıkmak üzere sivil itaatsizlik eylemi olarak 'onlar suçluysa biz de suçluyuz' diyerek kendilerini ihbar eden 46 kişi hakkında 'terör örgütü propagandası' yaptıkları iddiasıyla açılan dava Söke 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görüldü ve bir sonraki duruşma 22 Mart 2017 tarihine ertelendi.
• Dağın Kadın Hali' kitabının yazarı gazeteci Arzu Demir ile kitabı yayınlayan Ceylan Yayınları yayınevi sorumlusu Tuncay Mat'ın 'Örgüt propagandası' suçlamasıyla İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi'nde yargılandığı dava 26 Ocak 2017 tarihine ertelendi.
GELECEK HAFTANIN DURUŞMALARI
• Kapatılan Özgür Gündem gazetesi ile dayanışmak amacıyla başlatılan 'Nöbetçi Genel Yayın Yönetmenliği' kampanyasına katılan Ertuğrul Mavioğlu, Faruk Eren, İhsan Çaralan ve Gazete Yazı İşlerinden Sorumlu İnan Kızılkaya hakkında 'Terör örgütü propagandası' yapıldığı iddiasıyla açılan davanın bir sonraki duruşması 24 Ocak 2017’de İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülecek.
