Yalın Yönetime Temel Oluşturan Unsurlar

Yalın yönetim anlayışının temel iki noktasını, yalın ve israf kavramları olarak incelemek mümkündür.

1.1.8.1. Yalın

Yalın kavramı anlam olarak, en iyi rakip haline gelmekle alakalı bir yaklaşım tarzıdır denilebilir. İşletmeler, dönüşümleri için yalın yönetim anlayışından yararlanmaktadır. İşletme içinde tüm süreçler, yani hammaddenin girişinden ürün müşteriye sunulana kadar veya müşteriye verilen hizmetin başından sonuna kadar olan bölümlerde yapılan iyileştirilme, işletmenin pazar payıyla birlikte kurum değerinin de artmasına neden olmaktadır. Başarılı olmak isteyen işletmeler, temel stratejilerini yalın olarak belirlemekte ve yapılan tüm işlemlerde yalını merkez olarak kabul etmektedirler. Yalın bir imalat konusu olarak görülmemektedir. Yalın

19

işletmelerde üretim, tüketim ve yönetim süreçlerinin hepsinde yapılan tüm işlemleri kapsayan stratejik bir yaklaşım olarak ifade edilmektedir. Yapılacak değişimlerde görevlerin bizzat işlemleri yürüten yönetici tarafından yapılması, değişimlerin başarısı açısından önemli görülmektedir. İşletmelerde bu safhada dönüştürülmeye çalışılan olgu, çalışanlar olduğu bilinmesi gerekmektedir. İşletmeye değer kazandıran en önemli olgu, çalışanlar olarak görülmektedir. İşletmelerde yapılacak tüm iyileştirmelerle ilgili en yeni ve güzel fikirler orada çalışan personelden gelmektedir. Çalışanlara değer verilmesi ve saygılı duyulması gerekmektedir31_.

İşletmeler yalınlaştırılırken, birimlerde yapılacak değişimler konusunda karar verilirken orada çalışan personelin fikrinin alınması gerekmektedir. Çalışanın işin merkezinde olması, yapılacak yalınlaştırma işleminde başarının gelmesi açısından son derece önemli görülmektedir. Yalın işletmelerde yapılacak iyileştirmeleri içine alana stratejik bir yaklaşım olarak kabul edilmektedir.

Yalın felsefesinde israf müşteriye hiçbir fayda vermeyen, müşterinin fazladan ücret ödemeyi kabul etmeyeceği her şeyi içine almaktadır. Ürüne uygulanan ilk aşamadan son aşamaya kadar her türlü israfın yok edilmesi, maliyetlerin düşürülmesi ile birlikte işletme karlılığının arttırılması yalın'ın temel hedefleri arasındadır. Yalın teknik ve uygulamalarında işletmenin tüm çalışanlarının birlikte ve inanarak hareket etmesi gerekmektedir. Yalın'ın temelinde işgücü, çalışma sahası, zaman ve kaynakların tasarruflu bir şekilde kullanılıp israfların azaltılması mümkünse yok edilmesi yatmaktadır. Yalın anlayışının işletmelerde uygulanabilmesi için birçok yöntem ve teknik bulunmaktadır. Yalın yönetiminin uygulanmasında başarılı olmak isteyen işletmelerin doğru yöntemi çalışanlara iyi anlatması ve doğru bir şekilde uygulatması gerekmektedir32_{. Yalın yönetimin uygulanabilmesi için}

işletmenin tüm çalışanlarının birlikte hareket etmesi gerekmektedir. Çalışanlar bu yöntemi iyi algılayıp doğru bir şekilde uygulaması yalın anlayışının etkili olması açısından son derece önemli görülmektedir.

31 _{Art Byrne, Yalın Dönüşüm, (Çeviren: Melis İnan), Optimist Yayınevi, İstanbul, 2015, s. 45.} 32 _{Şeker, a.g.e., s. 450.}

20

Şekil-3 Yalın Süreci33

İşletmelerde hammaddenin tedarikçiden alınıp, fabrikada işlenip, dağıtımının yapılıp, müşteriye ve son tüketiciye ürün olarak ulaşana kadar geçen süre çok önemli sayılmaktadır. Yalın yönetim sistemi ile birlikte işletmelerde uygulanan bazı kurallarla bu süre minimuma indirilebilmektedir. Bu sürenin azaltılması ile birlikte hem işletme daha çok zaman kazanarak daha fazla üretim yapabilmekte hem de ürün müşteriye daha hızlı ulaştırılarak müşteri memnuniyeti daha çok arttırılmaktadır.

1.1.8.2. İsraf (Muda)

İsraf, değer yaratmayan her şeyi kapsamaktadır. Yalın yönetim anlayışının temel hedeflerinden olan israfların kaldırılması, işletmede çalışan herkes için öğrenme ortamının oluşmasına neden olmaktadır. İyi bir ekip çalışmasının ve güzel bir çalışma atmosferinin ortaya çıkması yine israfların kaldırılması ile mümkün olmaktadır. Müşteri talep ve ihtiyaçlarının karşılanması, müşteri merkezli bir organizasyon kurulmasına odaklanma ile gerçekleşmektedir. Güzel bir çalışma ortamında çalışanlar, işlerine gelmeyi daha çok istemekte ve işletmeye değer katacak her türlü faaliyetlerin iyileştirilmesi için daha çok çabalamaktadırlar. Yalın yönetim anlayışında ya da yalınlaştırma yaklaşımında çalışanlara değer verilmekte ve saygı gösterilmektedir 34 _{. İsraflardan arındırılmış bir çalışma ortamında}

çalışanların işlerini daha çok sevmesine ve bağlanmasına neden olmaktadır. İstenilen çalışma ortamının oluşturulması ile birlikte çalışanlardan daha çok verim alınabilir.

İşletmelerde herhangi bir değer akışındaki israf, değer akışının mevcut durumu bütün ayrıntıları ile haritalanırken ölçülmektedir. Sürekli iyileştirme için

33 _{Şeker, a.g.e., s. 455.} 34 _{Byrne, a.g.e., s. 55.}

21

önemli adımlardan biri israfın doğru olarak ölçülmesi ve tespit edilmesi olarak karşımıza çıkmaktadır. İsraf doğru bir şekilde ölçülmezse kaizen çalışmaları bu israfın ortadan kaldırılması için etkili olmayabilir. İsrafın doğru olarak ölçülmesi için en çok kullanılan ve tavsiye edilen yöntem, süreç üzerinde doğrudan gözlem yapılması olarak bilinmektedir. Tespit için aylar veya yıllar süren bir çalışmadan bahsedilmemektedir. İsrafın tespiti için süreç devam ederken sürecin izlenmesi, israf olarak görülen faaliyetler ve harcanan zamanın gözlemci tarafından not edilmesi gerekmektedir. Gözlemcinin, istatistiksel olarak yaklaşık olarak 30 gözlem yapması gerekmektedir. Gözlemci tarafından belirlenen israf türleri ve miktarı, sürekli iyileştirme faaliyetlerinin yapılabilmesi açısından yol gösterici olmaktadır35_{. İsrafın}

doğru bir şekilde belirlenmesi ve sürekli iyileştirme faaliyetlerine katkıda bulunması için gözlemci tarafından doğrudan izlenmesi ve not alınması gerekmektedir.

Yalın üretim, tüm üretim süreçlerinde sürekli olarak tüm israfların giderilmesi felsefesi ve uygulaması olarak ifade edilmektedir. Üretimde çalışanlar, üretim proseslerini sürekli iyileştirmek için yalın prensipleri, araçları ve uygulamaları başarıyla uygulayabilir, ancak genellikle bilgi teknolojileri, yönetim karar süreçlerinde, bilgi/destek süreçlerinde ve zayıf fiziksel süreçler arasındaki bağlantılarda sürekli iyileştirme yapmaları biraz daha zor görünmektedir36_{. Yalın}

yönetimi yukarıda belirtilen birimlerde veya uygulamalarda başarıyla uygulayabilen işletmeler israfların önüne de geçebilmektedirler.

Üretimin geliştirilmesi işi gerçekten ortadan kaldırabilir ve söz konusu çalışanların başka işler yapmaya istekli olması gerekmektedir. Yalın üretim durgunluk ve israfı ortadan kaldırdığı için işletmede yapılacak yeni çalışma daha ilginç ve tatmin edici olmaktadır. Yalın yönetim anlayışında hiçbir çalışan kendisini bir iş kolunda sabit olarak görmeyi göze alamaz ve herkes yeni görevler öğrenmeye istekli olmaktadır37_{. Çalışanların gelişmesine katkı yapan bir eğitim sistemi ile birlikte}

yalın yönetim anlayışı personelin her zaman daha çok gelişmesine katkı sağlamakta ve israfın önüne daha kolay geçilebilmektedir.

İsraf, ürün üretilirken veya hizmet sunulurken müşteriye herhangi bir fayda sağlamayan, müşterinin bu hizmet ve ürün için herhangi bir bedel ödemeyi kabul

35 _{Nicholas Katko, Yalın CFO Yalın Yönetim Sisteminin Mimarisi, (Çeviren: Tunç Sancı),}

Optimist Yayınları, İstanbul, 2014, ss. 42-43.

36 _{Brian J. Carroll, Lean Performance ERP Project Management, ST. Lucie Press, London,}

2001, p. 5.

37 _{William Levinson, Lean Management System LMS: 2012, CRC Press, London, 2012, p.}

22

etmeyeceği bir kavram olarak ifade edilmektedir. İşletmelerde stoklar, gereksiz işler gibi fayda sağlamayan işlerin ortadan kaldırılması gerekmektedir. İşletmelerde yalın düşünce sisteminin uygulanmasıyla birlikte israflar sürekli azaltılabilmekte, kaynaklar daha fazla değer yaratmaya yönlendirilebilmekte ve bununla birlikte hem maliyetlerin düşmesi sağlanmakta hem de müşterilerin daha ucuz ürün ve hizmet alması sağlanarak müşteri memnuniyetinin artması sağlanmaktadır. Yalın düşünce sistemiyle birlikte işletmenin piyasada rekabet gücü artarken karlılığının da artması sağlanmaktadır. Yalın düşünce sisteminin tüm sektörlerde uygulanmasıyla birlikte ülke ekonomisine de büyük katkı yapılmaktadır38_{. Yalın düşünce de israfların}

azaltılması işletmelerin ekonomilerinin büyümesine, çalışanların zamanının daha verimli bir şekilde kullanılmasına ve rekabet için en önemli olgulardan biri olan müşteri memnuniyetinin artmasına sağlanmaktadır.