148 Görüşlerine Göre Ne Düzeydedir?
VERILERIN ANALIZI
Çalışmanın amacı doğrultusunda, örgütsel sinizm ölçeğine verilen yanıtlara göre örgütsel sinizm puanları elde edilmiştir.
BULGULAR
Katılımcıların Demografik Özellikleri
Tablo.1 Demografik Özelliklere Göre Dağılımlar (N=110)
N % Cinsiyet Kadın 52 47,3 Erkek 58 52,7 Yaş 20-25 arası 0 0,0 25-30 arası 22 20,0 30-40 arası 70 63,6 40-50 arası 16 14,5 50-60 arası 2 1,8 Medeni Durum Bekar 30 27,3 Sözlü / Nişanlı 6 5,5 Evli 74 67,3 Eğitim Durumu Yüksek Lisans 32 29,1 Doktora 46 41,8 Dr 32 29,1
150
Kurumda Çalıştınız mı?
Evet 74 67,3
Hayır 36 32,7
Öğretim Görevlisi Olmaktan Dolayı Memnun musunuz?
Evet 102 92,7
Hayır 8 7,3
Çalıştığınız Kurumdan Ayrılmayı Düşünüyor musunuz?
Evet 20 18,2
Hayır 90 81,8
Araştırmaya katılan kişilerin demografik özellikleri incelendiğinde, 52’sinin (%47,8) kadın, 58’inin (%52,7) ise erkek olduğu görülmektedir. 22’si (%20,0) 25-30 yaş aralığında iken 70’i (%63,6) 30-40 yaş aralığında, 16’sı (%14,5) 40-50 yaş aralığında, 2 kişi (%1,8) ise 50-60 yaş aralığındadır. 30’u (%27,3) bekar, 6’sı (%5,5) sözlü ya da nişanlı, 74’ü (%67,3) ise evlidir. Eğitim durumu incelendiğinde, 32’si (%29,1) yüksek lisansa devam ederken, 46’sı (%41,8) doktoraya devam etmekte 32’si (29,1) ise dr ünvanı almıştır.74’ü (%67,3) öğretim görevlisi olmadan önce başka bir kurumda çalışmıştır. 102’si (%92,7) öğretim görevlisi olmaktan memnundur. 20’si (%18,2) çalıştığı kurumdan ayrılmayı düşünmektedir.
Katılımcıların Örgütsel Sinizm Düzeyi
Tablo 2. Örgütsel Sinizm Ölçeği ve Maddelerinin Tanımlayıcı İstatistikleri
Örgütsel Sinizm Ölçeği N Ort. SS
Çalıştığım kurumda söylenenler ile yapılanların farklı
olduğuna inanıyorum. 110 3,20 1,193
Çalıştığım kurumun politikaları, amaçları ve uygulamaları
arasında çok az ortak bir yön vardır. 110 3,13 1,123 Çalıştığım kurumda bir uygulamanın yapılacağı
söyleniyorsa, bunun gerçekleşip gerçekleşmeyeceği konusunda kuşku duyarım.
110 3,24 1,217 Çalıştığım kurumda çalışanların bir şey yapması beklenir,
ancak başka bir davranış ödüllendirilir. 110 2,96 1,247 Çalıştığım kurumda yapılacağı söylenen şeyler ile
gerçekleşenler arasında çok az benzerlik görüyorum. 110 3,18 1,140 Çalıştığım kurumu düşündükçe sinirlenirim. 110 2,22 1,197
151
Çalıştığım kurumu düşündükçe hiddetlenirim. 110 2,04 1,071 Çalıştığım kurumu düşündükçe gerilim yaşarım. 110 2,24 1,247 Çalıştığım kurumu düşündükçe içimi bir endişe duygusu
kaplar. 110 2,36 1,366
Çalıştığım kurum dışındaki arkadaşlarıma, işte olup bitenler
konusunda yakınırım. 110 2,44 1,214
Çalıştığım kurum ve çalışanlardan bahsedildiğinde, birlikte
çalıştığım kişilerle anlamlı bir şekilde bakışırız. 110 2,65 1,220 Başkalarıyla, çalıştığım kurumdaki işlerin nasıl yürütüldüğü
hakkında konuşurum. 110 3,00 1,217
Başkalarıyla çalıştığım kurumdaki uygulamaları ve
politikaları eleştiririm. 110 3,09 1,281
Ölçek Ortalaması 110 2,75 0,838
Tablo incelendiğinde, araştırmaya katılanlar “Çalıştığım kurumda söylenenler ile yapılanların farklı olduğuna inanıyorum.” (Ort:3.20), “Çalıştığım kurumun politikaları, amaçları ve uygulamaları arasında çok az ortak bir yön vardır” (Ort:3.13), “Çalıştığım kurumda bir uygulamanın yapılacağı söyleniyorsa, bunun gerçekleşip gerçekleşmeyeceği konusunda kuşku duyarım.” (Ort:3.24), “Çalıştığım kurumda çalışanların bir şey yapması beklenir, ancak başka bir davranış ödüllendirilir.” (Ort:2.96), “Çalıştığım kurumda yapılacağı söylenen şeyler ile gerçekleşenler arasında çok az benzerlik görüyorum.” (Ort:3.18), “Çalıştığım kurum ve çalışanlardan bahsedildiğinde, birlikte çalıştığım kişilerle anlamlı bir şekilde bakışırız.” (Ort:2.65), “Başkalarıyla, çalıştığım kurumdaki işlerin nasıl yürütüldüğü hakkında konuşurum.” (Ort:3.00), “Başkalarıyla çalıştığım kurumdaki uygulamaları ve politikaları eleştiririm.” (Ort:3.09) ifadeleri için kararsız kalmakta iken “Çalıştığım kurumu düşündükçe sinirlenirim.” (Ort:2.22), “Çalıştığım kurumu düşündükçe hiddetlenirim.” (Ort:2.04), “Çalıştığım kurumu düşündükçe gerilim yaşarım.” (Ort:2.24), “Çalıştığım kurumu düşündükçe içimi bir endişe duygusu kaplar.” (Ort:2.36), “Çalıştığım kurum dışındaki arkadaşlarıma, işte olup bitenler konusunda yakınırım.” (Ort:2.44) ifadelerine ise katılmamaktadır
152
Çeşitli Değişkenlere Göre Öğretim Görevlilerinin Örgütsel Sinizm Düzeyleri
Tablo 3. Örgütsel Sinizm Ortalaması Bakımından Cinsiyet, Yaş, Medeni Durum, Çalışma Durumu ve Ayrılma Durumları Arasındaki Farklılığın İncelenmesi (Bağımsız Örneklem T Testi)
Örgütsel Sinizm N Ort SS T P Cinsiyet Kadın 52 2,89 0,876 1,160 0,251 Erkek 58 2,63 0,797 Yaş 25-30 22 3,09 0,966 1,529 0,132 30 yaş üstü 88 2,66 0,792 Medeni Durum Bekar 36 2,58 0,858 -1,041 0,303 Evli 74 2,83 0,827
Öğretim Görevlisi Olmadan Önce Başka Bir Kurumda Çalıştınız mı?
Evet 74 2,73 0,846
-0,198 0,844
Hayır 36 2,78 0,844
Çalıştığınız Kurumdan Ayrılmayı Düşünüyor musunuz?
Evet 20 3,38 0,639
2,775 0,008**
Hayır 90 2,61 0,818
Tablo incelendiğinde, kadınların örgütsel sinizm ortalaması 2.89 iken erkeklerin ortalaması ise 2.63’tür. 25-30 yaş aralığında olanların ortalaması 3.09, 30 yaş üstünde olanların 2.66’dır. Bekarların ortalaması 2.58, evlilerin 2.83’tür. Öğretim görevlisi olmadan önce başka bir kurumda çalışanların ortalaması 2.73, çalışmayanların ise 2.78’dir. Çalışılan kurumda ayrılmayı düşünenlerin ortalaması 3.38, düşünmeyenlerin ise 2.61’dir. Uygulanan bağımsız örneklem t testi sonucunda, örgütsel sinizm ortalaması bakımından cinsiyet, yaş, medeni durum ve başka bir kurumda çalışma durumları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamakta (p>0.05) iken örgütsel sinizm ortalaması bakımından çalışılan kurumdan ayrılmayı düşünenler ile düşünmeyenler arasında ise istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmaktadır (p<0,05). Buna göre, ayrılmayı düşünenlerin örgütsel sinizm ortalaması, düşünmeyenlerin ortalamasından anlamlı derecede daha yüksektir.
153
Tablo 4. Örgütsel Sinizm Ortalaması Bakımından Eğitim Durumları Arasındaki Farklılığın İncelenmesi (One Way ANOVA)
Örgütsel Sinizm N Ort. SS F P Fark Eğitim Durumu Yüksek Lisans 32 2,55 0,782 0,615 0,545 - Doktora 46 2,84 0,865 Dr 32 2,82 0,872
Tablo incelendiğinde, yüksek lisansa devam edenleri örgütsel sinizm ortalaması 2.55 iken doktoraya devam edenlerin 2.84, Dr ünvanı alanların ise 2.82’dir. Uygulanan tek yönlü varyans analizi sonucunda, örgütsel sinizm ortalaması bakımından eğitim durumları arasında anlamlı bir farklılık bulunmadığı görülmektedir (F:0.615, p>0.05).
SONUÇ
Örgütsel sinizm araştırmaları 1980’li yılların sonunda ve 1990’lı yılların başında gelişme göstermeye başlamıştır. Örgütsel sinizm özellikle 1990’lı yılların başlangıcından günümüze işletme yönetimi, örgütsel davranış, insan kaynakları yönetimi, iş etiği, halkla ilişkiler gibi farklı alanlardan araştırmacıların ilgisini çeken bir konu olmuştur (Kalağan ve Güzeller, 2010: 84; Tokgöz ve Yıldırım, 2008: 291). Sinik bir örgütün genel görünümü diğer örgütlerden farklıdır. Örgütsel bütünlükten yoksun, örgütsel adaletin var olmadığı, terfilerde ve ödül sistemlerinde adil davranılmadığı söylentileri içinde örgütün strateji ve politikalarına sürekli eleştirilerin olduğu, örgütsel bağlılığın azaldığı, aidiyet duygusunun zayıfladığı ve genç yaştaki emekliliklerde artışın olduğu bir görünüme sahiptir (Saruhan ve Yıldız, 2009: 107).
Bu araştırmanın amacı doğrultusunda, meslek yüksek okullarında görev yapmakta olan öğretim görevlilerinin örgütsel sinizm düzeyleri belirlenmiş ve bu düzeyin çeşitli değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Öğretim görevlilerinin örgütsel sinizme ilişkin görüşleri verilerin değerlendirmesinde esas olarak alınan puan aralıklarına göre kısmen “Kısmen Katılıyorum” aralığında yer almaktadır. Bu sonuca göre öğretim görevlilerinin örgütsel sinizm düzeylerinin “orta” düzeyde olduğu söylenebilir. Bu durum bize, eğitim kurumlarında örgütsel sinizm durumunun azımsanmayacak düzeyde olduğunu göstermektedir. Araştırmanın bulguları öğretim görevlilerinin cinsiyetleri ile ögütsel sinizm düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki olmadığını göstermektedir. Öğretim görevlilerinin kadın ya da erkek olmaları, örgütsel sinizm düzeylerini etkilememektedir.Öğretim
154
görevlilerinin medeni durumları ile örgütsel sinizm düzeylerinin arasında herhangi bir anlamlı farklılık yoktur. Yani, öğretim görevlilerinin bekâr ya da evli olmaları örgütsel sinizm düzeylerini etkilememiştir.Araştırmada ele alınan diğer bir demografik değişken ise yaş olup; örgütsel sinizm ile öğretim görevlilerinin yaşları arasında anlamlı bir ilişki gözlenmemiştir. Öğretim görevlilerinin eğitim durumları ile örgütsel sinizm düzeylerinin arasında herhangi bir anlamlı farklılık yoktur. Yani, öğretim görevlilerinin yüksek lisans, doktora yapıyor olması yada dr ünvanını almış olmaları örgütsel sinizm düzeylerini etkilememiştir.Öğretim görevlilerinin bu işten daha önce başka bir kurumda çalışma durumları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamakta iken örgütsel sinizm ortalaması bakımından çalışılan kurumdan ayrılmayı düşünenler ile düşünmeyenler arasında ise istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmaktadır. Buna göre, ayrılmayı düşünenlerin örgütsel sinizm ortalaması, düşünmeyenlerin ortalamasından anlamlı derecede daha yüksektir.
KAYNAKLAR
Abraham, R. (2000). Organizational Cynicism: Bases and Consequences. Generic,
Social, and General. Psychology Monographs, 126(3), ss. 269–292.
Arslan, E.T., Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi
Akademik Personelinin Genel Ve Örgütsel Sinizm Düzeyi, Doğuş Üniversitesi
Dergisi, 13 (1) 2012, 12-27.
Aslan, Ş. ve Akarçay, D., Psikolojik Şiddetin Genel ve Örgütsel Sinizme Etkileri, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 41, Ocak-Haziran 2013 ss. 25-44.
Brandes, P. M. (1997). Organizational Cynicism: Its Nature, Antecedents, and
Consequences. University of Cincinnati.
Brandes, P., Dharwadkar, R., & Dean, J. W. (1999). Does organizational cynicism
matter?: Employee and supervisor perspectives on work outcomes. Annual Meeting of the Eastern Academy of Management, Philadelphia, PA.
Dean J.W., Brandes, P., Dharwakar R. (1998). Organizational cynicism. The Academy of Management Review,23 (2), 341-352.
Erdost, E., KARACAOĞLU, K. ve REYHANOĞLU, M., Örgütsel Sinizm Kavramı ve İlgili
Ölçeklerin Türkiyede’ki Bir Firmada Test Edilmesi, 15.Uluslararası Yönetim ve
Organizasyon Kongresi, 25 Nisan – 7 Mayıs 2007, Sakarya Üniversitesi, ss 514. Fındık, M. ve Eryeşil, K. (2012). Örgütsel Sinizmin Örgütsel Bağlılık
155
SteelSymposium,, Karabük, Türkiye.Gül, H. ve Ağırgöz, A., Mobbing ve Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişkiler: Hemşireler
Üzerinde Bir Uygulama, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İİBF Dergisi, Cilt XIII, S II,
2001.
Helvacı, M.A. ve Çetin, A., İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerinin Belirlenmesi (Uşak İli Örneği), Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/3, Summer 2012, p. 1475-1497, ANKARA-TURKEY.
Kalağan, Gamze ve Güzeller, Oktay Cem, Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerinin İncelenmesi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 27, 2010, ss. 83-97.
Kalağan, Gamze, Araştırma Görevlilerinin Örgütsel Destek Algıları ile Örgütsel Sinizm Tutumları Arasındaki İlişki, Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi ve Denetimi Programı Yüksek Lisans Tezi, Antalya, 2009.
Kutaniş, R. Ö. ve E. Çetinel, (2010), “Adaletsizlik Algısı Sinisizmi Tetikler
mi?”,Kütahya Dumlupınar Üniversitesi SBE. Dergisi, Cilt: 12 (2), s. 186-195.
Özgener, Ş., Öğüt, A., Kaplan, M. (2008). İşgören-Işveren Ilişkilerinde Yeni Bir
Paradigma: Örgütsel Sinizm. M. ÖZDEVECİOĞLU, H. KARADAL (ed.), Örgütsel
Davranışta Seçme Konular Organizasyonların Karanlık Yönleri Ve Verimlilik Azaltıcı Davranışlar İçinde. Ankara, İlke Yayınevi.
Tayfun, A. ve Çatır, O., Hemşirelerin Örgütsel Sinizm Düzeylerinin İncelenmesi, İşletme Araştırmaları Dergisi, 6/1 (2014) 347-365.
Tınaztepe, C., Örgüt İçi Etkin İletişimin Örgütsel Sinizme Etkisi, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi Cilt 4, Sayı 1, 2012 ISSN: 1309 -8039 (Online).
Yıldız K., Örgütsel Bağlılık İle Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Destek Arasındaki İlşki, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/6 Spring 2013, p. 853-879, ANKARA-TURKEY
156
LİDERLİK TARZININ YENİLİKÇİLİK TÜRÜ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: