UZLAŞTIRMADA AVUKATIN SADAKAT YÜKÜMLÜLÜĞÜ

Hukukun üstünlüğüne saygı prensibi üstüne kurulmuş bir toplumda avukatın özel bir yeri bulunmakta olup, onun başlıca görevlerinden biri, kendisine verilen talimatları hukuki sınırlar çerçevesinde sadakatle ifa etmektir145.

Yerine getirilmesi gereken önemli yükümlülüklerden biri, avukatın sadakat yükümlülüğüdür146. Vekil, sadakat yükümlülüğünü, müvekkilin yararına olacak davranışlarda bulunmak ve ona zarar verecek davranışlardan kaçınmak suretiyle yerine getirir147.

Sadakat yükümlülüğü, temelini avukatla müvekkil arasındaki güven ilişkisinden alır148. Avukat, müvekkilini temsil ederken ve ona danışmanlık ederken doğru amaca uygun, en emin ve kapsamlı şekilde onu bilgilendirmek ve temsil etmek sırasında işledikleri suçlardan dolayı haklarında soruşturma Adalet Bakanının vereceği izin üzerine yapılabilir. Kendisine görev suçu işlediği bildirilen veya görev suçu işlediği öğrenilen avukat hakkında Cumhuriyet savcısı, Adalet Bakanlığına başvurarak soruşturma izni istemekte, izin verilmesi halinde soruşturma yapılmaktadır. Soruşturma izninin verilmemesi halinde iznin verilmemesindeki gerekçe dayanak yapılarak takipsizlik kararı verilir (Güner, s. 514); Soruşturma izni alınmadan avukatın savunması alınamaz. Fakat, soruşturma izni öncesi dönemde kaybolmasından korkulan kanıtlar toplanıp avukatın savunması alınamadan Adalet Bakanlığından izin istenir. Soruşturma öncesi Adalet Bakanlığı’nın vereceği izin dava şartıdır. Dava şartlarından birinin mevcut olmaması durumunda ceza davası açılamaz, açılmış bir ceza davası durur. Soruşturma görev suçunun işlendiği yer Cumhuriyet Savcısı tarafından yapılır (Güner, s. 515); Soruşturma sırasında, soruşturmanın izin alınan eylemle sınırlı tutulması zorunludur. Soruşturma sırasında başka bir suç saptanırsa bunun için ayrıca izin alınır. Savunmayı bizzat savcı alabilir, kolluk mensupları alamaz (Güner, s. 517); Soruşturma sırasında avukat büroları ve konutları mahkeme kararıyla ve kararda belirtilen olayla ilgili olarak Cumhuriyet Savcısı denetiminde ve baro temsilcisinin katılımıyla alınabilir (Güner, s. 518); Soruşturma sonunda soruşturmayı yapan savcının avukatın üzerine atılı suçu işlediğine ilişkin kanıtlara ulaşması durumunda fezleke düzenlenerek dosya Adalet Bakanlığına iletilir. Soruşturma sonunda elde edilen bulgulara ve toplanan kanıtlara göre avukatın suç işlemediği kanısına ulaşılırsa soruşturma izni veren savcının kovuşturmaya yer olmadığına ilişkin karar vermesi mümkün değIldır, bu durumda da dosya Adalet Bakanlığına gönderilir (Güner, s. 519).

144 _{Avukatlık Kanunu m.134’e göre avukatlık onuruna, gelenekleri ile meslek kurallarına uymayan}

eylem ve davranışlarda bulunanlarla, mesleki çalışmada görevlerini yapmayan ve görevinin gerektirdiği dürüstlüğe uygun şekilde davranmayanlar hakkında Avukatlık Kanunu’nda yazılı disiplin cezaları uygulanır. Avukatlığa ilişkin kuralları oluşturan uluslar arası normlar, disiplin yargılamasının bağımsız meslek örgütünce yapılmasını, bu işlemlerin bağımsız yargısal denetime tabi olmasını öngörmektedir (Güner, s. 527); Avukat hakkında disiplin cezalarının uygulanmasını gerektirecek durumlar nedeniyle şikayet ve ihbar yapılması halinde avukatın levhasının yazılı olduğu baro tarafından disiplin işlemleri başlatılır (Güner, s. 530); Avukatın, avukatlıktan ayrılması, avukatlığı sırasındaki eylem ve davranışlarından dolayı disiplin kovuşturması yapılmasına engel değildir (Sungurtekin Özkan, s. 320).

145

Özfırat/ Özensoy/ Akman, s. 75; Şenocak, s. 18; Sungurtekin Özkan, Hak ve Yükümlülükler, s. 290.

146 _{Gökyayla, s. 19.}

147 _{Gökyayla, s. 19; Şenocak, s. 24; Sungurtekin Özkan, Hak ve Yükümlülükler, s. 290.} 148

durumundadır149. Bu görevleri yaparken, bağımsız olması ve kişisel çıkarları dikkate almaması gerekir150.

Sadakat yükümlülüğü, vekalet görevinin yerine getirilmesi sırasında, ve vekalet görevi bittikten sonra, avukatın kendisine duyulan güvene uygun biçimde müvekkil çıkarlarını korumak ve kendi çıkarını müvekkilininkine tâbi kılmak yükümlülüğü şeklinde tanımlanabilir151.

Ceza hukuku bakımından, vekilin genel olarak sadakat yükümlülüğüne aykırı davranışı, Yeni TCK m. 258 hükmündeki suçun unsurlarını taşıyabilir152. Bu durumda sözleşmeden doğan tazminat istemi ile haksız fiilden kaynaklanan tazminat istemi yarışır153.

Avukatlı Kanunu. m.38/b’ye göre avukat, aynı hukuki uyuşmazlıkta çıkarları çatışan tarafları temsil edemez. Avukat, aynı hukuki uyuşmazlıkta karşı karşıya bulunan tarafları temsil etmesi halinde, sadakat yükümlülüğünü ihlal etmiş olacaktır154. Bu durum “çift tarafa hizmet yasağının” belirgin bir biçimidir155.

Uzlaştırma görüşmelerine başlamadan önce taraflarda temelde bir uzlaşı bilinci oluştuğundan, giderleri de azaltma adına her iki taraf, uzlaştırma tutanağı hazırlama görevini tek avukata vermek isteyebilir. Böyle bir duruma uzlaştırma tutanağının şekilciliği izin vermeyeceği gibi, uzlaştırma tutanağı şekli olarak tek avukatın imzasıyla geçerli olabilecek bir belge olsa bile, Av.K m.38/b’ye göre avukat her iki taraf adına böyle bir belgeyi tanzim edemeyecek, uzlatırşma görüşmelerini dahi başlatamayacaktır.

Avukat, durumdan her iki tarafın da haberdar olması hatta rıza göstermesi halinde bile çıkarı zıt olan tarafın vekâletini alamaz156, diğer tarafı da temsilen uzlaştırma sağlayamaz. Çünkü taraflardan birinin her an, yeterince temsil edilmediği duygusuna kapılma tehlikesi bulunmaktadır157.

149 _{Sungurtekin Özkan, s. 163; TNB, ADR Araştırma ve İnceleme Komisyonu, s. 54.} 150 _{Ercan, s. 219; Sungurtekin Özkan, s. 163.}

151

Gökyayla, s. 19; Şenocak, s. 23; Sungurtekin Özkan, s. 163; Uçar, s. 31; Sungurtekin Özkan, Hak ve Yükümlülükler, s. 292.

152 _{Sungurtekin Özkan, s. 163; Sungurtekin Özkan, Hak ve Yükümlülükler, s. 292.} 153 _{Sungurtekin Özkan, s. 163; Sungurtekin Özkan, Hak ve Yükümlülükler, s. 292.} 154

Uçar, s. 18; Sungurtekin Özkan, s. 167; Aday, s. 67.

155 _{Sungurtekin Özkan, s. 167.}

156 _{Aday, s. 68; Sungurtekin Özkan, Hak ve Yükümlülükler, s. 296.}

157 _{Aday, s. 68; Sungurtekin Özkan, Hak ve Yükümlülükler, s. 296; Hatta tarafların ikisinin de aynı}

Özellikle, ortak avukatlık bürosu vasıtasıyla dava yürütülmekte olup da diğer ortağın davanın herhangi bir aşamasında karşı taraf lehine faaliyette bulunması, onu temsil etmesi de caiz olmayan bir çifte temsil anlamına gelir158.

Ortak avukatlık bürosu olarak çalışılması durumunda dahi aynı büroda uzlaştırma tutanağının düzenlenmesi sadakat yükümlülüğüne aykırılık teşkil edecek, her iki avukatın da idari ve cezai anlamda soruşturulması gerekecektir159.

Sadakat yükümlülüğü altında olan avukat, yine bu yükümlülükle bağlantılı olarak taraf değiştirmeden kaçınma yükümlülüğünün de altındadır. Bu yükümlülük, aynı uyuşmazlıkta önce bir taraf daha sonra diğer taraf için faaliyette bulunmayı ifade eder160.