§ 10 TARAFLARI UZLAŞTIRMAYA İTEN SEBEPLER
7- Usul Ekonomisine Hizmet Etmesi a) Giderlerin Az Olması
Adalet sistemi hakkındaki en önemli şikâyet, yargılama giderlerinin hak aramayı engelleyecek kadar yüksek olduğudur26. Yargılama sırasında ödenmek durumunda kalınan yargılama harç ve giderleri, hak arama özgürlüğüyle doğrudan ilgilidir27.
Yargılama giderlerinin yüksek olmasının, hak arama özgürlüğünü engelleyici sakıncalar yaratması, üzerinde eskiden beri durulan bir konudur. Özellikle sosyal hukuk devleti anlayışı gereğince sorunun önemi artmıştır. Bu yüzden ülkemizde ve diğer
23 Ildır, Alternatif, s. 64; Özbek, s. 158; Dayınlarlı, Uzlaştırma ve Tahkim, s. 13; Ildır, Hak Arama,
s 389; Tanrıver, Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları, s. 1; Doğar, s. 11; Pekcanıtez/ Atalay/ Özekes, s. 723; Lundberg, s. 8.
24 Collins, Helen, The Most Important Personal Qualities A Mediator Needs, latrobe.edu.au/ cr/
research/ elib/Brief%20Therapy %20 Techniques _Thompson%20J% 20 (2004).pdf (E.T: 18.10.2008), s. 1.
25
Collins, s. 1.
26
Pickl, s. 7; Petley, s. 5; Özbek, s. 155; Dayınlarlı, Uzlaştırma ve Tahkim, s. 13; Yılmaz, Adalet Hizmetlerinin İyileştirilmesi, s. 58; Ildır, Hak Arama, s 388; Tanrıver, Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları, s. 8; Tanrıver, Arabuluculuk, s. 77; Deren Yıldırım, Tahkim, s. 40; Özbek, Yargılama Dışı Usuller I, s. 92; Shulman, Christopler, PA For Full- Service Dispute Resolution,
www.adreservices. biz/ 4.html (E.T: 10.10.2008)s. 1; Lang, s. 1.
27 Yılmaz, Ejder, Usul Ekonomisi, AÜFHD, Y:2008, C.58, S.1, s.265; Usul ekonomisinin her dava
uygulanma kabiliyeti bulunduğu ve emredici nitelikte olduğu ifade edilmektedir (Yılmaz, Usul Ekonomisi, s. 266).
ülkelerde yargılama giderlerinden ortaya çıkan sakıncalar belirtilmekte ve bu sakıncaları ortadan kaldırmak için çeşitli önlemlerin alınması önerilmektedir28.
Uzlaştırmayla ulaşılan çözüm süreci kısa olduğu için masraflar da beraberinde azalacaktır29. Bu yöntemde taraflar, yargılama giderleri üzerinde kontrol sahibidirler, uyuşmazlık ne kadar erken çözülürse masraflar da bu oranda azalacaktır30 Uyuşmazlıkların alternatif çözüm yöntemlerinin tercih edilmesinin en önemli sebeplerinin başında riski ve giderleri azaltması gelmektedir31.
Uyuşmazlığın çabuk, basit ve ucuz bir şekilde sonuçlandırılmasında, tarafların olduğu kadar kamunun da yararı vardır32. Bu durumun öneminden ötürü kimi usul kanunlarında usul ekonomisi ilkesine yer verilmiştir. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’muzun 77. maddesi, hâkimin davayı mümkün olduğunca çabuk bir biçimde sonuçlandırmasına işaret etmektedir. Usul ekonomisi ilkesi, usulün amacı ile çok sıkı irtibat halindedir ve genel olarak lüzumsuz dava açılmasını, dava esnasında gereksiz işlemlerin yapılmasını ve zor yöntemlerin seçilmesini önlemeye hizmet eder33.
Usul ekonomisi yalnızca mahkemeler bakımından değil, aynı zamanda taraflar ve usulün amacı yönünden, toplumdaki hukuksal barış açısından da geçerlidir34. Usul ekonomisi sayesinde kişi, hakkına ucuz ve çabuk kavuşacağı gibi, mahkemeler de boş yere uğraştırılmamış olur35.
28 Yılmaz, Adalet Hizmetlerinin İyileştirilmesi, s. 58; Lang, s. 1; Karş. Kurt Konca, s. 109;
Hanağası, Emel, Davada Menfaat, Ankara 2009, s. 33; Özbay İbrahim, Grup Davaları, Ankara 2009, s.73 vd; Yılmaz, Usul Ekonomisi, s.243-274.
29 Özbek, s. 156; Petley, s. 12; Yıldırım, Mahkeme Dışı Usuller, s. 343; Ildır, Hak Arama, s 388;
Pekcanıtez/ Atalay/ Özekes, s. 722; Menkel Meadow/ Scheider/ Love, s. 619; Özbek, Yargılama Dışı Usuller I, s. 92; Lang, s. 1; Karahoda Kemal, Arabuluculuk Kurumunda İngiliz Deneyimi, arabuluculuk.com, (E.T: 26.10.2008), s. 4.
30 Doğar, s. 10; Raymond, s. 2. 31 Lang, s. 1; Collins, s. 1. 32
Yılmaz, Adalet Hizmetlerinin İyileştirilmesi, s. 56. Ulukapı, Ömer, Yargıtay Kararları Işığında Medeni Usul Hukukunda Yargılamaya Hakim Olan İlkelerden Taraflarca Hazırlama İlkesi, SÜHFD, Prof. Dr. Süleyman Arslan’a Armağan, Y.1998, C.VI, S.1-2, s. 727; Menkel Meadow/ Scheider/ Love, s. 619.
33
Deren Yıldırım, Nevhis, Türk, İsviçre ve Alman Medeni Usul Hukukunda Kesin Hükmün Sübjektif Sınırları, İstanbul 1994, s. 44; Pekcanıtez, Hakan, Medeni Usul Hukukunda Feri Müdahale, Ankara 1992, s. 22, Yılmaz, Ejder, Medeni Yargılama Hukukunda Islah, Ankara 1982, s. 45; Pekcanıtez/ Atalay/ Özekes, s. 266; Karş. Kurt Konca, s. 109; Özbay, Grup Davaları, s. 73.
34 Yılmaz, Adalet Hizmetlerinin İyileştirilmesi, s. 57; Öztürk, Direnme, s. 954.
35 Öztürk, Direnme, s. 954; Yılmaz, Adalet Hizmetlerinin İyileştirilmesi, s. 57; Özbek, Yargılama
Dışı Usuller I, s. 92; Deren Yıldırım, Sübjektif, s. 44; Pekcanıtez/ Atalay/ Özekes, s. 267; Pekcanıtez, Feri Müdahale, s. 22, Yılmaz, Islah, s. 47; Özbay, Grup Davaları, s. 74.
Uzlaştırma, uyuşmazlığın çözümünü zaman ve gider olarak azaltacak, usul ekonomisine doğrudan ve dolaylı olarak hizmet edecektir36.
b) Çözüm Sürecinin Kısa Sürmesi (Zamandan Tasarruf)
Davaların makul süreler içinde bitirilmemesi, tarafların yargıya olan güvenini sarsmakta, davanın gecikmesinde yararı olan tarafı cesaretlendirmektedir37. Kısa süre içinde bitirilmeyen davanın sonunda hakkını elden eden taraf gecikme sebebiyle ya hakkını tam olarak alamamakta ya da bu gecikmeden dolayı zarar görmektedir38.
Uyuşmazlıkların, uzlaştırmayla çözümü uzun sürebilecek uyuşmazlıkların daha kısa bir zamanda çözülmesini sağlar39. Günümüzde davaların uzun sürdüğü konusunda tam anlamıyla bir görüş birliği vardır40. Uyuşmazlıkların, alternatif çözüm yöntemleriyle çözümü, geciken adaletin bir an önce tecellisini sağlayacaktır41.
Makul sürede yargılanma, hak arayanları yargılama işlemlerinin sürüncemede bırakılmasına karşı koruma amacına yöneliktir42. Türk Hukukunda, yargılamadaki zaman kaybının aza indirilmesi ve medeni usul hukukunun revize edilmesi için çalışmalar yapılmış bu konuda pek çok yazar görüş bildirmiştir43. Fakat bu belirtilen
36 Tahkim usulünde de mahkeme prosedürüne kadar harç ödenmemesi, yargılama giderlerinin çoğu
zaman, mahkemelerde olduğu kadar yüksek olmaması olumlu bir yön olarak zikredilmiştir (Sarısözen, s. 16); Shulman, s. 1; Fakat hakem yargılamasında ücretlerin artacağı hatta olağan yargılamanı bile üstüne çıkabileceği söylenmektedir (Bu tartışmalar için bkz. Sarısözen, s. 17).
37 Doğar, Mehmet, Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Sözleşmesi, İstanbul 2008 (Yayınlanmamış
Yüksek Lisans Tezi), s. 9.
38
Pekcanıtez, Hakan, Medeni Yargıda Adil Yargılanma Hakkı, İzm.BD., 1997/2, s. 42; Doğar, s. 9; Karş. Kurt Konca, s. 109.
39 Karş. Özbek, s. 157; Dayınlarlı, Uzlaştırma ve Tahkim, s. 13; Ildır, Hak Arama, s 388; Tanrıver,
Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları, s. 8; Tanrıver, Arabuluculuk, s. 77; Pekcanıtez/ Atalay/ Özekes, s. 722; Özbek, Yargılama Dışı Usuller I, s. 92; Petley, s. 13; Raymond, s. 3; Collins, s. 1; Menkel Meadow/ Scheider/ Love, s. 619; Shulman, s. 1; Ruvolo, s. 11.
40 Kuru, Davaların Uzaması, s. 99. 41 Ildır, Alternatif, s. 52.
42
Tanrıver, Adil Yargılanma, s. 218; Pekcanıtez/ Atalay/ Özekes, s. 256.
43 Örn. Bkz. Üstündağ, Saim, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun Tadili Tasarısı Hakkında
Düşünceler, C.33, 1967, s. 142 vd; Belgesay, Mustafa Reşit, Davaların Uzamasının Sebepleri Üzerinde Bir İnceleme, C.15, 1949, s. 634 vd; Belgesay, Mustafa Reşit, Davalar Nasıl Yürüyor? Daha çabuk, Daha Garanti İle Yürümesinin Çareleri – Muhakeme Usulü Kanun Projesi, C.15, 1949, s. 198 vd; Yılmaz, Ejder, Hukuk Davaları Bakımından Adalet Hizmetlerinin İyileştirilmesi İhtiyacı ve Yapılması Gerekenler, SÜHFD, Prof. Dr. Şakir Berki’ye Armağan, Y.1998, C,V, S.1-2, s. 55 vd; Aras, s. 307; Tanrıver, Süha, Hukuk Yargısında Etkinliğin Sağlanması İçin Alınması Gereken Önlemler Üzerine, C.49, 2000, s. 67; Kuru, Baki, Hukuk Davalarının Uzaması Sebepleri, Ankara Hukuk Fakültesi Meunları Derneği Birinci Genel Kurul Çalışmaları, 1969 Sosyal Devlet ve Hukuk Davalarının Uzaması Sebepleri, Ankara 1970, s. 98 vd; Kuru, Baki, Hukuk Davalarında Yargılamanın Çabuklaştırılması İçin Alınması Gereken Tedbirler, İstanbul Barosu Dergisi, Y.1984, S.4-6, s.117 vd; Kuru, Baki, Bugünkü İş Yükü İçinde Yargıtay’ın İş Yükünü Azaltma
görüşler, uyuşmazlık alternatif çözüm yöntemleriyle uyuşmazlıkların çözülmesinden ziyade tarafların kötüniyetinin önüne geçme yönünde çareler aranmasıyla sınırlı kalmıştır44. Hukuk davalarının uzaması çeşitli sebeplere bağlanmıştır.
aa) Mahkemelerin Teşkilatıyla İlgili Sebepler
İlk derece mahkemelerin bütün yurt çapında kurulamamış olması ve tek hâkimli olması mahkemelerin teşkilatından kaynaklanan sebeplerdendir45. Her ilçeye bir asliye ceza, bir de asliye hukuk hâkimi atanması gerekir. Hâkimin sayısı oradaki dava ve iş sayısına göre verilmelidir46. Mahkemelerde kütüphane olmayışı, adliyelerin bina olarak yetersizliği de mahkemelerin teşkilatıyla ilgili davaların uzaması sebeplerinden sayılmıştır47.
Mahkemelerin teşkilatından kaynaklanan sebeplerin ortadan kaldırılması ve makul sürede yargılamanın sağlanması için, sulh hukuk mahkemesi, asliye hukuk mahkemesi ayırımının ortadan kaldırılarak tek bir hukuk mahkemesi sisteminin kabul edilmesinin de yargılamayı çabuklaştıracağı ifade edilmiştir48.
Kanaatimizce, mahkemelerin teşkilatından kaynaklanan sebepler elbette ki uyuşmazlığın makul sürede çözümünü engellemektedir. Bununla birlikte, uyuşmazlığın çözümünü hızlandırmak için mahkemelerin teşkilatını revize etmekten çok daha öncelikli ve radikal çözümlere ihtiyaç vardır. Bu da bizi uyuşmazlıkların alternatif çözüm yöntemleriyle çözümüne itmektedir.
Çareleri, Yargıtay Dergisi, 1989/1-4, s. 365 vd; Özbek, Yargılama Dışı Usuller I, s. 92; TNB, ADR Araştırma ve İnceleme Komisyonu, s. 49.
44 Belgesay, Davalar Nasıl Yürüyor, s. 202; Yazar o zamanın şartlarında yargılamanın geç sonuca
ermesinin sebeplerini sıralarken, uzlaştırma vasıtalarının yetersizliği, resmi sicil ve senetlerin muntazam olmaması, resmi dairelerinden sorulan sorulara zamanında cevap verilmemesi, halkın psikolojisi, mahkemelerin iş hacminin fazla olması, kanunların ihtiyaçlara cevap vermekten uzak olması, ıslah müessesesinin yargılamayı yeni baştan görülmesini gerektirmesi, fazla tanık gösterilmesi, delillerin zamanında bildirilmemesi, yargıcın resen bazı kararları alamaması, tarafların davayı müracaata bırakmak imkanını suistimal etmesi, tarafların ilâmları zamanında tebliğ ettirmemeleri, tarafların hakimi red müessesesini suistimal etmeleri gösterilmiştir. (Belgesay, Davalar Nasıl Yürüyor, s. 202-203).
45 Kuru, Davaların Uzaması, s. 100; Kuru, Yargılamanın Çabuklaştırılması, s. 120; Kuru,
Yargıtay’ın İş Yükü, s. 385; Tanrıver,. Etkinliğin Sağlanması, s. 163.
46 Kuru, Davaların Uzaması, s. 100; Kuru, Yargılamanın Çabuklaştırılması, s. 120.
47 Kuru, Davaların Uzaması, s. 101; Kuru, Yargılamanın Çabuklaştırılması, s. 120; Kuru,
Yargıtay’ın İş Yükü, s. 385.
48
bb) Mahkeme Çalışanları ve Avukatlarla İlgili Sebepler
Hâkimlerin baktıkları bazı davalarda bilgisiz ve tecrübesiz olmaları, ehil olmayan kişilerin avukat olması, kâtiplerin nitelik ve nicelik olarak yetersiz oluşu davaların uzamasına sebep olan nedenler arasında gösterilmektedir49.
Tüm yargı görevlilerinin gelişen ve değişen sosyo-ekonomik şartlara göre değişen ihtiyaçlara göre yeni hukuki ilişki tiplerini kavramlarını temin amacıyla meslek içi eğitimlere ağırlık verilmelidir50.
Bu eğitimler sayesinde, hukukçular da uyuşmazlığın sadece mahkemelerde, hakimler eliyle çözülmeyeceği, başkaca yöntemlerle de çözüleceği gerçeğini ve gereğini kavrayacaktır.
cc) Diğer Sebepler
Yargıtay üyelerinin tayininde uzmanlaşmanın aranmaması, Yargıtay kararlarının düzenli olarak yayımlanmaması, Yargıtay kurullarındaki toplanma ve karar yeter sayılarının yüksek olması davaların uzamasına sebep olmaktadır51.
Yargıtay’ın iş yükünü azaltma içinse çeşitli öneriler sıralanmıştır. Bunların başında, istinaf mahkemelerinin kurulması, karar düzeltme yolunun kaldırılması, direnme kurumunun kaldırılması, içtihatları birleştirme yolunun ve içtihadı birleştirme kararlarını değiştirme yolunun etkin biçimde işletilmesi gelmektedir52.
Mahkemelerin teşkilatının tamamlanarak mahkemelerin yeteri kadar ehliyetli ve bilgili hâkim ve kâtiplerle donatıldığı takdirde Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun bugünkü haliyle dahi davaların çabuk görülmesine müsait olduğu ifade edilmiştir53.
Bu görüşe katılamıyoruz. Mahkemelerin teşkilatının kuvvetlenmesi, mahkemelere ehliyetli ve bilgili hâkimlerin atanması durumunda dahi, bu gelişmelerin, uyuşmazlıkların alternatif çözüm yöntemlerine sağlayacağı avantajların yerini tutması mümkün olmayacaktır. Her şeyden önce, uyuşmazlıkların alternatif çözüm
49 Kuru, Davaların Uzaması, s. 104; Kuru, Yargılamanın Çabuklaştırılması, s. 125; Avukat,
kendisine yapılan teklif yolsuz ve haksızsa teklifi reddetmek zorundadır. Bütün avukatlar bu teklife uydukları takdirde mahkemelerde bile bile haksız dava açılması ve haksız davanın savunulması söz konusu olmayacaktır Keza, bazen avukatlar haksız olduklarını bildikleri davaları da sonuna kadar ısrarla takip etmektedir. Bu da dava sayısını arttırmaktadır (Kuru, Davaların Uzaması, s. 105; Kuru, Yargılamanın Çabuklaştırılması, s. 126).
50 Tanrıver,. Etkinliğin Sağlanması, s. 170.
51 Kuru, Davaların Uzaması, s. 103; Kuru, Yargılamanın Çabuklaştırılması, s. 124. 52 Kuru, Yargıtay’ın İş Yükü, s. 371.
53
yöntemlerinin işbirlikçi oluşu tarafların uyuşmazlığın çözümünde baştan beri söz sahibi olması, iki tarafın da kârlı çıkması, aleniyetin gerekli olmayışı ve giderlerin daha ucuz olması gibi faktörler mahkemelerin teşkilatlarının kuvvetlendirilmesiyle elde edilemeyecek olan olumlu faktörlerdir.
Dava sayısının çok olmasının en önemli nedeninin ekonomik olduğu ifade edilmiştir. Buna göre, davalı davayı kaybedince ödemeye mahkûm edileceği faiz ve yargılama giderlerinden korkmadığı için aleyhine dava açılmasına sebebiyet vermekte, davayı elinden geldiği kadar uzatmaktadır54. Kötü niyetli davalılarla mücadele için müeyyideler konulabileceği, harçların arttırılabileceği ifade edilmiştir55.
Kanaatimizce harçların arttırılmasıyla dava sayısının azaltılması dolayısıyla daha kısa sürede yargılama mümkün olamayacak, olsa olsa kişilerin adalete ulaşması güçleştirilecektir. Dava sayısının azaltılması, uyuşmazlık çözümünün hızlandırılması için en etkili yol uyuşmazlıkların alternatif çözüm yöntemlerin yaygınlaştırılması olacaktır.
Makul sürede yargılanma hakkı; İnsan Hakları Sözleşmesi m. 6/1’de yer bulurken “her şahıs… bir mahkeme tarafından makul süre içinde, hakkaniyete uygun ve aleni surette dinlenmesini istemek hakkını haizdir” denilerek yer almıştır56. Makul süreyle ilgili olarak, savunmanın hazırlanmasında yeterli zaman ve kolaylıklardan yararlandırma gözetilmeli, duruşmaların ertelenmeleri arasında geçen süre ne çok uzun ne de çok kısa olmalıdır57. İstisnalar hariç, “Gecikmiş adalet, adaletsizliktir” sözünden hareketle davaların makul bir süre içinde bitirilmesi zorunludur58.
Yeni Ceza Muhakemesi Kanunu’nda makul süre konusunda önemli adımlar atılmıştır59. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’muz da aynı şekilde makul sürede yargılamayı yerine getirebilecek düzenlemelere gereksinim duymaktadır. Bu gereksinimler çoğunlukla, mahkeme dışı yöntemlerin önünün açılması ve de sonrasında bu yöntemlerin yaygınlaştırılmasıyla sağlanacaktır kanaatindeyiz.
54 Kuru, Yargılamanın Çabuklaştırılması, s. 127; Kuru, Yargıtay’ın İş Yükü, s. 381. 55
Tanrıver,. Etkinliğin Sağlanması, s. 173; Kuru, Davaların Uzaması, s. 114; Kuru, Yargılamanın Çabuklaştırılması, s. 127; Kuru, Yargıtay’ın İş Yükü, s. 382.
56 Öztürk/Erdem, s. 191; Aras, s. 307. 57 Atalay, s. 46; Aras, s. 307.
58
Aras, s. 307.
59 Yeni CMK’da yapılan bazı değişiklikler: Şahsi dava kaldırılmıştır, iddianamenin iadesi kurumu
getirilmiş, duruşmalarda tek celse sistemi kurulmaya çalışılmıştır, Mecburi müdafilik sistemi kurulmuştur, duruşmalarda çapraz sorgu sistemi getirilmiştir, şahsi hak taleplerinin gündeme getirilmesi yasaklanmıştır. (Öztürk/Erdem, s. 192 vd).
Gerçek, etkin bir hukuki koruma ve adil yargılama, yargılamanın özellikleri çerçevesinde en basit, en çabuk ve en ucuz olandır. Gerçek anlamda hukuki korumanın sadece doğru karar verilmesini değil, bu hakkın mümkün olduğu kadar çabuk gerçekleşmesini de gerektirdiği ifade edilmektedir60.
Yargılama süresini azaltmak yanında uyuşmazlıkların uzlaştırma ile çözümü, erken bir aşamada uyuşmazlığın bitirilmesi halinde, bütün yönleriyle davaları da etkili bir biçimde kısaltır61.
8-Uyuşmazlığı Analiz ve İletişim Kurma
Uyuşmazlığın uzlaştırma ile çözümü tarafların uyuşmazlığı gözden geçirip analiz etmesini ve tarafların birbiriyle iletişim kurmasını sağlar62. Uyuşmazlığı çözen kişi, her iki tarafın, kendisine en uygun çözümü bulması için çaba harcar. Yetenekli bir avukat tarafların birleştiği, üzerinde uzlaştığı konulara odaklanır63.
Avukatlar, tarafları birbirine soru sormaya, uyuşmazlığın çözümünde görüşmelerde emin adımlarla ilerlemeye teşvik eder; görüşmeler esnasında, her iki tarafın da hukuki durumunu analiz eder, içinde bulunduğu durum hakkında bilgilendirir. Her bir taraf, karşısındakiyle kuracağı iletişimle, uyuşmazlığı hâkim önüne götürmeden çözmeye çalışır64.
9-Aşırı Taleplerden Vazgeçirme
Uyuşmazlıkların çözümünde uzlaştırma yönteminin kullanılması, taraflar arasında iyi ilişkilerin kurulmasını sağlar65.
Taraflar birbiriyle ilişki halinde olup, avukatların da yardımlarıyla, durumları hakkında bilgi sahibi olacakları için, diğer taraftan aşırı bir talepte bulunmazlar66. Talep
60 Pekcanıtez/ Atalay/ Özekes, s. 267. 61
Özbek, s. 158; Pekcanıtez/ Atalay/ Özekes, s. 722; Özbek, Yargılama Dışı Usuller I, s. 92; Raymond, s. 3; Ruvolo, s. 11; Uzun süreli sözleşmelerde de ekonomik yönden sıkıntıya düşme ihtimali olduğu için tarafların, aralarındaki uyuşmazlıkların kısa süre içinde çözülmesi konusunda çıkarları vardır (Sarısözen, s. 15); Pickl, s. 7; Alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleri gibi tahkimde de yargılamanın süresinin kısa olması olumlu bir yön olarak sayılmıştır (Bkz. Deren Yıldırım, Tahkim, s. 38); Hukuki uyuşmazlıkların çözümünün mahkemelerde yıllarca sürmesi özellikle kobilerin likidite sorunundan ötürü ödeme güçlüğüne düşerek oradan kalkmasına neden olmaktadır (Deren Yıldırım, Tahkim, s. 38).
62
Korobkin, s. 345.
63 Karş. Korobkin, s. 346. 64 Karş. Korobkin, s. 347.
65 Özbek, s. 205; Tanrıver, Arabuluculuk, s. 77. 66
edebileceği kadarını talep eden tarafın isteği de diğer tarafça uygun bulunacağından uyuşmazlık mahkemeye gitmeden taraflar arasında çözülecektir.
§ 11- UZLAŞTIRMANIN YAPILMA SÜRESİ, AMACI, HUKUKİ NİTELİĞİ