Avukatın uzlaştırmayla ilgili görevi kural olarak uzlaştırma tutanağının usulüne uygun olarak düzenlenmesi ve ilâm gücüne dönüşmesiyle sona erer. Şüphesiz taraflarla avukatları arasında yapılacak olan anlaşmayla avukatın görevi bundan sonra da devam edebilir. Söz gelimi avukat, tarafları ilâmlı icrada da temsil edebilir.
268 Tansu, s. 9. 269
Bundan başka aşağıdaki durumların oluşması halinde de avukatın uzlaştırmadaki görevi sona erecektir.
-Avukat uzlaştırmada sonuca gelmeden istifa edebilir. -Avukat taraflarca her zaman azledilebilir.
-Avukatın ölümüyle uzlaştırma görüşmeleri sona erer.
-Avukatın meslekten veya işten çıkarılmasıyla uzlaştırma görüşmeleri sona erer. -Avukatın iflas etmesi ve fiil ehliyetini kaybetmesi durumunda uzlaştırma görüşmeleri sona erer.
-Taraflardan birinin ölümü veya iflası durumunda da uzlaştırma görüşmeleri sona erer.
Biz burada istifa ve azli inceleyeceğiz.
B) UZLAŞTIRMA GÖRÜŞMELERİNDE AVUKATIN İSTİFASI
İstifa, bir kimsenin kendi isteğiyle görevini bırakması anlamına gelir270. Avukatın, uzlaştırma görüşmeleri devam ederken istifa etmesi için haklı, objektif bir sebebe ya da herhangi bir sebebe dayanması gerekmez271.Avukatın uzlaştırma görüşmelerinden istifası için müvekkiline karşı ulaşması gerekli tek taraflı bir irade beyanı yeterlidir. Sebepsiz olarak avukatın istifa etmesinin dürüstlük kuralına aykırılık teşkil etmeyeceği ifade edilmiştir272.
Avukatın haklı sebeple istifa etmesi için savunulabilir bir sebebinin olması yeterli görülmüş, çok önemli bir olayın gerçekleşmesi aranmamıştır273. İş sahibinin avukata avans vermekten ya da yapılan masrafları ödemekten kaçınması, yanıltıcı bilgi ya da belge vermesi, asıl avukatın bilgisi ve muvafakati dışında uzlaştırma görüşmelerini sürdürmesi için başka bir avukatla anlaşması durumunda avukat haklı sebeple istifa edebilecektir274.
Ortada haklı bir sebep yokken avukatın uzlaştırma görüşmelerinden istifa etmesi durumunda ise, eğer uygun olmayan bir zamanda istifa edilmiş ve bu sebeple temsil edilen kişi zarar görmüşse avukat bu istifasından dolayı tazminat ödemek zorunda
270 Bkz. Gökyayla, s. 44.. 271
Karş. Aydın, s. 45; Gökyayla, s. 51; Başpınar, s. 257.
272 Gökyayla, s. 51; Bkz, Yuk. Üçüncü Bölüm, § 8, G)Uygun Olmayan Zamanda Vekaletten
Çekilmekten Kaçınma Yükümlülüğü, s. 126.
273 Gökyayla, s. 74. 274
kalabilecektir. Bu sayede taraflar beklenmeyen şekilde, vaktinden önce ve uygun olmayan zamanda sözleşmenin sona ermesinin olumsuz sonuçlarından korunmuş olur275.
Avukat haklı bir sebeple istifa ediyorsa, diğer işleri takip borcundan da kurtulmuş olur. Bu durum güven ilişkisinin zedelenmiş olmasıyla açıklanmıştır. Gerek ilişkinin bozulmasına yol açan iş bakımından gerek diğer işler bakımından, ilişkinin devamına tahammül edilmesini beklemek doğru olmayacaktır276. Bu durumda örneğin avukatın, müvekkilinin davasını takip etmemeye haklı bir sebebi var ise, uzlaştırma görüşmelerinde müvekkilini temsil etmemeye de haklı sebebi oluşmuş demektir. Davayı takip ederken yaşanan istifaya ilişkin haklılık, uzlaştırma görüşmelerine de sirayet edecektir.
Diğer takip ettiği işlerde olduğu gibi uzlaştırmada da haklı bir sebep olmaksızın avukatın istifa etmesi durumunda, avukat uzlaştırma görüşmelerini yürütmek için aldığı ücreti iade edecek başka herhangi bir ücret de talep edemeyecektir277.
C) UZLAŞTIRMA GÖRÜŞMELERİNDE AVUKATIN AZLİ
Azil, bir kimsenin işinden alınması, görevinden el çektirilmesidir. Avukatla iş sahibi arasındaki ilişki güven esasına dayanır. Bu sebeple, iş sahibi açısından bu güvenin ortadan kalkması durumunda tek taraflı bir beyan ile avukat azledilebilir278.
Müvekkilin avukatını haklı sebeple azledebilmesi için, çok önemli bir olayın gerçekleşmesi gerekmez. Savunulabilir bir sebep, haklı sebeple azil için yeterlidir. Müvekkil, vekilin kusurlu bir davranışı sebebiyle uzlaştırma görüşmelerini uygun olmayan bir zamanda sona erdirse bile avukat tazminat talep edemez. Elbette, müvekkilin avukatını azletmesi için avukatın kusurlu olması gerekmez. Kusur, ödenecek ücret konusunda önem kazanmaktadır. Haklı sebebin tespiti bakımından avukatın mali çıkarları korunmaz. Güven ilişkisinin zedelenmesi sebebiyle uzlaştırma görüşmelerinin mevcut avukatla devamının beklenilemeyecek olması yeterlidir279.
275 Aydın, s. 109; Gökyayla, s. 85. 276
Gökyayla, s. 88.
277 Karş. Pekcanıtez/ Atalay/ Özekes, s. 643; Alangoya/ Yıldırım/ Deren Yıldırım, s. 450;
Kuru/Arslan/ Yılmaz, s. 846 vd; Üstündağ, Yargılama, s. 765.
278 Aydın, s. 44; Gökyayla, s. 44; Sungurtekin Özkan, s. 96. 279
Her ne kadar avukat, karşı tarafla kendi müvekkilini uzlaştırmaya çalışsa ve bunun için karşı tarafla görüşmesi gerekse de karşı tarafın avukatı gibi çalışamayacaktır. Avukat çifte temsil yasağının sınırlarına girecek şekilde hareket ediyorsa, bilhassa uzlaştırma görüşmelerine karşı taraf avukatı olarak aynı büroda çalışan bir avukatı dâhil etmişse müvekkil, avukatı haklı sebeple azledebilecektir. Başka bir işte, karşı tarafı temsil ettiğini öğrenince de müvekkil haklı sebeple uzlaştırma görüşmelerini sürdüren avukatını azledebilir.
Uzlaştırma görüşmelerinin başında ve görüşmelerin devamı sırasında uzlaştırmanın başarıya ulaşmayıp uyuşmazlığın hâkim önüne gelmesi durumunda davanın kazanılıp kazanılmayacağı, davanın risk ve külfetleri konusunda iş sahibi aydınlatılmalıdır280. Müvekkilini yeterince aydınlatmayan ve müvekkilini dava yoluna sevkeden avukatın azledilmesi haklı sebeple azildir.
Bir davadan haklı sebeple azledilen avukat, aynı vekâletname ile takip ettiği diğer işlerden de azledilmiş sayılır; yani azil, aynı vekâletname ile takip edilen diğer işlere de sirayet eder281. Bu durumda avukat müvekkilinin hem uzlaştırma görüşmelerinde bulunuyor hem de aynı müvekkilini başka bir uyuşmazlığa ilişkin olarak dava yoluyla temsil ediyorsa, davadan haklı sebeple azledilmesi durumunda uzlaştırma görüşmelerini de sürdüremeyecektir. Bununla birlikte müvekkilin iradesi azil değil de o işle sınırlı bir el çektirmeyse avukat, müvekkilinin başkaca işlerinde onu temsil edebilir. Örneğin müvekkil, avukatının davasına girmesini istemiyor bununla birlikte uzlaştırma görüşmelerini sonuca ulaştırmasını istiyor ise, bunu açıkça belirtmesi gerekir. Aksi takdirde müvekkilin dava için kullandığı azil yetkisi uzlaştırmaya da sirayet edecektir.
Ortada haklı bir sebep olmaksızın uzlaştırma görüşmeleri devam ederken avukatını azleden taraf avukatlık ücretinin tamamını ödemek durumundadır.
280 Günergök, s. 70; Gökyayla, s. 51. 281