Uygulama Öncesi Dönem 134 

17 Mart 2014 7 Nisan 2014 21 Nisan 2014

İkinci Bilişsel Koçluk Toplantısı Üçüncü Bilişsel Koçluk Toplantısı Dördüncü Bilişsel Koçluk Toplantısı

28 Nisan 2014 Son Bilişsel Koçluk Toplantısı

29-30 Nisan 2014 Son-testlerin uygulanması

21 Mayıs 2014 Başarı Testinin Kalıcılık Testi olarak tekrar yapılması

3.3.1.Uygulama Öncesi Dönem  

Araştırma süreci başlamadan uygulamanın nerde ve nasıl yapılacağı düşünülmüş ve uygulamalı bir araştırma yürütüleceğinden araştırmacı kendi şartlarını oluşturmaya çalışmıştır. Araştırma uygulaması esnasında, araştırmacının hem bilişsel koç olarak öğrencilere destek vermesi hem de sınıf içinde yansıtıcı öğretime dayalı ders planları doğrultusunda dersi götüreceği için uygun zeminin sağlanması oldukça büyük önem taşımaktadır. Bu durumda araştırmanın yapılacağı 2013-2014 akademik yılının bahar döneminde araştırmacı için uygun ders şartlarının sağlanması noktasında Fırat Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu Müdürlüğünden resmi olarak ve yetkililerle araştırmanın nasıl yapılacağı görüşülerek gerekli izinler alınmıştır. İzin işlemleri tamamlandıktan sonra yüksekokul müdür yardımcıları ve bölüm başkanı ile araştırma paylaşılmış ve bahar dönemi uygulama yapılacağı için araştırmacıya aynı türden sınıf verilmesi talep edilmiştir. Yönetimin izni ve onayı ile üç gramer sınıfı bu amaç için uygun görülmüştür. Bu sınıfların yeterli olmaması durumunda gönüllülük esası ile bir diğer öğretim elemanının sınıflarının da kontrol amaçlı kullanılabileceği belirtilmiştir.

Araştırmanın 7 hafta boyunca yürütüleceği göz önünde bulundurularak o süre zarfında işlenmesi gereken konular ve üniteler belirlenmiştir. Üniteler ve üniteler kapsamındaki konular belirlendikten sonra başarı testi hazırlanmıştır. Başarı testi hazırlanırken tüm üniteler ve konuların test kapsamına alınmasına özen gösterilmiştir.

Dönem başlangıcında öğrencilerin deneysel uygulama için seçilmeleri aşamasında araştırmacı kendi dersine girdiği sınıflardaki öğrencilerin ilk dönem gramer not ortalamalarını, ilk dönem total not ortalamalarını ve bir başka kriter olarak belirlenen

üniversite giriş sınavı notlarını edinmiştir. Aynı veriler diğer öğretim elemanının sınıfı için de alınmıştır. Bu öğretim elemanının tercih edilme nedenleri araştırmacı ile aynı üniversitenin aynı bölümünden mezun olmuş olup öğrenim geçmişlerinin benzerlik göstermesi ve de araştırmacının hali hazırda İngilizce Öğretmenliği alanında yüksek lisans yapıyor olmasıdır. Hazırlanan başarı testi, daha önceden hazırlanıp gerekli işlemlerden sonra geçerlik ve güvenilirliği hesaplanan İngilizce Öğretiminde Üstbiliş Ölçeği ve hazır olarak alınıp kullanılan Yansıtıcı Düşünme Düzeyini Belirleme Ölçeği öntest olarak araştırmacının girdiği üç ve diğer öğretim elemanının girdiği bir sınıfa uygulanmıştır. Bu uygulamalar 2 gün sürmüş; ilk gün başarı testi uygulanmış ikinci gün ise ölçekler verilmişti. Testlerin cevaplanması noktasında öğrenciler desteklenmiş ve yeterli süre sağlanmıştır. Sonuç olarak bu kriterlerden yaralanılarak çalışma grupları denkleştirilmiş ve her çalışma grubunda farklı düzeylerde öğrencilerin bulunmasına dikkat edilmiştir. Başka bir ifadeyle birbirine benzer ve kendi içinde heterojen gruplar oluşturulmuştur. Böylece grupların birbirine denk olmaları sağlanmıştır. Bu konuya ilgili daha ayrıntılı bilgi çalışma grubunun oluşturulması bölümünde anlatılmıştır.

Araştırma, planlama aşamasındayken deneysel işlemlerin birden çok deney ve kontrol gruplarında yapılcağı tasavvur edilmiş ancak araştırmayı yürüten öğretim elemanının elindeki imkanların sınırlı olması nedeniyle tek bir deney ile tek bir kontrol grubu ile deneysel işlemler yürütülmüştür.

Çalışmada, iki sınıftan oluşturulmuş bir kontrol grubu ve iki ayrı öğretim elemanı olmasının uygulamaların ve ders işleme süreçlerinin denkliği konusunda sıkıntı yaratmaması için uygulamalar başlamadan önce gerekli görüşmeler yapılmıştır. Nitekim bölüm başkanlığı tarafından hazırlanan ders programı (syllabus) doğrultusunda tüm öğretim elemanları aynı şekilde hareket etmeleri zorunlu olduğu için kontrol gruplarında derslerin farklı bir yolla işlenmesi söz konusu olmamıştır. Özellikle uygulamanın yapılacağı ünitelerin işlenme süresi, ders süresi içerisinde kullanılacak materyaller, öğrencilere yaptırılacak etkinliklerin ve konuların paralel götürülmesi noktasında ortak görüş birliğine varılmıştır. Bu noktada herhangi bir problem yaşanmamıştır.

Dönem başladığında deney grubunun içinde olduğu iki sınıfın öğrencileriyle ders sonrasında ilk görüşme planlanmış ve görüşme yeri olarak da okul kantini seçilmiştir. Bu görüşme bilişsel koçluk sürecinde Costa ve Garmston (2002, s.34)’e göre planlama görüşmesinin ilk adımı olan karşılıklı güvenin oluşturulması ve devamının sağlanmasıdır. Kantin görevlileriyle önceden konuşulmuş ve gerekli ikramlar ve ortam ayarlanmıştır. Öğrencilerin tümünün katılımının çok önemli olduğu ve bu katılımlarının değerlendirme notu

olarak kendilerine katkı sağlayacağı onlarla paylaşıldığı için ilk görüşmeye iki sınıfın toplamı olan 47 öğrenciden 43’ü katılmıştır. Deney grubunu bu iki sınıftan 30 öğrenci oluşturmasına rağmen bilişsel koçluk toplantılarına tüm öğrenciler dahil edilmiştir. Bu uygulamanın amacı da hangi öğrencilerin deney grubunda olduğunun anlaşılmasını önlemektir. Zira öğrencilerin hiçbirinin deneysel bir işleme tabi tutulduklarından haberleri yoktur ve sadece farklı bir deneyimleme süreciyle İngilizceyi daha iyi öğrenebilmelerinin mümkün olup olmayacağının anlaşılmaya çalışıldığından haberdarlardır. Yapılan ilk görüşmenin amacı öğrencileri yapılacak olan bilişsel koçluğa alıştırmak ve karşılıklı güveni sağlamaktır.

Toplantıya başlarken araştırmacı öğrencilere yansıtıcı bir kontrat yapacaklarını anlatmış ve bu kontratı karşılıklı onaylamalarının süreç için çok faydalı olacağını belirtmiştir. Araştırmacı daha önceden hazırladığı kontratın maddelerini öğrencilerle paylaşmış ve onların da bu kontratı onaylamalarını sağlamıştır (Ek 10). İlk toplantıda Wagenheim, Clark, and Crispo (2009, s. 506)’nun (Metaphorical Mirror Exercise) mecazi ayna egzersizinden yola çıkarak öğrencilerin kişisel bilgileri İngilizce ile ilgili görüş ve tutumlarını ve kendilerini ne ölçüde tanıdıklarını ortaya çıkarmak amacıyla sorular hazırlanmıştır. Öğrencilerin her birinin bu sorulara cevap vermesi ve hikayesini diğerleriyle paylaşması oldukça önemlidir. Bu sebepten dolayı araştırmacı bilişsel koçluğun en önemli unsurlarından olan güveni sağlamaya çalışmış ve öncelikle ortamı bu doğrultuda hazırlamıştır. Bu toplantıların dönem boyunca belirli periyotlarla devam edeceği anlatılmış ve bu yolla öğrencilerin birçok kazanım elde edecekleri anlatılmıştır. Birbirlerini aktif bir şekilde dinlemeleri gerektiği ve her ne sebeple olursa olsun birbirlerinin cesaretini kırmamaları gerektiği önceden belirtilmiştir. Araştırmacı tarafından hazırlanan sorulara cevap vermeye başlayan öğrenciler hikayelerini ve düşüncelerini diğerleriyle paylaşmış araştırmacı da ortamı olabildiğince canlı tutup güveni sağlamıştır. Tüm öğrencilerin kendilerini ifade etmesinin ardından araştırmacı elde ettiği bulguları öğrencilerle paylaşmış, bu paylaşımların süreç için ne denli önemli olduğunu ve öğrencilerin bu süreçte ne kadar değerli olduklarını anlatmıştır. Toplantı esnasında kendisini de sorduğu sorular doğrultusunda açıklayıp eleştiren ve bir çok noktada kendisine net ve dürüst bir şekilde ayna tutan araştırmacı bu yolla öğrencilere model olmak istemiş ve hem ders hem de toplantılar esnasında öğrencilerin de aynı şeyi yaparak süreç sonunda başarıyı elde edeceklerini iddia etmiştir. Öğrencilerin bildiklerinin ve düşünce sistemlerinin farkındalığı ve yansıtma yapabilme noktalarında yeterli olmadıklarını anlayan araştırmacı öğrencilerden aldığı cevaplar ve toplantı sırasında yaşadıklarını not etmiş ve bu yolla da yapacağı toplantılara bu ilk toplantı yardımıyla yön vermiştir. Toplantının sonuna gelindiğinde öğrencilere birer parça kağıt dağıtılarak İngilizce hakkındaki önyargılarını

yazmaları istenmiştir. Kağıtlar toplanıp bir kaba alındıktan sonra araştırmacı ile birlikte bahçede yakılmış ve süreç boyunca öğrencilerin önyargılarının da kül olan kağıtlar gibi ortadan kalkacağı vurgulanmıştır. Güven ortamını oluşturmak için atılan ilk adım oldukça başarılı olmuş, toplantıdan ayrılırken yüzleri gülen ve süreç hakkında meraklanan öğrencilerin olması araştırmacıyı memnun etmiştir. Deneysel çalışmanın yapılacağı üniteler başlamadan yürütülen bu işlemlerle uygulama için yeterli alt yapı oluşturulmaya çalışılmıştır.

3.3.2.Uygulama Dönemi  

Uygulamanın sistemli ve sıkıntısız bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için gerekli ön hazırlığın yapılmasının ardından, uygulama aşamasına geçilmiştir. Geleneksel yöntemin kullanıldığı kontrol grubunda derslerin işlenişine müdahale edilmemiştir. Dersler Latham- Koenig, Oxenden ve Seligson (2012) tarafından hazırlanan ‘English File’ Ders kitabı ve öğrenci çalışma kitaplarındaki etkinlikler kapsamında yürütülmüştür. Yani “geleneksel yöntem” ifadesi ile öğretim programı (syllabus) ve ders kitabındaki etkinlikler kastedilmiştir. Deney gruplarında ise bilişsel koçluk destekli yansıtıcı öğretim yöntemi doğrultusunda hazırlanan planlar takip edilmiş ve bu yöntem kapsamında gerekli uygulamalar yürütülmüştür.(EK 4) Araştırma süreci boyunca araştırmacı her fırsatı değerlendirip yansıtma yapmış ve öğrencilerin de bu alışkanlığı edinmelerinde ve düşünme sistemleri üzerinde düşünmelerinde onlara destek olmuştur. Ders içi aktiviteler bu yönde planlanmış ve ders aralarında yapılan bilişsel koçluk desteği sırasında da öğrenciler bu noktalarda cesaretlendirilmişlerdir.

Bilişsel koçluk uygulamaları öğrencilerle araştırmacının ortak belirlediği zamanlarda ve Fırat Üniversitesi Yabancı Diller Yüksek Okul Kantini ve Kültür Parkında yürütülmüş, ilk uygulamalarda sağlanan güven ortamı sürecin sonuna kadar devam etmiştir. Uygulama öncesi dönemde gerçekleştirilen ilk toplantının ardından ikinci toplantı ‘amaç belirleme’ toplantısı olmuştur. Bu toplantıda tüm öğrencilere İngilizceyi hangi amaçlarla öğrendikleri sorulmuş, beraber işleyecekleri derslerden neler beklediklerini ifade etmeleri istenmiştir. Kendi paylaşımları doğrultusunda ortak amaçlar belirlenmiş ve bilişsel koç her birinden belirledikleri bu ortak amaçları yazmalarını istemiştir.

Üçüncü toplantı ‘başarı göstergelerinin belirlenmesi, bulguların nasıl toplanacağına karar verilmesi, süreçte kullanılacak olan strateji ve yöntemlerle ilgili öğrencilerin bilgilendirilmesi’ adı altında yapılmıştır. Üçüncü toplantı öğrencilerin sıkılmaması için farklı bir mekanda yürütülmüştür. Bu toplantı için Fırat Üniversitesi Kültür parkında buluşuluştur.