Takipleşiyoruz : “Annelik ve Ev Kadınlığı ile İlgili Takip Siteleri Hayatımı

Görüşmecilerin önemli bir kısmı sosyal medyada oldukça aktif olduğunu dile getirmektedir. Ayrıca görüşmeilerden bazıları kendi kurdukları kişisel blog tarzı hesaplar sayesinde yaptıkları el işini pazarlama fırsatı bulduklarını ifade etmektedir. Bu görüşmecilere göre bu durum, sosyal medyayı ev kadınları için önemli bir araç hâline getirmektedir. Diğer yandan bazı ev kadınları için ev kadınlığı ve annelik ile ilgili takip siteleri ev kadınlarını bir araya getirerek bilgi alışverişi sağlayan önemli faaliyet mecrâları olarak görülürken bazıları için de olumsuz nitelik taşıyan ve takip edilmemesi gereken bir faaliyet mecrâsı olarak görülmektedir.

Sosyal medyada aktif bir kullanım imkanı yakalayan instagram söz konusu durumların gerçekleştirildiği yerdir. İnstagram hesaplarındaki annelik blogları, yemek tarifi siteleri, örgü siteleri ev kadınlarının gündelik hayatının önemli bir kısmını dolduran siteler olarak karşımıza çıkmaktadır. Aynı durum çalışan kadınlar arasında da görülmektedir. Hem çalışıp hem evdeki işleri yürütmesi bağlamında görünür olanı ve sergi değeri olmayanı bir arada sunan yaşam hikâyeleri kişisel blog hesaplarında oldukça yüksek bir takipçi kitlesine sahip olmaktadır. “Bağırmayan anne”, “oyuncu anne” ve “akademisyen anne” bu hesaplardan en bilinenidir. Ayrıca ev kadınları tarafından bir takım görünmeyenleri görünür kılmaya çalışan “bir ev kadını; hamile, şaşkın, paronoyak”, “ev tipi; ev kadını”, “araştıran ev kadını; kişisel bakım, tarz giyim, iç giyim, aksesuar ve leziz lezzetler”, “tamirci anne; diplomalı düşünür ev kadını”, “ev kadını rehber; pratik bilgilere dair her şey”, “nurun el emekleri; çalışkan ev kadını”, “emek verdiklerim; 2 çocuklu üniversiteli ev kadını”,

“hamarat ev kadını” gibi henüz yeterli takipçi sayısına ulaşmayan takip siteleri de ismi dolayısıyla dikkat çekmektedir. Ev kadınlarının daha bilgili ve daha kültürlü olabilme noktasında severek takip ettiği bir isim de Barış Özcan’dır. Görüşmecilerin söylediklerine göre Barış Özcan bilimsel ve psikolojik bilgileriyle ev kadınlarının daha bilgili, kültürlü, sosyal hayata hakim bir ev kadını olmalarında onlara yardımcı olmaktadır.

Görüşmecilerden Nuran N. sosyal medyayı aktif bir şekilde kullandığını, özellikle youtube ve instagramda gününün önemli bir kısmını geçirdiğini ifade etmiştir. Bu ağların çok zamanını aldığını düşünse de bu sitelere üyeliğin kültürlü ve sosyal bir ev kadını olma noktasında önemli olduğunu vurgulaması dikkat çekicidir:

“Sosyal medyayı aktif bir şekilde kullanıyorum. Bazen bu aktifliğimden rahatsız oluyorum orada ister istemez çok zamanımı harcıyorum ama tamamen hiçbir faydası olmuyor da diyemem. Orada ev işleri ile ilgili takip siteleri falan oluyor. Onlar sayesinde başka insanların hayatlarının nasıl geçtiğini, bir günlerinin nasıl geçtiğini öğrenebiliyorum. Onlardan aldığım bilgileri kendi ev düzenimde uygulayabiliyorum. Her zaman olmasa da zaman zaman. Bir yandan da el işiydi, örgüydü, yemekti tarif siteleri oluyor onlara bakıyorum. Bir de youtubede videolarını sürekli izlediğim bir adam var adı Barış Özcan. Bilim ve psikoloji noktasında merak ettiğimiz güzel şeyler anlatıyor. Düşünceleri kafama yatıyor beni olumlu yönde etkiliyor. Bazen oradan duyduklarımı eşime ve çocuklarıma anlatıyorum. Güzel oluyor etkili oluyor.” (Nuran N. 40 yaşında, 21 yıldır evli)

Görüşmecilerden Ş.D. ise daha çok youtuberlerin takip sitelerini takip ettiğini, onların videolarını izlediğini ifade etmiştir. Bu anlamda Ş.D.’nin takip ettiği kişilerden birisi de son zamanlarda kadınlar arasında fenomen olan Eylül Öztürk’tür. Eylül Öztürk instagram ve youtube hesaplarında yüksek 2.101milyon takipçi kitlesine sahiptir. Paylaşımlarında yer alan aktarımlarında daha çok annelik, alışveriş, ev eşyaları vs. gibi gündelik hayatına ait fotoğraf ve videolara yer vermektedir:

“Sosyal medyada günümün önemli bir kısmını geçiriyorum. Buralarda daha çok youtuberlerin hesaplarını takip ediyorum. Bu aralar Eylül Öztürk’ü takip ediyorum. Eylül Öztürk son zamanlarda doğumuyla gündemde olmuş bir kadın. Ama genel olarak alışverişti evlilikti o tarz paylaşımlar yapıyor. Eşiyle olan sıkıntılarını nasıl

aştığını anlatıyor. Toplum baskısından uzak bir tip olduğu için bizim tarafımızdan dikkat çekiyor olmalı. Bir de bence ev kadınları indirimleri, indirim günlerini falan önemsiyor. Atıyorum bazı youtuberler bunu iyi yapıyor, biz de uygun fiyatlı marka hangisiyse ona bakıyoruz bu sayede. Hakikaten de inanmak gerekiyor. Ne de olsa bunları kendileri de tecrübe ediyor, yaşadıklarını aktardıkları için doğruluk düzeyi artıyor.” (Ş.D. 27 yaşında, 2 buçuk yıldır evli)

Genellikle anne-çocuk bakımı, örgü, ev işleri üzerine olan youtube videoları ve instagram bloklarını takip ettiğini söyleyen Zehra A. da bu konuda Ş.D. gibi düşünmektedir. Ayrıca Zehra A. “oyuncu anne” isimli instagram hesabının fotoğraf ve video paylaşımlarından aldığı bilgileri gündelik hayatında uyguladığını aktarmaktadır:

“Sosyal medyanın aktif kullanıcısıyım. Örgü gruplarını, anne bebek sayfalarını takip ediyorum. Ama orada harcadığım vakit çok fazla olduğu için bu durum çocuğuma da yansıyor. Ne kadar doğru bilemem ama mesela orada “oyuncu anne” isimli siteden çocuklarla vakit geçirme, oyun oynama ile ilgili bilgiler alıyorum. Burada gördüklerimi bazen kendi çocuğumla da yapıyorum. Bana göre ev kadınları oralar sayesinde başkalarının tecrübelerini görerek bilgi sahibi oluyorlar. Yani aslında bir nevi sosyal bir imkân oluyor.” (Zehra A. 28 yaşında, 5 yıldır evli)

Facebookta “Hanımlar Kulübü” adlı sayfadaki bilgi aktarımından memnuniyet duyduğunu söyleyen Esra A. da ev kadınlarının sosyal medya sayesinde başka insanların dünyalarından haberdar olduklarını düşünmektedir:

“Ben sosyal medyada annelik sitelerini, işte ne bileyim ev kadınlarının hikâyelerini

paylaştıkları siteler oluyor oraları takip ediyorum. Bana göre çok faydalı siteler buralar. Özellikle “Hanımlar Kulübü” var orayı çok seviyorum, sürekli bakıyorum. Orası tam ev kadınlarına göre bir yer. Yani genel olarak kadınlar orada hikâyelerini anlatıyorlar, başından geçenleri, gündelik hayat telaşlarını paylaşıyorlar. Gördüğüm zaman motive oluyorum. Ama bazen de gereksiz bir sayfa. Bazen sıkıcı oluyor bazen de hoşuma gidiyor. Mesela hastahane bilgileri oluyor. Bir hastahaneye gideceğim zaman soruyorum hangisine gideyim diye, onlar yorum yapıyorlar ben de ona göre bir yerlere gidiyorum. Çocuk gelişimi siteleri var oraları çocuğumun gelişimi için önemsiyorum.” (Esra A. 30 yaşında, 10 yıldır evli)

Daha çok sunum ve ev düzeni ile ilgili sayfaları takip ettiğini söyleyen Kübra A. ise sadece instagram kullanmaktadır. Kübra A. annelik ile ilgili takip sitelerini fazla abartılı bulduğunu, bu sitelerin herkesin hayatını tek standarttaymış gibi gösterdiğini düşünmektedir. Bu yüzden ev kadınlığına yönelik olarak sadece sunum ve ev düzeni ile ilgili takip sitelerinin ilgisini çektiğini belirtmiştir:

“Sosyal medya hesabı olarak sadece instagram kullanıcısıyım. Bir de ara ara youtube paylaşımları izliyorum. Takip ettiğim sitelerde beni olumlu etkileyen şeyler oluyor. Ama eğer kendi dünyamı beğenmeme noktasında bana bir mesaj veriyorsa onu takipten çıkıyorum. Mesela bazı ev kadını hesaplarında evi nasıl düzenli tuttuklarını, nasıl cam sildiklerini, ne kadar düzgün dolapları olduğunu, onca işin ve düzen merakının içinde ne kadar güzel yemek yaptıklarını göstermeye çalışıyorlar. Bazen bir istek geliyor ben de böyle olacağım evin işini seveceğim diyorum ama çok uzun sürmüyor sıkılıyorum. Yorulduğum için kendime kızıyorum o kadın böyle değil diyorum moralim bozuluyor. O kadını çıkarttım hayatımdan. Çok değişik bir kadın cam siliyor, halılar perdeler yerler duvarlar hiç yorulmuyor kadın. Mutlu mesut iş yapıyor.” (Kübra A. 26 yaşında, 6 yıldır evli)

Sosyal medyayı alışveriş ve çocuk eğitimi üzerine kullandığını aktaran Perihan S. ise “bağırmayan anneler” sayfasındaki bilgi aktarımlarından fayda sağladığını belirtmiştir. Perihan S. burada paylaşılan etkinliklerin çocukların oyun dünyalarına bir renk kattığını, bu paylaşımlar sayesinde kadınlar arasında bir tecrübe alışverişi sağlandığını düşünmektedir:

“Sosyal medya kullanıyorum. Sosyal medyada çok fazla vakit geçirdiğim için kendime kızdığım zamanlar oluyor. Çünkü bazen onla oyalandığım için gündelik işlerimi ertlelediğim oluyor. Ama instagramdaki annelik ve çocuk gelişimi sitelerini de seviyorum. Mesela “bağırmayan anneler” diye bir site var. Yani anneliğin içgüdüsel olduğunu, öyle herkesin aynı şartlarda anne olamayacağını düşünüyorum bunun farkındayım ama faydası da oluyor açıkçası. Bazen oradan çocuklarıma nasıl davranmam gerekir, öfkemi onlara yansıtmadan nasıl sağlıklı bir anne olabilirim onlara bakıyorum iyi oluyor faydalı oluyor. Bence neyi alıp neyi almayacağını bildikten sonra ev kadınları için bilgi alabilecekleri güzel yerler gibi geliyor bana.” (Perihan S. 31 yaşında, 9 yıldır evli).

Görüşmecilerin yaş sınırlarından da anlaşıldığı gibi daha çok genç yaş grubunu temsil eden ev kadını ve anneler arasında sosyal medya ve kişisel paylaşım blokları önem kazanmaktadır. Görüşmeciler arasında daha büyük yaş grubunu temsil eden ev kadını ve anneler ise daha çok örgü, yemek tarifleri, doğa fotoğrafçıları gibi takip sitelerini takip etmektedir. Ev kadını ve annelikle ilgili fotoğraf ve video paylaşımlarının altında yapılan yorumlar ise söz konusu kişilerin gerçekten birşeyler yapmak istediğini ve bazı noktalarda bu kişilerin kendilerini yeterli hissetmediklerini düşündürmektedir. Örneğin “bağırmayan anneler adlı paylaşım sitesinde gündelik ev toparlama ile ilgili bir videonun altında şu sözler yer almaktadır:

“Çocuklu evde mutfağı toparlamak 15 dakika, yeniden dağıtmak 15 saniye isimli videomuza hoş geldiniz. Eşime dedim ki; “gel çek şu darma duman mutfağı çek, kaç dakika sürecek derleyip toplamak test edelim, sen çek.” Test ettik onayladık, kısa

sürdü… Zaman mühim mesele boşa harcamaya gelmez.”16

Videonun altına yapılan yorumlar ise bazen rahatsızlığı dile getirme bazen de şükran içerikli yorumlar olmaktadır. Dikkat çekici olan ise videoda ön planda olmayan objelerin dahi dikkat çekmesi, herbirinin nereden alındığının sorulmasıdır. Tezgâhın köşesinde duran tezgâh bezinden tercih edilen kıyafete kadar nereden alındığı, onun gibi olmak için hangi eşyaların kullanılması gerektiği sorulmaktadır. Bu durum ev kadınlarının birilerini ideal tip seçtiklerini ve kendilerinin de bu ideal tipi tamamlayacak bir tipe bürünmeye çalıştıklarını göstermektedir. Diğer yandan yorum yapanlardan bazıları da herkesin ideal tipinin kendi hayatına göre şekillendiğini, bu yüzden tek bir ideal tipten bahsedilemeyeceğini düşündükleri için bu sitelerin olumsuz bir temsili oluşturduğunu düşünmektedir.

Youtube üzerinden gündelik hayat rutinlerini hikâyeleştiren ev kadınlarından birisi olan “2 prens annesi Tuğba” bir başka dikkat çeken ev kadınıdır. Tuğba da youtube vloğunda günlük yaşamında yaptığı iş ve faaliyetleri bir tecrübe aktarımı olarak düşünmekte ve paylaşımlarda bulunmaktadır. Örneğin “ev turu” isimli videosunun başlangıcında “temizlik, yemek, pasta tarifleri ve günlük yaşam” yazısı konu açısından ilgi çekmektedir. Videonun içeriğinde evinin düzenlenmiş şekliyle

nasıl göründüğünü göstermek için baştan sona kendi dünyasının tamamını çekerek görünür hâle getirmiştir. Bu şekilde tercih ettiği eşyalar ile ilgili bilgiler aktararak yine ideal bir ev kadınının evinin nasıl olması gerektiği konusunda bir alternatif sunduğunu düşünmektedir.17

Günlük vlog çekimleriyle dikkat çeken bir diğer isim olan Seda Akdere ise benzer şekilde gündelik hayatın pekçok alanıyla ilgili bilgi aktarımı sağlamaktadır. Örneğin “yoğun bir gün, hem ev hem iş” adlı videosuyla 89.769 görüntülenme alan Seda, ev işlerini seri bir şekilde yapmak için nasıl davranılması gerektiğini izleyicilerine aktarmaktadır. Yorumlarda Seda’dan alınan fikirler, “bence de önce süpürülür sonra toz alınır, çok iyisin her işe yetişebiliyorsun” tarzında onaylar almaktadır. 18

Sonuca varmak gerekirse, son zamanlarda sosyal medya mecrâları aktif bir kullanım sahası olarak ev kadınları arasında da tercih edilmektedir. Ev kadınlarının önemli bir kısmı bu hesaplar sayesinde hayatlarına farklı bir boyut katabildiklerini düşünmektedir. Hasseten ideal bir anne olmak mı yoksa ideal bir ev kadını olmak mı daha önemlidir? Bir kadını her ikisi birden yapan eylem ve faaliyetler neler olmalı? gibi soruların cevaplarını bu sitelerin kurucularının paylaşımlarında aradıkları gözlemlenmektedir. Bu da aslında ev kadınlarının kendilerini tanımlama veya ifade etmede güçlük çektiklerini göstermektedir.