Standarda Özgü Terimler

Standardın daha iyi anlaşılmasına ve uygulamasına yardımcı olacak önemli terimler aşağıda açıklanmıştır (TFRS 2, Ek A: 14-17):

Hisse Bazlı Ödeme İşlemleri (Share-based Payment Transaction): İşletmenin, hisse bazlı ödeme anlaşması çerçevesinde tedarikçiden veya çalışandan özkaynağa dayalı finansal araçlar veya diğer özkaynağa dayalı finansal araçlarının fiyatları baz alınan tutarlar karşılığında mal veya hizmet aldığı işlemlerdir.

Özkaynaktan Karşılanan Hisse Bazlı Ödeme İşlemleri (Equity-settled Share-based Payment Transaction): İşletmenin hisse senetleri veya hisse senedi opsiyonları gibi

95

özkaynağa dayalı finansal araçlarının karşılığında mal veya hizmet aldığı hisse bazlı ödeme işlemleridir.

Nakit Olarak Ödenen Hisse Bazlı Ödeme İşlemleri (Cash-settled Share-based Payment Transaction): İşletmenin hisse senetleri veya hisse senedi opsiyonları gibi özkaynağa dayalı finansal araçlarının fiyatları üzerinden alınan mal veya hizmetin bedelinin belirlendiği nakit olarak ödenen hisse bazlı ödeme işlemleridir.

Çalışanlar ve Benzer Hizmetleri Sağlayan Diğerleri (Employees and Others Providing Similar Services): İşletmeye kişisel hizmet veren ve hukuki veya vergisel açıdan çalışan olarak kabul edilen, hukuki veya vergisel açıdan çalışan olarak kabul edilenlerle aynı şekilde işletmenin talimatları altında çalışan ve sundukları hizmetler çalışanların verdiği hizmetler ile benzer olan koşullardan birini sağlayan kişilerdir. Tüm yönetim personeli bu kapsamdadır.

Hisse Senedi Opsiyonu (Share Option): Hamiline, belirli bir dönem için işletmenin hisse senetlerini sabit ya da belirlenebilir bir fiyattan elde etme yükümlülüğünü değil, fakat hakkını veren sözleşmedir.

Özkaynağa Dayalı Finansal Araç (Equity Instrument): İşletmenin tüm borçları çıkarıldıktan sonra varlıklarında bir hakkı veya payı gösteren sözleşmedir.

İhraç Edilmiş Özkaynağa Dayalı Finansal Araç (Equity Instrument Granted): İşletme tarafından hisse bazlı ödeme anlaşmaları ile başka bir tarafa sağlanan özkaynağa dayalı finansal aracını koşullu veya koşulsuz elde etme hakkıdır.

Gerçeğe Uygun Değer (Fair Value): Karşılıklı pazarlık ortamında, bilgili ve istekli gruplar arasında bir varlığın el değiştirmesi ya da bir borcun ödenmesi durumunda ortaya çıkması gereken tutardır.

İhraç Tarihi (Grant Date): İşletme ve karşı tarafın (çalışanlar da dâhil olmak üzere) hisse bazlı ödeme anlaşmasındaki koşul ve ilkelerin karşılıklı olarak anlaşılıp sözleşmenin yapıldığı tarihtir. İhraç tarihinde, işletme karşı tarafa diğer varlıkları veya işletmenin özkaynağa dayalı finansal araçlarını, hakediş şartları sağlandığında, paraya çevirme hakkı verir. Eğer anlaşmanın onaylanması (örneğin, hissedarlar tarafından) söz konusu ise, ihraç tarihi onayın geçerli olduğu tarihtir.

96

Ölçüm Tarihi (Measurement Date): İhraç edilen özkaynağa dayalı finansal araçların gerçeğe uygun değerinin bu TFRS amaçları doğrultusunda ölçüldüğü tarihtir. Çalışanlar ve benzer hizmetleri sağlayan diğerleri ile gerçekleştirilen işlemler açısından, ölçüm tarihi ihraç tarihidir. Çalışanlar (ve benzer hizmetleri sağlayan diğerleri) dışındaki taraflar ile gerçekleştirilen işlemler için ise, işletmenin malları elde ettiği ya da karşı tarafın hizmet verdiği tarihtir.

İçsel Değer (Intrinsic Value): Karşı tarafın koşullu veya koşulsuz onaylama veya alma hakkının olduğu hisse senetleri ile karşı tarafın bu senetler için ödemesi gereken (veya ödeyeceği) fiyat arasındaki farktır. Bir başka ifade ile opsiyonun içsel değeri, hisse senedi fiyatı ile kullanım fiyatı arasındaki farktır. Örneğin, gerçeğe uygun değeri 20 TL olan bir hisse senedi opsiyonunun kullanım fiyatı 15 TL ise hisse senedi opsiyonunun içsel değeri 5 TL’dir.

Yeniden Yükleme Özelliği (Reload Feature): Opsiyon hamilinin, kullanım fiyatının karşılanması için, nakitten ziyade ilgili işletmenin hisse senetlerini kullanmak suretiyle önceden ihraç edilmiş opsiyonları kullanması durumunda, otomatik olarak ek hisse senedi opsiyonu ihraç edilmesini sağlayan özelliktir

Yeniden Yükleme Opsiyonu (Reload Option): Bir hissenin, önceki bir hisse senedi opsiyonunun kullanım fiyatını karşılamak amacıyla kullanılması durumunda ihraç edilen yeni hisse senedi opsiyonudur.

Hakediş (Vesting): Karşı tarafın, hisse bazlı ödeme anlaşmaları çerçevesinde, hak ediş koşullarını yerine getirilmesinden itibaren işletmenin nakdî ve özakaynağa dayalı finansal araçlarını kullanmaya hak kazanmasıdır.

Hakediş Koşulları (Vesting Conditions): Hisse bazlı ödeme düzenlemesine bağlı olarak karşı tarafın nakit veya özkaynak araçlarını edinmeyi hak edebilmesi için yerine getirmek zorunda olduğu hizmet, piyasa ve performans koşullarıdır.

Hakediş Dönemi (Vesting Period): Hisse bazlı ödeme düzenlemesinde belirtilen tüm hakediş koşullarının yerine getirildiği dönem.

Hizmet Koşulu (Service Condition): İşletmeye hizmetlerin sunulması sırasında karşı tarafın belirli bir hizmet dönemini tamamlamasını gerektiren bir hakediş koşuludur.

Nedenine bakılmaksızın, hakediş dönemi sırasında karşı tarafın hizmet sunmayı

97

sonlandırması durumunda koşul sağlanmamış olur. Hizmet koşulu bir performans hedefinin karşılanmasını gerektirmez.

Piyasa Koşulu (Market Condition): Özkaynağa dayalı finansal aracın kullanım fiyatının, hak edişinin veya kullanılmasının bağlı olduğu, işletmenin özkaynağa dayalı finansal araçlarının (ya da aynı gruptaki başka bir işletmenin özkaynağa dayalı finansal araçlarının) piyasa fiyatıyla veya değeriyle ilgili olan performans koşuludur. Örneğin:

 Belirli bir hisse senedi fiyatına veya bir hisse senedi opsiyonunda belirli bir içsel değere ulaşılması ya da

 İşletmenin özkaynağa dayalı finansal araçlarının diğer işletmelerin özkaynağa dayalı finansal araçlarının piyasa fiyatlarına ilişkin bir endeks karşısındaki piyasa fiyatına veya değerine göre belirlenmiş bir hedefe ulaşılması gibi,

Piyasa koşulu, karşı tarafın belirli bir hizmet dönemini (başka bir ifadeyle hizmet koşulunu) tamamlamasını gerektirir ve hizmet şartı açık veya zımni olabilir.

Performans Koşulu (Performance Condition): Karşı tarafın belirli bir hizmet dönemini veya hizmet koşulunu tamamlaması ve bu hizmeti sunması sırasında belirli performans hedeflerini karşılamasını gerektiren bir hak ediş koşuludur.

Performans hedeflerinin sağlanma süresi; hizmet dönemi sonunu aşamaz ve hizmet döneminden önce başlayabilir ancak performans hedefinin başlangıç tarihinin hizmet dönemi başlangıcından önemli ölçüde erken olmaması şarttır.

Performans hedefi piyasa koşulu veya piyasa dışı koşula göre tanımlanır. Piyasa koşulu işletmenin faaliyetleri, piyasa dışı koşulu ise işletmenin özkaynağa dayalı finansal araçlarının fiyatıdır.