Sigorta Tahkim Komisyonu Hakem Kararlarında Ücret

5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 30. Maddesi ile Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği nezdinde Sigorta Tahkim Komisyonu kurulmuştur. Sigorta ettiren veya sigorta sözleşmesinden menfaat sağlayan kişiler ile riski üstlenen taraf arasında sigorta sözleşmesinden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümü için oluşturulan Sigorta Tahkim sistemi ilk dönemde yalnızca sisteme üye olan sigorta şirketlerini kapsamakta idi. 29.06.2012 tarihli ve 6327 sayılı Kanun ile yapılan eklemede uyuşmazlık taraflarına Güvence Hesabı ve bundan faydalanacak kişiler eklenmiş yine, 18.04.2013 tarihli 6456 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikle zorunlu sigortalardan kaynaklı uyuşmazlıklarda sigortacı sisteme kayıtlı olmasa bile komisyona başvuru yapılabileceği düzenlenmiştir.

Sigorta sözleşmelerinden kaynaklı uyuşmazlıkları için alternatif bir çözüm yolu düzenleyen Kanun, sigorta tahkim sistemine üye olan sigorta şirketleri ve sisteme üye olmasalar bile zorunlu sigortaların sigortacısı olan sigorta şirketleri yönünden sözleşmede tahkim şartı bulunmasa bile, tahkim yolunu açmıştır. Buna göre artık, sigorta şirketi komisyon nezdinde aleyhine yapılan başvurulara karşı, tahkim yoluna itiraz edemeyecektir.

Belirtmek gerekir ki, sigorta ettiren ya da sigorta sözleşmesinden veya güvence hesabından menfaat sağlayacak olan kişiler yönünden, söz konusu tahkim yolu ihtiyaridir. Yani sigorta ettiren ya da sigorta sözleşmesinden veya güvence hesabından menfaat sağlayacak olan kişi isterse tahkim yoluna başvuramayıp, adli yargıda dava açabilir. Ancak, yukarıda anılan düzenleme gereği, tahkim sistemine üye olan sigortacı yönünden artık bu üyelikle birlikte tahkim yolunu kabul etmiş olacaktır350_{. Keza, güvence hesabı ve} zorunlu sigortaların sigortacısı da Kanun düzenlemesi gereği tahkim şartı ile bağlıdır.

Kanuna göre, komisyona başvuru için, sigortacı ile uyuşmazlığa düşen kişinin, başvurusundan önce, uyuşmazlığa konu teşkil eden olay ile ilgili olarak sigortacıya gerekli başvuruları yapmış ve bu başvurudan sonuç alamamış olması gerekmektedir. Sigortacıya yapılan başvuruya onbeş gün içerisinde yanıt verilmemiş olması da yeterli olacaktır.

Komisyon yapılan başvuruyu öncelikle, raportörler eliyle ön incelemeye alır. Raportörler onbeş gün içinde bir rapor sunarlar. Bu ön rapor ile birlikte dosya komisyon tarafından atanan hakem ya da hakem heyetine tevdi edilir351_.

Kanun, beş bin Türk Lirası altında kalan hakem kararlarını kesin olduğunu düzenlemektedir. Beş bin ile kırk Türk Lirası arasındaki kararlara karşı bir defaya mahsus

350 _{Özdamar, 2013: 838.} 351 _{Özdamar, 2013: 848.}

olmak üzere, on gün içinde Komisyon nezdinde itiraz mümkün kılınmış; kırk bin Türk Lirasını aşan dava değeri söz konusu ise kararın temyiz edilebileceği düzenlenmiştir (Sigortacılık Kanunu md. 30/12).

Ayrıca, tüm hakem kararlarının, tahkim süresinin sona ermesinden sonra karar verilmiş olması, talep edilmemiş bir şey hakkında karar verilmiş olması, hakemlerin yetkileri dâhilinde olmayan konularda karar vermesi ve hakemlerin, tarafların iddiaları hakkında karar vermemesi durumlarında, temyizen incelenmesi mümkündür.

Kanun’un 30. Maddesine 29.06.2012 tarih, 6327 sayılı Kanun ile eklenen 17. Fıkrasında, hakem kararı ile talebi kısmen ya da tamamen reddedilenler aleyhine hükmolunacak vekâlet ücretinin, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinde belirlenen vekâlet ücretinin beşte biri olacağı düzenlenmiştir.

31 Aralık 2014 tarihinde Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 17. Maddesinde (önceki tarifelerin ilgili maddelerinde olduğu gibi) hakem önünde yapılan her türlü hukuki yardımlarda bu tarife hükümlerinin uygulanacağı kayıtlıdır. Şu halde Sigortacılık Kanunu md. 30/17 tarifeye bir istisna getirmektedir.

Sigortacı ile uyuşmazlığa düşen ve Komisyona başvuran kişilerin, başvurularının kısmen ya da tamamen reddedilmesi durumda, uyuşmazlık konusu meblağ üzerinden tarifeye göre hesaplanacak nisbi avukatlık ücreti ödemek zorunda kalmasının öne geçilmesi amacı ile yapıldığı anlaşılan düzenlemeye göre, Her ne kadar hakem kararları sonucunda kurulan hükümlerde, kendini avukat ile temsil ettiren başvurucu lehine hükmedilen meblağ üzerinden, nisbi tarifeye göre tam vekâlet ücretine hükmedilecek ise de352, reddedilen kısım yönünden veya talebin tamamı reddedilmesi durumunda, bu defa kendini avukat ile temsil ettiren sigorta şirketi veya güvence hesabı lehine ancak reddedilen meblağ üzerinden tarifeye göre hesaplanacak avukatlık ücretinin beşte birine hükmedilecektir.

Her ne kadar, 17.08.2007 tarih 26616 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürülüğe giren Sigortacılıkta Tahkime İlişkin Yönetmeliğin 16. Maddesine 19.01.2016 tarih ve 29598 sayılı Resmi Gazetede yayınlan yönetmelik değişikliği ile eklenen Ek 13. Fıkra ile

352 _{Yarg. 17. HD 2013/15884 E. 2013/14731 K. sayılı kararı “5684 sayılı Sigortacılık Kanunu'nun 30/17.}

maddesi Talebi kısmen ya da tamamen reddedilenler aleyhine hükmolunacak vekalet ücreti, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nde belirlenen vekalet ücretinin beşte biridir hükmünü, karar tarihindeki Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin Tahkimde Ücret 16. maddesi ise Hakem önünde yapılan her türlü hukuki yardımlarda da bu Tarife hükümleri uygulanır hükmünü içermektedir. Davacının talebi yönünden kısmi kabul söz konusu olduğu ve SK'nın 30/17. maddesinin kısmen veya tamamen reddedilen talep bakımından davalı lehine hükmedilecek vekalet ücreti için uygulanması gerektiği göz önüne alınarak her bir davacı yönünden ayrı ayrı ve AAÜT'nin 12. maddesi gereğince tam nispi vekalet ücretine hükmedilmesi gerekirken, 1/5 oranında vekalet ücretine hükmedilmesi doğru görülmemiştir.”(Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları) .

tarafların avukat ile temsil edildiği hallerde, taraflar aleyhine hükmedilecek vekâlet

ücretinin her iki taraf için de Avukatlık Asgarî Ücret Tarifesinde yer alan asliye mahkemelerinde görülen işler için hesaplanan vekâlet ücretinin beşte biri olacağı düzenlenmişse de, dayanak Kanuna ve tarifeye açıkça aykırı bu yönetmelik hükmünün uygulanmasının mümkün olmadığı kanaatindeyiz.