Nicel Bulgulara Ait Sonuçlar

1. Cinsiyet değişkenine göre öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerileri düzeyinde farklılaşma bulunmasına rağmen, küçük bir etkiye neden olduğu tespit edilmiştir. Bu farklılaşma kız öğretmen adaylarının lehinedir ve Aydınlı (2007), Dökme, Aydınlı (2009), Monde Monica (2005)’nın çalışmaları ile paralellik göstermektedir. İlköğretimden üniversite düzeyine kadar yapılan bazı çalışmalarda ise; Korucu (2008), Demir (2006), Walters ve Soyibo (2001), Hancer ve Yılmaz (2007), Ercan (2007), Arslan (1995), Hazır ve Türkmen (2008), Böyük, Tanık ve Saraçoğlu (2011), Öztürk (2008), Aydoğdu (2006), Walkosz ve Yeany (1984) cinsiyete göre farklılık tespit etmezlerken, Cinquepalmi, Picciarelli, Pontrelli ve Stella (1988) erkek öğretmen adayları lehine bir farklılaşma tespit etmişlerdir. Akar (2007) ise sadece hipotez kurma boyutunda kızlar lehine bir farklılaşma tespit ederken, Temiz (2001) kız ve erkek öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerilerini edinebilme düzeylerini ölçtüğü çalışmasında, yorumlama, ölçme, sayı ve uzay ilişkileri kurma, tahmin ve sınıflama becerilerinde kız öğretmen adayları lehine, model oluşturma ve sonuç çıkarma becerilerinde ise erkek öğretmen adayları lehine anlamlı bir fark bulmuştur. Ayrıca araştırmada uygulanan 36 çoktan seçmeli sorudan oluşan ölçek; bütünleştirilmiş bilimsel süreç becerilerinden değişkenleri tanımlayabilme, işevuruk tanımlama, hipotez kurma ve tanımlama, grafiği ve verileri yorumlama ile araştırmayı tasarlama becerilerilerini ölçmektedir.

Bu alt boyutlar dikkate alındığında; ölçekte bulunan alt boyutların cinsiyete göre hipotez kurma ve tanımlama ile araştırmayı tasarlama alt boyutları arasında cinsiyete göre anlamlı bir fark tespit edilmiştir. Buna göre; hipotez kurma ve tanımlama ile araştırmayı tasarlama alt boyutlarında kızlar lehine bir farklılaşma olduğu tespit edilmiştir. Cinsiyet değişkenine göre diğer alt boyutlarda bir farklılaşma tespit edilmemiştir. Alt boyutlarla ilgili literatürde her hangi bir çalışmaya rastlanmamıştır.

2. Öğretmen adaylarının annelerinin öğrenim durumuna bağlı olarak bilimsel süreç becerileri ölçeğine verdikleri cevaplar arasındaki bir fark tespit edilmiştir ve öğretmen adaylarının annelerinin öğrenim durumu öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerilerini orta düzeyde etkilediği söylenebilir. Annesinin öğrenim durumu okur-yazar olmayanlar ile annesinin öğrenim durumu ortaokul, lise ve üniversite olanlar arasında, annesinin öğrenim durumu ortaokul lise ve üniversite olanlar lehine; annesinin öğrenim durumu okur-yazar olanlar ile annesinin öğrenim durumu ortaokul olanlar, lise ve üniversite olanlar arasında, annesinin öğrenim durumu ortaokul, lise ve yüksekokul olanlar lehine; annesinin öğrenim durumu ilkokul olanlar ile annesinin öğrenim durumu ortaokul, lise ve yüksekokul olanlar arasında, annesinin öğrenim durumu ortaokul, lise ve yüksekokul olanlar lehine olduğu tespit edilmiştir. Öğretmen adaylarının annelerinin öğrenim durumuna bağlı olarak bilimsel süreç becerileri ölçeğine verdikleri cevaplar arasındaki bir fark tespit edilmiştir ve öğretmen adaylarının annelerinin öğrenim durumu öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerilerini orta düzeyde etkilediği söylenebilir. Dökme ve Aydınlı (2009) yaptığı çalışmada ilköğretim öğretmen adaylarınınin bilimsel süreç becerileri ortalamalarının annenin eğitim durumu arttıkça yükseldiğini tespit etmişlerdir. Yapılan bu çalışma yaptığımız çalışma ile paralellik göstermektedir. Böyük, Tanık ve Saraçoğlu (2011), Öztürk (2008) ilköğretim öğretmen adaylarınınin annesinin eğitim durumu ilkokul mezunu olanlar ile lise ve üniversite mezunu olanlar arasında lise ve üniversite mezunu olanlar lehine oluştuğunu tespit etmişlerdir. Aydoğdu (2006) ise, annesinin eğitim durumu okuryazar olanlar ile lise mezunu olanlar arasında lise mezunu olanlar lehine bir farklılaşma tespit ederken en yüksek ortalamayı ise annesinin eğitim durumu yüksekokul-üniversite mezunu olanların olduğunu belirtmiştir. Aydınlı (2007) “İlköğretim 6,7 ve 8. Sınıf Öğretmen adaylarınınin Bilimsel Süreç Becerilerine İlişkin Performansların Değerlendirilmesi” isimli tez çalışmasının sonuçlarına bakıldığında ise anne eğitimi bakımından üniversite mezunları lehine bir farklılaşmanın olduğu tespit edilmiştir. Akar (2007) “Öğretmen

Adaylarının Bilimsel Süreç Becerileri ve Eleştirel Düşünme Becerileri Düzeyleri Arasındaki İlişki” isimli tez çalışmasında anne eğitim düzeyine göre bir farklılaşmanın olmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca Germann (1994) de yaptığı çalışmada ailelerin eğitim durumunun bilimsel süreç becerilerini doğrudan etkilediğini tespit etmiştir. Fakat ülkemizde Demir (2007) sınıf öğretmeni adayları ile yaptığı çalışmada annenin eğitim durumunun dolaylı bir etkiye sahip olduğunu tespit etmiştir. Anne bir bireyin gelişiminde çok önemlidir, bilimsel süreç becerileri sadece bilim adamları tarafından kullanılmadığı ve gündelik yaşamda problemlerin çözümünde ve olayların izlenmesinde de kullanıldığı için anne bu konuda ne kadar eğitim düzeyi yüksek ise çocuğun onu örnek alarak bu becerileri kazanmasında o kadar iyi olacağı düşünülebilir.

Ölçeğin alt boyutları dikkate alındığında öğretmen adaylarının her bir alt boyutta verdikleri cevaplar ile öğretmen adaylarının annelerinin öğrenim durumu değişkeni arasındaki ilişkinin tespit edilebilmesi için tek yönlü varyans analizi yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda; değişkenleri tanımlama alt boyutunda; öğretmen adaylarının annelerinin öğrenim durumu ile değişkenleri tanımlama becerilerini, işevuruk tanımlama becerilerini, hipotez kurma ve tanımlama becerilerini orta düzeyde etkilediği tespit edilirken, grafiği ve verileri yorumlama becerilerini ve araştırmayı tasarlama becerilerini ise küçük düzeyde etkilediği söylenebilir. Annesinin öğrenim durumu okur-yazar olmayanlar ile annesinin öğrenim durumu ortaokul, lise ve yüksekokul olanlar arasında, annesinin öğrenim durumu ortaokul, lise ve yüksekokul olan öğretmen adayları lehine; annesinin öğrenim durumu okur-yazar olanlar ile annesinin öğrenim durumu ortaokul, lise ve yüksekokul olanlar arasında, annesinin öğrenim durumu ortaokul, lise ve yüksekokul olan öğretmen adayları lehine; annesinin öğrenim durumu ilkokul olanlar ile annesinin öğrenim durumu ortaokul, lise ve yüksekokul olanlar arasında, annesinin öğrenim durumu ortaokul, lise ve yüksekokul olan öğretmen adayları lehine bir farklılaşma tespit edilmiştir. İşevuruk tanımlama alt boyutunda; annesinin öğrenim durumu okur-yazar olmayanlar ile annesinin öğrenim durumu ortaokul, lise ve yüksek okul olanlar arasında, annesinin öğrenim durumu ortaokul, lise ve yüksek okul olan öğretmen adayları lehine; annesinin öğrenim durumu okur-yazar olanlar ile annesinin öğrenim durumu lise olan öğretmen adayları arasında, annesinin öğrenim durumu lise olan öğretmen adayları lehine; annesinin öğrenim durumu ilkokul olanlar ile annesinin öğrenim durumu ortaokul ve lise olan öğretmen

adayları arasında, annesinin öğrenim durumu ortaokul ve lise olan öğretmen adayları lehine bir farklılaşma tespit edilmiştir. Hipotez kurma ve tanımlama alt boyutunda annesinin öğrenim durumu okur-yazar olmayanlar ile annesinin öğrenim durumu ortaokul ve lise olanlar arasında, annesinin öğrenim durumu ortaokul ve lise olan öğretmen adayları lehine, annesinin öğrenim durumu ilkokul olanlar ile annesinin öğrenim durumu lise olan öğretmen adayları arasında, annesinin öğrenim durumu lise olan öğretmen adayları lehine bir farklılaşma tespit edilmiştir. Grafiği ve verileri yorumlama alt boyutunda bir farklılık belirlememiştir. Araştırmayı tasarlama alt boyutunda annesinin öğrenim durumu ilkokul olanlar ile annesinin öğrenim durumu yüksekokul olan öğretmen adayları arasında, annesinin öğrenim durumu yüksekokul olan öğretmen adayları lehine bir farklılaşma tespit edilmiştir. Annenin eğitim durumu değişikenine göre bütünleştirilmiş süreç becerilerinin alt boyutları arasındaki ilişkiyi inceleyen bir çalışmaya rastlanamamıştır.

3. Öğretmen adaylarının babalarının öğrenim durumuna bağlı olarak bilimsel süreç becerileri ölçeğine verdikleri cevaplar arasında anlamlı bir fark tespit edilmiştir. Başka bir ifade ile öğretmen adaylarının babalarının öğrenim durumu öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerilerini orta düzeyde etkili olduğu söylenebilir. Sonuçlar incelendiğinde; babasının öğrenim durumu okur-yazar olmayanlar ile babasının öğrenim durumu yüksekokul olanlar arasında, babasının öğrenim durumu yüksekokul olan öğretmen adayları lehine, babasının öğrenim durumu okur-yazar olanlar ile babasının öğrenim durumu ortaokul, lise ve yüksekokul olan öğretmen adayları arasında, babasının öğrenim durumu ortaokul, lise ve yüksekokul olan öğretmen adayları lehine, babasının öğrenim durumu ilkokul olanlar ile babasının öğrenim durumu ortaokul, lise ve yüksekokul olanlar arasında, babasının öğrenim durumu ortaokul, lise ve yüksekokul olanlar lehine olduğu tespit edilmiştir. Böyük, Tanık ve Saraçoğlu (2011), Öztürk (2008) babasının eğitim durumu ilkokul olanlar ile üniversite mezunu olanlar arasında, üniversite mezunu olanlar lehine bir farklılaşma tespit etmiştir. Aydoğdu (2006) yaptığı çalışmada, babanın eğitim durumu ilkokul-lise ve ilkokul-üniversite yada yüksekokul olanlar arasında bir farklılaşma tespit etmiştir ve ayrıca en yüksek ortalamanın babalarının eğitim durumu yüksekokul veya üniversite mezunu olanlar olduğunu söylemiştir. Bu çalışma ile paralellik göstermektedir. Aydınlı (2007) “İlköğretim 6,7 ve 8. Sınıf Öğretmen adaylarınınin Bilimsel Süreç Becerilerine

İlişkin Performansların Değerlendirilmesi” isimli tez çalışmasının sonuçlarına bakıldığında ise baba eğitimi bakımından üniversite mezunları lehine bir farklılaşmanın olduğu tespit edilmiştir Akar (2007) “Öğretmen Adaylarının Bilimsel Süreç Becerileri ve Eleştirel Düşünme Becerileri Düzeyleri Arasındaki İlişki” isimli tez çalışmasında baba eğitim düzeyine göre bir farklılaşmanın olmadığı tespit edilmiştir. Çalışma sonuçlarına göre anne eğitim durumu gibi eğitim düzeyi arttıkça bilimsel süreç becerileri düzeyinin arttığı tespit edilmemiştir, bunun nedeninin babaların genel olarak anne kadar çocuklarla ilgilenmediklerinden kaynaklanabilir. Ayrıca Germann (1994)’da yaptığı çalışmada ailelerin eğitim durumunun bilimsel süreç becerilerini doğrudan etkilediğini tespit etmiştir.

Ölçeğin alt boyutları dikkate alındığında; işevuruk tanımlama, araştırmayı tasarlama ile grafiği ve verileri yorumlama becerilerilerinde anlamlı farklılık göstermediği tespit edilmiştir. Fakat değişkenleri tanımlayabilme ve hipotez kurma ve tanımlama becerilerilerinde anlamlı farklılık gösterdiği bulunmuştur. Ayrıca ANOVA her bir alt boyut için; değişkenleri tanımlama becerisi için orta düzeyde, grafiği ve hipotez kurma ve tanımlama becerisi için küçük düzeyde bir etki büyüklüğü üretmiştir. Analizler sonucunda; değişkenleri tanımlama alt boyutunda; babasının öğrenim durumu okur-yazar olanlar ile babasının öğrenim durumu ortaokul, lise ve yüksekokul olanlar arasında, babasının öğrenim durumu ortaokul, lise ve yüksekokul olan öğretmen adayları lehine, babasının öğrenim durumu ilkokul olanlar ile babasının öğrenim durumu ortaokul, lise ve yüksekokul olan öğretmen adayları arasında, babasının öğrenim durumu ortaokul, lise ve yüksekokul olan öğretmen adayları lehine bir farklılaşma tespit edilmiştir. Hipotez kurma ve tanımlama alt boyutunda; babasının öğrenim durumu okur-yazar olmayanlar ile babasının öğrenim durumu ortaokul, lise ve yüksekokul olanlar arasında, babasının öğrenim durumu ortaokul, lise ve yüksekokul olan öğretmen adayları lehine, babasının öğrenim durumu okur-yazar olanlar ile babasının öğrenim durumu ortaokul, lise ve yüksekokul olanlar arasında, babasının öğrenim durumu ortaokul, lise ve yüksekokul olan öğretmen adayları lehine, babasının öğrenim durumu ilkokul olanlar ile babasının öğrenim durumu ortaokul ve yüksekokul olanlar arasında, babasının öğrenim durumu ortaokul ve yüksekokul olan öğretmen adayları lehine bir farklılaşma tespit edilmiştir. Bu altboyut dikkate alındığında babanın öğrenim düzeyi arttıkça bilimsel süreç becerilerinin daha iyi olduğu sonucuna

ulaşılabilir. Babanın eğitim durumu değişikenine göre bütünleştirilmiş süreç becerilerinin alt boyutları arasındaki ilişkiyi inceleyen bir çalışmaya rastlanamamıştır.

4. Öğretmen adaylarının mezun oldukları liseye bağlı olarak bilimsel süreç becerileri ölçeğine verdikleri cevaplar arasında anlamlı bir farklılaşma tespit edilmiştir. Bilimsel süreç becerilerini öğretmen adaylarının mezun oldukları lisenin küçük düzeyde bir etkiye neden olduğu söylenebilir. Tespit edilen farklılaşma genel lise mezunu öğretmen adayları ile Anadolu lisesi mezunu öğretmen adayları arasında Anadolu lisesi mezunu öğretmen adayları lehine bulunmuştur. Bu sonuç Korucu'nun (2008) çalışması ile paralellik göstermektedir. Akar (2007) yapmış olduğu çalışmada düz lise mezunu ile süper liseden mezun olan öğretmen adayları arasında bir farklılaşmanın olduğunu tespit etmiş ve bu farklılaşmanın düz lise mezunu olan öğretmen adayları lehine olduğunu vurgulamıştır. Ercan (2007); mezun olunan okul ile bilimsel süreç becerileri arasında ve Demir’de (2006) sınıf öğretmeni adayları ile yaptığı çalışmada bilimsel süreç becerileri ile mezun olunan lise türü değişkeni arasında bir fark tespit edememiştir. Bunun sebepi Anadolu Lisesinde öğrenim gören öğretmen adaylarının laboratuvarda daha fazla deney yapma imkanı bulmaları ve bu bilimsel süreç becerilerinin gelişiminin daha iyi olmasına olanak sağlaması olabilir.

Ölçeğin alt boyutları dikkate alındığında öğretmen adaylarının her bir alt boyutta verdikleri cevaplar ile öğretmen adaylarının mezun oldukları lise değişkeni arasındaki ilişkinin sonucunda; işevuruk tanımlama alt boyutunda genel liseden mezun olan öğretmen adayları ile Anadolu lisesinden mezun olan öğretmen adayları arasında Anadolu lisesinden mezun olan öğretmen adaylarının lehine, genel liseden mezun olan öğretmen adayları ile Anadolu öğretmen lisesinden mezun olan öğretmen adayları arasında Anadolu öğretmen lisesinden mezun olan öğretmen adaylarının lehine bir farklılaşma tespit edilmiştir. Hipotez kurma ve tanımlama alt boyutunda genel liseden mezun olan öğretmen adayları ile Anadolu lisesinden mezun olan öğretmen adayları arasında Anadolu lisesinden mezun olan öğretmen adaylarının bir farklılaşma tespit edilmiştir. Korucu (2008)’de yaptığı çalışmada deneysel ve nedensel süreçlerin mezun olunan lise türü değişkenine göre düz lise ile Anadolu lisesi mezunu olan öğretmen adayları arasında Anadolu lisesi mezunu olanlar lehine bir farklılaşma tespit etmiştir bu çalışma yapılan çalışma ile paralellik göstermektedir. Sonuçlar incelendiğinde Anadolu ve Anadolu öğretmen lisesinden mezun olanların düz liseden mezun olanlara göre

işevuruk tanımlama, hipotez kurma ve tanımlama alt boyutunda daha iyi düzeyde oldukları bulunmuştur. Düz lisede laboratuvar etkinliklerine daha az zaman ayrılması, derslerin genelde teorik olarak işlenmesi öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerilerinin daha az gelişmesine neden olmuş olabilir.

5. Öğretmen adaylarının fen derslerinde kendi başarılarını algılama durumuna bağlı olarak bilimsel süreç becerileri ölçeğine verdikleri cevaplar arasında anlamlı bir fark tespit edilmiştir. Başka bir ifade ile öğretmen adaylarının fen derslerinde kendi başarılarını algılama durumuna ile öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerilerini yüksek düzeyde etkili olduğu söylenebilir. Ayrıca ANOVA büyük bir etki büyüklüğü üretmiştir. Yapılan analizler sonucunda, fen derslerinde kendini az başarılı bulan öğretmen adayları ile kendini orta seviyede başarılı bulan, kendini çok başarılı bulan ve kendini oldukça başarılı bulan öğretmen adayları arasında kendini orta seviyede başarılı hisseden, kendini çok başarılı bulan ve kendini oldukça başarılı bulan öğretmen adayları lehine, kendini orta seviyede başarılı bulan öğretmen adayları ile kendilerini oldukça başarılı bulan ve kendini çok başarılı bulan öğretmen adayları arasında kendini oldukça başarılı bulan ve kendini çok başarılı bulan öğretmen adayları öğretmen adayları lehine, kendilerini oldukça başarılı bulan öğretmen adayları ile kendini çok başarılı bulan öğretmen adayları arasında kendini çok başarılı bulan öğretmen adayları lehine bir farklılaşma tespit edilmiştir. Öğretmen adaylarının kendi başarılarını algılam durumu değişikenine göre bütünleştirilmiş süreç becerileri arasındaki ilişkiyi inceleyen bir çalışmaya rastlanamamıştır.

Ölçeğin alt boyutları dikkate alındığında, öğretmen adaylarının fen derslerinde kendi başarılarını algılama durumu ile değişkenleri tanımlama, işevuruk tanımlama, hipotez kurma ve tanımlama, grafiği ve verileri yorumlama ve araştırmayı tasarlama becerilerini büyük düzeyde etkilediği söylenebilir. Ayrıca ANOVA her bir alt boyut için; değişkenleri tanımlama, işevuruk tanımlama, hipotez kurma ve tanımlama, grafiği ve verileri yorumlama ve araştırmayı tasarlama becerilerini büyük düzeyde bir etki büyüklüğü üretmiştir. Analizler sonucunda; değişkenleri tanımlama alt boyutunda; kendini az başarılı bulan ile kendini oldukça başarılı bulan ve kendini çok başarılı bulan öğretmen adayları arasında kendini oldukça başarılı bulan ve kendini çok başarılı bulan

öğretmen adayları lehine, kendini orta seviyede başarılı bulan öğretmen adayları ile kendilerini oldukça başarılı bulan ve kendini çok başarılı bulan öğretmen adayları arasında kendini oldukça başarılı bulan ve kendini çok başarılı bulan öğretmen adayları lehine, kendilerini oldukça başarılı bulan öğretmen adayları ile kendini çok başarılı bulan öğretmen adayları arasında kendini çok başarılı bulan öğretmen adayları lehine bir farklılaşma tespit edilmiştir. Hipotez kurma ve tanımlama alt boyutunda; kendini az başarılı bulan öğretmen adayları ile kendini orta seviyede başarılı bulan, kendini oldukça başarılı bulan ve kendini çok başarılı bulan öğretmen adayları arasında kendini orta seviyede başarılı bulan, kendini oldukça başarılı bulan ve kendilerini çok başarılı bulan öğretmen adayları lehine; kendini orta seviyede başarılı bulan öğretmen adayları ile kendini oldukça başarılı bulan ve kendini çok başarılı bulan öğretmen adayları arasında, kendilerini oldukça başarılı bulan öğretmen adayları ile kendini çok başarılı bulan öğretmen adayları lehine; kendini oldukça başarılı bulan öğretmen adayları ile kendini çok başarılı bulan öğretmen adayları arasında kendini çok başarılı bulan öğretmen adayları lehine bir farklılaşma tespit edilmiştir. İşevuruk tanımlama alt boyutunda; kendini az başarılı bulan öğretmen adayları ile kendini orta seviyede başarılı bulan, kendini oldukça başarılı bulan ve kendini çok başarılı bulan öğretmen adayları arasında kendini orta seviyede başarılı bulan, kendini oldukça başarılı bulan ve kendini çok başarılı bulan öğretmen adayları lehine, kendini orta seviyede başarılı bulan öğretmen adayları ile kendini oldukça başarılı bulan ve kendini çok başarılı bulan öğretmen adayları arasında kendini olduça başarılı ve kendini çok başarılı bulan öğretmen adayları lehine, kendilerini oldukça başarılı bulan öğretmen adayları ile kendini çok başarılı bulan öğretmen adayları arasında kendini çok başarılı bulan öğretmen adayları lehine bir farklılaşma tespit edilmiştir. Grafiği ve verileri yorumlama alt boyutunda; kendini az başarılı bulan öğretmen adayları ile kendini orta seviyede başarılı bulan, kendini oldukça başarılı bulan ve kendini çok başarılı bulan öğretmen adayları arasında kendini orta seviyede başarılı bulan, kendini oldukça başarılı bulan ve kendini çok başarılı bulan öğretmen adayları lehine, kendini orta seviyede başarılı bulan öğretmen adayları ile kendini çok başarılı bulan öğretmen adayları arasında kendini çok başarılı bulan öğretmen adayları lehine, kendilerini oldukça başarılı bulan öğretmen adayları ile kendini çok başarılı bulan öğretmen adayları arasında kendini çok başarılı bulan öğretmen adayları lehine bir farklılaşma tespit edilmiştir. İşevuruk tanımlama alt boyutunda; kendini az başarılı bulan öğretmen adayları ile kendini orta seviyede başarılı bulan, kendini oldukça başarılı bulan ve kendini çok başarılı bulan

öğretmen adayları arasında kendini orta seviyede başarılı bulan, kendini oldukça başarılı bulan ve kendini çok başarılı bulan öğretmen adayları lehine, kendini orta seviyede başarılı bulan öğretmen adayları ile kendilerini oldukça başarılı bulan ve kendini çok başarılı bulan öğretmen adayları arasında kendini oldukça başarılı bulan ve kendini çok başarılı bulan öğretmen adayları lehine, kendilerini oldukça başarılı bulan öğretmen adayları ile kendini çok başarılı bulan öğretmen adayları arasında kendini çok başarılı