Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Bilimsel Süreç Becerilerini Tanımlamasına

4. BULGULAR VE YORUM

4.1. Nicel Bulgular ve Yorumlar

4.2.7. Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Bilimsel Süreç Becerilerini Tanımlamasına

Bu çalışmada öğretmen adaylarına öncelikle BSB’nin açılımının ve sonrada Bilimsel Süreç Becerilerinin ne olduğunu açıklamaları istenmiştir. Buna göre öğretmen adayları aşağıdaki açıklamaları yapmışlardır.

Görüşmeci: “Ali bir ilköğretim okulunda öğretmendir. Fen ve teknoloji zümre başkanı yeni programa göre eğitim alan Ali’ye yeni programda anlayamadığı noktaları anlamak için sorular sorar.” Ali’ye şu soruları yöneltir. Bu durumda siz Ali’nin yerinde olsaydınız aşağıdaki soruları nasıl cevaplardınız.

Zümre Başkanı Ayşe: Hocam 6. sınıf programında Canlılarda Üreme, Büyüme ve Gelişme ünitesindeki hücre ile ilgili olarak öğrenci kazanımlarından 1.1. Bir hayvan hücresi ve bitki hücresini mikroskopta gözlemleyerek çizer (BSB-1,2,3) kazanımına baktığımda ve buna benzer bir çok kazanımın sonunda BSB yazıyor.

A1: BSB’nin kısaltmasını bilmiyorum.

Görüşmeci: Buradaki kısaltma bilimsel süreç becerilerinin kısaltmasıdır. Şimdi bilimsel süreç becerilerini nasıl tanımlarsın?

A1: Bilimsel süreç becerileri, mesela, araştırma, inceleme, gözlem ve deney yapıldığı zaman bunların bir süreçleri vardır. Başlangıçta işte verileri toplamak, ya da verileri topladıktan sonra analiz etmek, hipotez ortaya atmak, hipotezi test etmek, bunu yapmak için deney tasarlaması, deneyi yapması, verileri değerlendirmesi, verileri yorumlaması, ölçümler yapması, gözlem yapmak, grafik oluşturmak, bunları yorumlamak gibi alt boyutları vardır. Bilimsel süreç becerileri bir bilim insanının bir hipotezi test ederken ki kullandığı becerileri kapsar diyebiliz. Ayrıca bu becerileri sadece fen alanında kullanılmaz, günlük hayattaki karşılaştığımız sorunların çözümünde de kullanılır.

A1, öğretmen adayı BSB’nin açılımının ne olduğunu bilmediğini ancak açılımı söylendiğinde bu becerilerin bilim admaları tarafından bir hipotezi test ederken kullandığı becerileri kapsadığından ve bir çok alt boyutu olduğundan bahsetmiştir. Ayrıca günlük hayattaki problemlerin çözümünde kullanıldığını belirtmiştir.

Buradaki BSB ne anlama gelmektedir ve nasıl tanımlanmaktadır?

A2: BSB bilimsel süreç basamakları. Şimdi Bloom diye bir bilim insanı var kendisi öğrenilen şeyin ne düzeyde öğrenildiğine dair basamaklar belirlemiş. Bu üç altı, altı basamaktan oluşuyor kendisi. 1. yani bir öğrenci en düşük bilgi basamağında olabilir diyor. Yani şu demek oluyor, bir tanımı aynen yapabilir, öğretilen bir tanımı aynen yapması, kavrama basamağı, ikinci basamaktır diyor buda bilginin bir üst basamağıdır. Kavrama basamağında ise öğrenci diyor bilgiye nazaran biraz daha

yüksektir, örneğin bir grafiği yazıya döker, bir yazıyı grafiğe dökebilir diyor. Ondan sonra, uygulama basamağı vardır diyor.Burda da öğrenci bilgiyi alır, kavrar ve daha sonra öğrenci günlük hayatta veya herhangi bir yerde uygulamaya dökebilir diyor. Dördüncü basamağı analizdir, blooma göre, dördüncü basamakta öğrenci bir şeyi analiz edebilir diyor mesela bir komposizyonun anafikrini çıkarması örnek verilebilir. Ve bu basamak diğer üç basamağın üstünde bir basamaktır diyor. Ondan sonra sentez basamağı var, sentez basmağında öğrenci artık özgün birşeyler ortaya çıkarır diyor, en sonunda değerlendirme basamağı var, artık öğrenci bu konuya sentez yapabilcek düzeye gedikten sonra diğerlerini değerlendirme yeteneğine ulaşır diyor. Burada BSB yani bilimsel süreç basamaklarından 1,2,3 basmaklarından bilgi, kavrama ve uygulama basamaklarını bu kazanımda kazanacağından bahsetmektedir.

A2, BSBnin açılımını tam olarak belirtememiştir ve Bilimsel Süreç Becerilerini Bloom’un Taksonomisi ile karıştırmıştır.

Buradaki BSB ne anlama gelmektedir? A3: Bilmiyorum.

Görüşmeci: Peki ben sana bilimsel süreç becerilerinin BSB olduğunu söylesem. Bilimsel süreç becerilerini nasıl tanımlarsın?

A3: Bilimsel süreç becerileri, öğrencinin geliştirmesi gereken, problem çözerken kullanacağı bazı bilimsel şeyler var onları dikkat etmesi gerektiğini belirtiyor derim. Ayrıca bu konuda bilimsel beceriler kazanması gerekiyor, onları belirtiyor bence. Bilimsel süreç becerilerinin bir çok alt boyutu vardır. Mesela iyi bir hipotez kurabilme, verileri doğru ve düzgün tutabilme, grafik çizme, tablo yapabilme, gözlem yapma, gözlem yapabilmesi için deney düzeneği kurabilme, hipotez kurma, değişkenleri tanımlama ve deney sonuçlarını yorumlama, doğru ölçüm yapabilmeli, mikroskobu

doğru kulanabilmesi, termometre ile ölçüm yapacaksa doğru değerleri okuyabilmesi olabilir.

A3, A1 gibi BSB’nin açılımının ne olduğunu bilmediğini söylerken bilimsel süreç becerilerinin problem çözerken kullanılan beceriler olduğuna vurgu yapmıştır. Ayrıca alt boyutlarının olduğuna ve bu alt boyutların neleri kapsadığına dair açıklamalar yapmıştır. Fakat gündelik yaşamda kullanılabilen beceriler olduğuna vurgu yapmazken sadece bilimsel alandaki çalışmalarda kullanılabileceğini bilimle alakalı olduğunu düşünmektedir.

Buradaki BSB ne anlama gelmektedir ve nasıl tanımlanmaktadır? A4: Bilimsel Süreç becerileri demektir.

Görüşmeci: Bilimsel süreç becerileri nedir?

A4: Bilimsel süreç becerileri, sonuçta dersimiz fen ve teknoloji dersi, fen ve teknoloji dersi bilimsel bilgileri içeren bir ders yani fizik, kimya, biyolojinin hepsini oluşturan bir ders olduğu için öğretmen adaylarının bilimsel alanda yani geleceğe yönelik kendilerini bilimsel yöntemlerle ifade etmesini sağlayan, onların deneyler, gözlemler yapmalarını sağlayan, etkinlikler tasarlamalarını sağlayan, zihinsel anlamda onların gelişmesini sağlayacak beceriler.

A4, BSB’nin açılımını doğru tanımlamıştır ve bilimsel süreç becerilerin öğretmen adaylarının zihinsel olarak gelişimini sağlayan ve fen bilimlerindeki deney, gözlem, etkinlik yapmalarını ve kendilerini bilimsel yöntemlerle ifade etmesini sağlayan beceriler olduğuna değinmiştir. Sadece fen bilimlerine özgü becerileri içerdiğine vurgu yapmıştır.Gündelik yaşamla ilişkisinden bahsetmemiştir.

Buradaki BSB ne anlama gelmektedir? A5: BSB, bilimsel süreç becerilerdir.

Görüşmeci: Bilimsel süreç becerileri denilince aklına ne geliyor?

A5: Gözlem yapma, sınıflandırma yapma, grafik çizme, ondan sonra, hipotez kurma, deney yapma, deney tasarlama, bilgi toplama bu bilgileri yorumlama vb şeyler aklıma geliyor.

A5, A4 gibi BSB’nin açılımını doğru olarak söylemiştir ve bilimsel süreç becerilerinin içerdiği becerilere örnekler vermiştir.

Buradaki BSB ne anlama gelmektedir?

A6: BSB' nin açılımı bilimsel süreç becerileridir. Bilimsel süreç becerileride, bir çalışma yaparken kullanılan becerileridir. 1,2,3 olarak verilen numaralardır. Bilimsel süreç becerilerinin bir çok alt boyutu vardır ve bu kazanımda 3 tane bilimsel süreç becerisini gösterecektir demektir. Mesela gözlem yapar diyorsa genelde bakıyo 1, 2,3,

diyor. Eğer çocuk gözlem yaparken yapraklara dokunuyorsa, kokluyorsa gerçekten beş duyusunuda kullanıyorsa gerçekten bilimsel süreç becerilerinin birinci basamağını yapmıştır derim. Programa baktığım kadarıyla 24 tane falan madde yapmışlardı ve çok ayrıntılı idi, gözlemi bile üçe ayırmışlardır. Bilimsel süreç becerileri, gözlem yapmak, veri toplamak, grafik oluşturmak, deney tasarlamak, hipotez kurmak vb gibi becerileri kapsar.

A6, A5, A4 gibi BSB’nin açılımını doğru olarak söylemiştir ve bilimsel süreç becerilerinin içerdiği becerilere örnekler vermiştir. Verilen açıklamaya göre bilimsel süreç becerilerinin alt boyutlarını temsil ettiğini belirtmiştir ve örneklendirmiştir.

Buradaki BSB ne anlama gelmektedir ve nasıl tanımlanmaktadır? A7: İlk defa duyuyorum BSB yi. Hiç biryorumum yok.

Görüşmeci: BSB'nin açılımının bilimsel süreç becerileri olduğunu söylesem nasıl tanımlarsın?

A7: Bilimsel süreç becerileri, tamam onu şöyle tanımlarım. Kafamdaki kodlamaya göre öncelikle problemi belirlerim, sınırlandırırım, yaptığım problemi tanımlarım daha sonra hipotezi ortaya atarım, haa hipotezle ilgili yok verileri ilk önce toplatık , ordaki teori yaparım.

Görüşmeci: Yeni Programda nasıl geçiyor biliyor musun? A7: Araştırma inceleme yaklaşımı olarak geçiyor. Öyle de Görüşmeci: Öyle ne?

A7: Öğretim yöntem ve teknikleri dersinde öyle geçiyor.

Görüşmeci: Yeni Fen ve Teknoloji dersi programını inceledin mi? Orada BSB nasıl geçiyor. Bir fikrin var mı?

A7: Yeni fen ve teknoloji öğretim programını hiç incelemedim. Onun için bilmiyorum.

Görüşmeci: Ali’nin yerinde olsan böyle bir soru yöneltilse nasıl cevaplardın? A7: Bilimsel süreç becerilerini, öğrenciye ya da karşıdaki kişiye bilimsel düşünme becerisi kazandırmak amacıyla yapılan yöntem, tekniktir. Yeni yaklaşımda öğrenciyi kazandırmak gereken kazandırmak gereken bir şey olarak düşünüyorum. Gerçi yeni program saçma sapan ama neyse aslında probleme çözme tekniğidir. Yada bilişsel, duyuşsal ve psikomotor becerilerdir. Bilişsel alanda bilgi, kavrama, uygulama, sentez, analiz, değerlendirme şeklinde.

A7, A2 gibi BSB’nin açılımını yapamamıştır ve Bilimsel Süreç Becerilerini Bloom’un taksonomisi ile karıştırmıştır.

Buradaki BSB ne anlama gelmektedir ve nasıl tanımlanmaktadır? A8: BSB, bilmiyorum.

Görüşmeci: Buradaki BSB’nin bilimsel süreç becerileri olduğunu söylesem, bilimsel süreç becerilerini nasıl tanımlarsın?

A8: Bilimsel süreç becerileri, gözlemleme yeteneği, analiz etme yeteneği, değerlendirme yapabilme olarak tanımlayabilirim.

Görüşmeci: Daha da açmak ister misin?

A8: Bir deneyi gözlemleyip onun sonucunda o deneyi yorumlayarak rapora aktarabilme olarak açıklayabilirim. Bilimsel süreç becerilerinin alt boyutları analiz, sentez etme becerileri gibi yani bloomun taksonomisinde bulunan alt boyutlardır.

A8, A7, A2 gibi BSB’nin açılımını yapamamıştır ve Bilimsel Süreç Becerilerini Bloom’un taksonomisi ile karıştırmıştır.

Bilimsel süreç becerileri, bilim adamlarının doğru davranışlarını yansıtan, pek çok bilimsel disipline uygun ve geniş anlamda transfer edilebilir becerilerdir. Bunlar farklı şekillerde gruplandırılmışlardır. Bilimsel süreç becerileri, bir bilginin ortaya konmasında ya da bir problemin çözümünde kullanılan bilim adamlarının kullandığı yollardır. İlköğretim Fen Teknoloji Dersi Öğretim Programında (2004 yılında) ise bilimsel süreç becerileri, bilgi oluşturmada, problemler üzerine düşünmede ve sonuçları formüle etmede kullandığımız düşünme becerileri olarak tanımlanmıştır. Bu beceriler, bilim adamlarının çalışmaları sırasında kullandıkları becerilerdir. Bu önemli becerileri öğretmen adaylarıe kazandırarak onların kendi dünyalarını anlamalarına, öğrenmelerine yardımcı olunabilir (Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı, 2005:42). Bilimsel süreç becerilerinin bir çok alt boyutu vardır. Bunlar Padilla, Okey ve Garrad (1984)’ göre, 1. Temel bilimsel süreçleri: gözlem yapmak, numaraları kullamak, sınıflama yapmak, iletişim kurmak, tahminde bulunmak, çıkarım yapmak; 2. Üst düzey yada bütünleştirilmiş bilimsel süreçleri: değişkenleri kontrol etmek, operasyonel tanımlama, hipotez kurmak ve deney yapmak şeklindedir. Öğretmen adaylarının görüşleri değerlendirildiğinde hemen hemen yarısı yanlış tanımlamaya gitmiştir ve Bloom Taksonomisi ile karıştırmıştır. Ayrıca programda kazanımlarda yer alan kısaltması olan BSB yi doğru olarak açılımını yapamamışlardır.

BÖLÜM V

Bu bölümde, araştırma bulgularına ve yorumlarına dayalı olarak ulaşılan sonuçlara ve sonuçlar doğrultusunda geliştirilen önerilere yer verilmiştir.

Belgede Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerilerinin nitel ve nicel analizi (sayfa 158-166)