• Sonuç bulunamadı

Bilimsel Süreç Becerilerini Ölçmek ve Değerlendirmek İçin Geliştirilen Ölçekler

Bilimsel süreç becerilerinin ilköğretimden üniversiteye kadar öğrencilerdeki durumunun belirlemebilmesi için bir çok araştırmacı ölçek geliştirmiştir. Geliştirilen bu ölçekler genel olarak bir programa dayalı olarak ya da herhangi bir programdan bağımsız olarak geliştirilmiştir. Aşağıda bazı araştırmacılar tarafından geliştirilen testler açıklanmıştır.

Ludeman (1975) tarafından geliştirilen Bilimsel Süreç Becerileri Testi (The Science Process Test [TSPT]), program temelli olup S_APA programına dayanmaktadır. 36 çoktan seçmeli sorudan oluşan test; verileri yorumlama, değişkenleri kontrol etme, hipotez kurma ve işevuruk tanımlama yapma becerilerini ölçmektedir.

Walbesser’ın (1965), geliştirdiği Bilim Süreci Ölçeği (The Science Process Instrument) bireysel performans uygulamasına dayanmaktadır (Akt.: Burns et al., 1985), McLeod, Berkheimer, Fyffe ve Robison (1975) dört süreç için grup testi (A Group Test of Four Processes), 6-7. sınıf öğrencilerine yönelik 79 çoktan seçmeli ve boşluk doldurmalı sorudan oluşan 4 beceriyi (değişkenleri kontrol etmek, verileri yorumlama,

hipotez oluşturma, operasyonel (işevuruk) tanımlama) ölçen bir ölçektir ve bu iki testte SAPA programına dayalı olarak geliştirilmiştir.

Lavinghousez (1972) Biyoloji Hazır Bulunuşluk Ölçeği (Biology Readiness Scale [BRS]) BSCS programına dayalı olarak 5. sınıf düzeyindeki öğrencilere yönelik geliştirilmiş çoktan seçmeli bir ölçektir (Akt.:Temiz, Taşar ve Tan, 2006), Riley (1972) Bilimsel Sorgulama Becerileri Testi (The Test of Science Inquiry Skillls [TSIS]), SCIS programına dayalı 5. sınıf öğrencilerine yönelik olarak 50 sorudan oluşan ve 4 beceriyi ( tahmin yapma, çıkarım yapma, değişkenleri belirleme ve kontrol etme, verileri yorumlama ) ölçen çoktan seçmeli bir ölçektir (Akt.: Dillashaw & Okey, 1980) .

Programlardan bağımsız olarak geliştirilen ölçekler ise;

Tobin ve Capie (1982a) Bütünleştirilmiş Süreç Becerileri Testi (Test of Integrated Process Skills [TIPS]), 6. sınıftan-üniversite düzeyindeki öğrenciler için 24 çoktan seçmeli sorudan oluşan testi geliştirmişlerdir.

Burns ve diğerleri (1985) TIPS II (The Test of Integrated Process Skills II) isimli testi geliştirmişlerdir. Bu test 36 çoktan seçmeli sorudan oluşmaktadır ve bütünleştirilmiş süreç becerilerini (değişkenleri tanımlama ve kontrol etme, hipotez kurma, operasyonel tanımlama, grafik oluşturma ve yorumlama, deney yapma) ölçmeyi hedefler.

Smith ve Welliver (1990) 4. sınıf düzeyindeki öğrencilerin bilimsel süreç becerilerini değerlendirmek için (The Science Process Assessment) 40 sorudan oluşan belli bir konuya yada program içeriğine bağlı olmayan bir test geliştirmiştir. Güvenirliği KR-20 değeri .82’dir. Testin içeriğinde gözlem, sınıflama, ölçüm, tahmin, çıkarım yapma, iletişim kurma, uzay –zaman ilişkisi kurma, operasyonel tanımlama, hipotez kurma, deney yapma, değişkenleri tanımlama, verileri işleme, model oluşturma becerilerini içerir.

Walters ve Soyibo (2001) Bütünleştirilmiş Süreç Becerileri Testi (Test of Integrated Science Process Skills [TIPSPS]) adında, 16 sorudan ve 5 bilimsel süreç becerisini ölçen çoklu değerlendirme formatında olan bir test geliştirmişlerdir.

Temiz, Taşar ve Tan (2006) çalışmalarında; bilimsel süreç becerileri ile ilgili geliştirilen testleri sınıflamışlardır. Kendileride 12 bilimsel süreç becerisinin gelişimi ölçmek için 15 tane yapılandırılmış yanıtları içeren ve bir tane Hands –on görevi içeren bir ölçek geliştirmişlerdir.

Tannenbaum (1971), Bilimsel Süreç Testi (The Test of Science Processes) adlı 96 sorudan oluşan, 8 (gözlem yapma, karşılaştırma yapma, sınıflama, ölçme, sayısallaştırma, deney yama, çıkarım ve tahmin yapma becerileri) beceriyi ölçen çoktan seçmeli testi geliştirmiştir ve KR-20 güvenirlik değerini .91 olarak tespit etmiştir.

Molitor ve George (1976) Bilimsel Süreç testi (The Science Process Test [SPST]) adlı, 4., 5. ve 6. sınıf düzeyindeki öğrencilerin 18 çoktan seçmeli sorudan oluşan 2 beceyi ölçen testi geliştirmiştir.

Dillshaw ve Okey (1980), 7-12 yaş grubu öğrenciler için, 36 çoktan seçmeli sorudan oluşan 5 bütünleştirilmiş süreç becerisini ölçen (değişkenleri tanımlama ve kontrol etme, hipotez kurma, operasyonel tanımlama, grafik oluşturma ve yorumlama, deney yapma) ve Cronbach Alfa değeri .89 olarak bulunan, Bütünleştirilmiş Süreç Becerileri Testini ( Test of Integrated Process Skills (TIPS)) geliştirmişlerdir.

Fyyfee (1971), 79 sorudan oluşan, 2 beceriyi değerlendiren çoktan seçmeli testi (Akt.:Temiz, Taşar ve Tan, 2006); Smith ve Welliver (1986) İlköğretim Öğrencilerinin Süreç Becerilerinin Değerlendirilmesi (Science Process Assesments for The Elementary School Students) adlı, 40 çoktan seçmeli sorudan oluşan ve 13 beceriyi ölçen testi; Smith ve Welliver (1994) Ortaöğretim Öğrencilerinin Süreç Becerilerinin Değerlendirilmesi (Science Process Assesments for The Middle School Students) adlı, 50 çoktan seçmeli sorudan oluşan ve 13 beceriyi ölçen testi geliştirmişlerdir (Akt.: Smith & Welliver, 1995).

Mohd Shahali ve Halim (2010), çalışmalarında Malesya’daki ilköğretim öğrencilerine yönelik 30 çoktan seçmeli sorudan oluşan ve bütünleştirilmiş süreç becerilerini ölçen bir ölçek geliştirmişlerdir.

Temiz ve Tan (2007) bilimsel süreç becerilerinin alt boyutu olan değişkenleri değiştirme ve kontrol etme becerilerini ölçmek için lise öğrencilerine yönelik açık uçlu ve çoktan seçmeli sorulardan oluşan bir ölçek geliştirmişlerdir ve güvenilik değeri .92 bulmuşlardır. Ayrıca Temiz ve Tan (2009)’da grafik çizme becerilerinin kontrol listesi ile ölçülmesi için bir kontrol listesi oluşturmuşlardır. İki boyut içermektedir; çizgi grafikleri değerlendiren kontrol listeleri için Cronbach Alfa .78, bar grafikleri değerlendiren kontrol listeleri için ise Cronbach Alfa değeri .81 olarak tespit etmişlerdir.

Monde Monica (2005) Güney Afrika için bütünleştirilmiş süreç becerileri ile ilgili 31 çoktan seçmeli sorudan oluşan bir ölçek geliştirmiştir.

Mckenzie ve Padilla (1986), çizgi grafiği oluşturma ve yorumlama becerilerini ölçme amacıyla bir test geliştirmiştir. Testin orijinal adı The Test of Graphing in Science (TOGS)’dur. TOGS çoktan seçmeli formatta bir test olup ortaokul ve lise öğrencilerine yönelik olarak geliştirilmiştir ve ölçtüğü beceriler ise grafik oluşturma ve grafik yorumlamadır.

Aktamış ve Şahin-Pekmez (2011), ilköğretim Fen ve Teknoloji dersi öğretim programında bulunan bilimsel süreç becerileri kazanımlarını Fen ve Teknoloji öğretmenlerinin ve bu konuda araştırma yapan araştırmacıların farklı ölçme yöntemleri ile ölçebilmesi ve değerlendirmesini sağlamak üzere Fen ve Teknoloji Dersine Yönelik Bilimsel Süreç Becerileri Ölçeğini geliştirmişlerdir. Ölçekte birinci aşamada kapalı uçlu (çoktan seçmeli ve boşluk doldurma tarzında) sorular, ikinci aşamada açık uçlu sorular bulunmaktadır. Ölçek problem oluşturabilme, hipotez, gözlem, tahmin ve teori açıklama terimlerini ayırt edebilme, değişkenleri belirleme, ölçme konusunda nelere dikkat edilmesi gerektiğine karar verebilme, verilere dayanarak sonuç çıkarabilme, grafik ve tablo oluşturabilme ve yansız test yapabilme becerilerini ölçmektedir ve KR- 20 güvenirliği .81 olarak bulunmuştur.

Yukarıda bilimsel süreç becerilerini ölçen ve geliştirilen bir çok ölçek belirtilmiştir. Geliştirilen ölçekler dikkate alındığında çalışmamız için daha önceden türkçeye uyaralanan ve kullanılan TIPSII ölçeğinin çalışmanın amacına ulaşması uygun olacağı düşünülmüş ve kullanılmıştır.