Mobbingin Mağdurla Ġlgili Sonuçları

Mobbing elbette ki ilk olarak yapılan kiĢi üzerinde etki yaratır. Gerek sağlık açısından, gerek ekonomik açıdan, gerekse sosyal açıdan ilk olarak doğrudan mağduru etkiler (Sheehan, 2004: 6). Mobbing her insan üzerinde aynı etkiyi yaratmayabilir. Örneğin mobbingin mağdur üzerindeki bir sonucu olarak intihar etmek gösterilebilir. Elbette intihar giriĢimi yok değildir fakat Leymann yaptığı bir araĢtırmada mağdurların %10‟unun ciddi rahatsızlandığını ve intihar ettiklerini tespit

37 etmiĢtir. Genel bakıĢ açısı olarak olumlu benliğe sahip, özgüveni yüksek, hayata karĢı daha az kaygılı insanlar mobbingden daha az etkilenmektedirler (Uluğ ve Beydoğan, 2009: 64).

Mobbinge uğramıĢ insanların, en fazla Ģikayet ettiği konular fiziksel yıpranma ve psikolojik anlamda yıpranmadır. Mobbinge uğrayan insanların çoğu önceki ve sonraki yaĢamını kıyasladığında daha stresli, daha kaygılı, benlik saygısını kaybetmiĢ, kendine güvensiz, herkese karĢı Ģüpheyle yaklaĢan insanlar olduklarını vurgulamıĢlardır (Cowie vd., 2002: 34).

Mobbing mağdur üzerinde etkisini yavaĢ yavaĢ göstermeye baĢlar. Ġlk olarak uyku sorunları, fazla alınganlık, konsantrasyon eksikliği gibi rahatsızlıklar yaĢanır. Baskı devam ettikçe bu küçük rahatsızlıklar daha da büyür. Mağdur hem depresyon gibi psikolojik sorunlar hem de kalıcı tansiyon, mide ve bağırsak sorunları, alkol ya da sürekli ilaç tedavisi gibi fiziksel sorunlar yaĢar. Son aĢamaya gelindiğinde ise mağdur artık ağır depresyon, kalp krizi gibi büyük tehlikelerle karĢı karĢıyadır hatta psikolojik olarak sağlıklı olmadığı için intihar giriĢiminde dahi bulunabilir (Vural Özkan, 2011: 64). Mağdurlar mobbing sonrasında oldukça fazla tahrip edildiği için ikinci kez mobbing ile karĢılaĢmasında ilk kez karĢılaĢtığından daha fazla etkilenir. Bunun sebebi de bu durumun savunma mekanizmasını tamamen zayıflattığı ve daha önce karĢı koyamadığı mobbinge Ģimdide karĢı koyamayacağı düĢüncesidir. Yani bunu korku ve ümitsizliğin bir araya geliĢi olarak değerlendirebiliriz.

Mobbing mağdurlarıyla yapılan bir çalıĢmada mağdurların % 79,4‟ünün stres, % 64‟ünün depresyon, % 64‟ünün yorgunluk, % 59‟unun güven kaybı, % 58‟inin utanma ve suçluluk, % 58‟inin obsesif düĢünceler ve kabuslar, % 56‟sının konsantrasyon bozukluğu, % 53‟ünün uyku bozuklukları çektikleri tespit edilmiĢtir. Bu çalıĢmada ele alınan bir baĢka konu da kiĢilerin bilinçaltına iĢlenen olumsuz düĢüncelerdir. ÇalıĢmaya göre bir yıl ya da bir yıldan daha az bir süre mobbinge maruz kalanların mobbinge dair hissettikleri olumsuz düĢünceler ellerinde olmadan ara sıra akıllarına gelmektedir. Fakat on sekiz aydan daha fazla mobbinge maruz kalan insanlar bu olumsuz düĢünceleri sürekli hissetmektedirler (Kaymakcı, 2008: 125).

38 Mobbingin, mağdurlar üzerinde psikosomatik etkileri de vardır. Bu etkiler arasında en çok rastlanan mağdurun yabancılaĢmasıdır. Mobbinge uğrayan mağdur bulunduğu örgütün kurallarına, süreçlerine yabancılaĢır ve bütünlük algısını kaybeder. (Emül, 2017: 53). Birey bu kayıplarla baĢka bir yerde çalıĢmaya baĢlasa da kolay kolay süreçlere adapte olamaz, kolayca örgütsel bağlılık yaĢayamaz.

Mobbing sürecinde birey sadece Ģahsi olarak etkilenmez. Çünkü insan sosyal bir varlıktır. Bizi etkileyen olumlu ya da olumsuz herhangi bir olay ailemizi ya da çevremizi de etkiler. Nasıl ki sevinçlerimizi paylaĢıyorsak üzüntümüzü de ailemizle paylaĢırız. Kılıç‟ın da dediği gibi mağdur olmuĢ bireyin sosyal iletiĢiminde yaĢadığı bozulma aile hayatını da etkilemektedir. Ġçine kapanan bireyde anti-sosyal bir kiĢilik bozukluğu baĢlar bu da kiĢinin aile içerisinde iletiĢim kurarken pasif olmasına sebep olur. Özellikle böyle durumları etrafındakilerle paylaĢmayı tercih etmeyen bireyler için bu durum daha da tehlikelidir çünkü içine kapanan birey durumun yükünü sadece kendi taĢıyacağı için daha da zorlanacaktır ( 2017: 24). Bu durumun bir baĢka sosyal boyutu da kötü anılarla iĢten ayrılan ya da mecburen emekli olmak zorunda kalan kiĢiler mutlu bir emeklilik dönemi geçiremeyeceklerdir. Bazıları tarafından basit bir durum olarak görülse de, aslında insanları fazlasıyla etkileyen mobbing mağdurun aklından silinmeyecek, mağduru rahat bırakmayacaktır. Hatta mobbingden sonra değiĢen daha da agresifleĢen birey etrafıyla çatıĢma halinde olacağı için eĢiyle boĢanmaya dahi sürüklenebilir (Çobanoğlu, 2005: 101).

Leymann‟a göre mobbing birey üzerinde hem sosyal hem psikolojik açıdan olumsuz sonuçlar doğurur. Sosyal anlamda yabancılaĢan, uyumsuzluk yaĢayan, iletiĢim açısından zorluk çeken etrafındaki herkese karĢı kendini kapatan birey, psikolojik olarak da derin rahatsızlıklar yaĢar. Leymann çaresizlik duygusu artan, depresyona giren bireyin intihara sürüklenebileceğini hatta bu üzüntünün bireyler üzerinde gizli kanser meydana getirebileceğini vurgular ( 1990: 123).

Mobbingin mağduru etkileyen ciddi ekonomik sonuçları da vardır. Mobbing sonucunda hem fiziksel hem de psikolojik sorunlar yaĢayan birey bunların tedavisi için yardım almak zorundadır. Gerek hastane masrafları, gerek tedavi sürecinde kullandığı ilaçlar bireyi ekonomik anlamda zorlamaktadır. Bir baĢka açıdan

39 mobbingin son aĢaması olan iĢten ayrılma sürecini yaĢayan bireylerin gelir kaynaklarını kaybetmiĢ olmaları da onları ekonomik olarak etkileyen bir mobbing sonucudur (Vural ve Özkan, 2011: 66).

Meschkutat ve arkadaĢları da mobbingin birey üzerinde meydana getirdiği sonuçları öğrenmek amacıyla bir çalıĢma yapmıĢlardır. Bu çalıĢmada araĢtırmaya katılan katılımcılara bazı sorular sorulmuĢtur. Özellikle mobbingin sonuçlarına dair verilen cevaplar Ģöyledir (Fettahlıoğlu, 2008: 129-130):

 Tutarsızlık (%23.7),  Sosyal izolasyon (%21.6),

 Ailede, arkadaĢlar arasında özellikle de eĢler arasında kavga (%19.7),  Finansal Problemler (%15.4),

 Motivasyon Eksikliği (%13.9),  Agresiflik/Saldırganlık (%9.6),  Depresyon (%9.3).

Bütün bu bilgilerin ıĢığında mobbingin bireyler üzerinde meydana getirdiği sonuçları özetleyecek olursak fiziksel, psikolojik, sosyal ve ekonomik olarak dört baĢlıkta ele alabiliriz. Mobbing mağdur üzerinde uykusuzluk, tansiyon yükselmesi, mide ve bağırsak problemleri, Ģiddet eğilimi, uyuĢturucu ya da sigara gibi kötü alıĢkanlıklar, aĢırı kilo alma ya da verme, kalp krizi gibi fiziksel sorunlara sebep olur. Bunun yanı sıra depresyon, stres, özgüven kaybı, intihar eğilimi, aĢırı korku gibi psikolojik sorunlar da mobbingin sonuçlarındandır. Mobbing bireylerin etrafına karĢı da yabancılaĢmasına sebep olur daha önce etrafıyla ailesiyle olumlu iletiĢim kuran bireyler yaĢadıkları olaylardan sonra kendi kabuğuna çekilerek ailesi ve arkadaĢlarından uzaklaĢır. Bireyler bu durumda iletiĢim kursalar da yaĢadıkları durumun sinir ve stresinden dolayı çevresindekilerle kavga edebilirler. Son olarak mobbing bireyleri ekonomik olarak da etkiler. ĠĢten ayrılan birey geliri olmadığı için küçük çaplı ekonomik kriz yaĢayabilir ayrıca mobbing dolayısıyla oluĢan rahatsızlıkları tedavi için harcayacağı ilaç ve hastane masrafları bireylerin küçük çaplı krizlerini daha da büyütebilir.

40