Liman/hava alanı bağlantı sağlayan demiryolu hatları inĢası

16.07.2004 tarihinde kabul edilen 5228 sayılı Kanunla 01.08.2004 tarihinden itibaren yürürlüğe giren 13/e bendi hükmü uyarınca; limanlar ve hava meydanlarının inĢası, yenilenmesi ve geniĢletilmesi iĢlerini fiilen kendisi yapan veya yaptıran mükelleflere bu iĢlere iliĢkin olarak yapılan mal teslimleri ve inĢaat taahhüt iĢleri, vergiden müstesna hale gelmiĢ olup söz konusu hükümde 12.07.2006 tarihinden itibaren yürürlüğe girmek üzere 5538 sayılı Kanunun 8’inci maddesiyle değiĢikliğe gidilmiĢ olup söz konusu değiĢiklikle de limanlara bağlantı sağlayan demiryolu hatları ibaresi metne eklenmek suretiyle bu kapsamdaki iĢlerin de istisnadan faydalanması sağlanmıĢtır.

Bu çerçevede istisna kapsamında değerlendirilecek demiryolunun limanlara bağlantı sağlayan bir hat olması ve buna iliĢkin istisna belgesinin de alınması halinde, demiryolu alt ve üst yapı iĢi kapsamındaki mal teslimleri ve inĢaat taahhüt iĢleri Katma Değer Vergisi Kanununun 13/e maddesi kapsamında katma değer vergisinden istisna olacaktır (Ankara Vergi Dairesi BaĢkanlığı, 2007).

KDV Kanununun 13/e bendinde; limanlara bağlantı sağlayan demiryolu hatları, limanlar ve hava meydanlarının inĢası, yenilenmesi ve geniĢletilmesi iĢlerini fiilen kendisi yapan veya yaptıran mükellefler ile genel bütçeli idarelere bu iĢlere iliĢkin olarak yapılan mal teslimleri ve inĢaat taahhüt iĢleri,” vergiden müstesna olduğu hususu ifade edilmiĢtir. Bu kapsamda limanlara bağlantı sağlayan demiryolu hatları iĢlerini fiilen kendisi yapan veya yaptıran mükellefler ile genel bütçeli idarelere bu iĢlere iliĢkin olarak yapılan mal teslimleri ve inĢaat taahhüt iĢleri vergiden müstesnadır. Bu nedenle KDV Kanununun 13/e bendinde ifade edilen demiryolu hatlarından anlaĢılması gereken sadece limanlara bağlantı sağlayan demiryolu hatlarına iliĢkin iĢlerdir. Bu nedenle de KDV Kanunu 13/e bendine göre hava alanlarına bağlantı sağlayan demiryolu inĢa iĢleri istisna kapsamında değildir.

Nitekim KDV Kanununun 13/e maddesi uyarınca “demir yolu hattı yapım iĢleri, iĢletmeciliği, bakım ve onarımı” iĢinden dolayı “KDV Ġstisnası” belgesi verilmesi halinde söz konusu istisna hükmü kapsamında vergi dairesine müracaat ederek alınan istisna belgesinde belirtilen faaliyetiyle ilgili yaptırılacak inĢaat taahhüt iĢlerinin katma değer vergisinden istisna tutulması mümkündür. Ancak söz konusu istisna belgesinde belirtilen faaliyet kapsamında

olmayan herhangi bir iĢ yaptırılması durumunda ise katma değer vergisiyle ilgili istisna hükmü uygulanmayacaktır (Ġzmir Vergi Dairesi BaĢkanlığı, 2006b).

Ayrıca her ne kadar KDV Kanunu 13/e bendinde “limanlara bağlantı sağlayan demiryolu hatları” istisna kapsamında sayılmıĢ olsa da limanlara bağlantı sağlayan demiryolu hatlarının da tamamı istisna kapsamında olamayabilmektedir. Özellikle istisna kapsamından faydalanacak olan ana unsur liman olduğuna göre, bu limanın da tebliğ kapsamındaki limanlardan olması öncelikli Ģart olacağından dolayı da 93 seri no’lu KDV Genel Tebliği kapsamındaki “limanlara bağlantı sağlayan demiryolu hatları” iĢlerine iliĢkin olarak yapılan mal teslimleri ve inĢaat taahhüt iĢlerinin vergiden müstesna olacağı düĢünülmektedir.

Örneğin; tersanelerin liman tanımı içerisinde yer almadığı görüĢü karĢısında;

tersanelere bağlantı sağlayan demiryolu hatlarına iliĢkin iĢlerin de istisna kapsamında olması mümkün olamamaktadır.

Bu nedenle de önceki bölümlerde belirtildiği üzere de liman ve hava meydanı tanımının KDV Kanunu 13/e gerekçesinde de açıkça vurgulanan amaçları yerine getirebilmesi ve doğacak ihtilaflar ile uygulama ayrıĢıklıklarının önlenmesi için uluslararası ve ulusal mevzuatımızdaki en geniĢ tanımlamalar kullanılarak belirlenmesi gerekmektedir.

Ayrıca lojistik yönden bölgesel bir üs olabilmemiz, bu konuda söz sahibi olabilmemiz, lojistik çıkarlarımız açılarından ve dünyada yerleĢik bir trend olan kombine taĢımacılık uygulamaları nedenleriyle de hava alanlarına bağlantı sağlayan demiryolu hatları inĢası iĢleri de KDV Kanunu 13/e bendi istisnası kapsamına alınmalıdır. Dolayısıyla bu sayede de kombine taĢımacılığa iliĢkin liman, hava meydanı, demiryolu unsurları bütün olarak kavranabilecek ve ulaĢım ağlarının entegrasyonu teĢvik edilmiĢ olacaktır.

2.1.5.2.1. Limanda yük/yolcu taĢımak için yapılacak demiryolları

KDV Kanunu 13/e bendinde 12.07.2006 tarihinden itibaren yürürlüğe girmek üzere 5538 sayılı Kanunun 8’inci maddesiyle değiĢikliğe gidilmiĢtir. Buna göre; Katma Değer Vergisi Kanunu 13/e bendi son haliyle aĢağıdaki gibidir.

“Limanlara bağlantı sağlayan demiryolu hatları, limanlar ve hava meydanlarının inĢası, yenilenmesi ve geniĢletilmesi iĢlerini fiilen kendisi yapan veya yaptıran mükellefler ile genel bütçeli idarelere bu iĢlere iliĢkin olarak yapılan mal teslimleri ve inĢaat taahhüt iĢleri,”

vergiden müstesnadır.

Maddede yapılan değiĢiklik gereğince; limanlara bağlantı sağlayan demiryolu hatları inĢası ile ilgili mal teslimleri ve inĢaat taahhüt iĢleri de istisna kapsamına alınmıĢtır.

Demiryolu hattının limanlara bağlantı sağlamak amacıyla yapılması, bir baĢka ifade ile de diğer demiryolu hatları ile limana bağlantı sağlanması amacıyla yapılan demiryolu hatlarına iliĢkin iĢlerin istisna kapsamında olduğu KDV Kanunu 13/e bendinden anlaĢılmaktadır. Kanun maddesinde tanınan istisnada demiryolu hatlarının da eklenme nedeni çok modlu taĢımacılığın geliĢtirilmesi amacını taĢımaktadır.

KDV Kanunu 13/e bendi ile limanlara bağlantı sağlayan demiryolu hatları ile ilgili istisna tanınmıĢtır. Ancak limana bağlantı sağlayan demiryolu hattı olmamasına rağmen liman içinde yük veya yolcu taĢıma amacıyla yapılacak demiryolu hattı KDV 13/e bendi istisnası kapsamında değerlendirilebilecektir.

“Limanlara bağlantı sağlayan demiryolu hatları” kapsamında bu nitelikteki iĢlerin bu kapsamda değerlendirilemeyeceği mutlaktır. Ancak demiryolu hatlarının liman içinde olması gerekli bir unsur olduğu yaklaĢımından hareketle istisna düzenlemesi yorumlandığında liman ve hava meydanları içinde yük ve yolcu unsurlarına dönük hizmet verilmesi ve bu hizmet içerisinde de bu unsurların liman ve hava meydanı içerisinde nakliyesi de liman ve hava meydanı fonksiyonları içerisinde değerlendirilebileceğinden dolayı liman ve hava meydanlarında dıĢarı ile bağlantı sağlamasa da yapılacak dahili demiryolu hatları inĢasının KDV 13/e bendi istisnası kapsamına girdiğini düĢünmekteyiz.