bu Kanunda belirtilen tazminat ve di¤er hizmetler- den yararlan›rlar.”
Sigortal›l›k zorunlu oldu¤undan ve kimlerin ifl- sizlik sigortas› ödemeyece¤i aç›kça say›ld›¤›na gö- re kapsam d›fl› personelden de iflsizlik sigortas›n›n kesilmesi gerekmektedir. Nitekim yukar›ya al›nt› olarak ald›¤›m›z 4447 say›l› Kanun’un 46. maddesi içerisinde kapsam d›fl› personel ile ilgili herhangi bir düzenleme bulunmamaktad›r. Yüksek Mahke- menin karar›nda dayanak olarak kulland›¤› 4447 say›l› Kanun’un 46. maddesindeki tam düzenleme flu flekildedir. “506 say›l› Sosyal Sigortalar Kanunu- nun 3 üncü maddesinde sigortal› say›lmayanlar, sosyal güvenlik kurulufllar›ndan yafll›l›k ayl›¤› al›p da sosyal güvenlik destek primi ödeyerek ya da ödemeksizin çal›flanlar ve 657 say›l› Devlet Me- murlar› Kanunu, 926 say›l› Türk Silâhl› Kuvvetleri Personel Kanunu, 3269 say›l› Uzman Erbafl Kanu- nu, 3466 say›l› Uzman Jandarma Kanunu, 2802 sa- y›l› Hâkimler ve Savc›lar Kanunu, 2547 say›l› Yük- sek Ö¤retim Kanunu, 2914 say›l› Yüksek Ö¤retim Personel Kanunu, 233 ve 399 say›l› Kanun Hük- münde Kararnameler ile 190 say›l› Kanun Hük- münde Kararnameye tabi kamu kurum ve kurulufl- lar›n›n teflkilât kanunlar›ndaki hükümlerine göre sözleflmeli personel statüsünde çal›flanlar ile 657 say›l› Devlet Memurlar› Kanununa göre geçici per- sonel statüsünde çal›flt›r›lanlar bu Kanun kapsam›- na dahil de¤ildir.” Yukar›da sözleflmeli personel ve geçici personel tan›mlar›n› vermifltik. Dolay›s›yla Kanunun bu metninin yerinde bir düzenleme ol- du¤u kanaatindeyiz. Ancak dava konusu olan kifli- ler ne memur, ne sözleflmeli personel ne de geçi- ci personeldirler. Dava konusu kifliler ifl hukukuna tabi iflçilerdir. Dolay›s›yla buradan kapsam d›fl› personeli iflsizlik sigortas›n›n d›fl›nda tutmak yerin- de bir karar de¤ildir.
SONUÇ
Bir de¤erlendirme yapmadan önce ilk derece mahkemesince verilen karara de¤inmekte fayda oldu¤u kanaatindeyiz. ‹lk derece mahkemesine göre:
G‹flsizlik sigortas›n›n da bir sigorta türü oldu¤u,
G Kapsam d›fl› personel olarak çal›flan davac›-
n›n sosyal güvenlik aç›s›ndan 506 say›l› Kanun’a tabi oldu¤u,
G Sigortal›l›k statüsünün zorunlu oldu¤u,
G Sosyal güvenlik hakk›n›n vazgeçilemez ve
devredilemez oldu¤u,
G Davac›n›n iflsizlik sigortas›ndan yararlanmak
istememesinin mümkün olmad›¤›,
G 4447say›l› Kanun’un 46/3. maddesi ile an›lan
Kanun kapsam› d›fl›nda b›rak›lanlar›n s›n›rl› olarak say›ld›¤›,
GDavac›n›n statüsü itibariyle bu say›lanlar için-
de bulunmad›¤›,
gerekçeleri ile davan›n reddine karar vermifltir. Bizim de kat›ld›¤›m›z ve yerinde tespitler olarak de¤erlendirdi¤imiz ilk derece mahkemesinin kara- r›na ek olarak flunlar› söyleyebiliriz. Kapsam d›fl› personel, statü olarak iflçidir. Dolay›s›yla akit taraf- lar› yeni bir statü oluflturmak için de¤il sadece T‹S’den faydalanmayacak bir grup için düzenleme yapmaktad›rlar. Bu düzenleme sonucu ortaya ç›- kan gruba kamu görevlileri fleklinde davranmak ve buna göre ifllem yapmak yerinde de¤ildir. Esasen problem Uyuflmazl›k Mahkemesi’nin 1996 y›l›nda verdi¤i karardan kaynaklanmaktad›r. Keza proble- min bir baflka aya¤› da 4046 say›l› Kanun’un 22. maddesidir. Bu konuda Metin Kutal’›n 2002 y›l›n- da yapt›¤› de¤erlendirmeye de¤inmekte fayda var- d›r. Kutal’a göre “ Uyuflmazl›k Mahkemesinin ba¤- lay›c› nitelikteki bu karar›n› etkisiz hale getirmek için izlenmesi zorunlu yol 4046 say›l› Yasan›n 22.
maddesinde aç›k bir de¤iflikli¤e gitmektir.23
” Nite- kim önceki sat›rlarda belirtti¤imiz gibi Yasan›n 22. maddesi yeniden düzenlenmifl ve çok genifl tutu- lan kapsam d›fl› kavram› belli baz› görevler say›la- rak daralt›lm›flt›r.
Bir sözleflme ile kapsam d›fl› b›rak›lan kifliler bir baflka sözleflme ile kapsam içine al›nabilirler. Kap- sam d›fl› veya kapsam içi olsun bir iflçinin ifl söz- leflmesi ‹fl Kanunu’na göre feshedilir ve ifl güven- cesi de ‹fl Kanunu’na göre düzenlenmifltir. Dolay›- s›yla bu kiflilerin iflsizlik primi ödemeleri bu sigor- tan›n mant›¤›nda yatmaktad›r. Bir baflka ifade ile davac›n›n kapsam d›fl›l›¤› öne sürerek iflsizlik si- gortas› kapsam› d›fl›na ç›kmak istemesi ve Yüksek mahkemenin de bu yönde karar vermifl olmas› ka- naatimizce isabetsiz olmufltur. E¤er davac› bir son- raki dönem yap›lan T‹S ile kapsam içine al›n›r ve de iflsiz kal›rsa o zaman nas›l bir uygulama yap›la- ca¤› da bu karara göre cevaps›z kalmaktad›r.
Yukar›daki aç›klamalar ve Kanunlar›n ›fl›¤› alt›n- da karar de¤erlendirildi¤i zaman; Yüksek Mahkeme-
MART ’08
S‹C‹L
nin varm›fl oldu¤u sonucun isabetsiz oldu¤u, ilk de- rece mahkemesinin verdi¤i karar›n yerinde bir karar oldu¤u ve de kapsam d›fl› da olsa davac› ve davac› pozisyonunda bulunan herkesten iflsizlik sigortas› priminin kesilmesi gerekti¤i kanaatindeyiz.
D‹PNOTLAR
1 Seza Reiso¤lu, Toplu ‹fl Sözleflmelerinde Kapsam D›fl› Kalan Personelin Hukuki Durumu, Ankara, TÜT‹S Dergisi Cilt: 6, Say›: 1, Ocak 1982, s.3.
2 Seza Reiso¤lu, 2822 Say›l› Toplu ‹fl Sözleflmesi Grev ve Lokavt Kanunu fierhi, Ankara, Ayy›ld›z Matbaas›, 1986, s.44.
3 Mevlüt Can, Toplu ‹fl Sözleflmesi Özerkli¤i Ba¤lam›nda Kapsam D›fl› Personelin Niteli¤i, ‹stanbul, Sentez Yay›nlar›, 1996, s.50. 4 Ülkemizde 4857 Say›l› ‹fl Kanunu d›fl›nda yürürlükte olan
Borçlar Kanunu, 854 Say›l› Deniz ‹fl Kanunu ve 5953 Say›l› Bas›n Mesle¤inde Çal›flanlarla Çal›flt›ranlar Aras›ndaki Münasebetlerin Tanzimi Hakk›nda Kanun’larla da iflçi istihdam edilmekte ancak çal›flmada ‹fl Kanunu olarak kullanaca¤›m›z Kanun 4857 Say›l› ‹fl Kanunu olacakt›r.
5 Talat Canbolat, Toplu ‹fl Sözleflmesinden Yararlanamayacak ‹flçiler, Ankara, Yarg›ç Dr. Ayd›n Özkul’a Arma¤an Kamu-‹fl Yay›n›, Cilt 6, say› 4, 2002, s.192.
6 Seza Reiso¤lu, 2822 Say›l› Toplu ‹fl Sözleflmesi Grev ve Lokavt Kanunu fierhi, s.58.
7 ‹brahim Subafl›, Türk ‹fl Hukukunda Kapsam D›fl› Personel, Ankara, Prof. Dr. Metin Kutal’a Arma¤an TÜH‹S Yay›n›, 1998, s.171.
8 Subafl›, a.g.e., s.171. 9 Reiso¤lu, a.g.m., s.5.
10 Yarg›tay›n ‹fl Hukuku Kararlar›n›n De¤erlendirilmesi 1984, ‹stanbul, Basisen E¤itim ve Kültür Yay›nlar›: 8, 1986, s.185. 11 Reiso¤lu, a.g.e., s.150.
12 Kemal O¤uzman, Hukuki Yönden ‹flçi ‹flveren ‹liflkileri Cilt I, ‹stanbul, Fakülteler Matbaas›, 1984, s.68.
13 Fevzi fiahlanan, K‹T’lerde Kapsam D›fl› Personel Uygulamalar› ve Konuya ‹liflkin Son Yarg› Kararlar›, Ankara, TÜH‹S yay›n No: 35, 1999, s.129.
14 Metin Kutal, Kamu Personel Rejimi ve Reform Çal›flmalar› Semineri, Ankara, TÜH‹S Yay›n No: 39, 2002, s.118.
15 Faruk Andaç, ‹flsizlik Sigortas›, Ankara, TÜH‹S Yay›n No: 33, 1999, s.37.
16 Ayhan Gençler, Türkiye’de ‹flsizlik Sigortas› Uygulamas›, Çimento Müstahsilleri ‹flverenleri Sendikas› Dergisi, http://www.cmis. org.tr/dergi/052002/makale1.pdf
17 Metin Günday, Devlet Memurlar› Personel Rejimi, Ankara, Kamu Personel Rejimi ve Reform Çal›flmalar› Semineri, TÜH‹S Yay›n›, 2002, s.54-55.
18 Metin Kutal, Kamu ‹ktisadi Teflebbüslerinde Personel Rejiminin Hukuki Esaslar› ve Güncel Baz› Sorunlar›, Ankara, Kamu P ersonel Rejimi ve Reform Çal›flmalar› Semineri, TÜH‹S Yay›n›, 2002, s.104.
19 Ali R›za Okur, Sosyal Sigortalar Hukukunun Genel Hükümleri ve Primleri, Ankara, Yarg›tay›n ‹fl Hukukuna ‹liflkin Kararlar›n›n De¤erlendirilmesi 2001, Kamu - ‹fl yay›n›, 2003, s. 253.
20 Münir Ekonomi, Yarg›tay›n ‹fl Hukukuna ‹liflkin Kararlar›n›n De¤erlendirilmesi 2004, Ankara, Kamu - ‹fl Yay›n›, 2006, s.161. 21 Fevzi fiahlanan, K‹T Personel Rejimi, Ankara, Türkiye’ de Kamu
Personel Rejiminin Yeniden Yap›land›r›lmas› Sempozyumu, TÜH‹S Yay›n›, 2003, s.150.
22 Fevzi fiahlanan, K‹T’lerde Kapsam D›fl› Personel Uygulamas› ve Konuya ‹liflkin Son Yarg› Kararlar›, Ankara, Türk Çal›flma Hayat›n›n Güncel Sorunlar› Semineri, TÜH‹S Yay›n›, 1999, s. 131. 23 Metin Kutal, Kamu ‹ktisadi Teflebbüslerinde Personel Rejiminin
Hukuki Esaslar› ve Güncel Baz› Sorunlar›, Ankara, Kamu Personel Rejimi ve Reform Çal›flmalar› Semineri, TÜH‹S Yay›n›, 2002, s.118.
KAYNAKÇA
• Andaç, Faruk, ‹flsizlik Sigortas›, Ankara, TÜH‹S Yay›n No: 33, 1999.
• Can, Mevlüt, Toplu ‹fl Sözleflmesi Özerkli¤i Ba¤lam›nda Kapsam D›fl› Personelin Niteli¤i, ‹stanbul, Sentez Yay›nlar›, 1996. • Canbolat, Talat, Toplu ‹fl Sözleflmesinden Yararlanamayacak
‹flçiler, Ankara, Yarg›ç Dr. Ayd›n Özkul’a Arma¤an Kamu-‹fl Yay›n›, Cilt 6, Say› 4, 2002.
• Ekonomi, Münir, Yarg›tay›n ‹fl Hukukuna ‹liflkin Kararlar›n›n De¤erlendirilmesi 2004, Ankara, Kamu - ‹fl Yay›n›, 2006.
• Gençler, Ayhan, Türkiye’de ‹flsizlik Sigortas› Uygulamas›, Çimento Müstahsilleri ‹flverenleri Sendikas› Dergisi, http://www.cmis.org.tr/dergi/052002/makale1.pdf
• Günday, Metin, Devlet Memurlar› Personel Rejimi, Ankara, Kamu Personel Rejimi ve Reform Çal›flmalar› Semineri, TÜH‹S Yay›n›, 2002.
• ‹brahim Subafl›, Türk ‹fl Hukukunda Kapsam D›fl› Personel, Ankara, Prof. Dr. Metin Kutal’a Arma¤an TÜH‹S Yay›n›, 1998. • Kutal, Metin, Kamu Personel Rejimi ve Reform Çal›flmalar›
Semineri, Ankara, TÜH‹S Yay›n No: 39, 2002.
• Kutal, Metin, Kamu ‹ktisadi Teflebbüslerinde Personel Rejiminin Hukuki Esaslar› ve Güncel Baz› Sorunlar›, Ankara, Kamu Personel Rejimi ve Reform Çal›flmalar› Semineri, TÜH‹S Yay›n›, 2002.
• O¤uzman, Kemal, Hukuki Yönden ‹flçi ‹flveren ‹liflkileri Cilt I, ‹stanbul, Fakülteler Matbaas›, 1984.
• Okur, Ali R›za, Sosyal Sigortalar Hukukunun Genel Hükümleri ve Primleri, Ankara, Yarg›tay›n ‹fl Hukukuna ‹liflkin Kararlar›n›n De¤erlendirilmesi 2001, Kamu - ‹fl Yay›n›, 2003.
• Reiso¤lu, Seza, 2822 Say›l› Toplu ‹fl Sözleflmesi Grev ve Lokavt Kanunu fierhi, Ankara, Ayy›ld›z Matbaas›, 1986.
• Reiso¤lu, Seza, Toplu ‹fl Sözleflmelerinde Kapsam D›fl› Kalan Personelin Hukuki Durumu, Ankara, TÜT‹S Dergisi Cilt: 6, Say›: 1, Ocak 1982.
• fiahlanan, Fevzi, K‹T Personel Rejimi, Ankara, Türkiye’de Kamu Personel Rejiminin Yeniden Yap›land›r›lmas› Sempozyumu, TÜH‹S Yay›n›, 2003.
• fiahlanan, Fevzi, K‹T’lerde Kapsam D›fl› Personel Uygulamas› ve Konuya ‹liflkin Son Yarg› Kararlar›, Ankara, Türk Çal›flma Hayat›n›n Güncel Sorunlar› Semineri, TÜH‹S Yay›n›, 1999. • Yarg›tay›n ‹fl Hukuku Kararlar›n›n De¤erlendirilmesi 1984,