Sevil Çiçek Özdemir1, Ayten Şentürk Erenel1, Şengül Yaman Sözbir1
1Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü, Doğum, Kadın Sağlığı Ve Hastalıkları
Hemşireliği Anabilim Dalı, Ankara
Amaç: Bu çalışmada nüx serviks kanseri tanısı alan kadına Hildegard E. Peplau’nun Kişiler Arası İlişkiler
Kuramı doğrultusunda hazırlanan hemşirelik bakımının sunulması amaçlanmıştır.
Yöntem: Bu çalışma olgu sunumudur. Ankara’da bir üniversite hastanesinin jinekoloji servisinde yatan
ve nüx serviks kanseri tanısı alan kadına Kişiler Arası İlişkiler Kuramı doğrultusunda hemşirelik bakımı verilmiştir. Vaka “S” olarak kodlanmıştır. Veriler Günlük Yaşam Aktiviteleri kapsamında toplanmıştır. Ayrıca vakanın hastalığına yönelik tutumu, değer ve inançları, geçmiş deneyimleri, anksiyetesi, çevresinin tepkisi, iletişimi, yaşadığı fiziksel, sosyal ve cinsel değişimleri hakkında 20 sorudan oluşan yarı-yapılandırılmış soru formu yöneltilmiştir. S. ile toplam dört derinlemesine görüşme yapılmıştır ve veriler içerik analizi ile değerlendirilmiştir.
Bulgular: Birinci görüşme oryantasyon aşaması kapsamında değerlendirilmiştir. S. ve refakatçisi ile
tanışıldıktan sonra sorunlar ve gereksinimler birlikte tanımlanmaya çalışılmıştır. S. 43 yaşında, ev hanımıdır. Bir kız çocuk annesi olan S. 9 yıllık evlidir. S.’nin annesinde meme kanseri öyküsü saptanmıştır. Nisan 2018’de stres tipi inkontinans şikayeti ile (6-7 ay) hastaneye başvuran S.’e serviks kanseri tanısı konulmuştur ve S., Temmuz 2018’de tip 3 histerektomi ameliyatı olmuştur. Nisan 2019’da vajinal kanama şikayeti olan S.’de rutin kontroller sırasında şüpheli durum (vajinal cuff lokalizasyonunda yaklaşık 3,5 cm kitle, lenfadenopati ve mesane invazyonu) gözlenmiş ve S. ikinci ameliyatını olmuştur (nodül bezleri, mesaneye yapışık parça, mesanede kazıma). S. 20 yıldır günde yarım paket sigara içmektedir. Bulantı ve distansiyon sorunu yaşayan S.’in beden kitle indeksi 29,7’dir. Fiziksel olarak hastalığın kendisini çok etkilediğini belirten S., operasyon sonrası da halsizliğinin devam ettiğini, günlük bakım ve ev işleri konusunda bağımlı olmaktan dolayı mutsuz olduğunu belirtmiştir. S., hastalık sürecinin bilinmezliği ve tekrarlama riskine yönelik kaygı taşımaktadır. Hastalık sürecinde kadınlığını eksik olarak hissettiğini dile getiren S., kendine güvenini kaybettiğini, bir daha çocuk sahibi olmayacağı için üzüldüğünü belirtmiştir. Cinsellik kapsamında eşi ile paylaşımda bulunmadığını, eşinin “bir şey olursa benden dolayı olmasın, zarar veririm” korkusu ile kendisini zorlamadığını ifade etmiştir. İkinci görüşme tanımlama/planlama aşaması kapsamında değerlendirilmiştir. Bu aşamada saptanan sorunlar ve hemşirelik girişimlerine yönelik S. ile görüşme yapılmıştır. Üçüncü görüşme yararlanma aşaması kapsamında değerlendirilmiştir. Bu görüşmede S.’e öfke kontrolü, gevşeme teknikleri, derin solunum egzersizleri anlatılmış, sosyal becerilerini geliştirme ve özgüven konusunda desteklenmiş ve hastalığına yönelik bilgi verilmiştir. Son görüşme çözülme aşaması kapsamında değerlendirilmiştir. Bu aşamada S.’in sorun ve gereksinimleri refakatçisi ile işbirliği içinde karşılanmaya çalışılmıştır ve taburculuk eğitimi verilmiştir.
Sonuç: S. hastalığına yönelik baş etme süreçlerini geliştirdiğini, sosyal ilişkilerinin geliştiğini ve geleceğe
yönelik planlarının ve umutlarının olduğunu dile getirmiştir. Kişiler Arası İlişkiler Kuramı’nın jinekolojik kanserli olgularda hemşirelik bakımı sunmada etkili olduğu saptanmıştır.
GÜVENİRLİĞİ
Gülçin Korkmaz1, Figen Işık Esenay1
1Ankara Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Ankara
Amaç: Ülke genelinde internet kullanımının artmasıyla, sağlık bilgileri kolay erişilebilir olmuştur. Bilgilere
erişimin artması ve verilen bilgilerin güvenilirliğini denetleyen bir kontrol mekanizmasının olmaması eksik ve yanlış bilgiler edinmeye neden olabilmektedir. Bu çalışma, Türk web sitelerinin kalitesini ve çocuklarda ateş tedavisi ile ilgili sağlık bilgilerinin doğruluğunu değerlendirmektir.
Yöntem: Dünya çapında en çok kullanılan arama motoru (Google) kullanılarak evde ateşli çocuğun
yönetimi hakkında bilgiler taranmıştır. Arama motorlarına; “ateş, evde bakım, aile, ateşin yönetimi” anahtar sözcükleri girilmiştir. Sitelerdeki bilgilerin doğruluğu, araştırmacılar tarafından Sağlık Bakanlığı protokollerine göre hazırlanmış bir kontrol listesiyle incelenmiştir (https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/ Yayin/420). İnternet üzerinde sağlık bilgileri veren sitelerin güvenilirliği için Silberg tarafından geliştirilen kriterlerine göre (kaynak, güncellik, yazarlar ve katkıda bulunanlar) değerlendirilmiştir (Silberg, Lundberg &Musacchio; 1997).
Bulgular: Anahtar sözcükler girildiğinde 493000 sonuca ulaşılmıştır. Bunların 492907 tanesi konu ile
ilgili olmayan ya da tekrarlı siteler olduğu için incelemeye alınmamıştır. İncelenen 98 web sitesinin çoğu; kaynaklarını (%92), destekleyen kurumu (%61), sitenin sahibini belirtmemiştir (%79). Aynı zamanda sitelerin %70’i güncel değildir. Ateş olarak verilen ortalama vücut sıcaklığı ortalama 38.70C’dir. Sitelerin %64.3’ünde çocuklarda yüksek ateş için belirli değerler vermiştir. Ancak %88.8’i vücut ısısının hangi bölgeden nasıl ölçüleceğini anlatmamıştır. %33.7’si ateş durumunda kullanılması için herhangi bir ilaç önermemiş, yalnızca 16 sitede ateş düşürücü olarak parasetemol ve 1 sitede ise aspirin önerilmiştir. Web sitelerinin çoğunda evde ateşin düşürülmesi için; kıyafetlerin hafifletilmesi, ılık duş aldırılması, oda ısısının düşürülmesi, sıvı desteği verilmesi gibi doğru öneriler yer almaktadır Sitelerin %69.4’ünde ise doktora ne zaman başvurulacağına yönelik bilgiler yer almaktadır.
Sonuç: Web sitelerinin çoğunda, çocuklarda evde ateşin yönetimiyle ilgili eksik ve yanlış bilgi yer
almaktadır. Bireylerin, en doğru ve en güncel sağlık bilgilerine ulaşabilmesi için internette yer alan sağlık bilgilerini kontrol eden ve denetleyen bir mekanizmaya ihtiyaç vardır.
Emine Bayrak Aykan1, Berna Eren Fidancı2, Dilek Yıldız2 1Gülhane Eğitim Ve Araştırma Hastanesi, Ankara
2Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gülhane Hemşirelik Fakültesi, Ankara
Amaç: Son zamanlarda, sağlık hizmetleri kalitesinin geliştirilmesinde, hemşirelerin mesleki gelişimine
odaklanılmaktadır. Hemşirelerin mesleki gelişimi, mesleğin kavramsal çerçevesi dahilinde, gün geçtikçe gelişerek, değişen bilimsel bilgilinin, uygulamaya aktarılabilir hale getirilmesini ifade etmektedir. Bu süreçte görünmeyen parçalar, duygusal emek, dayanıklılık ve güç kavramlarıdır. Bu parçalar mesleki gelişim resmini tamamlayan yapboz parçalarıdır.
Yöntem: Hemşirelik mesleğinde duygusal emek; hastalarla, ailelerle, meslektaşlarla ve diğer ekip üyeleri
ile yaşanan ilişkilerin duygusal boyutlarını/taleplerini yönetme olarak ifade edilmektedir. Dayanıklılık, hastalarla, ailelerle, meslektaşlarla ve diğer ekip üyeleri ile yaşanan herhangi bir sıkıntıya, pozitif olarak uyum sağlama olarak ifade edilmektedir. Güç kavramı ise sağlıklı çalışma ortamı ve olumlu sağlık sonuçları (hasta bakım kalitesi gibi) şeklinde ifade edilmektedir.
Bulgular: Hemşirelikte mesleki gelişim resmi için gerekli olan bu parçalar öğrenilebilir, geliştirilebilir
kavramlardır. Her üç kavram da, artan hasta bakım kalitesi, sağlıklı ekip ilişkisi, mesleki tatmin boyutları ile ilişkilendirilmektedir. Kısaca mesleğin tüm yönlerinin yüzüdür.
Sonuç: Modern toplumda, hızla gelişen sağlık hizmeti gereksinimlerine yanıt, hemşirelikte mesleki gelişim
resmi için gerekli olan bu parçaların, mesleğe etkin şekilde uyarlana bilirliği ile mümkündür. Bu nedenle tutarlı, kaliteli, ulaşılabilir, etkili ve etkin sağlık hizmeti için bu kavramlar hemşirelikte vazgeçilmezdir.