Kamu Denetçilerinin Karar Sürecine Dair Yaşadıkları

176 görevliler de katılmaktadır. Ayrıca kurumda istişari nitelikte sık sık toplantıların yapıldığı da söylenmektedir. Bu bağlamda karar toplantıları kategorisinde yer alan uzmanlar önemli yer tutmaktadır. Karar toplantıları kategorisinde yer alan uzmanlar kavramını ise koordinatör takip etmekte ve önemli sayılmaktadır.

5.2.2.12. Kamu Denetçilerinin Karar Sürecine Dair Yaşadıkları Sorunlara İlişkin

177 K6: “Nedir tam olarak şikâyetiniz? Bize ek bilgi verin, ek belge verin, elinizde yazışma varsa bilgi, veri varsa bunu paylaşın şeklinde. Bu şekilde açmaya çalışıyoruz. Ama yine de bazen kişi tarafından, başvuran tarafından arkası getirilmeyebiliyor. Başvuruyu yapıyor o şekilde bırakıyor.”

Yönetsel (f=12) için belirlenen üç adet kod değerlendirildiğinde, bilgi-belge erişimi ve zamanında bilgilerin ulaştırılması (f=5, %83,333) basamağının ön planda olduğu, bunu da görev alanının (f=2, %33,333) izlediği ortaya çıkmıştır. Ulaşılan sonuçlara yönelik örnek kamu denetçi görüşleri aşağıda sunulmuştur:

K3: “Karar verme sürecinde karşılaştığımız güçlükler, kendisinden bilgi sorulan devlet kurumlarının ya da görüş sorulan idarelerin ya da görüşüne başvurulan bilirkişilerin zamanında Kamu Denetçiliği Kurumu’na kendisinden istenilen bilgileri ulaştırmamasıdır.”

K5: “Ama bu yükün bizim teknik olarak, esas kuruluş amacımız ve esas itibarıyla fonksiyonumuz olarak yapabileceğimiz bir alanla ilgili olmamasından kaynaklı alacaktır yani yoğun ama niteliksiz nitelikteki başvurular bize gelmeye ağırlıklı olarak başlayınca böyle bir problemle karşılaşma durumumuz söz konusu olabilir. Bazen kimi dosyalarda bilgi-belgelerin geç gelmesi, yetersiz gelmesi de bir sorun olarak karşımıza çıkıyor.”

K6: “Ve bu konuda bir diğer husus ise, en büyük problemlerden bir tanesi, vatandaşlarımız kurumumuzu tam olarak tanımadıkları için kurumumuzun görev ve yetki alanı konusunda bilgiye sahip değiller. Yani mesela yargıya intikal eden konularla ilgili olarak çok başvuru geliyor. Bu konuyu aşamıyoruz bir türlü. Vatandaşlarımız konunun yargıya intikal ettiğini anlatmamıza rağmen bunu anlamakta sıkıntı yaşıyorlar. En büyük problemimiz o. Bize vatandaşlarımızın yargıya gitmeden önce gelmeleri çok önem arz ediyor.”

Kurumsal (f=6) için iki adet kod belirlenmiş ve bu kodlar ele alındığında, kurum tanınırlığı ve personel/ihtiyaca cevap (f=3, %50,000) şeklinde iki sorunun bulunduğuna vurgu yapılmıştır. Elde edilen bu sonuçlara ilişkin örnek kamu denetçi görüşleri aşağıda sunulmuştur:

K1: “Karar verme sürecinde karşılaşılan güçlükler; başvurular ile ilgili bilgi ve belgeye erişimdeki gecikmeler, başvurulardaki eksikliklerin tamamlatılmasında yaşanan sorunlar ile Türkiye’de yeni bir Kurum olduğumuzdan tanınırlık ile ilgili yaşanan sorunlar vb. sayılabilir.”

K5: “Eğer vatandaşlarımız hak aramayı daha profesyonel bir şekilde öğrenip, bunu belki hukuki yardım almak suretiyle başvuru yapabilirlerse, biz o zaman belki sayı olarak daha az ama nitelik olarak daha yüksek ama aynı zamanda idareye de yol gösteren, idareye de yön gösteren vatandaşın problemini de çözücü nitelikte kararlar verme imkânına sahip oluyoruz.

Bu konu bizi biraz fazla meşgul ettiği için zaman içerisinde henüz 7 yıl civarındadır başvuruları alıp inceleyen bir kurum olmamız nedeniyle, zaman içerisinde belki personelimizin ihtiyaca cevap veremeyeceği seviyeye gelebilme durumu söz konusu.”

Araştırmada yöneltilen on ikinci soruda, KDK’da karar verilirken karşılaşılan güçlükler ve en çok sorun yaşanan süreçlere dair durumlar hatalı başvuru, yönetsel, kurumsal, finansal boyutlarıyla ayrıntılı bir şekilde değerlendirilerek detaylı bir şekilde analiz edilmiştir. Bu doğrultuda “sorunlar” adı altında bir tema oluşturulmuş ve bu tema

178 kendi içerisinde “hatalı başvuru”, “yönetsel” ve “kurumsal” şeklinde kategorize edilmiştir. Hatalı başvuru kategorisi altında iki adet kod ön plana çıkmıştır. Bu kodlar ele alındığında, sorunlara yönelik başvurunun niteliği ön planda yer almaktadır. Bu görüşü ifade eden denetçilere göre, KDK’ya bazen gerçek anlamda mağdur olmayan şikâyet başvuruları da yapılmaktadır. Bu nitelikli olmayan başvuruların kurumu oldukça meşgul ettiğini ifade etmektedirler. Bu nedenden dolayı hatalı başvuru kategorisinde yer alan başvurunun niteliği hususu önemli sayılmaktadır. Hatalı başvuru kategorisinde yer alan başvurunun niteliği kavramını ise eksik/yanlış başvuru izlemektedir. Bu görüşü belirten denetçilere göre, kuruma yapılan başvurularda şikâyet konusunun açık ve net bir şekilde ifade edilmesi gerekmektedir. Kuruma yapılan şikâyet tam olarak nedir?

Buna dair ek bilgi ve belge, varsa gerekli yazışmalar ile verilerin paylaşılması istenmektedir. Ancak bunlara rağmen bazen başvuran tarafından devamı getirilmemekte olduğu, başvurunun yapılıp o şekliyle bırakıldığı ifade edilmektedir. Bu açıdan kişisel kategorisinde yer alan eksik/yanlış başvuru konusunun da dikkate değer olduğu söylenmektedir.

Karar verme sürecindeki sorunlara ilişkin bir diğer basamak olarak ele alınan Yönetsel kategorisi için ise üç adet kod ortaya çıkmakta ve bu kodlar irdelendiğinde bilgi-belge erişimi kavramı ön sırada yer almaktadır. Bu görüşü belirten denetçilere göre, KDK karar verme sürecinde ilgili devlet kurumlarından, idarelerden veya bilirkişilerden görüş istemektedir. Ancak bu karar verme sürecinde karşılaşılan güçlüklerden birisi olarak da, bu kurumların KDK’ya kendisinden istenilen bilgileri ulaştırmaması olarak ifade etmektedirler. Bu noktada yönetsel kategorisinde yer alan bilgi-belge erişimi de önemli olmaktadır. Yönetsel kategorisinde yer alan bilgi-belge erişimi kavramını ise zamanında bilgilerin ulaştırılması izlemektedir. Bu görüşü söyleyen denetçilere göre, KDK’nın esas kuruluş amacı ve fonksiyonu olarak yapabileceği bir alanla ilgili başvuru yapılmamışsa kurum açısından problem olmaktadır. Yani yoğun ama niteliksiz nitelikteki başvurular artmaya başladıkça kurum yönetsel olarak problemle karşı karşıya kalmaktadır. Hatta bazen kimi dosyalarda gerekli olan bilgi ve belgelerin geç gelmesinin, yetersiz gelmesinin de bir sorun oluşturduğunu ifade etmektedirler. Bu açıdan yönetsel kategorisinde yer alan zamanında bilgilerin ulaştırılması da önemlidir. Yönetsel kategorisinde yer alan zamanında bilgilerin ulaştırılması kavramını ise görev alanı takip etmektedir. Bu görüşü ifade eden

179 denetçilere göre, KDK’nın karşılaştığı en büyük sorunlardan biri de vatandaşların kurumu tam olarak tanımamalarıdır. Vatandaşlar kurumu tam olarak tanımadıkları için ise kurumun görev ve yetki alanı noktasında gerekli olan bilgiye sahip olmadıkları görülmektedir. Kurumun temel esaslarından biri başvuru konusunun yargıya gitmemiş olması gerekmektedir. Örneğin; yargıya intikal etmiş konular için KDK’ya çok başvuru gelmektedir. Vatandaşlara bu konunun yargıya intikal ettiği ifade edilmesine rağmen anlamamaktadırlar. Kuruma ilişkin en büyük problemlerden birinin bu olduğunu söylemektedirler. Vatandaşın başvuru konusu yargıya intikal etmeden kuruma gelmeleri gerektiğinin önemli olduğunu ifade etmektedirler. Bu açıdan yönetsel kategorisinde yer alan görev alanı da önemlidir.

Karar verme sürecindeki sorunlara ilişkin bir diğer basamak olarak ele alınan kurumsal kategorisi için ise iki adet kod ortaya çıkmakta ve bu kodlar değerlendirildiğinde kurum tanınırlığı kavramı öne çıkmaktadır. Bu görüşü belirten denetçilere göre, KDK’nın karar verme sürecinde karşılaştığı güçlüklere; başvurular ile ilgili bilgi ve belgeye erişimde yaşanan gecikmeler, başvurularda var olan eksikliklerin tamamlatılmasında yaşanan sorunlar ile Türkiye’de yeni bir kurum olmasından kaynaklı tanınırlık ile ilgili yaşanan problemlerin olduğunu ifade etmektedirler. Bu açıdan kurumsal kategorisinde yer alan kurum tanınırlığı da önemli sayılmaktadır. Kurumsal kategorisinde yer alan kurum tanınırlığı kavramını ise personel/ihtiyaca cevap takip etmektedir. Bu görüşteki denetçilere göre, vatandaşlar hak arama kültürünü profesyonel bir şekilde öğrenip, öncelikle hukuki yardım almak suretiyle kuruma başvuru yapmayı gerçekleştirirlerse, o zaman KDK’nın sayı olarak az ama nitelik olarak daha yüksek başvuru alması mümkün olacaktır. Aynı zamanda bu şekilde idareye yol ve yön gösteren vatandaşın problemini çözücü nitelikte kararlar verme imkânına da sahip olmaktadırlar. Kurum 7 yıldır şikâyet başvurularını alıp incelemektedir. Vatandaşların artan niteliksiz başvuruları zaman içerisinde kurumda olan personelin ihtiyaca cevap verememesi sonucunu doğurabileceğini söylemektedirler. Bu noktada kurumsal kategorisinde yer alan personel/ihtiyaca cevap kavramı da önemlidir.