Susanna Plathan ve Dr. Marion Fields, OK Etüt Merkezi, Helsinki (Finlandiya)
İnternet iletişim ve bilgi paylaşımı için sonsuz fırsatlar sunmaktadır. İletişim araçlarından biri-si, birçok STK’nın ve yerel gönüllü derneğinde faaliyetlerinde yararlanmayı öğrendiği tartışma forumlarıdır. Bir tartışma forumunun kullanıcıları, benzerlikler dikkate alınmaksızın geleneksel anlamda bir uzmanlar grubu olarak görülmemektedir: örgün eğitim yoluyla edinilen bilgilere ek olarak, uzmanlık informal ve yaşantısal bilgiyi ve sağduyu uygulamasını da içerir. Ayrıca, bireyin yeteneklerinin, problem çözme, iletişim ve kültürel yorumlama becerilerinin kullanımı-na yön veren duygusal anlayış ve sosyal becerileri de içerir. Mevcut uzmanlık anlayışı aynı zamanda iletişim ve bilgi paylaşımını da içerir (Linnakylä & Kankaanranta 1999, 222-224).
STK’lar tartışma forumlarında bilgi paylaşımını ve öğrenmeyi kolaylaştırmak için öğrenme destekçilerinden yararlanabilir.
On-line topluluklar ve tartışma forumları, topluluk üyelerinin önemli gördükleri sorular ile ilişkili toplu bilgi ve becerilerin sürekli olarak oluşumunu sağlayabilir. STK bağlamında, web tabanlı ve diğer değişimler yoluyla gerçekleşen öğrenme sadece kollektif değil, aynı zaman-da genellikle eylem yönelimlidir (Fields 2005). STK tartışma forumlarınzaman-da oluşturulan ve pay-laşılan bilgi genellikle kuruluşun işleyişi ile ilgilidir. Bir topluluğun üyeleri bilgi üretimi konu-sunda kişisel ilgiye duyabileceğinden dolayı, STK tartışma forumları bireysel üyelerin özellikle sağlık alanında olmak üzere pratik sorunlarına yönelik çözümler arayabileceği tartışmaları içerebilir. Bununla birlikte, bir bilgi oluşturma topluluğunun özel özellikleri arasında kollektif anlam ve anlayış arayışı ve bilgi birikimi yer alır (Heiskanen 2006, 194-195); dolayısıyla, on-line tartışmalardan çıkan bilgiler yapıları gereği kollektif aktör olan STK’lar için faydalı olabilir.
Katılım medya okuryazarlığı ve katılım ve bilgi paylaşım becerisi gerektirir. Genel olarak, STK’lar katılımcı grubunu ödeme yapan üyeler ile sınırlayabilmekle birlikte, ilgili teknik ve sosyal becerilere sahip herkes tartışma forumlarına katılabilir. İnsanlar tartışma forumlarına bir ağ vasıtası ile katılabilir ve bu ağ da daha geniş ağların bir parçası olabilir (örneğin ar-kadaşlar ve aile). Bir on-line topluluk aynı zamanda akran aracılı bir öz yardım grubu olarak da tanımlanabilir: üyeler benzer bir yaşam durumunu veya karşılıklı bir sorunu paylaşırlar ve birlikte çözüm üretmek ve tartışmak için yola çıkarlar (Nylund 1996, 194).
İnformal (günlük) öğrenme sosyal etkileşim, ağlar ve değişen faaliyet alanları ile ilişkilidir.
Aynı zamanda rastgele olarak ve bireyin yaşam durumu ile ilişkili olarak da tanımlanır (Aitto-la 2002, 60-61). Örneğin insan(Aitto-ların serbest zaman(Aitto-larında bilgi ve iletişim teknolojilerinin ve dijital ortamların kullanımının yaygınlaşması ile birlikte informal öğrenmenin önemi artmıştır.
Aktif katılımı ve diğer kullanıcılar ile ortak faaliyeti kolaylaştırdığından dolayı, çeşitli sosyal medyalar da informal öğrenme için önemli sahalar haline gelmiştir
[http://opettajatv.yle.fi/kurssit/Sosiaalinen_media_oppimisen_ja_opetuksen_valineena_osio5_
arkioppiminen ( 24.5.2010)].
Tartışma forumlarını ziyaret eden insanlar muhtemelen bilinçli bir öğrenme sürecine girmiyor-lar veya belirli öğrenme hedeflerine ulaşmayı amaçlamıyorgirmiyor-lar. Yine de, bu forumgirmiyor-ları ziyaret ettiklerinde günlük gözlemlerini paylaşıyorlar ve bunlar da bir çeşit öğrenmeyi içeriyor. Aynı zamanda, başka kullanıcıların yorumlarını ve cevaplarını da okuyorlar ve genellikle bilinçsiz bir şekilde de olsa başka yeni şeyler öğreniyorlar. İnformal öğrenme hedefe yönelik veya durumsal olabilir. Kullanıcıların tartışma forumlarında paylaşabilecekleri informal bilgilerin oluşmasına yol açarlar. İnformal bilgi genellikle yapısı gereği yaşantısal olsa da, gündelik deneyimlerden daha geniş bir yelpazeye yayılan kaynaklara dayalıdır. Bu bilgilerden bazıları, daha sonra deneyime dayalı bilgi ile harmanlanabilecek gerçek kanıtlara veya uzman bilgi-lerine dayalıdır. Bu tip bilgi paylaşımı bazı durumlarda sorgulanabilir olabilir ve yanlış bilgi yayılımına sebep olabilir. Birçok STK, tartışmaların kanıtlanmış gerçeklere dayalı olmasını sağlamak ve bir doğru bilgi ve uzmanlık kaynağı olarak itibarlarını sürdürebilmek için doktor-lardan ve diğer ilgili uzmandoktor-lardan tartışmalara katılmalarını ister.
Tartışma forumları ile ilgili olarak, kullanıcılar genellikle rumuz kullandıklarından ve bu se-beple isimsiz kaldıklarından dolayı konuşma özgürlüğü bazen aşırı uçlara gider. Bu iletişime yardımcı olabilir. Eğer bir kişi etiketlenme korkusu hissetmezse daha hassas konuları tartış-mak daha kolaydır. Ancak, bazı forumlarda, eğer tartışma tonu uygunsuz ise isimsizlik soruna yol açabilir.
Bu genellikle forumun moderasyonuna ve katılımcıların yorumlarını yayınlamadan önce kay-dolma zorunluluğuna yol açmaktadır. Tartışma forumlarında katılımcıların gerçek isimleri sak-landığından dolayı, üyeler genellikle geleneksel anlamda birbirlerine yabancıdır, ancak sanal dünyada birbirleri arasında bir bağ kurarlar ve birbirlerine yüksek düzeyde güven duyabilirler (Wellman & Gulia 2001, 171-186).
Öğrenme destekçileri ve tartışma forumları. On-line tartışma forumları informal öğren-me sahası işlevi görebileceklerinden, bir öğrenöğren-me destekçisi bir öğretöğren-men veya moderatör olarak hareket ederek, uzaktan da olsa tartışmanın içeriğini yöneterek daha çok teknik bir rol üstlenebilirler. Bir informal tartışma forumunda, moderatörün bir lider veya aktif bir kolaylaştı-rıcı olarak hareket etmesi gerekmez. Çünkü iletişim genellikle daha informal olarak gelişir ve grubun doğal etkileşimine dayalıdır. Öğrenme destekçisi tartışmayı gözlemleyebilir ve içeriğin veya tartışma tonunun uygunsuz hale gelmesi, ya da tartışmanın canlandırılmasının gerek-mesi halinde devreye girebilir. Dolayısıyla, öğrenme destekçisi informal öğrenmeyi on-line olarak destekleyebilir ve kolaylaştırabilir. Ancak bunu uzaktan gerçekleştirir. Öğrenme des-tekçisi aynı zamanda forumda paylaşılan faydalı bilgileri, daha sonra kuruluşunda kullanmak üzere belgeleyebilir.
STK’lar için, tartışma forumları, öz yardımlı veya diğer informal öğrenme şekilleri için de-ğerli bir daha sunabilir. Özellikle insanların belirli öğrenme veya destek ihtiyaçlarının olduğu durumlarda, tartışma forumları mükemmel bir kanaldır. Örgün öğrenme ortamları ve resmi kaynaklar gerçek bilgiler sunarlar, ancak mevcut ağları gerekli desteği sağlayamıyorsa veya
Tartışma forumları deneyimlerin, bilginin ve fikirlerin paylaşılmasına ve katılımcıların öz say-gısının oluşturulmasına yönelik alanlar olarak hizmet verirler.
Bir STK tarafından devam ettirilenler gibi moderasyonlu tartışma forumları, tartışmanın uygunsuz hale gelmesi halinde örgün bilgi kullanımını ve kalite kontrolünü sağlar. Öte yan-dan, internet aynı zamanda katılımcıların zararlı bilgileri (anoreksi ile ilgili olanlar gibi) pay-laşabilecekleri çok sayıda grup da barındırmaktadır. STK’lar bu sitelerin bilincinde olmalıdır ve daha kaliteli siteler sunarak ve bunları teşvik ederek kullanıcıların medya okuryazarlığını geliştirmeyi amaçlamalıdır. İnternet günlük hayatımızın bir parçasıdır ve özellikle gençler on-line olarak bilgi araştırma ve paylaşımında ve iletişim kurmada beceriklidir. Kendi alanlarında gerçekleşen ve biriken öğrenmenin çoğunluğu misyonlarını gerçekleştirmelerine ve üyelerine ve kullanıcılarına daha iyi hizmet sunmalarına yardımcı olacağından, informal öğrenmeyi kolaylaştırmak için tartışma forumları ve grupları oluşturmayı düşünmelidir. Daha genç üyeleri çalışmalarına dahil etmek istiyorlarsa bu husus daha da önem kazanmaktadır. Güvenilir kuru-luşlar tarafından idame ettirilen tartışma forumları da gündelik bilgi paylaşımı için güvenilen ve değer verilen alanlardır. Öğrenme destekçisi bu paylaşımın ve sonrasında ortaya çıkan öğrenmenin kolaylaştırılmasında hayati bir rol oynayabilir.
Kaynakça:
Aittola, T. 2002. Aikuisten oppiminen arkielämän ympäristöissä. Teoksessa Sallila P. ja Vaherva, T. (toim.) Arkipäivän oppiminen. Helsinki. BTJ Kirjastopalvelu. 58-89.
Fields, M. 2005. To Educate, Empower or Economise? Lifelong Learning in Civil Society Organisations Turku: Research Unit for the Sociology of Education, University of Turku.
Kupiainen, R. 2006. Yhteistoiminnallinen medialukutaito. Artikkeli. Aikuiskasvatus 3 (2006).
Linnakylä, P. & Kankaanranta, M. 1999. Digitaaliset portfoliot asiantuntijuuden osoittamisessa ja
rakentamisessa. Teoksessa Etäpelto, A. & Tynjälä, P. (toim.) Oppiminen ja asiantuntijuus, Työelämän ja koulutuksen näkökulmia. Juva. WSOY – Kirjapainoyksikkö. 222-224.
Mikkola, A. 2008. Pro gradu –tutkielma: Internetin keskustelupalstat, informaali oppiminen ja vertaistuki.
Kasvatustieteiden tiedekunta, Tampereen yliopisto. Tampere.
http://tutkielmat.uta.fi/pdf/gradu03227.pdf (tark. 24.5.2010).
Nylund, M. 1996. Suomalaisia oma-apuryhmiä. Teoksessa Matthies, A., Kotakari, U. & Nylund, M. Välittävät verkostot. Tampere. Vastapaino. 193-206.
Susimetsä, M. 2006. Motivated and self-regulated learning of adult learners in collective online enviroment.
Tampere. Tampere University Press.
Tuomisto, J.2002. Arkipäivän oppiminen aikuiskasvatuksen ja elinikäisen oppimisen kontekstissa. Teoksessa Sallila, P. ja Vaherva, T. (toim.). Arkipäivän oppiminen. Helsinki. BTJ Kirjastopalvelu. 30-58.
Wellman, B. & Gulia, M. 2001. Virtual communities as communities. Net surfers don‘t ride alone. Teoksessa Kollock, P. & Smith, M. A. (toim.) Communities in cyberspace. London. Routledge. 167-194.