Bulgaristan’daki eğitim kavramının ayrıntıları
Bulgaristan’daki EASY kavramının açıklamasına terminoloji ve Bulgarcaya çevirisi ile başla-yalım. “Öğrenme destekçisi” terimini Bulgarcaya çevirmek pek kolay değildir. Popüler olarak kullanılan terim “obuchitel na vazrastni”dir ancak bu çevrildiğinde bir anlamda “eğitmen”
ifadesine karşılık gelmektedir ve eğitimciye daha yakındır. Aynı zamanda, informal ve yaygın öğrenme terimlerini çevirmek de kolay değildir. Bunların her ikisinin de Bulgarcaya “neformal-no uchene” olarak çevrilmesi gerekmektedir. İnformal öğrenme “samostoiatel“neformal-no uchene” ola-rak çevriliyordu, ancak bu aynı zamanda özyönetimli öğrenme anlamına da geliyordu. Kısa süre önce informal öğrenme “informal” olarak çevrilmiştir. Bu ifade aynen alınmıştır. Sofistike Yetişkin Öğrenme Destekçisi için, iyi dengelenmiş, birbirleri ile bağlantılı ve birbirine bağımlı bir modüller ağı geliştirilmiştir. Yeni getirilen sofistikasyon fikri için, tek bir modül ancak sunu-lan beş modüllük ağ içerisinde bir anlama sahiptir. Psunu-lanın yapısı, Eğitim Konseptinin dayalı olduğu gramerdir. Ancak modüller ağının arkasındaki metinler nasıl okunacak? Bu, sofistikas-yonu amaçlayan Yetişkin Öğrenme Destekçisinin en önemli rollerinden birisidir. Grup içeri-sindeki kültürel çeşitlilik içerisinden bir birlik çıkarmak ve eğitim sırasında öğrenicilerin aynı değerleri ve vizyonları paylaşmalarını sağlamak oldukça değerli bir yetenektir. Her bir öğren-me ortamının sonunda, Eğitim Konseptinin katılımcılara nasıl çevrildiğini, nasıl algılandığını ve nasıl yorumlandığını bulması gerekmektedir. Bu sebeple, her bir modül, beyan edilen ifadelerin, kapalı ve açık soruların yer aldığı anketler ile sona ermektedir.
Keneth Hudson’un müzelerde “Avrupa salonlarının” açılması fikrinin sunulması temamız-da bir mihenk taşı olarak görünmektedir. Hudson’ın fikri, iletişim kurabilmeleri için STK’lar/
KOBİ’ler için üçüncü mekânının nasıl oluşturulacağı şeklinde genişletilebilir. Temsil ettikleri kurumun Avrupa Boyutu, bölgedeki çok kültürlü gruplar ve bunların öğrenme ortamlarına ola-sı katılımı ile ilgili aşağıdaki tartışmalar ve beyin fırtınaola-sı aktivitesi değerlendirilmelidir.
Ancak, proje yönetimi ve fon yaratma ile ilgili yeterlilikler olmadan sofistikasyon tamamlan-mış olamaz. Çünkü Yetişkin Öğrenme Ortamlarının geliştirilmesi ile ilgili edinilen beceriler ve bunların sonucunda ortaya çıkan büyük fikirler potansiyel hedef grupların araştırılmasını, mekânların kiralanmasını, vs. gerektirir. Bunların hepsi için de taze kaynak gerekir. Dola-yısıyla, bunları nerede ve basıl uygulayacaklarını bilmeleri ve geleceğe yönelik niteliklerini iyileştirmeleri gerekir. Yaratıcı laboratuarın son modülü kuram ile uygulama arasındaki man-tıksal bağdır ve bu bize katılımcıların gerçekte ne öğrendiği ile ilgili geri bildirim sağlar. Sonuç olarak, katılımcılar 3 AKTS kredi puanlı sertifikalar almıştır.
Finlandiya’daki eğitim kavramının ayrıntıları
Finlandiya’daki eğitim, STK sektörüne yönelik hizmet veren bir yetişkin eğitim sağlayıcısı olan OK-opintokeskus (OK Etüt Merkezi) tarafından düzenlenmiş ve sunulmuştur. Merkez hem üyesi olan 64 STK’nın eğitim faaliyetlerini desteklemekte hem de kendi eğitim programlarını yürütmektedir.
Öğrenme destekçisi kursumuza 12 katılımcı katılmıştır. Grup hem STK çalışanlarından hem de gönüllülerden oluşmuştur ve bu durum bizim tarafımızdan faydalı olarak değerlendirilmiş-tir. Ayrıca genç ve nispeten deneyimsiz gönüllülerin bile çok iyi öğrenme destekçileri olduk-larını görülmüştür. Organizasyon becerileri ve öğrenme heyecanı çoğu durumda deneyim eksikliğini telafi edebilmektedir.
Eğitimimizdeki en başarılı unsurlar arasında birçok katılımcımızın katılımını kolaylaştıran e-öğrenme yer almıştır. Aynı zamanda, öğrenme etkinliklerinin on-line olarak gerçekleştirilme-si halinde faydalı olabilecek beceriler kazanmışlardır. Eğitim programımız kapsamında ayrıca katılımcılarımızın evlerine götürebilecekleri ve evlerinde kendi öğrenme etkinliklerini dene-yebilecekleri birçok informal yöntem yoluyla içerik öğretimi de uygulanmıştır. Organizasyon becerileri ile ilgili eğitim katılımcılar tarafından memnuniyetle karşılanmıştır.
Yaygın ve informal öğrenmeyi müşterilerimizin (hepsi STK) penceresinden değerlendirecek olursak, amaçlı eğitim faaliyetlerinin (örneğin kurslar, dersler, akran öğrenme grupları, vs.) yaygın öğrenme kapsamına girdiğini, insanların faaliyetlerinde öğrendikleri şeylerin ise infor-mal öğrenme kapsamına girdiğini gördük. Ayrıca, inforinfor-mal öğrenmeyi yoğunlaştırmanın ve teşvik etmenin birçok yolu olduğunu düşünüyoruz: örneğin, gönüllüler uygun zamanlarında okuyabilecekleri yazılı talimatlardan yararlanabilirler veya gönüllüler birlikte tamamladıkları bir görevi ayrıntılı olarak inceleyebilir.
Gelecekte, öğrenme destekçisi eğitimimiz özellikle bir etkinliğin (“bir eğitim aracı olarak etkinlik”) düzenlenmesi üzerinde odaklanacaktır. Buradaki fikir, etkinliğin nasıl planlanacağı, düzenleneceği ve pazarlanacağı, ve özellikle de buna eğitimsel unsurların nasıl dahil edilece-ği ve hedef kitle ile nasıl iletişim kurulacağıdır. Bu fikir üyelerimizin değerlendirme toplantıları sırasında keşfettiğimiz gerçek ihtiyaçlarına dayanmaktadır.
Almanya’daki eğitim kavramının ayrıntıları
Almanya’daki eğitimde, karma bir katılımcı grubu yer almıştır: eğitim uzmanları, bakım evle-rinden ve anaokullarından gelen amatör çalışanlar. Eğitim “Öğrenme nasıl işliyor?”, “İnformal öğrenme nedir (yaygın öğrenme ile karşılaştırmalı olarak)?” ve “Kendi spesifik hedef grubu-mun öğrenme alışkanlıklarına ve spesifik bir konuya yönelik eğitim materyallerini nasıl oluş-turabilirim?” soruları üzerinde odaklanmıştır. Amaç, geleceğin öğrenme destekçilerini “özel tasarım öğrenme ortamlarını” oluşturmalarını kolaylaştırmaktı. Katılımcıları, oldukça bireysel, spesifik ve yeni bir şey – örneğin bir eğitim materyali– oluşturmaya ve informal öğrenme üzerinde oldukça kesin bir şekilde odaklanmaya motive etmek önemliydi. Katılımcıların müş-terilerinin çok spesifik öğrenme ihtiyaçlarını desteklemelerini sağlayacak öğrenme materyal-lerinin (örneğin masa oyunları, bilgi yarışmaları, bulmacalar) nasıl geliştirileceğini göstermek ve bu konuda eğitim vermek önemliydi. Materyaller ile deneyler yaptık. Örneğin, bir katılımcı, katılımcılarının öğrenme konusunu daha iyi anlamalarını saplamak için kibrit kutuları kullan-dı. Kibrit kutularının üzerine düşündürücü sloganlar yazdı ve bunları sigara içilen verandaya koydu. Bir başka katılımcı, ekibinde belirli bir konuda farkındalığı arttırmak için graffitilerden yararlandı (vestiyerdeki kağıt tahtaları üzerinde). Graffitiden yararlanarak yazılı bir tartışma-ya benzer bir şey başlatıldı ve tüm çalışanlar ile birlikte bir sonraki toplantı boyunca devam ettirildi. Sonuçta konu hakkında oldukça yoğun bir tartışma gerçekleştirildi ve ekip içerisinde sürdürülebilir mutabakatlara varıldı. Eğitime katılımcıların plan ve materyalleri ile ilgili akran incelemeleri ve geri bildirimler dahil edildi. Ayrıca, rehberlik yoluyla katılımcılar desteklendi.
Eğitim sırasında birçok kez etik konular tartışıldı. İnformal öğrenme manipülasyon mudur?
Katılımcılarımızın/müşterilerimizin özgür iradelerine saygı gösteriyor muyuz? Müşterileri “ma-nipüle etmek” etik midir?
Slovenya’daki eğitim kavramının ayrıntıları
Eğitimi klasik bilginin ve aynı zamanda kişilik gelişiminin bir bileşimi olarak değerlendirdiği-mizde, Slovenya’da eğitim uzmanlarının kabul ettiği üç ana eğitim dalı bulunmaktadır. Bun-lardan ilki ve kamuoyu tarafından en fazla bilineni, resmi kurumlarda gerçekleştirilen organize eğitimi temsil eden ve kamu tarafından tanınan sertifika ve standartlar ile sonuçlanan örgün eğitimdir. Daha sonra, örgün eğitim sistemini, çeşitli organize öğrenme durumları ile tamam-layan yaygın eğitim gelmektedir. Genç veya yetişkin katılımcılar, bilgi, beceri ve yeteneklerini geliştirmek için veya sadece kişisel gelişimlerini arttırmak için farklı kurslara kaydolmakta, seminerlere katılmakta, dersleri ziyaret etmekte veya sürücü ehliyeti almaktadır. Üçüncü eği-tim dalı ise, en sık rastlanılan, ancak aynı zamanda kamuoyu tarafından en az bilineni dolayı-sıyla çok az ilgi gösterilen ve potansiyel faydalarından yararlanılamayan informal öğrenmedir.
Sloven dilindeki “priložnostno učenje” ifadesinin kelimesi kelimesine çevirisi “fırsat öğrenme-si” olabilir.
Buradaki “öğrenme” kelimesinin, klasik anlamı “bilgi ve terbiye aktarımı” olan eğitimin yerine geçtiğine dikkatinizi çekmek isteriz. İnformal öğrenme amaçlı değildir ve anlıktır. Saf meraka dayalı olduğundan dolayı doğal olarak gerçekleşir - bir şey belki de uzun bir süredir dikkati-mizi çekiyordur ve ilerledikçe yeni bir şey öğreniriz. Daha önce de belirtildiği gibi – andragoji
eğitim kurumlarında ve eğitim dışı kurumlarda birçok iyi uygulama örneği görülebilmesine rağmen, informal öğrenmenin değeri hala tam olarak anlaşılamamıştır. İnformal öğrenme desteği gündelik yaşama sistematik bir şekilde uygulanmamaktadır.
Pilot eğitimde, yaygın ve informal öğrenme arasındaki tanınma ve tanım karmaşası, katılım-cıların bu terimlerin ayrımları ile ilgili soruları şeklinde kendisini göstermiştir. Slovenyalı eğitim uzmanları EASY projesinde kullanılan temel terimleri proje ortakları ile oldukça benzer bir şekilde tanımladıklarından dolayı, bu ayrımları daha önce açıklandığı şekilde açıklığa kavuş-turduk. Ancak yine de »öğrenme destekçisi« ifadesini Sloven dili çevirmek çok zordur. Bu anlama en yakın ifade İngilizceye “learning facilitator (öğrenme kolaylaştırıcısı” olarak çevrile-bilir.
Slovenya’daki eğitim 3 günlük canlı eğitim ve 1 günlük e-sınıf ortamında özyönetimli öğrenme şeklinde gerçekleştirilmiştir. Slovenya’da gerçekleştirilen eğitimin bir başka özelliği ise, kıs-men hedef grup ile ilgiliydi – pilot katılımcıların çoğu kütüphaneciydi ve eğitim ile ilgili spesifik istekleri ve beklentileri vardı. Katılımcıların çoğunluğu geçmişte çeşitli çalıştaylar yapmıştı (örneğin işsizlere yönelik çalıştaylar, temel BT yeterliliklerinin edinilmesine yönelik çalıştaylar –Word, e-posta, internet kullanımı, vs.), dolayısıyla daha çok bir yaygın öğrenme etkinliğinin hazırlanmasına ve sunulmasına yönelik sunum becerilerinin öğrenilmesi ile ilgileniyorlardı.
İnformal öğrenme konuları ile daha az ilgiliydiler, ancak kurumlarına bilgi aktarımını gerçek-leştirdiler, informal öğrenmenin faydalarını fark ettiler ve informal öğrenme faaliyetleri ve ortamları ile ilgili fikirleri sevdiler. Katılımcılar bu alanı kendi STK’larının bünyesinde zaten var olan bir alan olarak gördüklerinden dolayı, belki de örgütsel ve yönetsel beceriler üzerinde daha az durdular.
Türkiye’deki eğitim kavramının ayrıntıları
Türkiye’deki eğitimin katılımcıları, yetişkin eğitiminde görev alan eğitim uzmanları ile STK’larda yaygın öğrenme faaliyetleri gösteren eğitim uzmanlarıydı. Ancak, bir dezavantaj olarak, hemen hemen hepsi temel eğitimlerini çocukların (15 yaş üstü) veya gençlerin eğiti-mi için alan eğitim uzmanlarıydı. Eğitim, EASY kavramının açıklanması ile başladı ve temel terimlerin tartışılması ile devam etti. Daha sonra hedef grubun ihtiyaç analizi üzerinde odak-lanıldı.
Eğitimin amacı, yetişkin eğitimine yönelik bir programın geliştirilmesi ve uygulanması idi.
Hedef Grubun öğrenme alışkanlıkları gibi özellikleri, eğitimde tam olarak üzerinde durulan bir konu olmuştur. Katılımcıların gençlere dayalı eğitimi göz önünde bulundurularak, yetişkin eği-timindeki hedef grubun öğrenme alışkanlıklarının tespitini vurgulamak önemliydi. Katılımcılar, eğitim içeriğine uygun özel eğitim materyallerinin oluşturulmasına yönelik becerilerinin geliş-tirilmesi konusunda desteklenmiştir. 4MAT öğrenme sistemi yetişkin eğitimine uygulanmıştır.
Ayrıca, öğrenmeyi desteklemeye ve öğrenmeyi vurgulamaya yönelik teknolojik araçların ve oyunların kullanımı üzerinde durulmuştur. Geri bildirim ve değerlendirme teknikleri tartışılmış-tır. Katılımcılar birbirleri ile fikirlerini paylaşmıştır ve kendi öğrenme etkinliklerinde kullanmak üzere oluşturdukları spesifik eğitim materyallerini göstermişlerdir.
Kaynakça
Modül 1: Yetişkin Öğrenmesi
Andersen, Kurt Karsten et al. (2006). Adult Education in Action: ADEC Training Manual. ISBN 961-90057-7-5 Bandler, R. / Grinder, J. (1976). The Structure of Magic I & II. Palo Alto: Science and Behavior Books Dohmen, Günther. (2001). Das informelle Lernen. Die internationale Erschließung einer bisher vernachlässigten Grundform menschlichen Lernens für das lebenslange Lernen aller.
McCarthy, Bernice. (1987). The 4MAT System. Teaching to Learning Styles with Right/Left Mode techniques.
Excel, Inc.
Reischmann, Jost. Lernen hoch zehn – wer bietet mehr? Vom „Lernen en passant“ zu „kompositionellem Lernen“ und „lebensbreiter Bildung“.
Modül 2: İnformal öğrenmede öğrenme destekçisinin rolü
Karen Blümcke. Sustainable development in SMEs promoted by learning supporters - impressions from a project. In: Regeneration and Learning: Continuity, Change and Community, Simon K. Haslett and Janet
Pinder (eds), Proceedings of the Regeneration and Learning Conference 2008, Centre for Excellence in Learning and Teaching, Special Publication, No. 2, 2010, ISBN 978-1-899274-39-0 / ISSN 1758-9266 Modül 3: Eğitim/öğrenme ihtiyaçlarının ve öğrenme sonuçlarının değerlendirilmesi
Schiersmann, Christiane. (2007). An analysis of Educational Requirements – an Instrument for Learning Supporters.
Modül 4: İletişim / müzakere sanatı
Rosenberg, Marshall B. (2007). Gewaltfreie Kommunikation – Eine Sprache des Lebens.
Schulz von Thun, Friedemann. (2010). Miteinander reden I – Störungen und Klärungen – Allgemeine Psychologie der Kommunikation.
Yero, J. L. (2002).Teaching In Mind How Teacher Thinking Shapes Education, Mindflight Publishing, Hamilton, Montana
Modül 5: Etkinliklerin / teşviklerin / çalıştayların planlanması ve düzenlenmesi
Brown, Juanita / Isaacs, David. (2007). Das World Café. Kreative Zukunftsgestaltung in Organisationen und Gesellschaft. Heidelberg: Carl Auer. ISBN978-3-89670-588-4
Demirel, Ö. (2000). Plandan Uygulamayı Öğretme Sanatı, PegemA Yayıncılık, Ankara
Борисова, Савена. Управление на проекти в музейния контекст – Маркетингово средство за набиране на средства, сп. “Анали”, София, 2-4, 2001.
Коучинг. Експертни отговори на ежедневни предизвикателства. София, МЕНИДЖЪР, 2008.
Modül 6: Bir öğrenme ortamının tasarlanması ve öğrenme yardımlarının oluşturulması
Matikainen, J. / Manninen, J. (2000). Aikuiskoulutus verkossa. Verkkopohjaisten oppimisympäristöjen teoriaa ja käytäntöä. Tammer-Paino.
Modül 7: Ağları bilmek ve kullanmak
Deutsches Jugendinstitut e.V. (2004). Konzepte und Strategien der Netzwerkarbeit. Fachtagung vom 13.- 15.10.2004. http://www.dji.de/bibs/188_5269_Konzepte-und-Strategien-der-Netzwerkarbeit- Fachtagung-vom-13-15-10-2004.pdf
Module 8: Public relations and marketing
Борисова, Савена. Музеите и Маркетингът. Семиотичен подход. София, Министерство на културата.
Библиотека “Музеология“21”. Книга 3, 2008.