İnternet

Bugün iletişim ve bilişim teknolojilerinde yaşanan gelişmeler öyle başdöndürürcü bir hızda gerçekleşmektedir ki insanlığın bu duruma ayak uydurmasını gittikçe zorlaştırmaktadır. Artık iletişimin sağladığı imkanları en güzel şekilde kullanıp kendi kültürel kodlarını aktarabilen toplumlar kültürel anlamda da küresel egemenliklerini sağlamaktadırlar. Bu noktadan bakıldığında internet teknolojisinin ABD’de doğup tüm dünyada yaygınlaşarak iletişimde devrim oluşturması bir rastlantı olmayıp, gerçekte ABD’nin küreselleşme sürecinde kültürel hakimiyet oluşturma çabalarının ürünüdür. İnternet kullanımının süratle dünya genelinde yaygınlık kazanması aile kurumundan başlayarak tüm toplumların dönüşüm sürecine girmelerine neden olabilmektedir.

Engelleri yıkma hususunda çok yetenekli olan internet, kültürel alanda da başdöndürücü bir hızla etkisini göstermiştir. İnternetin kültürel sahadaki bu etkinliği, yeni toplumsal formların, yeni kimliklerin ve yeni kültürel akımların gelişmesine imkan vererek küresel ölçekte tektip bir küresel kültürün altyapısını oluşturmaktadır. Büyük bir devrim şeklinde nitelenen internet, bilgisayar sistemlerinin birbirlerine bağlı olduğu, dünya geneline yayılmış ve sürekli büyüyen bir iletişim ağı olmasının yanında büyük çapta yeni bir siyasi, ekonomik ve kültürel alan şeklinde değerlendirilmelidir (Polat, 2002: 114).

Toplumlar üzerinde, bir takım faydaları olmasına karşın çoğunlukla negatif etkileriyle iz bırakan internet, insanların sosyo-kültürel yaşamlarında da büyük dönüşümler gerçekleştirmektedir. Gezegenimiz, internet havuzundaki bilgi ve iletişim sistemleri içerisinde kulaç atarak yoluna devam etmektedir. Ancak, tüketim, şiddet ve kültürel işgal amacıyla egemen güçler tarafından İnternet’e bilinçli bir şekilde sunulan dezenformasyonun, insanları egemen yaşam kültürüne doğru yönelttiği gözlemlenmektedir.

Küreselleşme sürecininde kendisine has tanımlayıcı teknolojileri mecuttur: Bilgisayarlaşma, dijitalleşme, minyatürleşme, uydu iletişimi, fiberoptik teknolojisi ve internet (Friedman, 2003: 58).

Bilgi ve iletişim çağı şeklinde ifade edilen bu dönemde ileri seviyedeki iletişim teknolojileri bilginin ulaşma akışını hızlandırarak siyasal, ekonomik ve sosyo-kültürel alanların tekrar yenilenmesine vesile olmaktadır. Yaşamakta olduğumuz devir bilginin ve bilgi sağlayan kaynaklara erişimin çok kıymetli olduğu bir zamandır. Günümüzde de şu an için bilgiye ulaşımın gerçekleştiği en değerli rezerv internettir. Kültürel alan başta olmak üzere birçok alanda da küreselleşme sürecinin itici güçlerinden bir tanesi olan internet, sosyal hareketlerinde mimarı olması münasebetiyle dikkatleri üzerine çekebilmektedir.

Kimlik kavramını zamanla değişen ve tekrar şekillenen bir olgu şeklinde değerlendirdiğimizde, iletişim vasıtalarının bilhassa da internetin kimlik inşa döneminde etkin olduğu aşikardır. Bu vasıtalar evvelinde yüzyüze ilişkiler, sohbetler ve masallar değer aktarımında ve kimlik oluşumunda oldukça önemli bir konum taşımışlardır. Bilgiler yerel olup, yaşadıkları alan ile sınırlıydı. Aktarım ise sözlü iletişime dayanmakta olup, kanaat önderleri ve otoriter şahıslar kimliğin biçimlenmesinde etkili rol modellerdi. Fakat içinde bulunduğumuz dönemde intrnet ve kitle iletişim araçlarının gelişip yaygınlaşmasıyla bu koşullar büyük bir dönüşüme uğramıştır. Kimlik inşa süreci hızla kitle iletişim mesajlarına bağımlı konuma gelmiştir (Timisi, 2003: 170). Küreseleşme sürecinin vites artırmasında bilgisayarların özelliklede internetin büyük payı mevcut olup, internet adeta küresel sistemin kültürel sahası durumuna gelmiş bulunmaktadır. Kapitalist sistemin sihirli deyneği internet, dünya üzerinde çalmadık kapı bırakmayarak çokuluslu şirketlerin daha fazla kâr edebilmelerini sağlamak maksadıyla milli kültürleri, kimlikleri ve değerleride yok edebilmektedir.

Bilişim kültürü neticesinde tüm evreni etkisi altına alan dijital teknolojiler bireylere eşi benzeri görülmemiş iletişim olanakları sağlamıştır. Bu olanakları en başarılı şekilde kullanan kapitalist sistemin mimarları bu yolla dünya üzerindeki hegomanyalarını perçinlemeye çalışmaktadırlar. Kitle iletişim araçlarının, internetin, bilimin, teknolojinin ve sermayenin gücünü yelkenlerine dolduran küreselleşme, milli kültürleri yok etme arzusunda olduğunu, insanlığın bu tarz bir dönüşüme,

homojenleştirmeye ve aynılaşmaya ihtiyacı olduğunu ilan etmektedir (Keyman, 1998: 67).

Dünya üzerinde bilgi yayılımının istikameti gelişmiş devletlerden gelişmekte olan devletlere şeklinde rota çizmektedir. Bu vaziyet toplumlara yön tayin etmede stratejik bir hamle olup, önemli sonuçlar elde edilmesini sağlayabilmektedir. İstenen bu çıktıların meydana gelmesinde küresel medya organları ve internet büyük pay sahibidirler. Yeni haberleşme sahası parolasıyla ortaya çıkan internetle beraber ulusal ve küresel medya kuruluşları büyük imkanlara sahip olmuşlardır. Fakat internet ağlarının sağladığı bu imkanları küresel medya kuruluşları yerel olanlara nispetle daha etkili ve verimli kullanabilmektedir. İçinde bulunduğumuz zaman diliminin en geniş kitle iletişim aracı olan internetin toplumsal dönüşüm-dönüştürüm projelerinin baş aktörlerinden olduğu ve rolünüde gelecekte de sürdüreceği şüphesiz görünmektedir.

Küreselleşme sürecinin ivmelenmesinde bilgisayar ve iletişim teknolojileri başat rol oynayarak siyasal, ekonomik ve sosyo-kültürel alanlarda da büyük dönüşümler gerçekleştirmişlerdir. Özellikle internetin yeni bir sosyal, kültürel, özgürlük, ekonomik ve iletişim mecrası olarak ortaya çıkması, ulusal olan ne varsa zorlama-dayatma olmaksızın sinsice küresel değerleri, kültürel normları, tüketim alışkanlıklarını, düşünüş ve yaşam tarzlarını dünya üzerine ekerek kısa sürede hasat yapılabilmesini sağlamaktadır. Bilhassa genç kuşaklar atılan oltaya hiç düşünmeden atlamakta, daha özgür olacaklarını sanmaktadırlar. Ancak, internetin sunmuş olduğu kültürel mesajlar ve küresel yaşam formları özgürleştirmekten ziyade, giderek artan oranda tektipleştirip köleleştiren egemen yaşam kültürünün esiri olan nesiller oluşturabilmektedir.