Şiddetli İlgi Uyandıran Konular u)
1 — İLGİ ÇEVRESİ İLE ÖNEM DERECESİ ARASINDA ORANTI :
Fakülte toplamında konuya gösterilen ügi miktarı ile, tanınan önem derecesi arasında doğru orantı mevcut sayılabilir.
Aşağıda görüleceği üzere en fazla ilgi topladığı sıra ikinci dere
cedir. (Fakat 1 inci dereceden pek az farkla), Gurubun ortak kanaa
tinin konuya çoğunlukla uygun bulduğu1 önem derecesi de üçüncü de
recedir. Halbuki, Kalkınma veı Ekonomi konularında bu, ikinci önem derecesi idi.
*' ' - > ' - • S l n l f S l m f S m lf S l n lf pak.
I II III IV Top.
Birinci derecede önemli görenler : % 13.5 8.4 11.6 10.6 12.2 ikinci derecede önemli görenler : %12.4 7.7 2{L1 7.3 12.4 Üçüncü derecede önemli görenler : % 9.4 16.8 7.5 9.8 10.2 Dördüncü derecede önemli görenler : % 9.9 12.6 8.8 10.6 10.2 Beşinci derecede önemli görenler : % 10.4 7.7 4.1 4.9 8.5
Tartışmasını aşağıda yapacağımız bu durum, evvelki konular
daki kadar kararlı bir değerlendirmeyi göstermemektedir. Bununla beraber birinci, ikinci ve dördüncü sınıfların konuya verdikleri ortak önem derecesi ancak üçüncü derecedir. Halbuki Kalkınma Konusunu, bütün sınıfların çoğunluğu ikinci derecede görmüş (ki birinci zaten yoktur), Ekonomi konusunu üç ayrı sınıf ikinci derecede saymış; yal
nız birinci sınıf çoğunluğu üçüncü derecede birleşmişti. Burada ise, üç ayrı sınıf konuyu üçüncü derecede değerlendirmiş, yalnız bir smıf ikinci derecede bulmuştur.
47,
Görülüyor ki, ilgi şiddeti sırasında üçüncü, çevre genişliğinde ikinci gelmekle beraber; iç ve dış siyaset konulan, öğrenci gurupla
rında Kalkınma ve Ekonomi problemlerinden daha sonra gelmekte
dir.
2 — ÏÇ VE DIŞ SİYASET SORUNLARI ÎLE ÎLGÎLÎ AYRIN
TILI KONULAR VE CEVAP ÖRNEKLERİ :
aa) Türkiyede iç Politika sorunları : ]
Fakülte toplamının % 53 ünü teşkil eden 556 kişilik ilgi çevre
sinde en geniş iç ilgi muhitine (130 öğrenci) sahip konu «Türkiyede iç Politika meseleleri »dir. Bu iç konunun önemi hakkında, ilgi sayıları ile önem dereceleri arasında bir doğru orantı müşahede edilmektedir :
Konuyu 1. derecede önemli görenler
» Cevap örneklerine gelince :
«Liseden ayrılıp Fakülteye gelen bir talebe, bu zamana kadar si
yasetin ne olduğunu, nasıl bir seyir takip ettiğini bilmemekte; an
cak, günlük gazetelerin vermiş oldukları bilgi ile İktifa etmektedir.
Fakültede memleket menfaatüıa aykırı bir politikayı tel'in etmek için gerekli bilginin verilmesi zaruridir. Yoksa yalrm için büyük ümidi
miz olan gençlik, her türlü siyasete gözü kapab inanır veya inan
maz. Tabii, bu suretle verimli olmıyacakür.»
Bu cevabın, uslüp analizi; gerek kullanılan terimler, gerek uzun ve hatasız cümleler, gerek gençliğe tesahup tarzındaki babaca tavır, bunun orta yaşlı bir öğrencimizin kaleminden çıktığı intibaını vermektedir! Ancak cevap, ilginç olmaktan hali değildir. Onun için dercetmeyi faydalı bulduk.
«Herşeyden evvel, bir hukukçu olarak yetişiyoruz. Ancak, hu
kukçuların ekseriyeti siyagiî hayata atılmaktadır. Bu bakımdan, si
yasî konulara da geniş yer ayırmak gerekir.»
«Siyasî mevzularda üniversite öğrencilerinin ne derece rolü ol
duğu ve bu çalışmalarının lüzumunun açıklanrrtası (Mîllî bünyemizin bakası bakımından)». '
«Siyasî hayatımızın içinde bulunduğu çıkmazların nedenleri, bu 48
çıkmaza hangi yollardan gidilerek çare bulunacağı, siyasîlerin, ken-dilernJe düşen görevi yapıp yapmadıklara.»
Örnekler çoğaltılabilir.
bb) Dünya Devletleri arasındaki çeşitli andlaşmalar ve bizim yerimiz :
Genel konuya, merak eden 556 öğrenciden 111 i bu mesele üze
rinde aydınlanmak istemiştir. Ancak konunun önemi hakkmda ilgi sayıları ile önem dereceleri arasında bir doğru orantı yoktur. Çev
resinin ortak kanaati konuya dördüncü derecede önem vermiştir. En çok ilgiyi de bu derecede almıştır.
cc) Dış ^yasetimizin bugünkü durumu nedir, ilerde nasıl olmalıdır ?
Genel konu ile ilgili 556 öğıorciden 82 sinin ilgilendiği bu konu
da* ilgi sayısı ve önem dereceleri arasında bir orantı yoktur. En çok ilgiyi ikinci derecede toplamıştır (25 ilgi). Çevre çoğunluğunun konu
nun önemi hakkındaki ortak kanaati 3. derece önemli olduğu yolun
dadır.
dd)i Kıbrıs meselesfcıirı çeşitli yönleri ile aydınlatılması : Genel konu ile ilgili 556 öğrenciden 71 inin ilgilendiği bu meselede ilgi sayısı ile önem derecesi arasında belli bir oranti yoktur. Konu hakkında pek kesif yayının mevcudiyeti, bu millî konu hakkındaki tavrımızın kesinliği, muhtemeldir ki, öğrenciler için, konu ile ilgili konferansları, açık oturumları artık lüzumsuz kılmış olsun. Ne yapa
cağını, ne yapılmak gerektğini, nedenlerini iyice bildiği konuları bir tecessüs mevzuu olarak ele almaması, guruplar için normaldir. Nete-kim, aşağıda, daha birçok mühim mevzularda, öğrencilerin fazla bir-şey sormadıkları görülecektir ki, bunların çoğu, konuya karşı kayıt
sızlıktan değil, konunun «meçhul veya problematik» olmamasından, öğrencilerce zaten belli bir hükme rabtedilmiş olmasındandır.
ee) Türkiyede Siyasî partilerin durumu, fonksiyonları, parla-mamterlerin rolleri, ve politikacılar :
Genel konu üe ilgili 556 öğrenciden 43 kişinin ilgilendiği bu konu en çok ilgiyi ikinci derecede toplamıştır. Çevrenin çoğunluğu da ko
nuyu, bu önem derecesinde saymaktadır.
49
Bazı cevapları görelimi :
«Parfilïleriîi daLnî sarette kavga eder gib: m'ueadeie etmeleri, a) Kendi menfaatllırt için raidir, b) Parti menfaatları için midir, c) Memleket menfaatları için mi?»
• «Meoıfeketto parti alanlarındaki hususlar : Meselâ Halk Partisi veya Adalet Paruri îîieasııplarmdaa bara konferanslar (istenmeli).
iM£, partileri sadece başkanlarına göre tanıyıp onun hakkında fikir
lerimizi yürütüyoruz, ekseri. Halbuki, meselâ, Halk Partisini îsmet Paşa fcaskas olduğu için değil, faaliyetlerini iyice öğrenip takdir et
t i k t e ! sonra seçmek isterim. Bu hususta bir konferans.»
«Beşiıcl So! tehir edilen mefhum nedir ve nasıl karşı konmalı?»
ff — Türk Demokrasisinin özel problemleri nelerdir ?
Genel konu ile ilgili 556 kişilik çevre içinde 30 kişinin sorduğu bu konu, bir ilgi - önem orantısı göstermez. En çok ilgiyi üçüncü dere
cede toplamıştr (11 ilgi). Çevresinin çoğunlukla uygun gördüğü önem derecesi de budur.
gg —• Çeşitli konular : . ' ' Diğer konularda fazla bir ilgi yoğunlaşması yoktur. İçlerinde 25 kişilik bir ilgi çevresi «Türkiyenin1. Doğu Bloku ile ve Birleşik Ame
rika Devletleri ile olan ikili andlaşmalanm ve tarafsız Devletlerle olan münasebetlerini» sormaktadır. Çevrenin ortak kanaatına göre konu dördüncü önem derecesindedir., «Seçimlerin geciktirilmesinin sebepleri», «Nisbî temsil usulünün tartışılması» gibi, anket zamanı için ak'üel bir ı'M konuya yönelen ilgiler ise pek önemsiz sayılardadır.
3 ~ SINIFLAR AKASI MUKAYESE :
İç ve Dış Siyaset konuları ile ilgilenme, çevre çapı bakımından, Birinci sınıftan Dördüncü sınıfa gidildikçe, tedricî şekilde azalmakta-dır. Dördüncü sınıftaki azalış daha da belirgindir :
Sınıf Sınıf Sınıf Sınıf
d ıı in iv
İlgi çevreleri : 55.57 53.15 53.06 43.09 İlgi şiddetleri : 11.71 10.40 12.48 9.16 Ancak yukardaki cedvel ilgi şiddetinin Üçüncü sınıfta hayli yük
seldiğini göstermektedir. Netekim diğer konularla mukayesede de bu durum kendini rjöstermiş, meselâ, Genel Kalkınma problemi her sınıf
ta ilgi şiddeti bakımından ilk sırada geldiği halde, bu sınıfta dördün-50
cü sıraya inmiştir. Çevre bakımından ise. Kalkınma üçüncü derecede gelmiştir, tç ve Dış siyaset konuları ise, ikinci sıradadır. Birinci sıra
da gelen Devlet Rejimleri ve politik cereyanlardır.
Tesadüfün yanıltması, tek bir ügi sondajı için daima mümkün
dür. Onun için derhal genellemeler varıp bu durumun saiklerini araş
tırmak fuzulî bir çaba olabilir. Bir başka sondaj belki bu durumu tekzip edecektir. Bununla beraber, akla gelen yorum, müfredat ilgi-sidir. Şöyleki :
Birinci sınıf ile Üçüncü sınıf da, tıpkı Ekonomik konularda olduğu gibi, politik konuların bilimsel, değerlendirilişi ile ilgili iki derse baş
lama durumu vardır : Birinci sınıfta Anayasa Hukuku, Üçüncü sı
nıfta Hukuk Felsefesi ve Devletler Umumî Hukuku dersleri bu ilgi arttırıcı rolü oynamaktadır. Netekim dış siyaset konusunu en yüksek oranda 3. sınıf ele almışta.
Ancak, anketin yapıldığı tarih; birinci sömestrin sonudur. Öğ
rencilerde ilgiler artmış, fakat ounların doyurulması, karşılanması, tamamlanmamış, hiç değilse konulara karşı bir alışkanlık henüz doğ
mamıştır. Bu, imtihanlardan sonra gelir, ve bazan kanıksama dere
cesine varır!- ikinci sınıftaki, dördüncü sınıftaki nisbî ilgi azalışını bu müfredat etkisine bağlamak mümkün gibi görünmektedir.
Bundan başka, son sınıfın, gittikçe içine dönük hal alması, mesle
kî konulara yönelmesi dé âmiller arasında yeral maktadır. Buna mu
kabil, birinci sınıf herşeyi merak eder bir halde öğrenime başlamak
tadır.
Nihayet ikinci sınıftaki ilgi azalışında idare Hukuku gibi, Dev
let mekanizmasının problemlerini gökten yere indiren ayrıntılı, sis
temli bir pozitif hukuk öğretiminin de rolü olmak gerekir. Bu Hukuk branşı, birçok politik olayların,.sorunların sansasyonel etkisini her
halde azaltıcı bir rol oynamaktadır. Netekim İkinci sınıfta konu ile ilgilenenlerin, çoğu, bu meselelere ancak üçüncü, dördüncü dereceler
de önem vermişlerdir. Halbuki, Birinci sınıf öğreucisi İç ve Dış Poli
tika konularına en çok yeri birinci ve ikinci önem derecelerinde ver
miştir.
Aynı durum, Üçüncü sınıfta tekrarlanmaktadır ki, bu da bu sı
nıfta birtaraftan Hukuk Felsefesine, diğer taraftan da Devletler Umumî Hukukuna başlanmış olmakla ilgili olabiliı. Netekim bu sınıf
ta da ele aldığımız konulara gösterilen ilgiler, daha çok birinci ve bilhassa ikinci önem derecelerinde yoğunlaşmaktadır.
51
Dördüncü smıfta ise, konu ile ilgilerin çeşitli önem derecelerine dağılışında bir düzenli eğilim yoktur :
Birinci önem derecesinde görenlerin sayısı ile dördüncü önem de
recesinde görenlerin sayısı eşittir! Üçüncü önem derecesinde görenler de buna yakındır Konunun önemi hakkında bu smıfta oturmuş bir kanaat yok gibidir.
4 — FAKÜLTELER ARASI MUKAYESE :
Hacettepe T.S.B. Fakültesinin ilk sömestrleri ile Hukukun Birin
ci sınıfı karşılaştırıldığı zaman bu konuya olan ilginin, tıpkı, Genel Kalkınma ve Ekonomi sorunlarmdaki gibi yüzde elliye yakın bir fark kaydettiği görülmektedir : Hukukun I. sınıfında ilgi çevresi % 55, Hacettepede % 25 dir. Nisbet, hemen hemen her üç konuda da y a n yarıyadır. Hacettepedeki birimin, Hukuka nazaran hemen beş kat kü
çüğü olduğuna bakılırsa bu nisbetin yandan da küçük sayılması ge
rektiği unutulmamalıdır. Hukuk Birinci sınıfta bu konu, «Şiddetli ilgi uyandırıcı» lar arasında olduğu halde, Hacettepe sömestrlerinde an
cak «yeterli ilgi uyandıranlar» dandır. Bundan başka, Hacettepede konuya birinci derecede önem verenlerin yüzdesi, Hukuk birinci n -nıfındakilerin yansı kadardır; Ayrıntılı konular bakımından, Hacet
tepede ilgi yoğunluğu «Türkiyede iç ve Das Politikanın ne dununda olduğu?» sorusu ile (125 öğrenciden 10 kişi), «Dünya Devletleri arasındaki çeşitli andlaşmalar ve Bizim yerimiz»dir (125 öğrenciden 9 u).
Bunların dışında, «Türkiyede siyasa partilerin durumu, fonksi
yonları, Pariamanterleria rolleri ve politikıacüar» konusu ile «Tüîr û-yenin Doğu Bloku devletleri He, Amerika ile olan ikili andlaşmaları»
konusunda ancak dörder kişilik ilgi çevreleri teşekkül etmiştir ki, oranlan bakımından bu konulann Hukukta yarattıkları ilgi çevreleri de buna yakındır.
Siyasî Partilerin îkili Andlaşmalar : durumu
Hukuk Fakültesi Sınıf : I % 4.45 % 3.66 Hacettepe, 1,2, söm. : % 3.20 % 3.20
52