İşgücü ve İstihdam

Nüfus içerisinde erkek ve kadın sayısı ile yas dilimleri arasındaki da- ğılım nüfusun önemli değişkenlerini oluşturmaktadır. Çünkü burada bir dengesizlik hali ortaya çıktığında önce sosyal yapıda bir takım sorunlar, ardından da ekonomik yapıda birtakım sorunlar meydana gelebilmektedir.

Nüfusun sosyal değişkenlerinden bir diğeri de yas gruplarıdır. Yas grupları o nüfusun niteliği hakkında bilgi vermektedir. Cumhuriyetten itibaren nüfusumuz bu yönüyle ele alındığında, Türkiye’de ortaya çı- kan siyasi, sosyal ve ekonomik şartların ilin yas yapısında da dolaylı olarak etki yaptığı bilinmektedir.

Aşağıdaki tabloda ise 2000 yılı nüfus sayımı sonuçlarına göre Os- maniye ilinin cinsiyet ve yaş gruplarına göre dağılımı verilmektedir.

Tablo 3. 5: Osmaniye İli 2000 Yılı İtibariyle Nüfusun Yaş Grupları ve Cinsiyete Göre Dağılımı

Cinsiyet

Yaş Grupları Toplam Nüfus

Erkek Kadın 0-04 49.362 25.687 23.675 05-09 50.278 25.748 24.530 10-14 51.496 26.689 24.807 15-19 55.325 27.852 27.473 20-24 44.349 21.759 22.590 25-29 38.833 18.691 20.142 30-34 31.822 15.991 15.831 35-39 31.205 15.752 15.447 40-44 25.733 13.329 12.404 45-49 21.384 10.874 10.510 50-54 16.947 8.591 8.356 55-59 12.151 6.175 5.976 60-64 10.027 4.788 5.239 65-69 8.478 4.241 4.237 70-74 5.947 2.738 3.209 75-79 2.747 1.256 1.491 80-84 1.305 5.12 793 85+ 1.251 506 745 Bilinmeyen 142 74 68 Toplam 458.782 Kaynak: İl Nüfus Müdürlüğü, 2007.

Tablodan da izlenebileceği gibi Osmaniye’de nüfusun yüzde 76’sı 0-34 yaş grubudur. Bu oranıyla Osmaniye’nin, Akdeniz Bölgesi ve Türkiye geneli nüfus göstergeleri ile karşılaştırıldığında daha genç bir nüfusa sahip olduğu görülmektedir.

İktisaden faal nüfus, bir ülke nüfusunun 15 yaş ile 64 yaş arasında kalan kısmına denilmektedir. Ülkemizde insanlar küçük yaşta iş haya- tına katıldıkları için, faal nüfus bazen 12 yaş ile 64 yaş arasını da kap- samaktadır. Faal nüfus bir ekonominin çalışma çağındaki nüfusu gös- termekte olup, buna Aktif Nüfus da denilmektedir195_.

Osmaniye’de aktif olarak çalışanlar ve işsiz olup iş arayanlardan oluşan “iktisaden faal nüfus”, 12 yaş ve üzeri toplam nüfusun yüzde 44,4’ünü oluşturmaktadır. Geriye kalan yüzde 55,6 is ev kadını emek- li, öğrenci gibi “iktisaden faal olmayan” nüfustur. 12 yaş ve üzeri nü- fus toplam nüfusun yüzde 68,9’unu oluşturmaktadır. İktisaden faal nüfusun toplam nüfusa oranı ise yüzde 30,6’dır. Faal olmayan nüfusun yüzde 74,3’ünü kadınlar oluştururken; kadınların iktisaden faal nüfus- taki payı ise yüzde 15,8’de kalmaktadır. İl, 12 yaş ve üzeri faal nüfus bakımından, Akdeniz Bölgesi (% 61,9) ve Türkiye’den (% 60,6) ol- dukça geridir. Osmaniye’de işsizlik, özellikle gençlerin işsizliği, en önemli sorun olarak ön plana çıkmaktadır.

İktisaden faal nüfusun iktisadi faaliyet kollarına göre dağılımı in- celendiğinde, en önemli faaliyet kolunun % 25,5 payla “Tarım, Avcı- lık Ormancılık ve balıkçılık” olduğu görülmektedir.

195 _{Ersan Bocutoğlu, Metin Berber, Kenan Çelik, İktisada Giriş, 2.Baskı, Trabzon,}

Tablo 3. 6: 1990 Yılı İtibariyle Mevcut İlçelerin İktisaden Faal Nüfuslarının Faaliyet Kollarına Göre Dağılımı (İlçe Merkezleri itibariyle, 12 yaş ve üzeri aktif nüfus)

Faaliyet Kolları İktisaden Faal Nüfus % Dağılımı

Erkek Kadın Toplam

Tarım, Avcılık, Ormancılık ve Balıkçılık 9.558 3.302 13.660 25,5

Madencilik ve Taş Ocakçılığı 49 - 49 0,1 İmalat Sanayi 5.854 773 7.627 14,3

Elektrik, Gaz ve Su 192 12 204 0,4

İnşaat 4.535 39 4.574 85

Toptan ve Perakende Tic. Ve Lokanta ve Otel 7730 270 3.000 14,9 Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama 4.305 75 4.383 8,2 Mali Kurumlar Sigorta ve Yardımcı iş Hizmetleri 984 187 1.171 2,2 Toplum hizmetleri, Sosyal ve Kişisel Hizmetler 10.774 2.401 13.175 24,6 İyi Tanımlanmayan Hizmetler 613 50 669 1,3

Toplam 45.900 71.32 53.512 100,0

Not: Bahçe, Düziçi, Kadirli ve Osmaniye ilçe merkez nüfusları toplanarak oluşturul-

muştur.

Kaynak: Koç, 2008.

Tarımı, faal nüfusun % 29,6’sının çalıştığı “Toplu Hizmetleri, Sosyal ve kişisel Hizmetler” izlemektedir. İmalat sanayinin payı ise %14,3’tür. Tarım iş kolunun Bölge ve Türkiye genelindeki payları 1990 yılında % 57,3 ve % 53,6’dır. İmalat sanayi iş kolunun payı ise Bölge’de %9,6, Türkiye genelinde ise %11,9’dur196_.

196 _{İsmail BİRCAN vd., Osmaniye İli Raporu, DPT Yayını, Yayın no:DPT 2498,}

Tablo 3. 7: 2000 Yılı İstihdam Göstergeleri

Değişken Yıl Birim Osmaniye Akdeniz_Bölgesi Türkiye _{(81 il içinde)} Sıra Tarım İş Kolunda Çalışanların Toplama İstih-

dama Oranı 2000 Yüzde 59,99 54,97 48,38 48

Sanayi İş Kolunda Çalışanların Toplama İstih-

dama Oranı 2000 Yüzde 6,86 8,78 13,35 39

Ticaret İş Kolunda Çalışanların Toplama İstih-

dama Oranı 2000 Yüzde 5,96 10,46 9,67 30

Mali Kurumlar İş Kolunda Çalışanların Topla-

ma İstihdama Oranı 2000 Yüzde 1,36 2,29 3,11 49

Ücretli İş Çalışanların Toplama İstihdama Oranı 2000 Yüzde 32,59 37,81 43,52 39 Ücretli Çalışan Kadınların Toplama İstihdama

Oranı 2000 Yüzde 4,40 7,37 8,81 40

İşverenlerin İş Toplama İstihdama Oranı 2000 Yüzde 1,42 2,23 2,63 42 Kaynak: DPT, 2003.

İl toplam nüfusu değerlendirildiğinde, tarım ve imalat sanayi pay- larının ülke ortalamaları civarında olduğu, diğer yandan imalat sanayi işkolu payının, Ülke ve Bölge genelindeki payından daha düşük oldu- ğu belirtilebilir.

İstihdam edilen nüfusun, işgücü nüfusu içindeki oranı erkek nüfus için % 82, kadın nüfus için % 91'dir. İstihdam edilen nüfusun ekono- mik faaliyete göre yapısı, yerleşim yerine ve cinsiyete göre değişmek- tedir. İstihdamdaki erkek nüfusun % 40'ı hizmet sektöründe çalışmak- tadır. Bu oran il merkezinde % 68, ilçe merkezlerinde % 60 ile köy- lerden daha yüksek orana sahiptir. İl genelinde tarım sektöründe istih- dam edilen erkek nüfusun oranı % 43 iken, köyde bu oran %81' e yük- selmektedir.

İstihdam edilen kadın nüfusun ekonomik faaliyete göre dağılımı erkek nüfustan farklı bir yapı göstermektedir. İstihdamdaki kadın nü- fusun % 89'u tarım sektöründedir. Köylerde istihdam edilen kadın nü- fusun hemen hemen tamamı tarımda çalışırken, şehirde istihdam edi- len kadın nüfusun çoğunluğu hizmet sektöründe çalışmaktadır.

İstihdam edilen nüfusun % 42'si ücretsiz aile işçisi olarak çalış- maktadır. Bu oran erkek nüfus için % 17 iken, kadın nüfus için %

82'dir. Erkek nüfusun % 45'i, kadın nüfusun % 12'si ücretli olarak ça- lışmaktadır197_.

Kendi hesabına çalışan kadın nüfus oranı % 6 ile oldukça düşük iken, çalışan erkek nüfusun % 35’i kendi hesabına çalışmaktadır.

Sayımdan önceki bir hafta içinde çalışmayan ve bir işle de bağlan- tısı olmayanlardan, iş arayan ve son üç ayda iş bulmak için bir giri- şimde bulunanların, toplam işgücü nüfusu içindeki oranı, bir başka deyişle işsizlik oranı % 14,9'dur. Bu oran erkek nüfusta % 18 iken, kadın nüfusta % 9,4'tür.

İşsizlik oranı ilçe merkezlerinde il merkezinden daha yüksektir. İl- çe merkezlerinde % 32,8 olan işsizlik oranı, il merkezinde % 30,4' tür. Köylerde ise bu oran % 1'dir.

İl merkezi ve ilçe merkezlerinde kadınların işsizlik oranı, erkekle- rin işsizlik oranından daha yüksek iken, köylerde erkeklerin işsizlik oranı kadınlardan daha yüksektir. İl merkezinde işsizlik oranı kadın- larda % 47, erkeklerde % 27,5 ilçe merkezlerinde kadınlarda % 45,3, erkeklerde % 30,6 iken, köylerde işsizlik oranı kadınlarda % 0,6, er- keklerde % 1,4' tür198_.