Hamur kâğıttan üretilmiş ince

karton

1. Hamur kâğıttan üretilmiş ince karton

1. Hamur kâğıttan üretilmiş ince karton

Ebatlar 22,5 x 16 cm 27 x 19 cm 27 x 19 cm

Sayfa yapısı 3. Hamur kâğıt ve yırtılabilir. 1. Hamur kâğıt ve yırtılabilir. 1. Hamur kâğıt beyaz ve yırtılabilir. Sayfa sayısı 238 87 257 Görsel tasarım

Görsel tasarım unsurlarına yer verilmemiştir.

Fotoğraf, resim, grafik, şekil ve tablo kullanılmıştır.

Diğer Tasarım Unsurları

Kitabın son 18 sayfası indeks ve sözlük bölümüne ayrılmıştır. Kaynakça bölümü yoktur. Kitabın son dört sayfasında kaynaklar, Türkiye ve Türk dünyası haritası bulunmaktadır. Sözlük yoktur.

Kitabın son beş sayfasında kaynaklar, Türkiye ve Türk dünyası haritası bulunmaktadır. Bunların öncesinde 2 sayfadan ve 36 sözcükten oluşan sözlük bölümü vardır.

4.2.Ders Kitaplarının İçerik Özellikleri

Ders kitaplarının içerik özelliklerine ait bulgular üç başlık altında incelenmiştir.

4.2.1. Konu Dağılımı

Ders kitaplarında yer alan konuların dağılımında farklı tasniflerin yapıldığı görülmektedir. Eski Türkçe ders kitabında metinler, tema veya konu birlikteliğinden ziyade, aylara göre sıralanmıştır. Ekim ve aralık aylarında beşer, kasım, ocak, şubat ve nisan aylarında altışar, mart ayında yedi ve mayıs ayında da dört metin okutulması öngörülmüştür. Bununla birlikte belirli gün ve haftalara özen gösterilmiş, ilköğretim haftası, 10 Kasım, 29 Ekim, 23 Nisan ve 19 Mayıs’ın denk geldiği haftalara günün anlam ve önemini yansıtan metinler seçilmiştir. Yeni Türkçe ders kitabında ise Türkçe dersi öğretim programının yapısı gereği tematik olarak sınıflama yapılmış ve konu bütünlüğü sağlanmıştır. Yeni ders kitabındaki temalar şunlardır: Biz ve değerlerimiz, millî mücadele ve Atatürk, dünya ve çevre, millî kültürümüz, vatandaşlık bilinci, sanat ve toplum.

74

Türkçe dersi öğretim programında metinler üç ana biçim altında toplanmıştır: Bilgilendirici metinler, hikâye edici metinler ve şiir (MEB, 2017:20). Bu tasnif doğrultusunda incelenen ders kitaplarındaki metinlerin tür dağılımı Şekil 1 ve 2’de gösterilmiştir.

Şekil 1. Türkçe Ders Kitaplarındaki Metin Türlerinin Dağılımı

Şekil 1’e göre, eski Türkçe ders kitabında bulunan metin sayısı 45, yeni Türkçe ders kitabında bulunan metin sayısı ise 35’tir. Eski ve yeni Türkçe ders kitabında yer alan bilgilendirici ve şiir türündeki metinlerin eşit veya eşite yakın; hikâye edici metin dağılımının da eski ders kitabının lehine olduğu görülmektedir.

Şekil 2. Türkçe Ders Kitaplarındaki Edebî Türlerin Dağılımı

Şekil 2’ye göre eski ders kitabında öykü (12), roman (7), şiir (7) ve gezi yazısı (5), anı (2), biyografi (2), deneme (2), fıkra (2), makale (2), masal (1), gazete yazısı (1), tiyatro (1) ve atasözü (1) bulunmaktadır. Kitapta öykü, roman, şiir ve gezi yazısı örneklerine daha fazla yer verildiği, buna karşın, sohbet, röportaj, söylev, mektup ve efsane türlerine yer verilmediği görülmektedir.

Yeni Türkçe ders kitabında şiir (8), öykü (6), deneme (4), anı (3), sohbet (2), röportaj (2), makale (2), masal (2), biyografi (2), tiyatro (1), söylev (1), mektup (1) ve efsane (1) türlerine yer verilmiştir. Kitapta şiir ve öykü türü fazlaca kullanılırken roman, gezi yazısı, gazete yazısı, fıkra ve atasözü türlerine yer verilmemiştir.

15 23 7 15 12 8 0 10 20 30

Bilgilendirici Hikâye Edici Şiir

ETDK YTDK 2 1 2 2 2 1 5 2 1 0 12 0 0 0 7 0 7 1 3 0 2 4 0 0 0 2 2 1 6 2 2 ₁ 0 1 8 1 0 2 4 6 8 10 12 14 ETDK (N: 44)45) YTDK (N: 35)

75

Kitaplarda yer alan metin türü farklılığının birbirine yakın (ETDK: 13, YTDK:12) olduğu görülmektedir. Bunun yanında eski Türkçe ders kitabında daha fazla metin bulunması nedeniyle aynı türden daha fazla örnek sunulduğunu söylemek mümkündür.

4.2.3. Metin Yazar ve Şairleri

Eski ders kitabında eseri bulunan yazar ve şairler şunlardır:

Abdülhak Şinasi Hasır, Afet İnan, Ahmet Hamdi Tanpınar, Ahmet Haşim, Ahmet Rasim, Aisopos, Alphonse Daudet, Anonim (2), Bernardin de Saint-Pierre, Buffon, Cahit Külebi, Charles Vildirac, D.C. Peattie, Doğan Kardeş Yayımları, Eflatun Cem Güney, Ercüment Ekrem Talu, Falih Rıfkı Atay (3), Fazıl Hüsnü Dağlarca, Halide Edip Adıvar (2), Halit Ziya Uşaklıgil, Hüseyin Rahmi Gürpınar, Kemalettin Kamu, Mahmut Yesari (2), Narman Carlisle, Nurullah Ataç, Orhan Şaik Gökyay, Orhan Veli Kanık, Ömer Bedrettin Uşaklı, Ömer Seyfettin (2), Rakım Çalapala, Refik Halit Karay (2), Reşat Nuri Güntekin (2), Sait Faik Abasıyanık, S. Lagerlöf, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Ziya Gökalp.

Yeni ders kitabında eseri bulunan yazar ve şairler şunlardır:

Ali Püsküllüoğlu, Âşık Veysel, Aytaç Yalman, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Behzat Taş, Cevdet Kudret, Doğukan Gezer, Duygu Kaçaranoğlu, Ebru Demirhan, Ekrem Erdem, Ercan Kesal, Ezop Masalları, Ferhan Oğuzkan, Giulia Bartalozzi, Halide Nusret Zorlutuna, Halim Yazıcı, Halim Yağcıoğlu, Hatice Bilgici, İ. Alaaddin Gövsa, Mehmet Sayan, Mehmet Tanju Akerman, Murat Ertan, Nedim Pehlivan, Nick Arnold, Orhan Bilir, Özcan Köknel, Sara Gürbüz Özeren (2),Savaş Ünlü, Şevki Çobanoğlu, Tarık Uslu, Turgut Zaim, Vasfi Bingöl, William Butler Yeats, Yavuz Bahadıroğlu.

Eski ve yeni ders kitaplarındaki metin yazarları karşılaştırıldığında, her iki kitapta da ortak olarak kullanılan tek yazarın Aisopos (Ezop) olduğu; ETDK’de 8’i yabancı olmak üzere toplam 36; YTDK’de ise 4’ü yabancı olmak üzere toplam 33 farklı yazar ve şairin metinlerinin kullanıldığı görülmektedir.

4.3.Ders Kitaplarının Okunabilirlik Düzeyleri

Eski Türkçe ders kitabındaki (ETDK) bilgilendirici ve hikâye edici metinlerin okunabilirlik düzeyleri Tablo 4’te gösterilmiştir.

Tablo 4. Eski Türkçe Ders Kitabındaki Bilgilendirici ve Hikâye Edici Metinlerin Ortalama Sözcük

Uzunluğu (OSU), Ortalama Tümce Uzunluğu (OTU), Okunabilirlik Puanı (OP) ve Okunabilirlik Düzeyi

Metin Adı OSU OTU

Ateşman

Formülü Çetinkaya- Uzun Formülü

OP Düzey OP Düzey

Mahalle Aralarından Eksilen Sesler

2,29 2,68 99,65 Çok Kolay 56,59 Bağımsız Okuma (5, 6 ve 7. Sınıf) Atatürk ve Kurtdereli 2,88 8,4 61,16 Orta 35,79 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf) Ata Sözleri 2,61 5,23 80 Kolay 45,71 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf) Atatürk’ün Okul Yılları 2,61 7,45 74,21 Kolay 43,56 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf) Şarbon Aşısı Nasıl

Bulundu

2,89 8,9 59,15 Orta 34,86 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf) Kedi 2,51 5,86 82,41 Kolay 47,73 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf) Sincap 2,64 13,42 57,35 Orta 36,94 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf) Yoğurt Gölü 2,05 5,76 89,93 Çok Kolay 55,55 Bağımsız Okuma (5, 6 ve 7. Sınıf)

76

Fıkralar 2,36 6,47 86,98 Kolay 51,11 Bağımsız Okuma (5, 6 ve 7. Sınıf) Vazife Aşkı 2,80 27,33 14,80 Çok Zor 19,39 Engelli Düzey (10, 11 ve 12. Sınıf) Kaplan Avı 1,98 10,33 92 Çok Kolay 57,13 Bağımsız Okuma (5, 6 ve 7. Sınıf) Bitki Bahçesi 2,62 7,05 75 Kolay 43,78 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf) Bursa’dan Balıkesir’e 2,71 8,3 67,91 Orta 40,11 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf) Anadolu’da Bahar 2,57 15,54 54,64 Orta 36,70 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf) Filimcilik Diyarında 2,59 13,9 58,35 Orta 37,92 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf) Kara Taşın İçindeki

Mucize

3,09 11,27 45,15 Zor 27,50 Engelli Düzey (10, 11 ve 12. Sınıf) Balın Hikâyesi 2,60 19 44,67 Zor 32,73 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf) Keloğlan İle anası 2,80 7,44 66,76 Orta 38,74 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf) Tavuslar 2,55 20,66 42,17 Zor 32,32 Engelli Düzey (10, 11 ve 12. Sınıf) Gamsızın Ölümü 1 2,98 11,92 47,76 Zor 29,66 Engelli Düzey (10, 11 ve 12. Sınıf) Gamsızın Ölümü 2 2,33 8,59 82,54 Kolay 49,77 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf) Kaşağı 1 2,54 4,63 84,66 Kolay 48,30 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf) Kaşağı 2 2,92 3,98 70,94 Kolay 38,95 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf) Altın Nine 3,54 8,70 33,84 Zor 18,35 Engelli Düzey (10, 11 ve 12. Sınıf) Bir Bahçe 2,14 12,53 79,76 Kolay 50,79 Bağımsız Okuma (5, 6 ve 7. Sınıf) İyi Kalbli Doktor 3,41 7,82 41,34 Zor 22,57 Engelli Düzey (10, 11 ve 12. Sınıf) Su Baskını 2,77 9 63,97 Orta 38,06 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf) Muharebeyi Kazananlar 2,49 14,39 61,22 Orta 40,13 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf) Bir Hareketin Mükâfatı 2,99 7,89 57,91 Orta 33,33 Engelli Düzey (10, 11 ve 12. Sınıf) Duatepe 2,40 10,27 75,36 Kolay 46,33 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf) Çalışma zevki 2,65 9,15 69 Orta 41,44 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf) Destan 2,89 9,28 58,40 Orta 34,35 Engelli Düzey (10, 11 ve 12. Sınıf) Ziyaret Günü 2,66 5,62 77,14 Kolay 44,14 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf) Çulluk 2,40 7,19 83,30 Kolay 49,25 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf) Fırtına 3,51 8,18 36,39 Zor 19,62 Engelli Düzey (10, 11 ve 12. Sınıf) Vapur Kalkarken 2,79 5,74 71,63 Kolay 40,67 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf) Eyfel Kulesi 2,46 11,76 69 Orta 43,32 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf) Tembel Harcı 2,31 5,05 92,53 Çok Kolay 53,88 Bağımsız Okuma (5, 6 ve 7. Sınıf)

Yeni Türkçe ders kitabındaki bilgilendirici ve hikâye edici metinlerin okunabilirlik düzeyleri Tablo 5’te gösterilmiştir.

Tablo 5. Yeni Türkçe Ders Kitabındaki Bilgilendirici ve Hikâye Edici Metinlerin Ortalama Sözcük

Uzunluğu (OSU), Ortalama Tümce Uzunluğu (OTU), Okunabilirlik Puanı (OP) ve Okunabilirlik Düzeyi

Metin Adı OSU OTU Ateşman Formülü Çetinkaya- Uzun Formülü OP Düzey OP Düzey

Bal Gibi İsim Tamlaması

2,51 5,25 83,98 Kolay 48,30 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf)

Bir zamanlar Anadolu’da Filminin Oluşum Süreci

2,72 11,07 60,35 Orta 37,19 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf)

İlk Türk Piyanosu 2,47 25,15 33,66 Zor 30,02 Engelli Düzey (10, 11 ve 12. Sınıf)

Evliya Çelebi 2,90 10,98 53,43 Orta 32,65 Engelli Düzey (10, 11 ve 12. Sınıf)

Mazhar Osman Uzman

2,56 13,45 60,64 Orta 39,09 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf)

Sevmenin Ölçüsü, Ölçüsüz Sevmektir

2,79 9,28 62,12 Orta 37,06 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf)

Bizimki Türkçe Sevdası

2,50 12,71 64,88 Orta 41,30 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf)

Anadolu’da Renkler Üstüne

2,44 9,95 74,41 Kolay 45,49 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf)

77

Çayda Çıra 2,72 6,9 71,35 Kolay 41,31 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf)

Aslan, Tilki Bir de Geyik

2,44 7,67 80,75 Kolay 47,95 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf)

Affet Babacığım 2,55 10,11 70 Kolay 42,63 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf)

Hasan Âli Yücel’in Türk Gençliğine Seslenişleri

2,83 16,29 42,49 Zor 29,39 Engelli Düzey (10, 11 ve 12. Sınıf)

İletişim Alanındaki İcatlar

2,40 14,28 65,11 Orta 42,57 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf)

Görevini Unutan Saat 2,87 6,52 66,31 Orta 37,78 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf)

Organlardan Mektup Var

2,52 8,7 74,46 Kolay 44,67 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf)

Şehit Bacı 3,32 6,33 48,84 Zor 26,35 Engelli Düzey (10, 11 ve 12. Sınıf)

Akdeniz’le Röportaj 2,4 4,92 89 Kolay 64,26 Bağımsız Okuma (5, 6 ve 7. Sınıf)

Sınıf Başkanı 2,57 7,22 76,71 Kolay 45,01 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf)

Çılgın Dedemin Zaman Makinesi

2,65 7,46 72,70 Kolay 42,59 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf)

Atari Merakı 2,80 4,87 73,40 Kolay 41,19 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf)

Fuat Enginle Tüketici Sohbetleri

2,31 6,34 89,11 Kolay 52,40 Bağımsız Okuma (5, 6 ve 7. Sınıf)

Kenan Sofuoğlu 3,00 10,28 51,23 Orta 30,72 Engelli Düzey (10, 11 ve 12. Sınıf)

Güneş Nasıl Çalışır? 2,63 11,14 64,06 Orta 39,34 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf)

Muhteşem Karıncalar 2,81 8,51 63,43 Orta 37,35 Eğitsel Düzey (8 ve 9. Sınıf)

Atatürk Öğretmenler Birliği Kurultayında

2,99 14 42,09 Zor 27,48 Engelli Düzey (10, 11 ve 12. Sınıf)

Öyle Denmez 2,10 7,07 95,61 Çok Kolay 57,13 Bağımsız Okuma (5, 6 ve 7. Sınıf)