Gazi Eğitim Enstitüsü Öğretim Programı

588

.

4.3.2.1. Gazi Eğitim Enstitüsü Öğretim Programı

1932 yılında hazırlanan ilk Resim ve Elişleri Şubesi programlarına detaylı olarak rastlanılmamıştır. Resim ve Elişleri Şubesi’nin 1934 yılında bir şube altında birleştirilmesinden sonra, aynı yıl Resim-iş Bölümü programı yeniden düzenlenir.

1934 programında ders gruplarının toplam saat oranı; Resim atölye dersleri %21.11. Diğer Sanat atölye Dersleri %19.99, İş atölyesi dersleri %26.66, Öğretmenlik Meslek dersleri %15.55, Genel Kültür ve Kuramsal dersler %16.66’dır589

1934 yılı müfredat programı şu şekilde idi

.

590

:

1) İş Mefhumu:

I. Sınıf (Haftada 2 Saat)

a) İktisadi manada iş mefhumu. b) Pedagojik manada iş mefhumu. c) İşin yapılış tarzı.

2) Meslek Mefhumu:

a) İş ve meslek mefhumunun tarihi inkişafı. (İptidai cemiyetlerden mütekamil cemiyetlere kadar safhaları).

586Kaya ÖZSEZGİN, Cumhuriyetin 75. Yılında Türk Resmi, İstanbul, 1998, s. 41. 587 Özsezgin, a.g.e., s. 43. 588 Çoban, a.g.e., s. 65. 589 Çoban, a.g.e., s. 68..

b) İş ve meslek terbiyesinin vazifesi ve şumulu. c) Mektepte mesleki irşadatın metotlar.

d) Meslekler ve mesleki tedrisat noktai nazarından Türkiye. 3. talim ve terbiye mefhumu, talim ve terbiye hadiselerinin mahiyeti.

İŞ TERBİYESİ TARİHİ 1. İş terbiyesinin ilk tohumları.

2. Terbiyede iş prensiplerine müstenit tedrisatın tarihi: a) Hümanist devri pedagojisine iş prensibi.

b) Realism “ “ “ c) Rationalism “ “ “ d) İdealizm “ “ “ e) Pestalozzi “ “ “ f) Herbat “ “ “ g) Halihazır “ “ “

İŞ VE SANAT RUHİYATI VE İŞ TERBİYESİ TARİHİ

1. İş ve meslek ruhiyatı: II. SINIF (Haftada 3 Saat)

a) Mektep ruhiyatı ve hayatı şekil almak itibari ile iş. b) Teknik tip.

c) İş yapan elin terbiyesi.

d) İş yapan elin meslek noktai nazarında fonksiyonu. e) Gençlik devri ruhiyatı ve iş şahsiyeti.

f) Tecrübe, tetkik, öğrenme, yorgunluk hadisesinin ve iş yapma kudretinin tetkiki.

2. Sanat ruhiyatı:

a) Sanatkar ruhiyatı. b) Sanat ruhiyatı.

İş Terbiyesi Tarihi

3) İş pedagojisi noktai nazarından mühim şahsiyetleri tetkik: a) Russo (Rousseau)

b) Pestalozzi c) Dövey

d) Kerşchenşteiner e) Blonski

f) Gaudig……gibi.

İŞ MEKTEBİ TEDRİS USULU VE TEKNİĞİ

1. Umumî tedris usulü meseleleri III. SINIF (Hafta 3 Saat)

a) İş mektebini kitap mektebine kalbetmek.

b) İş mektebi, hayat mektebi, müstahsil mektep, bahçe mektebi, yurt mektebi. c) Mektepte kendi kendini terbiye ve talebinin münferiden meşgul olmaları

(Montesori usulü ve Dalton planı, proje usulü). d) Toplu tedris.

2. En esaslı iş şekli olmak itibariyle “tetkik ve müşahede”. a) Müşahede ruhiyatı.

b) Müşahede terbiyesi.

c) Müşahedeyi el faaliyetlerine raptetmek. d) Tedrisatta muhtelif müşahede nevileri.

e) Müşahede gayes ile mektebin yapacağı teşkilat. f) Mektep gezintileri, tetkik seyahatleri.

g) Mektep bahçeleri.

h) Mektepte hayvan ve nebat yetiştirmek. i) Talebenin koleksiyon yapmaları. 3) Muhtelif tedris vasıtalar ile çalışmak:

a) Modeller.

b) Resimler, tedrisat levhaları, projeksiyon resimleri. c) Haritalar ve saire.

4) Sifahi faaliyetleri tetkik: a) Mualimin takriri.

b) Talebenin ders anlatması.

c) Tedrisatta gramofon ve radyodan istifade gibi. 5) Metinlerle alakadar faaliyet şekillerini tetkik:

a) Ebedi metinler.

b) Malumat menbaı olan metinler. c) Talebeye mahsus ders kitabı.

d) Talebe vazifeleri.

e) Ecnebi lisanlarla yazılmış metinler. f) Gazete metinler.

g) lugatlardan ve müracaat kitaplardan istifade. 6) Mefhumları inkişaf ettirmeye yarıyacak iş şekilleri:

a) İstilahlar.

b) Kaide, mütearife ve kanunlar. c) İspatlar, mukayeseler.

d) Gaye ve vasıtalar düşünülmesi. e); Kendi kendini tenkit.

7) Muhayyilenin inkişafına yarıyacak iş nevileri.

8) Fikirleri ve hisleri ifadeye yarıyacak iş nevileri (yeni telakkilere göre resim-iş dersi tedris usulleriyle birlikte).

9) Musiki ile ifade tarzı.

10) Beden terbiyesi ve ifade vasıtası olmak itibariyle jimnastik. 11) Malumat belletmeye yarayacak iş nevileri.

12) İşin içtimai şekilleri:

a) Bütün bir sınıf talebesinin hep birlikte çalışması. b) Grup halinde faaliyet.

c) Münferiden faaliyet. 13) Talebenin serbest çalışması.

SANAT TARİHİ

1) Sanatın menşeleri (iptidai kavimlerde sanat). I. SINIF (Haftada 1 Saat)

2) Türk sanatı (islamiyetten evvel). 3) Asyada muhtelif milletlere ait sanatlar:

a) Geldanilerde, Asur ve Babil de sanat. b) İran sanatı.

4) Mısır sanatı. 5) Yunan sanatı. 6) Bizans sanatı.

7) Türk sanatı:

a) Selçuk Türkleri sanatı. b) Osmanlı Türkleri sanatı. 8) Roma sanatı.

9) Rönesans’ta sanat. 10) Barok sanat.

11) Rokoko sanatı. 12) Modern sanat.

13) Modern sanat cereyanları.

14) Meşhur sanat eserlerinin bulundukları müzeler. 15) Mahali sanat eserlerini tetkik.

AĞAÇ İŞLERİ

İlk senede talebenin teknik hususunda kuvetlenmesi esas gaye olacak ve atölyede mevcut bütün aletlerin nasıl kullanılacağı öğretilirken muhtelif işler yaptırılacak.

I. SINIF : (Haftada 3 Saat)

MUKAVVA VE CİLT İŞLERİ

Evvela broşür şeklinde cilde başlayarak en mükemmeline gidilecektir. Kitabın formlarını birbirinden ayırnak, dikmek, sırtını tutkallamak, kesmek, kesmek, kap olacak mukavvaları hazırlamak gibi teferruatı sırasıyla göstermek için bir cilt serisi yapılacak. Yalnız sırtı bezli, veya bütün bezli yalnız sırtı derili veya bütün derili ciltler yapmak.

II. SINIF (Haftada 2 Saat)

Cilde başlarken mukavva işlerine de başlangıç olunacak, icabında kitaplar kurumaya terkedilince mukavva işleri yaptırılacak. Ders aletleri için lazım olan mukavva kısımları yapıldığı gibi basit şekilde maktaları yapılabilecek makine, kalp mide gibi uzuvların meyva, çiçek ve sairenin maktaları yaptırılacak. Sınıf tekniği dersinin istediği mukavva işleri de yaptırılacaktır.

MUKAVVA İŞLERİ

I) Talebe bu sınıfta birinci ve ikinci senelerde gösterilen tekniklere muvafık olmak şartıyla kendi kendine mevzu intihap ederek çalışmaya alıştırılacaktır. Bu mevzular talebe tarafından tespit edildikten sonra alakadar muallime gösterilecek ve onun muvafakati ile yapılıp yapılmaması tayin edilecektir.

II) Talebe bu sınıfta müştereken çalışmaya alıştırılacaktır. Muayyen bir mevzu bir grup talebeye verilerek ikmal ettirilecektir.

III) Bu sınıfta müdavim talebeye ders senesi başından itibaren tatbikat dersleri de vermeye başlamış olacaklardır. Her talebe asgari üç tatbikat dersi vermeye başlamış olacaklardır. Her talebe asgari üç tatbikat dersi vermeye mecburdur.

IV) Mektebin umumi talimatnamesi mucibince her yapmaya mecbur olduğu denemeye müteallik bütün resimler ve işler bu sınıfta yapılacaktır.

RESİM I.

1) Sanat tetkikleri, bedii eserleri tahlil etmek. SINIF (Hafta 7 Saat)

2) Sanat eserleri nelerdir? Sanattan gaye, iyi eserlerle fena eserlerin tefriki mümareseleri, repdüksiyonlar yardımıyla aynı mevzu üzerinde meşgul olmak, muhtelif resim meslekleri ve resim ıstılahları.

3) Resim tekniği:

Hayali resimler, tasavvuri resimler, serbest resimler, siyah tahta üzerine resim yapmak, tabiattan kurşun kalem, kömür ve mürekkeple baş, figür kompozisyon ve manzara, çiçek, meyva, hayvan resimleri, tabiattan renkli suluboya, kalem boyası pastel, yağlıboya, tempera ve rekmal boyaları ile baş, figür, kompozisyon manzara, çiçek, meyva ve hayvan resimleri. Haftada iki defa ihtiyar, genç, kadın, erkek, muhtelif çıplak ve canlı modellerden resim yapmak.

4) Sanayiye ait resimler:

Reklamlar, memlekete ait eşyanın reklam resimleri, afişler, muhtelif vasıta ve tekniklerle reklam mevzuu üzerinde çalışmak (çini tiyatro, dekor, mariyonet, hakkında fikir. Duvar Kağıdı, halı projeleri; döşeme taslakları, makine resimleri).

5) Grafik sanatlar:

Linolyuma ait izahat ve tatbikat, siyah ve beyaz resim sanatı, renkli linolyum, tahta üzerine hâk, renkli tablo işleri.

Hakkâklik, resim ve yazı nasıl hakedilir? Muhtelif usullerle hâk. Muhtelif hamızlarla hâk, hamızı azotun bakır ve çinko üzerine tesiri, hakkâ ait alat ve vasıtalar, trementin, asfalt, çelik iğne, deri merdanenin nasıl kullanılacağı ve tashih işleri.

Eser meşhur hâkkâkler. Bu sanatın garpta ve modern sanatta rolü, repredüksiyonlar iraesile izahat. Muhtasar hâk tarihçesi.

a) Resim kolleksiyonları yaptırmak, meşhur ve kıymetli eserlerin kopyalarını cemetmek, sanat eserlerini kopya etmek.

b) Mahalli, tarihi güzel eserlerin krokilerini çizmek ve bunları albüm halinde muhafaza etmek.

7) Çocukluk ve gençlik devresi ve resim:

3,5,12,15,17 yaşlarındaki çocukların resimlerini tetkik etmek, onları anlamak, tahlil etmek. Küçük çocukların görüşleri ve düşünceleri ve renkler hakkındaki fikirlerini tetkik etmek.

Birinci senede okunan derslerin tekrarı ve muhtelif yaşta erkek, kadın, kadın çıplak, canlı modellerden haftada asgari iki defa resim yapmak. Her talebede bir sanat şahsiyeti tebellür ettirmeye çalışmak.

II.SINIF (Haftada 6 Saat)

Manzara ve Kompozisyon Resimleri

Birinci ve ikinci senelerde okunan derslerin tekrarı. İlk ve bilhassa orta mekteplerde resim dersi tatbikatı.

III.SINIF (Haftada 6 Saat)

SINIF TEKNİĞİ I. SINIF (Haftada 2 Saat)

II. SINIF (Haftada 2 Saat) III. SINIF (Haftada 1 Saat)

I DERSİN GAYESİ

1. Atölye gibi iş dersi tatbikatına en müsait şekilde vesaitle teçhiz edilmemiş olan mekyeplerde, muhtelif basit tekniklerle çalışılarak talebeyi tedrisatta faal bir hale getirmek, muhtelif ders mevzularını şekillendirmek.

2. İlk ve orta mekteplerin müfredat programlarındaki ana hatları gözönüne tutularak muhtelif ders mevzularını tekkik etmek ve şekillendirmek.

II. DERSTE TATBİK EDİLECEK TEKNİKLER

Belgede 16. ve 20. yüzyıllar arasında avrupa`da akademik düzeyde sanat eğitiminin oluşumu ve Türkiye`deki sanat eğitimine katkıları (sayfa 191-197)