Finansal Tabloların Müzakeresinin Ertelenmesi Talebi

Azınlık haklarının başında, finansal tabloların müzakeresinin ertelenmesini isteme hakkı gelmektedir510. YTTK. m.420/1 düzenlemesine göre azınlık511, finansal tabloların ve buna bağlı konulara ilişkin müzakerenin bir ay sonraya ertelenmesini genel kuruldan talep edebilir. Buna göre, sermayenin onda birine512_{, halka açık anonim ortaklıklarda ise}

yirmide birine sahip pay sahiplerinin istemi üzerine, genel kurulun bir karar almasına gerek olmaksızın, toplantı başkanının kararıyla müzakere bir ay sonraya bırakılır. Toplantı başkanı bu isteğe uygun hareket etmek zorundadır. Erteleme hakkının kullanılması hakkın kötüye kullanılması olarak da kabul edilemez.

Finansal tabloların (bilançonun) onaylanmasıyla ilgili görüşmelerde, finansal tabloların görüşülmesi sırasında azınlığın açık bir biçimde erteleme isteminde bulunması gerekir. Başka bir anlatımla, genel kurulda azınlığın bu yönde açık bir istemi yoksa toplantı

510 _{Doktrinde azınlığın bu hakkı gündeme bağlılık ilkesinin istisnası olarak kabul edilmektedir;}

PULAŞLI, Şirketler, s.478.

511 _{Erteleme talebi azınlığa tanınmış bir hak olsa da, genel kurulda çoğunluğun toplantının ertelenmesi}

yönünde karar almasına engel yoktur; ÇAMOĞLU, E., Azınlığın Bilanço Ertelemesi Gündemdeki Diğer Maddeleri Nasıl Etkiler, Ünal Tekinalp’e Armağan, C.1, İstanbul 2003, s.287; aynı yönde TEOMAN, Ö., Azınlığın Bilanço Görüşmelerinin Ertelenmesini İsteme Hakkı Konusundaki Yargıtay Kararlarının Değerlendirilmesi, Otuz Yıl Ticaret Hukuku, Tüm Makalelerim Cilt II: 1982-2001, İstanbul 2001, s.128 vd.

512 _{Yazara göre, azınlık, esas sermayenin onda birini temsil etmek şartı ile tek bir kişi dahi olabilir;}

151

başkanı bilanço görüşmelerinin başka bir güne bırakılmasına karar veremez513. Azınlığın erteleme talebine gerekçe göstermesi gerekli değildir514. Kanunda bu konu hakkında genel kurula takdir yetkisi tanınmaması, azınlığın gerekçe gösterme zorunluluğu olmadığı yönündeki kabulü haklı çıkarmaktadır515. Erteleme kararından sonraki toplantıda, görüşmelerin bir daha ertelenebilmesi için finansal tabloların itiraza uğrayan ve tutanağa geçmiş noktaları hakkında, ilgililer tarafından, dürüst hesap verme ilkelerine uygun olarak cevap verilmemiş olması şarttır516 (YTTK. m.420/2). Finansal tabloların ikinci defa ertelenebilmesi için azınlığın gerekçe göstermesi zorunludur. Bu şartın gerçekleşmesi durumunda, ikinci toplantının ertelenmesini, ilk toplantıda talepte bulunan azınlıktan farklı bir azınlık da isteyebilir517.

Finansal tabloların müzakeresinin ertelenmesine ilişkin kanunda öngörülen süre, azınlık lehine tanınmış müktesep hak niteliğinde asgari süredir518_{. Toplantı gereğinde bir aydan}

daha fazla bir süre ertelenebilir. Ancak toplantının bir aydan daha kısa bir süre için

513 _{PULAŞLI, Şerh2, s.1421.}

514 _{ÇAMOĞLU, Bilançonun Ertelenmesi, s.288; PULAŞLI, Şerh2, s.1421; TEKİL, AŞ, s.504;}

İMREGÜN, AO, s.315; Oturumun başka bir güne bırakılması istenirken, özellikle azınlık hakkının kullanılması söz konusu ise erteleme sebebinin açıklanması ve tutanağa geçirilmesi gerekir. Sebep gösterilmeden ertelemenin suistimale yol açabileceği görüşünde olarak bkz. BİRSEL, M., Anonim Şirketlerde Azınlık Hakları, İmran Öktem’e Armağan, Ankara 1970, s.639.

515 _{ŞAHİN, s.99.}

516 _{6762 sayılı kanun döneminde tartışmalı olan konulardan biri de, bilanço görüşmelerinin ikinci defa}

ertelenip ertelenemeyeceği idi. Yeni düzenlemede bu boşluk yasal bir düzenleme ile doldurularak açıklığa kavuşturulmuştur. Söz konusu düzenlemeye göre, azınlığın talebiyle bir kez ertelendikten sonra bilanço müzakerelerinin tekrar ertelenebilmesinin talep edilebilmesi için, bilançonun itiraza uğrayan ve tutanağa geçmiş olan noktalarına ilişkin olarak, ilgililer tarafından, dürüst hesap verme ilkelerine göre cevap verilmemiş olması zorunludur. Dürüst hesap verme ilkesi, özenli, gerçek ve hesap verme ilkelerini kapsayan bir aydınlatma biçimidir. Denetlemeye ve dolayısıyla pay sahiplerinin hakları bilinçli bir biçimde kullanmasına imkan sağlayacak rakamların, olguların ve sonuçların, özenli, doğru ve gerçeğe uygun olması gerekir; ayrıntılı açıklamalar için bkz. PULAŞLI, Şirketler, s.478 vd.

517_{AYTAÇ, İbra, s.145; POROY(Tekinalp/Çamoğlu), Ortaklıklar, s.400, N.757a; Bu konuda Pulaşlı’ya}

göre, erteleme üzerine yapılacak toplantıda, farklı nedenlerle, değişik azınlık tarafından finansal tabloların müzakeresinin ertelenmesi talep edilemez. Dolayısıyla erteleme talebinin ilk toplantıda yapılması gerekir; PULAŞLI, Şerh2, s.1422; İMREGÜN, Menfaat İhtilafları, s.72.

152

ertelenmesi mümkün değildir519. Müktesep hak olduğu için daha az bir süre öngörülebilmesi ancak azınlığın onayı ile istisnai olarak mümkün olabilir520. Bu anlamda azınlığın onayı olmadan bir aydan kısa süre ile erteleme kanuna aykırıdır. Erteleme durumu, YTTK. m.414/1 hükmünde yazılı olduğu şekilde pay sahiplerine ilanla bildirilir ve internet sitesinde yayımlanır. İzleyen toplantı için genel kurul, kanunda öngörülen usule uyularak toplantıya çağrılır (YTTK. m.420/1).

Finansal tabloların müzakeresinin ertelenmesinden etkilenecek gündem maddeleri mevcuttur. Bu anlamda, özellikle finansal tabloların ayrılmaz bir parçası niteliğine sahip olan kar zarar hesabının müzakeresi de ertelemeye dahil olduğu gibi kar payının dağıtımı, ibra kararının alınması521 ve yeni üye seçimi yoksa, yönetim kurulu üyelerinin ve denetçilerin seçiminin de ertelenmesi gerekir. Yeni yönetim kurulu üyeleri ile denetçi seçimleri ve buna bağlı olarak YTTK. m.395-396 gereği yönetim kurulu üyelerine verilecek ortaklıkla iş yapmaya ve rekabet etmeye yönelik izinler görüşülüp karara bağlanabilir522. Görevdeki yönetim kurulu üyelerinin seçimi ve buna bağlı olarak m.395-396 kapsamında öngörülen izinlerin görüşülüp karara bağlanması olanaklı değildir. Yine eğer sermaye artırımı olağanüstü genel kurul toplantı gündeminde değil de, finansal tabloların müzakeresi ve onaylanmasının da yer aldığı bir olağan genel kurul gündeminde varlık gösteriyorsa, bilanço görüşmelerinin ertelenmesi sermaye artırımı maddesinin de birlikte ertelenmesi neticesini doğurması gerektiği doktrinde ileri sürülmüştür523_.

519_{Yarg. 11. HD. T.13.12.2007, E.2006/12893, K.2007/15755 sayılı yayımlanmamış karara göre, bir aylık}

erteleme süresi şartına uyulmadan yapılan genel kurul toplantısında alınan tüm kararlar kanuna aykırılık nedeniyle iptal edilmelidir, POROY(Tekinalp/Çamoğlu), Ortaklıklar, s.400, N.757b.

520 _{POROY(Tekinalp/Çamoğlu), Ortaklıklar, s.399, N.757a; PULAŞLI, Şerh2, s.1422; ŞAHİN, s.99.} 521_{AYTAÇ, İbra, s.145; ÇAMOĞLU, Bilançonun Ertelenmesi, s.291; PULAŞLI, Şerh2, s.1423;}

TEKİNALP, Ü., Azınlığın Bilançonun Onaylanmasına İlişkin Müzakerelerin Ertelenmesi İstemi, Sorunlar-Düşünceler, E. Hirsch’e Armağan, İÜHFM, C.XLII, S.1-4, İstanbul 1977, s.237.

522 _{PULAŞLI, Şerh2, s.1423; Bilançonun onanması hakkındaki görüşmelerin ertelenmesine karar}

verilmişse YTTK. m.395 hükmündeki şirketle işlem yapma, şirkete borçlanma yasağı ve YTTK. m.396 hükmündeki rekabet yasağı ile ilgili gündem maddelerinin de görüşülmemesi gerekir; bkz. ULUSOY, E., Anonim Şirketlerde Şirketle İşlem Yapma Yasağı ve Çifte Temsil, Yetkin Yayınları, İstanbul 2005, s.237.

153

Finansal tabloların onaylanmasına ilişkin görüşmeler ertelenmişse, ibra kararının da ertelenmesi gerekir524. Bunun nedeni ibra kararı ile finansal tabloların onaylanması arasında varlık gösteren sıkı bağlantıdır. Bu anlamda YTTK. m.420 ile ilgili olarak “finansal tabloların müzakeresi ve buna bağlı konular” ifadesi geniş yorumlanmalı ve ibra kararı bu kapsamın içinde yer almalıdır. Diğer bir anlatımla, yönetim kurulu üyelerinin ibraları, faaliyet dönemi içindeki işlem ve eylemlerinin genel kurul tarafından onaylanması anlamını ifade eder. Ortaklar bu oylamada genel kurula sunulan bilanço ve kar zarar hesabı, yönetim kurulu yıllık raporu ve denetim raporu gibi belgelerle kurulda bu konularda yapılan müzakereleri temel alır ve oylarını buna göre kullanırlar525_{. Bu}

anlamda azınlığın YTTK. m.420 anlamında yaptığı finansal tabloların müzakeresinin ertelenmesi talebi ibra oylamasının da ertelenmesi sonucunu ortaya çıkarır. Öte yandan bu toplantıda bilanço görüşmeleri ile doğrudan doğruya sıkı bir bağlantı içinde olmayan diğer gündem maddeleri görüşülüp karara bağlanabilir526. Bu konuda herhangi bir tereddüt yoktur.

Azınlığın erteleme talebine karşın, toplantının ertelenmeyip genel kurulda finansal tabloların müzakeresinin devam ettirilmesi ve bilançonun onayına dair alınan karar ile birlikte ibra hakkında alınan karara bağlanacak yaptırım konusu doktrinde tartışmalı olmakla beraber çoğunluk görüşü bu halde kararın kanun hükümlerine aykırılık nedeniyle iptal edilebilir nitelikte olduğu yönündedir527. Yargıtay’ın istikrar kazanmış

524_{Karşı görüşte olan Çelik’e göre, örtülü ibra kararı bilançonun onayı ile gerçekleştiğinden bilanço}

görüşmelerinin ertelenmesi ile örtülü ibra kararı da otomatik olarak ertelenir. Ancak gündemde ibraya yönelik bir madde bulunması durumunda bilanço görüşmeleri ertelense bile ibraya ilişkin gündem maddesiyle ilgili olarak olumlu ya da olumsuz bir karar alınabilir. Yazara göre bilançonun onaylanması ile ibra kararının alınması birbirinden bağımsız kararlardır. Nitekim bilançonun onaylandığı durumlarda dahi ibra kararının verilmesi zorunlu değildir; bu konuda detaylı açıklamalar için bkz. ÇELİK, s.166-167; Aynı görüşte olarak Domaniç, bilanço ertelemesine rağmen ibra müzakerelerinin yapılabileceği ve karara bağlanabileceği görüşündedir, DOMANİÇ, AŞ, s.630.

525 _{ÇAMOĞLU, Bilançonun Ertelenmesi, s.291.} 526 _{ÇAMOĞLU, Hukuki Sorumluluk, s.238.}

527_{İMREGÜN, Menfaat İhtilafları, s.71-72; ÇAMOĞLU, Hukuki Sorumluluk, s.238; ARSLANLI,}

Anonim Şirketler, s.199; AYTAÇ, İbra, s.145; PULAŞLI, Şerh2, s.1422; ANSAY, AŞ, s.198; ŞAHİN, s.98; POROY(Tekinalp/Çamoğlu), Ortaklıklar, s.400, N.757a; Alihan AYDIN, Anonim Ortaklıkta Çoğunluk Pay Sahiplerinin Azınlığa Karşı Korunması, Prof. Dr. Erdoğan Moroğlu’na Armağan, İstanbul 1999, s.29 vd.

154

kararları ertelenmeyen ibra kararının iptal edilmesi gerektiği yönündedir528. Kanaatimizce de azınlığın erteleme talebinin genel kurul tarafından reddi kararı kanuna aykırılık nedeniyle YTTK. m.445 düzenlemesi bakımından iptali mümkün olan bir karardır. Zira gündeme bağlılık ilkesinin bir istisnasını teşkil eden bu hak pay sahiplerinin menfaatlerini korumaya yönelmiş bulunmaktadır. Nitekim YTTK. m.420/1 kapsamında öngörülen bu hak bir talep hakkıdır. Genel kurul tarafından bu talebin reddedilmesi durumunda açılacak olan iptal davası da nitelik bakımından bir eda davasıdır529. Bu şekilde bir iptal davası açmak isteyen azınlığın YTTK. m.446/1-a bendinde öngörülen muhalefet şerhini toplantı tutanağına yazdırmış olması gerekir. Nihayet YTTK. m.420 düzenlemesinde, TTK. m.377 düzenlemesindeki “bilanço” terimi yerine, bilançoya göre daha kapsamlı olan “finansal tablolar” ifadesinin kullanılmış olması dışında konunun esası bakımından önemli bir değişiklik söz konusu değildir. Hükmün getirdiği yenilik, azınlığın talebi üzerine genel kurulun bir karar almasına gerek olmaksızın, toplantı başkanının kararıyla müzakerenin bir ay sonraya ertelenebileceği hususunun öngörülmüş olmasıdır. TTK. bakımından bu konuda bir açıklık olmadığından genel kurul tarafından toplantının ertelenmesi yönünde karar alınması gerekiyordu530.