Anonim Ortaklık Yönetim Kurulu Üyesinin İbra Oylamasında Temsilc

Bu başlık altında incelenmesi gereken diğer bir konu, kendi adına oy kullanması yasaklanan yönetim kurulu üyelerinin, başka bir pay sahibinin temsilcisi olarak oy kullanıp kullanamayacaklarıdır. Konu doktrinde tartışmalı olmakla birlikte, baskın görüş, yönetim kurulu üyesinin, ibra oylamasında bir ortağın temsilcisi sıfatıyla oy kullanamayacağı yönündedir452. Bu görüşe dayanak olarak, yönetim kurulu üyesinin, kendi ibrasında oy hakkından yoksunluğunu öngören YTTK. m.436/2 hükmünün var olma nedenleri ve işlevleri gösterilmektedir. Bu konuda Çamoğlu’na göre453, oy hakkından yoksun olan kişi kendi namına oy kullanamayacağı gibi bir paydaşın vekili sıfatıyla da oy kullanamaz. Bu kural, “hiç kimsenin kendi davasının yargıcı olamayacağı” kuralının bir sonucudur. Pulaşlı’ya göre454, temsilde güven ilkesi hakim

451 _{İbra ile bilanço oylamalarının ayrı gündem maddelerine ilişkin olarak ayrı ayrı yapılması diğer bazı}

hususlar bakımından uygun olur; ŞAHİN, s.143.

452 _{AYTAÇ, İbra, s.121; ARSLANLI, Anonim Şirketler, s.55; İMREGÜN, Menfaat İhtilafları, s.36-37;}

POSTACIOĞLU, Hukuki Mesuliyet, s.506; İMREGÜN, AO, s.137; ÇAMOĞLU, Hukuki Sorumluluk, s.232; PULAŞLI, Şerh2, s.1341; ÇAMOĞLU(Poroy/Tekinalp), Ortaklıklar, s.316, N.614.

453_{Sermaye Şirketlerinin Genel Kurul Toplantıları ve Bu Toplantılarda Bulunacak Sanayi ve Ticaret}

Bakanlığı Komiserleri Hakkında Yönetmeliğinin 21. maddesinin b bendine göre; yönetim kurulu üyeleri genel kurulda gerek topluca, gerekse tek tek yapılacak ibra oylamasında sahip oldukları paylardan doğan oy haklarını kullanamazlar. Ancak yönetim kurulu üyesi olmayan pay sahiplerinin kendilerine verecekleri vekaletten doğacak oy haklarını kullanabilirler. Çamoğlu bu hükmün en kısa zamanda değiştirilmesi gerekliliğinden bahsetmektedir; ÇAMOĞLU(Poroy/Tekinalp), Ortaklıklar, s.316, N.614; aksi görüşte olan Kırca’ya göre, yönetim kurulu üyesi başkasına ait oyu kullandığından, ne kendi kendini ibra etmiş olur ne kendi davasının yargıcı konumunda olur. Bu durum ancak yönetim kurulu üyesinin ibrada kendine ait olan oyları kullanmasında olur; KIRCA, İ., Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyesinin İbra Oylamasında Temsilci Sıfatıyla Oy Kullanıp Kullanamayacağı Sorunu, AÜHFD, C.53, S.1, Ankara 2004, s.71.

130

olması nedeniyle, temsil edilenin temsilciye güvendiği söylenemez. Burada yönetim kurulu üyesinin kendi ibrasında temsilci sıfatıyla oy kullanması durumunda, temsilcinin kendi kendisiyle bir işlem yapması gibi bir durum söz konusu olmaktadır. Bu durumda, temsil edilenin menfaatleri ile yönetim kurulu üyesinin menfaatlerinin çatışması söz konusu olmaktadır. Bu şekilde menfaatlerin çatışması durumunda kural olarak temsil kabul edilmemektedir. Bu nedenlerle, bir kimse kendi hakkında oy kullanma yasağına tabi ise, bir pay sahibinin adına da olsa kendi ibrasında oy kullanmaması gerekir.

Bu konuda diğer görüş455, yönetim kurulu üyelerinin, ibra oylamasında temsilen oy kullanmalarının mümkün olduğu yönündedir. Bu konuda Bilgili’ye göre456_{, YTTK.}

m.436/2 düzenlemesinde yer alan yasak hükmünün temsil yolu ile kullanılacak oylar için de geçerli olacağı görüşü kabul edilecek olursa, oy temsilciliğinin mutlaka yönetim kurulu üyeleri ile ortaklık yönetiminde görevli imza yetkisine sahip (TTK. m.374/2 ortaklık işlerine iştirak etmiş) kimseler dışında birilerine verilmesi YTTK. m.425 hükmü ile bağdaştırılması zor ve temsil yetkisi verecek pay sahiplerinin oy kullanma haklarını kısıtlayan bir durum olur. Pay sahibinin oy temsilciği konusunda tanıdığı veya kendi menfaatlerini koruyacağına emin olduğu kişiyi bulma düşüncesinde olması muhtemeldir. Bu anlamda, bilanço ve faaliyet raporunu gördükten sonra yönetim kurulu üyesine temsil yetkisi vermesi mümkündür. Pay sahibi aynı düşünce ile ortaklığın denetçilerini veya ortaklık çalışanlarını ya da ortaklık işlerine herhangi bir suretle iştirak etmiş olanları da seçebilmelidir. Nitekim pay sahibi yönetim kurulu üyesine temsil yetkisi vermekle yönetim kuruluna güvenini ve ibra hakkında olumlu düşündüğünü ifade etmektedir. Nitekim Kırca’ya göre457, yönetim kurulu üyesinin temsilen oy kullanması YTTK. m.433 (TTK. m.361) hükmünü de ihlal etmez. Bunun nedeni,

455_{Bu konuda ayrıntılı açıklamalar için bkz. KIRCA, Oy Kullanma, s.71 vd.; TEOMAN, Oy Hakkından}

Yoksunluk, s.169-172; BİLGİLİ, F., Anonim Şirket Genel Kurulunda Yönetim Kurulu Hakkında İbra Kararı Alınmasında Yönetim Kurulu Üyelerinin veya Diğer Yöneticilerin Vekaleten Oy Kullanabilmeleri, www.e-akademi.org/makaleler/fbilgili-3.htm, s.5-6; TEKİNALP(Poroy/Çamoğlu), Ortaklıklar, s.515, N.992b; KALPSÜZ, T., Bilanço ve Oy Kullanma Esaslarına Aykırılık Sebebiyle Genel Kurul Kararının İptali, Batider, C.X, S.1, Y.1979, s.39 vd.

456 _{BİLGİLİ, Vekaleten Oy Kullanabilme, s.6.}

131

yönetim kurulu üyesi kendisine değil, başka bir pay sahibine ait oyu kullanmaktadır. Zira Yargıtay’ın görüşü de bu yöndedir458.

Kanaatimizce, bir pay sahibi yönetim kurulu üyelerinden birine temsil yetkisi vermişse bu tercihi ile ona karşı olan güvenini ortaya koymakta ve dolayısıyla da ibra kararı hakkında olumlu görüşe sahip olduğunu açıklamaktadır. Zira pay sahibi ibra hususunda olumlu oy kullanmak istemiyorsa, oyunu bizzat ya da farklı bir temsilci aracılığıyla kullanma yolunu seçebilir. Yine bu yönde bir düşüncesi varsa genel kurul toplantısına katılmayıp oyunu kullanmamayı tercih edebilir. Nitekim yönetim kurulu üyelerinin oy kullanımı bakımından kendilerine temsil yetkisi verilmesi konusunda pay sahiplerinden talepte bulunma gibi bir hakları yoktur. Temsil yetkisinin verilmesi tamamen iradi bir nitelik taşır. Bu konuda uygulamada tartışmalara yol açan bu sorun hakkında öngörülen, oydan yoksun bir kimsenin başkasına ait paylardan kaynaklanan oy hakkını temsilci sıfatıyla kullanabileceğine ilişkin çözüm, kanun hükmü haline getirilmiştir459. YTTK. m.436/2 hükmüne bakıldığında, ortaklık yönetim kurulu üyeleriyle yönetimde görevli imza yetkisine sahip kişiler, yönetim kurulu üyelerinin ibra edilmelerine ilişkin kararlarda kendilerine ait paylardan doğan oy hakkını kullanamazlar. Öte yandan, yönetim kurulu üyelerinin, kendi oy haklarını temsilci aracılığı ile kullandırmaları mümkün değildir460.