Kaynak:; Kadri PAMUKOöLU - Mustafa OCAK, “Biliúim Teknolojilerinin Devletin Etkinli÷indeki Rolü ve ønternet Üzerinden SatÕú UygulamasÕ”. http://www.hgk.mil.tr/dergi/makaleler/137_4.pdf (Eriúim: 20.07.2009).s. 61.
Bunun yanÕnda245; gerek mevzuat açÕsÕndan ticari sistemin devlet hizmetlerine olan ihtiyacÕ, gerekse de devletin ticari hayatta düzenleyici ve denetleyici rolünün gerektirdi÷i çalÕúmalarÕn a÷ ortamÕndan daha kolay ve rahat yapÕlabilmesi ekonomik geliúmeye ivme kazandÕrÕcÕ bir etki yaratmaktadÕr. E-devlet sayesinde devletin iúlevlerini devam ettirerek küçülmesi yani masraflarÕnÕ kÕsmasÕ büyük kazançlar getirebilecek, bürokrasinin yavaúlattÕ÷Õ ve hantallaútÕrdÕ÷Õ devlet yapÕsÕ, özel sektörün önünü açacak esnek yapÕya kavuúarak, üretim ve yatÕrÕmlara
243 UÇKAN, a.g.e., s. 46.
244 AsÕm BALCI, “E-Devlet: Kamu Yönetiminde Yeni Perspektifler, FÕrsatlar ve Zorluklar”, Kamu
Yönetiminde Ça÷daú YaklaúÕmlar, (Sorunlar, TartÕúmalar, Çözüm Önerileri, Modeller, Dünya ve Türkiye YansÕmalarÕ), Ed. AsÕm BALCI-Ahmet NOHUTÇU-NamÕk Kemal ÖZTÜRK-Bayram COùKUN, Seçkin YayÕncÕlÕk, Gözden Geçirilmiú økinci BaskÕ, Ankara-2008, s. 321.
118 daha hÕzlÕ uyum sa÷layabilecek ve destek verebilecektir. Sonuçta devlete olan güvenin artmasÕ vergi toplamayÕ kolaylaútÕracak, kayÕt dÕúÕ ekonominin kontrol altÕna alÕnmasÕnÕ sa÷layacaktÕr.
E-devlet di÷er iú modellerinde oldu÷u gibi zaman, mekan ve maliyet unsurlarÕnÕ optimal bir úekilde birleútirerek devlet etkinli÷ini artÕrmaktadÕr. Böylece baskÕcÕ, kompleksli, kendini ispatlama adÕna trajediye dönüúen memur davranÕúlarÕ disipline edilebilmekte, vatandaúÕn kendi iúlemini kendi yapmasÕ fazla istihdamÕ önlemektedir.
VatandaúlarÕn ihtiyaç duyduklarÕ bilgiye veya resmi evraka daha az bürokratik iúlemle daha hÕzlÕ ulaúmasÕ sonucu hem zamandan tasarruf sa÷lanmakta, hem de bürokratik engellemelerden dolayÕ iú yapmaktan, piyasada ekonomik faaliyette bulunmaktan vazgeçme úeklindeki düúüncenin de önüne geçilmektedir.
Kurumlar arasÕ bilgi alÕúveriúinin hÕzlanmasÕ neticesinde kamusal karar organlarÕnÕn karar alma süreçleri için gerekli olan veriler sa÷lÕklÕ ve hÕzlÕ bir úekilde sa÷lanacaktÕr.
Kamu hizmeti veren kurum ve kuruluúlar arasÕndaki iúbirli÷i gerçekleúecek, bu sayede her kurumun amaç ve faaliyetleri bilinecek ve yurttaú, devlet kurumlarÕnÕn hangi görevleri üstlendi÷ini ve iúlevlerinin ne oldu÷u konusunda bilinçlenecektir. E- devlet sayesinde kurulacak bu iúbirli÷i omurgasÕ ile, merkezi ve yerel idarelerin kendi aralarÕnda ve birbirleri ile iúbirli÷i gerçekleúmiú olacaktÕr.
G. E-Devlet PortalÕ KavramÕ
Portal, bir web sitesi olup, internet üzerinde faaliyet gösteren birçok web sitesine yönlenebilmeyi sa÷layan ana çÕkÕú kapÕlarÕnÕ ifade etmektedir. KullanÕcÕlar bu sayede aradÕklarÕnÕ kolayca bulabilmekte ve zaman kaybÕna u÷ramamaktadÕr.
119
Tablo 5: E-Devlet PortalÕ ve Web Sitesi ArasÕndaki FarklÕlÕklar
WEB SøTESø E-DEVLET PORTALI
Temel bir ana sayfa Devlet tarafÕndan organize edilmiú çok sayÕda kamu kurum ve kuruluúlarÕna ait internet sayfalarÕnÕn bir araya getirildi÷i “úemsiye sayfa” veya “ana çÕkÕú kapÕsÕ”
Birimlerin listesi Anahtar hizmetlerin listesi
Dura÷an bilgiye dayalÕ Bilgi ve etkileúimler çok fazla, dinamik øúlem düzeyi düúük Yüksek iúlem hacmi ve düzeyi
Tek bir birim tarafÕndan organize edilmiú KullanÕm ihtiyacÕna ba÷lÕ olarak kamu kurumlarÕnÕn yetkisi dahilinde organize edilmiú Biliúim teknolojisinden ayrÕ Biliúim teknolojisi ve sistemleri ile entegre
ZayÕf kullanÕcÕ deste÷i Tam kullanÕcÕ deste÷i
Kaynak: Murat ERDAL, Elektronik Devlet, E-Türkiye ve Kurumsal Dönüúüm, Filiz Kitabevi, østanbul-2004, s. 13.
IV. DÜNYADA E-DEVLET UYGULAMALARI
Dünyada E-Devlet yaklaúÕmlarÕ öncelikli olarak yerel yönetimlerdeki uygulamalarla baúlatÕlmÕútÕr. Geliúmiú ülkelerin yanÕ sÕra geliúmekte olan ülkelerde de e-devlet uygulamalarÕna büyük önem verilmektedir. Fakat geliúmekte olan ülkelerle geliúmiú ülkelerin e-devlet uygulamalarÕ arasÕnda amaç farklÕlÕklarÕ vardÕr. Örne÷in, bir Afrika ülkesinde baúlatÕlan e-devlet giriúiminde amaç yolsuzlu÷u önleme iken, batÕlÕ ülkeler ise, devletler/eyaletler arasÕ rekabette öne çÕkmak, devletin halkÕna high-tech (yüksek teknolojiye sahip olma) bir imaj verme iste÷i amaçlarÕyla e-devlet giriúimlerini yönlendirmektedir246.
E-Devlet konusunda önde gelen ülkelerin çalÕúmalarÕ incelendi÷inde, internet üzerinden sunulan bütün hizmetlere ana giriú kapÕsÕndan (ana portal) ulaúÕldÕ÷Õ görülmektedir. KullanÕcÕ hangi hizmeti nerede bulaca÷Õ konusunda herhangi bir araútÕrma yapmadan, e÷er bu hizmet internet ortamÕnda veriliyorsa, ana giriú kapÕsÕndan bu hizmete ulaúabilmektedir. Ana giriú kapÕlarÕ kullanÕcÕya kolaylÕk sa÷lamak ve kullanÕcÕyÕ görsel olarak yönlendirmek üzere tasarlanmÕúlardÕr. Devletin asli fonksiyonlarÕ kullanÕcÕya ilk ekranda sunulmaktadÕr. KullanÕcÕlar ekranda kamu bürokrasisinin sÕkÕcÕlÕ÷ÕnÕ de÷il internette sörf yapmanÕn rahatlÕ÷ÕnÕ yaúamaktadÕr. Bu sebeple web sitesinin tasarÕmÕ, sistemin baúarÕsÕ açÕsÕndan önem taúÕmaktadÕr247.
246 DEMøREL, “E-Devlet ve Dünya Örnekleri”, a.g.m., s. 101.
247 Zübeyde ALKIù-A.ùøùMAN, “E-Devlet Ana Giriú KapÕsÕ ve Alt Giriú KapÕlarÕ”, TMMOB
Harita ve Kadastro Mühendisleri OdasÕ 10. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik KurultayÕ (28 Mart-1 Nisan 2005), Ankara, s. 4.
120 A. Singapur
Singapur, e-devlet vizyonunu en erken geliútiren ülkelerden biridir. Bunun temel nedenleri; biliúim teknolojilerinin kullanÕmÕnÕn çok yaygÕn olmasÕ, nüfusunun az olmasÕ, gelir düzeyinin ve e÷itim oranÕnÕn yüksek olmasÕ ve buna ba÷lÕ olarak da kamu idaresinin sorunlara daha kolay çözüm üretilebilmesidir.
Singapur hükümeti, 1981’de Kamu Hizmetleri BilgisayarlaútÕrma ProgramÕ’nÕ (Civil Service Computerisation Programme) baúlatmÕú ve kamu sektöründe kapsamlÕ ve esnek çözümler geliútirebilmiútir. Bu programÕn ikinci adÕmÕ 1980’lerin ortalarÕnda ulusal biliúim ve iletiúim teknolojisi altyapÕsÕnÕn kurulmasÕdÕr. Bu alt yapÕ, bir yandan ülkenin iletiúim omurgasÕnÕ kurmuú, di÷er yandan kamu yönetim birimlerinin birbirine ba÷lanmasÕ suretiyle tek duraklÕ kesintisiz hizmet verilmesine olanak sa÷lamÕútÕr248 ve bu plan do÷rultusunda Okul linkleri, Ticaret A÷Õ, Hukuk
A÷Õ, TÕp A÷Õ, Bütünsel Arazi KullanÕm Sistemi, Tek DuraklÕ Adres De÷iúim Bildirim Sistemi gibi projeler hayata geçirilmiútir249.
1992 yÕlÕnda, “IT 2000” eylem planÕ çerçevesinde, Singapur’un Uzak Do÷u’nun biliúim ve iletiúim teknolojisi da÷ÕtÕcÕsÕ olmasÕnÕ hedefleyen “AkÕllÕ Ada Vizyonu” geliútirilmiútir. Bu vizyon, ülkenin tümünün, topluluklarÕn, kiúilerin, kuruluúlarÕn ve kamu hizmetlerinin entegre a÷larla birbirine ba÷lanmasÕ hedefini ifade etmektedir250.
1990’larÕn sonunda ulaúÕlan ve “Infocomm 21” olarak adlandÕrÕlan aúamada ise, tüm kamu hizmetlerinin tek duraklÕ bir yapÕyla yurttaúlara ve iú dünyasÕna hizmet sunulmasÕ sa÷lanmÕútÕr. Bunun yanÕnda özellikle kamusal eriúim noktalarÕ aracÕlÕ÷Õyla kullanÕlmak üzere, hÕzlÕ ve güvenli geniú bant teknolojisi kullanan ve bilgi, alÕúveriú, kültür-sanat, bilet rezervasyonu vb. iúlevleri entegre eden “SingaporeOne” adÕyla anÕlan bir portalÕn hizmet vermesi de sa÷lanmÕútÕr251.
Singapur’da kamusal alanda en dikkat çekici proje e-citizen252’dir. Projenin amacÕ, çeúitli idari hizmetleri sa÷layan tek bir portal yaratmaktÕr. Singapur Biliúim
248 UÇKAN, a.g.e., s. 79.
249 Demokaan DEMøREL, “E-Devlet ve Dünya Örnekleri..”, a.g.m., s. 107. 250 UÇKAN, a.g.e., s. 80.
251 http://www.1-net.com.sg/ (Eriúim: 05.12.2010). 252 http://www.ecitizen.gov.sg/ (Eriúim: 05.12.2010).
121 Geliútirme Kurumu (Infocomm Development Authority of Singapore-IDA) tarafÕndan tasarlanan portalda, site içerisinde arama yapmak, önerilerde bulunmak ve yardÕm almak için olanaklar sunulmaktadÕr253. Portal üzerinde arama yapmak da mümkündür. Singapur e-devlet portalÕnda;
x E÷itim, x Askerlik,
x Yerleúim, ev sahibi olma ya da ev kiralama, x Aile hizmetleri, evlilik müracaatÕ, aile kurma, x TaúÕma-seyahat hizmetleri,
x øú, iú kurma, marka, patent baúvurusu, teknolojik destek, x Sa÷lÕk, sa÷lÕk sigortasÕ sistemi,
x Yasalar ve cezalar, x østihdam,
gibi konulara direk ulaúÕlabilmektedir. Tek duraklÕ Singapur e-citizen portalÕ kullanÕcÕya hoú gelen görünümü ve kolay kullanÕmÕ ile dikkat çekmektedir. Bu özellikleri projenin baúarÕsÕnÕ getiren etkenlerdendir254.
Singapur e-devlet sitesinde herhangi bir bakanlÕkla ya da kamu kurumunda her bir kamu hizmetine iliúkin olarak ilgili kamu görevlisiyle do÷rudan iletiúime geçilebilmektedir. Bunun için, arama sayfasÕnda kurum/açÕklama/isim/unvan gibi bilgilerden biri ya da hepsi ile sorgulama yapmak yeterli olmaktadÕr. Kamu hizmetleriyle ilgili uygulamalara, do÷rudan do÷ruya tek-duraklÕ "e-citizen" sitesinden ulaúmak mümkün oldu÷u gibi, Singapur Hükümeti sayfasÕndan ayrÕ ayrÕ kurumlar ve iúlemler bazÕnda da ulaúmak mümkündür.
B. ABD
Dünya çapÕnda e-devlet indekslerinde dördüncü sÕrada yer alan ABD, bu konuda önemli baúarÕlara imza atmÕútÕr. 2000-2001 yÕllarÕ içerisinde ABD’de hem merkezi hem de federal devlet seviyesinde eriúilebilirlik hususunda büyük yol alÕnmÕú; dijital kamu hizmetlerinin çeúitlili÷i artÕrÕlmÕú ve bu dönemde demokratik hesap verebilirlik ve hizmetten faydalanmak isteyenlerin bilgiye ulaúabilmelerini
253 øNCE, a.g.e., s. 55.
122 sa÷layacak dijital yazÕlÕmlarÕn yüklenmesi konusunda önemli mesafe kat edilmiútir. Bu noktada önemli geliúmelerden birisi de, birçok eyalette, farklÕ kamu birimlerinin kamu hizmeti sunacak bütünleútirilmiú bir çevrimiçi hizmet portalÕ üzerinden hizmet sunuúunun sa÷lanmasÕ olmuútur255.
ABD ødare ve Bütçe Komisyonu tarafÕndan hazÕrlanan ve 3 Ekim 2003’de Baúkan tarafÕndan onaylanan “E-Devlet Stratejileri Raporu” da devletin vatandaúlara hizmet verme ve/veya onlarla birlikte çalÕúma yöntemlerini e-devlet stratejilerini geliútirmek yoluyla iyileútirmenin gereklili÷ini ortaya koymaktadÕr256.
ABD’de e-devlet stratejilerinin dayandÕ÷Õ 7 temel ilke vardÕr257: 1. Kolay eriúim,
2. Yeniden yapÕlandÕrÕlmÕú sistemler, 3. Otomasyonu sa÷lanmÕú sistemler, 4. Kesintisiz hizmet,
5. Müúteri odaklÕ hizmet, 6. Gizlilik ve koruma,
7. Fiziksel engelliler için eriúim.
Bu stratejileri gerçekleútirmeye yönelik e-devlet uygulamalarÕ beú ana baúlÕk altÕnda ele alÕnmÕútÕr258:
1. Devletten ùirketlere (G2B) Uygulamalar, 2. Devletten Devlete (G2G) Uygulamalar,
3. Devletin øç Etkinlik ve Verimlili÷ini (IEE) Sa÷lamaya Yönelik Uygulamalar, 4. E-devletin baúarÕsÕna engel olan konulara yönelik projeler (e-onay sistemi,
merkezi yapÕ, mimari),
5. E-Yetkilendirme (Authentication) úeklinde sÕralanmaktadÕr.
255 Yücel OöURLU, ødare Hukukunda E-Devlet Dönüúümü ve Dijitalleúen Kamu Hizmeti, On øki
Levha YayÕncÕlÕk, østanbul, ùubat-2010, s. 41.
256 øbrahim KIRÇOVA, E-Devlet UygulamalarÕ ve Ekonomiye Etkileri, østanbul Ticaret OdasÕ
YayÕnlarÕ, YayÕn No: 2003-38, Acar MatbaacÕlÕk, østanbul, Ekim-2003, s. 128.
257 FANG, a.g.m., s. 14. 258 DEMøREL, a.g.m., s. 102.
123 Bütün kamu hizmetlerine eriúimin üzerinden sa÷landÕ÷Õ “USAgov259” portalÕ, devlet ve federal idari birimleri birbirine ba÷layan ve yüzün üzerinde çevrimiçi servis ve kullanÕúlÕ bilgi içeren yo÷un bir veritabanÕdÕr. Bahsi geçen anaportal, bilgi kaynaklarÕna kolay eriúime izin veren tarama özelliklerine sahip, iyi tasarlanmÕú ve sÕk sÕk güncellenen bir yapÕdadÕr. Di÷er birçok ülke gibi, kamu kurumlarÕnÕn site içerikleri standart bir úablonda de÷ildir. BazÕ ABD siteleri, di÷erlerine göre daha fazla özelli÷e sahiptir. Yüksek gizlilik politikalarÕ ve eriúim standartlarÕyla uyum bu sitelerin ortak özelli÷idir. Bunun yanÕnda, hizmetten yararlananlara sesli ve görüntülü içerik ve imkanlar da sunmaktadÕr260.
ABD’nin e-devlet proje ve uygulamalarÕnÕn üzerinde en çok durdu÷u husus, vatandaúlarÕ idarecilere yaklaútÕrma vaadidir. ABD’de federal ve eyalet düzeyinde web siteleri ziyaretçilerine elektronik posta ile sorumlulara ulaúabilme imkanÕ sunmaktadÕr. Di÷er metodlar, web sitelerinde demokratik münazaralarÕ mümkün kÕlacak uygulamalar, mesaj panolarÕ, anketler ve chat odalarÕdÕr261.
Federal düzeyde bazÕ birimlerin önemli uygulamalarÕ mevcuttur. Örne÷in, ABD Savunma BakanlÕ÷Õ tedarik iúlemlerini rasyonalize edecek, maliyetlerini özellikle de zaman tasarrufu sa÷layarak azaltacak bir dizi web sitesi kurmuútur. Bu “on-line ma÷aza” olarak adlandÕrÕlabilecek siteler, savunma departmanÕ alÕcÕlarÕna tek bir noktadan satÕúa hazÕr, nihai ürün ve tanÕtÕmlara ulaúma, bakma, satÕn alma imkanÕ sunmaktadÕr262.
Federal Ticaret Komisyonu tarafÕndan kurulan e-consumer (www.econsumer.gov) web sitesi, müúterilere (uluslararasÕ dahil) e-ticaretle ilgili úikayetlerini bildirmelerine ve bu bildirimlerin dosyalanmasÕna izin vermektedir. Bu kiúilere, kurumlara önceki úikayetlerden yola çÕkarak karÕúÕk bürokratik prosedürleri tespit etme ve atlama imkanÕ sunmaktadÕr. Bu úikayetler yürütme ajanslarÕ ve ticaret
259 http://www.usa.gov/ 260 OöURLU, a.g.e., s. 42.
261 Darrel M. WEST, “State and Federal E-Government in the United States, 2007”, August-2007, s.
9. http://www.insidepolitics.org/egovt07us.pdf, (Eriúim: 15.01.2011).
262 Aby JAIN, "Using the lens of Max Weber's Theory of Bureaucracy to Examine E-Government
124 komisyonlarÕnca kullanÕlÕr ve tüm dünya genelinde hilelerle mücadele olana÷Õ sa÷lar263.
C. Kanada
Kanada hükümeti, “çevrimiçi devlet” (government on-line) adÕnÕ verdi÷i ulusal strateji kapsamÕnda, 80’lerin sonunda, kapsamlÕ bir “Topluluk Eriúim ProgramÕ”nÕ (Community Access Programme) uygulamaya koymuú ve 1999’da, “SchoolNet” ve “LibraryNet” projeleriyle tüm kamu kütüphane ve okullarÕnÕ internet eriúimine açan ilk ülke olma sÕfatÕnÕ kazanmÕútÕr. AynÕ program kapsamÕnda, 8800 kamusal eriúim noktasÕ kentlerde, kÕrsal bölgelerde ve Kanada’nÕn co÷rafi yapÕsÕ gere÷i kolay eriúilmeyen en uzak bölgelerinde hizmete sokulmuútur. Bu eriúim programÕyla eú zamanlÕ olarak, tüm federal kamu hizmetlerinin internet ortamÕna taúÕnmasÕ için 2000-2002 yÕllarÕ arasÕnda yaklaúÕk 280 milyon Kanada dolarÕ tutarÕnda bir yatÕrÕm gerçekleútirilmiú ve tek duraklÕ bir federal portal sistemi hayata geçirilmiútir264.
Kanada’nÕn e-devlet portalÕ olarak hizmet veren site265, kamusal hizmetlerin kolayca yerine getirilebilmesi hedeflenerek tasarlanmÕútÕr. Kanada, çok fazla göç alan ve karmaúÕk etnik yapÕsÕ olan bir ülke oldu÷u için, portal bu sebeple farklÕ dillerde hizmet vermektedir. Ana sayfada Kanada vatandaúlarÕ ve Kanada vatandaúÕ olmayanlar (göçmenler) için özel baúlÕklar bulunmaktadÕr. Kanada devletinin resmi internet sitesinden eriúilen e-devlet hizmetlerinden en yaygÕn üç tanesi “Canada Benefits”, “Netfile” ve “Filling Centre” hizmetleridir266.
Canada Benefits, bireylere, özel hak ve kazanÕmlar hakkÕnda devlet genelinde bilgi alÕnabilecek bir internet kapÕsÕ olarak hizmet vermektedir. Sitede bireylere sa÷lanan federal, bölgesel ve lokal yardÕm programlarÕ hakkÕnda bilgiler yer almaktadÕr. Spesifik olarak bulunanlar úunlardÕr267:
x Devlet ö÷renci kredileri, x Sosyal sigortalar, 263 JAIN, a.g.m., s. 5. 264 UÇKAN, a.g.e., s. 78. 265 http://www.canada.gc.ca/ (Eriúim: 05.12.2010). 266 KIRÇOVA, a.g.e., s. 154. 267 http://www.canadabenefits.gc.ca/ (Eriúim: 05.12.2010).
125 x øúsizlik sigortasÕ,
x Ev yardÕmÕ, x Sosyal yardÕm,
x Ebeveynlere, göçmenlere, tutuklulara, engellilere, gazilere ve sanatçÕlara ödemeler ve finansal yardÕmlar.
Site ayrÕca A’dan Z’ye yardÕm indeksi de içermektedir. Vatandaúlar dilerse bu indeksten, kendilerine uygun tanÕmlarÕn üzerine tÕklayarak, ya da “yardÕm bulucu” motorunu kullanarak devlet yardÕmlarÕna ulaúabilirler.
Netfile, e-devletin sundu÷u elektronik vergi formu doldurma opsiyonlarÕndan birisi olarak hizmet vermektedir. Bu hizmet, vatandaúlarÕn kiúisel kazanç beyanlarÕnÕn ve yardÕmlarÕn geri dönüúü için doldurulan dosyalarÕ direkt Kanada Gümrük ve Gelir Dairesine gönderme imkanÕ sa÷lamaktadÕr. Netfile’Õn kullanÕlmasÕ, vatandaúlara hem zaman kazandÕrmakta hem de karmaúÕk bir uygulamadan kolayca kurtulmalarÕnÕ sa÷lamaktadÕr268.
Filling Centre, Kanada özel sektör úirketlerinin kuruluútan baúlamak üzere iú geniúletme, yeni pazarlara girme, úirketleúme, tasfiye gibi iú hayatÕ ile ilgili olarak bilgi alabilecekleri bir e-devlet hizmetidir. Site, kullanÕcÕlara sektör bilgileri, pazar bilgileri, yasal düzenlemeler, sorumluluklar, ekonomik bilgiler gibi iú hayatÕnÕ kolaylaútÕrÕcÕ her türlü bilgiyi vermektedir. Site, elektronik pazaryeri gibi çalÕúmaktadÕr269.
Bahsi geçen üç hizmetin dÕúÕnda, göze çarpan bir di÷er hizmet CanadaPlace270 hizmetidir. CanadaPlace, Kanada vatandaúlarÕ ve göçmenlerin Kanada hakkÕnda bilgilere ulaúabilece÷i bir internet portalÕdÕr. Bu ba÷lamda, CanadaPlace geleneksel bir kamu arúivinin elektronik versiyonudur. Bir kamu arúivi olarak, hÕzla Kanada hakkÕnda zengin bir dijitalleútirilmiú bilgi kayna÷Õna dönmektedir. CanadaPlace üzerinden ulaúÕlabilecek bilginin kalitesi ve miktarÕ, KanadalÕ iú çevreleri ve e÷lenceden e÷itime kadar aktiviteler üzerinde büyük etkiye
268 http://www.netfile.gc.ca/ (Eriúim: 05.12.2010).
269 http://www.ic.gc.ca/ic_wp-pa.htm (Eriúim: 05.12.2010). 270 http://www.canadaplace.ca/ (Eriúim: 05.12.2010).
126 sahiptir. Örne÷in, yurttaú yahut göçmenlerin tarih, mevzuat, kurumlar, kültür hakkÕnda istedikleri bilgilere ulaúabilmelerini sa÷lamaktadÕr271.
D. Fransa
Fransa’da e-devlet çalÕúmalarÕ 1998 yÕlÕnda baúlatÕlmÕútÕr ve bunun için 1 milyar dolar kaynak ayrÕlmÕútÕr. ÇalÕúmalarÕ koordine etmek üzere hükümet tarafÕndan MTIC272 ve DIRE273 birimleri kurulmuútur. Bu kurumlar, kuruluúlar arasÕ uyumun ölçülmesinde, koordinasyon ve hizmetleri sa÷lamada yetkili kÕlÕnmÕúlardÕr. ølgili kurumlar marifetiyle merkez ve yerel yönetimler bünyesinde internet uygulamalarÕnÕn sayÕsÕ hÕzla artmÕú ve servislerden yurttaúlara ve iú dünyasÕna do÷ru büyük bir bilgi akÕúÕ baúlamÕútÕr. Beú aylÕk bir zaman zarfÕnda internet sitelerinin sayÕsÕ 1600’den 2600’e ulaúmÕútÕr. Ancak kamuya ait internet sitelerinde yaúanan bu niceliksel artÕúÕn, iúlem temelinde e-devlet aúamasÕnda bir dönüúüme yol açtÕ÷ÕnÕ söylemek zordur zira bahsi geçen sitelerin çok büyük bir bölümü tek taraflÕ olarak bilgi verme yönünde tasarlanmÕú, bu nedenle etkileúim düzeyi ve yurttaú katÕlÕmÕ sÕnÕrlÕ düzeyde kalmÕútÕr274.
Fransa, e-devletin olgunluk aúamasÕ olarak nitelendirilebilecek tek duraklÕ ve tek noktadan çevrimiçi kamusal hizmetleri yurttaúlarla buluúturma yolunda bir takÕm adÕmlar atmÕútÕr. Bunun en somut örne÷i www.service-public.fr alan adÕ üzerinden yurttaúlarÕn ve iú dünyasÕnÕn, merkezi yönetim bünyesinde bulunan kamu kuruluúlarÕyla iúlem yapabilece÷i bir e-devlet ana kapÕsÕnÕn oluúturulmasÕdÕr275.
Fransa’nÕn ilk e-devlet stratejisi, “ADELE Programme (ADministration ELEctronique)” adÕ verilen detaylÕ bir yol haritasÕ niteli÷indeki programda yer almÕútÕr. ADELE’nin temel amacÕ; bilginin kolay ulaúÕlabilirli÷inden interaktif hizmet sunumuna varan, vatandaúlarÕn idari tüm prosedürlere uzaktan eriúimini mümkün kÕlacak elektronik yönetimin uygulamaya geçirilmesine dayanmaktadÕr. Üç
271 Donald G. LENIHAN, “Realigning Governance: From E-Government to E-Democracy”,
Practicing E-Government: A Global Perspective, Ed. Mehdi KHOSROW-POUR, Idea Group Publishing, USA, 2005, ss. 267-268.
272 Kamu Yönetiminde Biliúim ve øletiúim Teknolojileri AjansÕ. http://www.atica.pm.gouv.fr/ (Eriúim:
05.12.2010).
273 BakanlÕklararasÕ Devlet Reformu Deregülasyonu. http://www.fonction-publique.gouv.fr/ (Eriúim:
05.12.2010).
274 UÇKAN, a.g.e., s. 87. 275 UÇKAN, a.g.e., s. 88.
127 stratejik hedefi vardÕr, bunlar: (i) herkes için her zaman ulaúÕlabilir olan kaliteli ve kullanÕmÕ kolay hizmetler ulaútÕrarak; vatandaúlar, iú dünyasÕ ve yerel idareler için hayatÕ daha kolay kÕlmak, (ii) gizli kimlik sistemlerinin kullanÕmÕ ve kullanÕcÕlara kiúisel bilgilerini kontrol etme imkanÕ sa÷lanmasÕ ile bilgi güvenli÷ini ve gizlili÷ini garanti ederek güven sa÷lamak, (iii) devlet memurlarÕnÕn iúini ve kamu hizmetlerinin organizasyonunu artÕrarak ve hükümetin finansal sapmalarÕnÕ düzeltmeye yardÕmcÕ olarak kamu yönetiminin modernizasyonunu yönetme, úeklinde sÕralanmÕútÕr276.
Tablo 6: Fransa’nÕn Temel E-Devlet Stratejileri
Strateji TanÕm 1. VatandaúlarÕn tüm dijital a÷lara
ve hizmetlere ulaúÕmÕnÕ mümkün kÕlmak.
YakÕn gelecekte bütün bir ülkede altyapÕ çalÕúmalarÕ yürütülerek iyileútirilmiú bir geniú bant aralÕ÷Õ ile internet eriúiminin %100’e vardÕrÕlmasÕ.
2. Dijital içeriklerin üretilmesini ve
sunulmasÕnÕ geliútirmek. ønternet hizmetlerinin farklÕ kanallarla da sunulmasÕnÕ sa÷layacak bir dijital tv ba÷lantÕsÕ ve böylece iú çevreleri için yeni imkanlar yaratÕlmasÕ.
3. ùirketler, kamu iradeleri ve vatandaúlarca kullanÕlan dijital hizmetleri çeúitlendirmek ve artÕrmak.
E-Devlet uygulamalarÕ ve hizmetlerinin sürekli geliúim halinde olmasÕ; elektronik kimlik kartlarÕ (eID) ile yüksek güvenlikli bir e-imza uygulamasÕnÕn getirilmesi ve bu sayede dijital güvenli÷in artÕrÕlmasÕ. Tüm bunlar aracÕlÕ÷Õyla da vatandaúlarÕn daha yüksek oranda katÕlÕmÕnÕn sa÷lanmasÕ.
4. Dijital ekonomi yönetiminin modernize edilmesi.
Da÷ÕnÕk halde yerleúmiú olan beúeri ve finansal kamu idarelerinin bakanlÕklar arasÕ dijital koordinasyon araçlarÕ ile düzenli hale getirilmesi ve böylece küresel meselelere yönelik geliútirilen küresel stratejilerin daha yakÕndan takip edilmesi, bunlara uyumun kolaylaútÕrÕlmasÕ.
Kaynak: Rebecca Levy ORELLI-Emanuele PADOVANI-Eric SCORSONE, “E-Government, Accountability and Performance: A Comparative Analysis Between European Countries”, EGPA 2009 Conference, Malta September 2-4, 2009, Study Group No. 1: E-Government, s. 25.
Bu ba÷lamda FransÕz devletinde organizasyonun iúleyiúi úu úekilde gerçekleúmektedir: E-Devlet çalÕúmalarÕnÕn politik sorumlulu÷u, Bütçe BakanÕ ve devlet memurlarÕndadÕr. Hükümet Sekreteri, çalÕúmalarÕn planlamasÕ ve geliútirilmesinden bakanlar ile birlikte sorumludur. Yerel yönetimler, sorumlu olduklarÕ bölgede ülkenin e-devlet politikalarÕnÕn uygulanmasÕ ve yürütülmesinden sorumludurlar. Kimi bölgelerde e-devlet projelerine vatandaúlarÕn da katÕlmasÕnÕ
276Rebecca Levy ORELLI-Emanuele PADOVANI-Eric SCORSONE, “E-Government, Accountability
and Performance: A Comparative Analysis Between European Countries”, EGPA 2009 Conference, Malta September 2-4, 2009, Study Group No. 1: E-Government, ss. 24-25.
128 sa÷layan kamu acenteleri kurulmuútur. FransÕz SayÕútayÕ, e-devlet için ayrÕlmÕú kamu fonlarÕnÕn kullanÕmÕnÕ kontrol etmekte, idari ve mali denetlemeler yapmakta, parlamento ve hükümete yardÕmcÕ olmaktadÕr. Bölgesel bazda da, belediyelerin bu fonlarÕ kullanÕmÕnÕ kontrol etme görevi SayÕútayÕn bölgesel idarelerine verilmiútir277.
E. Avrupa Birli÷i
AB ülkeleri, BøT kullanÕmÕnÕn ekonomik ve toplumsal alanda ortaya çÕkardÕ÷Õ fÕrsatlardan yararlanma konusunda 2000 yÕlÕnda önemli bir adÕm atmÕúlardÕr. Avrupa Konseyi tarafÕndan 23 Mart 2000’de Lizbon’da yapÕlan toplantÕda, AB’nin dünyadaki en rekabetçi ve dinamik ekonomi haline gelmesi yönünde iddialÕ bir strateji ortaya konmuútur. Bu strateji çerçevesinde, “e-Avrupa” adÕ verilen giriúim baúlatÕlmÕú, 14 Haziran 2000 tarihinde ise çalÕúma bir eylem planÕna dönüútürülerek