Devrin Rekabet Kuruluna Bildirilmesi a) Devrin Bildirilmesinin Usulü ve Sonuçları

2010/4 sayılı Tebliğin 7 nci maddesinde öngörülen eşikleri aşan devirlerin geçerlilik kazanabilmesi için Rekabet Kurulundan izin alınması gerekir. Bunun içinse, devir, her şeyden önce Rekabet Kuruluna bildirilmiş olmalıdır (RKHK. m. 10).

Devrin hangi süre içerisinde Rekabet Kuruluna bildirileceği hakkında Rekabetin Korunması Hakkında Kanunda ve 2010/4 sayılı Tebliğde herhangi bir

183 Topçuoğlu, Rekabet, 89. 184 İnan / Piker, 83. 185 Topçuoğlu, Rekabet, 112.

57

hüküm bulumamaktadır. İnan / Piker’e göre186, bildirim, devralma işleminin gerçekleşmesinden tercihen otuz gün önce yapılmalıdır. Topçuoğlu’na göre ise187, otuz günlük bu süre, devir sözleşmesinin yapılmasından itibaren başlamalıdır. Rekabetin Korunması Hakkında Kanunun 10 uncu maddesinin 1 inci fıkrasındaki “7 nci madde kapsamına giren birleşme veya devralma anlaşmaları Kurula bildirildiği tarihten itibaren…” şeklindeki ifade gereğince, sözleşme yapıldıktan sonra devralmanın bildirilmesi gerektiği savunulabilir188. Ayrıca, devrin hangi süre içerisinde Rekabet Kuruluna bildirilmesi gerektiği hususunun söz konusu Tebliğde açıkça düzenlenmesi isabetli olur.

Öte yandan, 2010/4 sayılı Tebliğin 10 uncu maddesinde bildirimin ne şekilde yapılacağı düzenlenmektedir. Buna göre, bildirimin, taraflarca birlikte veya herhangi biri ya da bunların yetkili temsilcileri tarafından yapılması mümkündür. Bildirimin, 2010/4 sayılı Tebliğin ekinde yer alan bildirim formuyla yapılması gerekir. Ayrıca, bildirim, istenen tüm bilgi ve belgeleri tam ve doğru olarak içermelidir. Aksi takdirde, bildirim formunda yanlış veya yanıltıcı açıklamada bulunanlar hakkında idarî para cezası uygulanır.

Devir işleminin eksiksiz olarak Rekabet Kuruluna bildirilmesinden sonra, Kurul devir hakkında dört farklı karar verebilir189.

- İlk olarak, Rekabet Kurulu, hâkim durum oluşturmayan veya bir hâkim durumu güçlendirmeyen ve bunun sonucunda da ülkede ya da bir bölümünde etkin rekabeti önemli ölçüde engellemeyen devralmalara izin verir. İzinle birlikte, devir sözleşmesi baştan itibaren hükümlerini doğurur190.

- İkinci olarak, Rekabet Kurulu, devir işlemini nihaî incelemeye almaya karar verebilir. Bu takdirde, 2010/4 sayılı Tebliğin 13 üncü maddesinin 4 üncü fıkrası

186

İnan / Piker, 83. Aynı yönde bkz., Ülgen / Teoman / Helvacı / Kendigelen / Kaya / Nomer

Ertan, 173.

187

Topçuoğlu, Rekabet, 109.

188

Aynı yönde bkz., Aydın / Kaplan / Şen Kalyon, 238.

189

İnan / Piker, 84.

190

58

gereğince, Rekabet Kurulu, ön itirazını bildiren yazısı ile birlikte devir işleminin nihaî karara kadar askıda olduğunu ve uygulamaya sokulamayacağını ilgililere tebliğ eder. Dolayısıyla, bahsedilen devir işlemi, bu durumda nihaî karara kadar askıdadır. Kurul, nihaî kararla devre ya izin verir ya da onu reddeder. İzin şartı gerçekleşinceye kadar devir sözleşmesinin geçerliliğinin askıda olduğu kabul edilmektedir. Zira, söz konusu Tebliğin aynı hükmünde devir işleminin nihaî karara kadar uygulamaya konulamayacağı öngörülmüştür. Buna göre, Rekabet Kurulu, devre izin vermediği sürece, sözleşme geçersizdir. Ancak, Kurul devre izin verirse, sözleşme geçerlilik kazanır191.

- Üçüncü olarak, bildirime rağmen Rekabet Kurulu 30 gün içinde herhangi bir cevap vermezse, devre zımnen izin vermiş sayılır. Buna göre, devir anlaşmaları bildirim tarihinden 30 gün sonra yürürlüğe girerek geçerlilik kazanır (RKHK. m. 10/II)192.

-Son olarak, Rekabet Kurulu tarafından devir işlemine izin verilmemesi de mümkündür. Söz konusu karar için, 2010/4 sayılı Tebliğin 13 üncü maddesinin 2 nci fıkrası gereğince, tek başına ya da birlikte hâkim durum oluşturmaya veya hâkim durumu daha da güçlendirmeye yönelik olarak, ülkenin bütünü yahut bir kısmında rekabetin önemli ölçüde azaltılması sonucunu doğuran devir işlemi söz konusu olmalıdır. Bu takdirde, Rekabet Kurulunun izin vermediği devir işlemi, herhangi bir hüküm doğurmaz193. 191 Topçuoğlu, Rekabet, 107. 192 İnan / Piker, 84. 193

Ülgen / Teoman / Helvacı / Kendigelen / Kaya / Nomer Ertan, 173. 2010/4 sayılı Tebliğin 13 üncü maddesinin 2 nci fıkrasına göre, tek başına ya da birlikte hâkim durum oluşturmaya veya hâkim durumu daha da güçlendirmeye yönelik olarak, ülkenin bütünü yahut bir kısmında rekabetin önemli ölçüde azaltılması sonucunu doğuran devralmalara izin verilmez.

59

b) Devrin Bildirilmemesinin Sonuçları

2010/4 sayılı Tebliğin 7 nci maddesinin 1 inci fıkrasındaki eşikleri aşmayan devralmaların Rekabet Kuruluna bildirilmesi gerekmez. Dolayısıyla, bu işlemlerin bildirilmemesi hakkında herhangi bir yaptırım söz konusu değildir194.

Bildirilmesi zorunlu devirler, Rekabet Kuruluna bildirilmediği veya işlem gerçekleştikten sonra bildirildiği takdirde ise, Kurulun, bu işlemleri kendiliğinden incelemeye alma yetkisi vardır (RKHK. m. 11/I). Kurula bildirilmeyen veya gerçekleştirildikten sonra bildirilen devir işlemleri, bu durumda haklarında karar verilinceye kadar geçersizdir. Rekabet Kurulu, inceleme sonucunda devrin hukuka aykırı olmadığına karar verirse, devre izin verir ve böylece işlem geçerli hâle gelir. Hukuka aykırı olmayan bu işlemler hakkında izin verip vermeme hususunda Rekabet Kuruluna takdir yetkisi tanınmamıştır. Ancak, Rekabet Kurulu, bildirimde bulunulmadığı için söz konusu işlem hakkında idarî para cezası uygular195. 2010/4 sayılı Tebliğin 10 uncu maddesinin 6 ncı fıkrasına göre, bahse konu idarî para cezası devirde sadece devralan hakkında uygulanır196.

İnceleme sonucunda devrin, hukuka aykırı olduğunun anlaşılması durumunda da idarî para cezasına karar verilir. Ancak, Rekabet Kurulu, bu hâlde idarî para cezası ile birlikte hukuka aykırı olarak gerçekleştirilmiş olan tüm fiilî durumların da ortadan kaldırılmasına karar verir. Bu kapsamda, mümkünse, ele geçirilen her türlü payın veya mal varlığının eski maliklerine iadesine; bu mümkün değilse, üçüncü kişilere devrine karar verilir. Rekabet Kurulu, bu işlem hakkında gerekli gördüğü diğer tedbirleri de alma konusunda yetkilidir (RKHK. m. 11)197.

194

Topçuoğlu, Rekabet, 111.

195

Danıştay’ın bu yönde kararı için bkz., 10. D. 30.11.2004, E. 2001/4798 K. 2004/7758, “…izne tâbi bir devir olduğu sonucuna ulaşılarak piyasayı olumsuz etkilemeyeceği nedeniyle izin verilen devir işleminin bildirim yükümlülüğü yukarıda anılan mevzuat hükmü gereği ortadan kalkmamakta, dolayısıyla süresinde bildirimde bulunmayan davacılara idarî para cezası verilmesinde hukuka aykırılık görülmemektedir…” (Kazancı Bilişim – İçtihat Bilgi Bankası), (Erişim Tarihi: 26.7.2013).

196

Aslan, 275; İnan / Piker, 85.

197

60

III- İŞLETMENİN DEVRİNİN BENZER KAVRAMLARLA