Deneysel ĠĢlemler Süresince Yapılan Uygulamalar

Deneysel iĢlemler süresince yapılan uygulamalar 12 hafta sürmüĢtür. Uygulamanın birinci haftasında (21-25 Mart 2011) öğrencilerle tanıĢılmıĢ, yaklaĢık bir dönem boyunca birlikte çalıĢılacağı söylenmiĢ, araĢtırmanın amacı hakkında bilgi verilmiĢtir. Öğrencilere somut kültürel miras, somut olmayan kültürel miras ve doğal

mirasın ne olduğu anlatılmıĢtır. Uygulamanın konusunun somut kültürel miras olduğu, bu konuda televizyondan, gazetelerden ve çeĢitli yollardan duydukları haberleri, çeĢitli görselleri sınıfa getirmeleri istenmiĢtir.

Bu aĢamadan sonra, birinci etkinlik olan “Fotoğraf Koruma: Yağlı Fotoğraf” etkinliği yapılmıĢtır. Bu etkinliğin yapılması için daha önceden öğretmene bilgi verilerek deney grubu öğrencilerinin sınıf fotoğrafları çekilmiĢtir. Uygulama gününde yeteri kadar çoğaltılan bu fotoğraflar kullanılmıĢtır. Bu uygulama için gerekli olan materyaller araĢtırmacı tarafından sağlanmıĢtır. Etkinliğin amacı öğrencilere fotoğraflara zarar veren etkenleri ve fotoğrafların korunmasının önemini göstermektir. Etkinliğin yönergesi gereği öğrenciler 2 ve 3‟lü gruplar oluĢturmuĢtur. Her gruba bir adet fotoğraf verilmiĢtir. Öğrenciler, fotoğrafları ortasından kalemle çizmek üzere iki kısma ayırmıĢlardır. Fotoğrafın bir tarafı bez yardımıyla yağlanmıĢtır (sıvı yağ ile). Daha sonra bu fotoğraflar, kendilerinde oluĢan değiĢimi gözlemlemek ve değerlendirmek üzere sınıf içerisinde bir dolaba kaldırılmıĢtır. Bu süreç yaklaĢık 25 dakika sürmüĢ kalan ders saati içinde ise sonuçların ne olabileceği üzerine öğrencilerin tahminleri sorularak not etmeleri istenmiĢtir. Yönergede fotoğrafların 3-4 gün bu Ģekilde bekletilmesi istenmesine rağmen bu araĢtırmada fotoğraflar bu Ģekilde iki hafta bekletilmiĢtir. Ġki hafta sonra öğrenciler bu fotoğraflarla ilgili gözlemlerini verilen çalıĢma kâğıtlarına değerlendirmiĢlerdir.

Uygulamanın ikinci haftasında (28 Mart-1 Nisan 2011) ikinci etkinlik olan “Fotoğraf Koruma: Fotoğraf Sarartmak” etkinliği yapılmıĢtır. Bu etkinlikte yine daha önce çekilen ve gereği kadar çoğaltılan sınıf fotoğrafları kullanılmıĢtır. Bu etkinliğin amacı öğrencilerin fotoğrafların korunmasının önemini göstermektir. Ayrıca güneĢ ıĢınlarının fotoğraflara ne gibi etki yaptığını, eski fotoğrafların neden sarardığını öğrencilere göstermektir. Bu etkinlik süresince öğrenciler gruplara ayrılmıĢ ve her gruba iki fotoğraf verilmiĢtir. Öğrencilerden bu fotoğraflardan birini güneĢ ıĢığını doğrudan alacak Ģekilde bir yere diğerini ise hiçbir Ģekilde güneĢ ıĢığı almayacak bir Ģekilde karanlık bir ortamda saklamaları istenmiĢtir. Öğrenciler fotoğrafların karıĢmaması için arkalarına grup üyelerinin isimlerini yazmıĢlardır. Öğrenciler güneĢte kalması gereken fotoğrafları daha fazla güneĢ alması için okulun güney cephesinin camlarına yapıĢtırmıĢlardır. Yönergede fotoğrafların 5-6 gün beklemesi uygun görülmekle birlikte hava koĢullarının uygun olmayıĢı (genelde kapalı ve yağıĢlı) nedeniyle fotoğrafların bu

Ģekilde 8 hafta beklemesi sağlanmıĢtır. Bu bekleme süresinin sonunda öğrenciler fotoğraflarla ilgili gözlemlerini verilen çalıĢma kâğıtlarına değerlendirmiĢlerdir.

Uygulamanın üçüncü haftasında (4-8 Nisan 2011) “Gazete Sayfasını Sarartmak” adlı etkinlik yapılmıĢtır. Bu etkinlik için gerekli olan materyaller araĢtırmacı tarafından sağlanmıĢtır. Öğrenciler 2 ya da 3‟lü gruplara ayrılmıĢtır. Her gruba bir parça gazete kâğıdı ve bir adet renkli el iĢi kâğıdı (A4 ebadında) verilmiĢtir. Bu etkinliğin amacı eski gazetelerin neden sarardığını ve kâğıtlara güneĢ ıĢığının verdiği zararı öğrencilere göstermektir. Buradan, tarihi belgelerin (gazete, kitap, v.s.) korunmasının önemini öğrencilere gösterme amacı güdülmüĢtür. Bu doğrultuda öğrenciler kendilerine verilen el iĢi kâğıdını gazete sayfasının tam ortasına yapıĢtırdılar. Gazete sayfası bu Ģekilde yine güneĢ görecek bir Ģekilde sınıf pencerelerine yapıĢtırıldı. Yönergede gazete sayfasının bu Ģekilde 5-6 gün beklemesi vurgulanmaktadır. Bu nedenle bu etkinliğin değerlendirilmesi devam eden hafta yapılmıĢtır. Etkinlik 25 dakika sürmüĢ ve kalan sürede öğrencilerden sonuçların ne olacağına dair tahminleri not etmeleri istenmiĢtir.

Bu hafta baĢka bir ders saatinde ilk hafta yapılan “Fotoğraf Koruma: Yağlı Fotoğraf” etkinliği değerlendirilmiĢtir.

Uygulamanın dördüncü haftasında (11-15 Nisan 2011) “Cips, PatlamıĢ Mısır ve Gazeteler” etkinliği yapılmıĢtır. Bu etkinlik için gerekli olan materyaller araĢtırmacı tarafından sağlanmıĢtır. Etkinliğin amacı öğrencilere tarihi belgelerin (kitaplar, gazeteler v.s.) korunmasının önemini göstermektir. Bu doğrultuda öğrenciler gruplara ayrılmıĢ, her gruba bir sayfa gazete kâğıdı ve 3-5 adet cips ve patlamıĢ mısır verilmiĢtir. Öğrenciler, bu cips ve patlamıĢ mısırları gazete sayfasının ortasına koymuĢlar ve gazete sayfasını kapatmıĢlardır. Yönerge gereği gazete sayfaları bu Ģekilde bir gece sınıfta öğrenci dolaplarında bekletilmiĢtir. Etkinlik 15 dakika sürmüĢ, kalan sürede ne gibi değiĢiklikler olacağı konusunda öğrencilerin tahminleri alınmıĢtır. Sonuçlar ertesi gün değerlendirilmiĢtir.

Bu hafta ayrı bir ders saatinde öğrencilere UNESCO, Dünya Miras Listesi hakkında bilgi verilmiĢtir. Türkiye‟den Dünya Miras Listesi‟ne giren eserlerle ilgili fotoğraflarla etkinlik yapılmıĢtır.

Uygulamanın beĢinci haftasında (18-22 Nisan 2011) “Islak Kâğıt” etkinliği yapılmıĢtır. Bu etkinlik için gerekli olan materyaller araĢtırmacı tarafından temin edilmiĢtir. Etkinliğin amacı öğrencilere yazılı belgelerin (kitap, gazete v.s.) korunmasının önemini göstermektir. Bu etkinlik için içi su dolu bir geniĢ kova sınıfın ortasına koyulmuĢtur. Her öğrenciye bir el iĢi kâğıdı ve farklı renklerden oluĢan bir adet kalem verilmiĢtir. Öğrenciler tarafından, onlara verilen kalemlerle el iĢi kâğıtlarına kendi isimleri yazıldı ve el iĢi kâğıtları içi su dolu kovaya koyuldu. Kâğıtlar bu Ģekilde okul idaresinin belirlediği korunaklı bir odada iki gece muhafaza edildi. Etkinlik 25 dakika sürmüĢtür. Kalan sürede sonuçların ne olacağına dair öğrencilerin tahminleri soruldu. Sonuçlar iki gün sonra değerlendirildi.

Uygulamanın altıncı haftasında (25-29 Nisan 2011) “Yazılı Belge Ġncelemesi” etkinliği yapılmıĢtır. Etkinliğin amacı geçmiĢ hakkında bilgi edinmenin bir yolunun da tarihi gazeteler olduğunu göstermektir. Öğrencilerin 2 veya 3‟lü gruplara ayrılması sağlanmıĢtır. Her gruba araĢtırmacı tarafından sağlanan Cumhuriyet dönemi eski tarihli çeĢitli gazete sayfaları verilmiĢtir. Bu gazeteler Milli Kütüphaneden fotokopi yoluyla temin edilmiĢtir. Gazeteler örnek olarak seçildiği ve ulaĢılması en kolay tarihi belgelerden biri olduğu için tercih edilmiĢtir. Öğrenci gruplarına yazılı belge inceleme çalıĢma yaprağı verilerek bu gazete sayfalarını incelemeleri ve değerlendirmeleri istenmiĢtir. Öğrencilere bunun için 20 dakika süre tanınmıĢtır. Daha sonra her grup incelediği gazete sayfası ile ilgili bulgularını ve değerlendirmelerini sınıf ile paylaĢmıĢ ve etkinlik bir ders saatinde tamamlanmıĢtır.

Uygulamanın yedinci haftasında (2-6 Mayıs 2011) “Fotoğraf Ġnceleme” etkinliği yapılmıĢtır. Bu ekinliğin amacı tarihi fotoğrafların bir bilgi kaynağı olduğunu ve bu nedenle korunması gerektiğini öğrencilere göstermektir. Bu doğrultuda araĢtırmacı tarafından sağlanan eski Ankara fotoğrafları gruplara ayrılan öğrencilere dağıtılmıĢtır. ÇalıĢma yaprağındaki yönergeler gereğince öğrencilerden fotoğrafları incelemeleri ve değerlendirmeleri istenmiĢtir. 20 dakika boyunca fotoğraflar incelenmiĢ ve kalan sürede öğrenciler bulgularını sınıf ile paylaĢmıĢlardır. Etkinlik bir ders saatinde tamamlanmıĢtır.

Uygulamanın sekizinci haftasında (9-13 Mayıs 2011) “Nesne Ġnceleme” etkinliği gerçekleĢtirilmiĢtir. Bu etkinliğin amacı tarihi (eski) eĢyalardan geçmiĢ

hakkında bilgi edinebileceğimizi öğrencilere göstermektir. Bu doğrultuda öğrencilere bir hafta önceden bu etkinliğin yapılacağı günde evlerinden bir eĢya (nesne) getirmeleri istenmiĢtir. Öğrencilere eğer bulabilirlerse bu eĢyanın eski (tarihi) olmasının daha iyi olacağı belirtilmiĢtir. Öğrenciler, bu eĢyanın nasıl bir Ģey olacağı konusunda (çanak, çömlek, fener, saat, takı, tarım aleti, giysi, süs eĢyası v.s.) bilgilendirilmiĢtir. Etkinlikten bir gün önce öğrencilere bir eĢya getirmeleri tekrar hatırlatılmıĢtır. Etkinlik gününde öğrencilere nesne çalıĢma yaprağı dağıtılarak getirdikleri eĢyaları incelemeleri ve değerlendirmeleri istenmiĢtir. Öğrenciler 20 dakika boyunca getirdikleri nesneyi incelemiĢler ve kalan sürede kendi nesnelerini arkadaĢlarına tanıtarak bulgularını ortaya koymuĢlardır.

Uygulamanın dokuzuncu haftasında 17 Mayıs 2011 günü öğleden sonra Ankara Altındağ Ġlçesindeki “Tarihi Hamamönü Evleri” gezisi gerçekleĢtirilmiĢtir. Gezi, günübirliktir ve gezi alanında 2,5 saat kalınmıĢtır. Gezinin amacı öğrencilere tarihi binaların, tarihi sokakların ve geleneksel Türk mimarisinin korunmasının önemini göstermektir. Bu çalıĢmanın asıl amacı gezi yöntemi olmadığı için bu yöntemin ayrıntılarına değinilmemiĢtir. Gezi öncesinde hazırlık çalıĢması olarak Altındağ Belediyesi‟nin internet sitesinden yararlanılarak “Tarihi Hamamönü Evleri” ile ilgili sanal alan gezisi yapılmıĢtır. Bu sanal alan gezisi sırasında öğrenciler oldukça eğlenmiĢler ayrıca Hamamönü‟nün restorasyon öncesi fotoğraflarını görerek restorasyon sonrası görünümüyle kıyaslama imkânına sahip olmuĢlardır. Gezi 40 öğrenci ile gerçekleĢtirilmiĢtir. Gezi kapsamında Mehmet Akif Ersoy‟un evi ziyaret edilmiĢ, tarihi sokakta dolaĢılmıĢ, evler incelenmiĢ ve bu bölgede yer alan tarihi bir ev daha ziyaret edilmiĢtir. Geziye katılan öğrencilerin tamamı bu bölgeye ilk defa gelmiĢlerdir. Bu gezi, öğrenciler açısından değiĢik yönlerden faydalı olmuĢtur. Öncelikle bu tarihi sokak ve tarihi evler modern yapılarla yan yana ve iç içe olduğu için öğrenciler modern ile eskiyi estetik açıdan, kimlik ifade etmesi açısından kıyaslama imkânı bulmuĢlardır.

Diğer yandan öğrenciler tarihi yapıları, eserleri koruma anlamında bireysel olarak ne yapabileceklerini ya da ne yapmamaları gerektiğini görme açısından Vandalizm örneklerini görmüĢlerdir (duvarlardaki yazılar, çizimler, boyalar v.b.). Bu anlamda bu tür yerleri ziyaret ederken buralara herhangi bir Ģey yazmamanın, çizmemenin bile koruma olabileceğini bizzat görmüĢlerdir. Gezi sırasında öğrencilerden

bol bol fotoğraf çekmeleri, binalarla ilgili notlar tutmaları (yapım tarihi, yapı malzemeleri, büyüklüğü, renkleri, Ģekli, eski kullanımı, günümüzdeki kullanımı gibi) istenmiĢtir. Bu notların daha sonra yapılacak etkinlikte kullanılacağı belirtilmiĢtir. Bu gezi ile ilgili sınıf ortamında “Binalar ve Mimarlık” etkinliği yapılmıĢtır.

Uygulamanın onuncu haftasında (23-27 Mayıs 2011) “Dünden Bugüne Ankara” etkinliği yapılmıĢtır. Bu doğrultuda Kızılay Meydanı, Sıhhiye Meydanı ve Ulus Meydanı ile ilgili eski ve yeni fotoğrafların kullanımı ile kentlilik bilincine yönelik üç uygulama yapılmıĢtır. YaĢadıkları Ģehri tanıyıp tanımadıklarını ortaya konulmak istenmiĢtir. Söz konusu yerler ile ilgili önce günümüzü yansıtan fotoğraflar gösterilmiĢ ve buna yönelik sorular sorulmuĢtur.

Daha sonra eski fotoğraflar gösterilmiĢ ve öğrencilerin her iki fotoğrafı karĢılaĢtırması istenmiĢtir. Nelerin değiĢtiği, nelerin aynı kaldığı, meydanların geçmiĢteki halinin mi yoksa günümüzdeki halinin mi daha iyi göründüğü gibi sorular sorulmuĢtur. Kızılay ve Sıhhiye meydanlarının adını nerden aldığı öğrencilere sorgulatılmıĢtır. Etkinlik bir ders saati sürmüĢtür.

Bu hafta ayrıca ikinci hafta yapılan “Fotoğraf Koruma: Fotoğraf Sarartmak” adlı etkinliğin değerlendirilmesi yapılmıĢtır.

Uygulamanın on birinci haftasında 1 Haziran 2011 tarihinde ikinci alan gezisi gerçekleĢtirilmiĢtir. Bu çerçevede Anadolu Medeniyetler Müzesi, Roma Tiyatrosu arkeolojik kazı alanı ve Ankara Kalesi ziyaret edilmiĢtir. Gezi, 40 öğrenci ile gerçekleĢtirilmiĢtir. Gezi, öğleden sonra gerçekleĢmiĢ ve toplam 4 saat sürmüĢtür. Bu alan gezisi miras eğitiminin arkeolojik sitler alt baĢlığını kapsar niteliktedir. Gezi öncesinde hazırlık amaçlı gidilecek yerler hakkında öğrencilere sözlü ve görsel bilgiler verilmiĢ, gezinin amacı anlatılmıĢtır. Gezi öncesinde Anadolu Medeniyetler Müzesi yetkilileri ile irtibata geçilerek hem müze ziyareti esnasında hem de arkeolojik kazı alanının ziyaretinde rehberlik edecek görevli ve arkeologlar konusunda yardım alınmıĢtır.

Gezi kapsamında öncelikle Anadolu Medeniyetler Müzesi ziyaret edilmiĢtir. Burada bize yardımcı olan arkeolog eĢliğinde müze gezilmiĢ ve buradaki eserler

hakkında öğrencilere bilgiler verilmiĢtir. Daha sonra, öğrenciler müze içerisinde serbest bırakılarak “Müze Koleksiyonları” adlı etkinlik yapılmıĢtır. Bu etkinlikte öğrenciler beğendikleri, ilgilerini çeken bir objeyi seçerek onu daha yakından incelemiĢler, diğer arkadaĢlarına tanıtacak Ģekilde bilgi toplamıĢlar ve objeyi çizmeye çalıĢmıĢlardır. Öğrencilerden, bu müzeyi ve müzedeki eserleri özellikle Sosyal Bilgiler ders kitabıyla iliĢkilendirilmeleri, kitaplarında gördükleri bazı resimlerin bu müzede olup olmadığını sorgulamaları istenmiĢtir.

Gezinin ikinci aĢamasında müzenin arkeologlarından birinin rehberliğinde Roma Tiyatrosu kazı alanına gidilmiĢtir. Ziyaret esnasında kazı çalıĢmaları devam etmekte olduğundan öğrenciler bir arkeolojik kazının nasıl yapıldığını bizzat görmüĢlerdir. Burada arkeologlar, Roma Tiyatrosu hakkında öğrencilerin de soruları eĢliğinde, arkeoloji ve arkeolojik kazılar hakkında bilgiler vermiĢtir. Öğrencilerin tamamı bir arkeolojik kazıyı ilk defa görmüĢlerdir. Öğrenciler kazı alanına girmiĢler, arkeologlar ve diğer kazı çalıĢanlarıyla sohbet etmiĢler, kazı materyallerini kullanmıĢlar, toprağın altından eser çıkarılmasına tanık olmuĢlardır.

Gezinin üçüncü aĢamasında ise Ankara Kalesi ve Kaleiçi evleri ziyaret edilmiĢtir. Burada öğrenciler güvenlik açısından kale surlarına 5‟li gruplar halinde çıkarılmıĢtır. Öğrencilerden çevrelerini dikkatli bir Ģekilde gözlemlemeleri istenmiĢtir. Öğrenciler, Kaleiçi‟ndeki evlerin Hamamönü evlerine benzediğini ama Hamamönü‟nün daha iyi olduğunu dile getirmiĢlerdir. Öğrenciler daha önceki geziden edindikleri tecrübe ile Ankara Kalesi‟ndeki Vandalizm izlerini hemen görmüĢler ve dile getirmiĢlerdir. Gezi saat 17.00 itibari ile sona ermiĢtir.

Uygulamanın on ikinci haftasında (6-10 Haziran 2011) “AfiĢ Hazırlama” etkinliği yapılmıĢtır. Bu doğrultuda, öğrenciler, Türkiye‟den Dünya Miras Listesine giren eserler ve Ankara‟daki belli baĢlı tarihi eserlerle ilgili afiĢ hazırlamıĢlardır. Etkinlikle ilgili materyaller araĢtırmacı tarafından temin edilmiĢtir. Öğrenciler gruplar halinde çalıĢmıĢlardır. AfiĢlerin hazırlanması 25 dakika sürmüĢ kalan sürede gruplar kendi afiĢlerini sınıf arkadaĢlarına tanıtmıĢlardır. Hazırlanan afiĢler okul koridorlarındaki panolara asılmıĢtır. Bu etkinlikle beraber araĢtırmanın deneysel iĢlemler süreci sona ermiĢtir.