Demokratik Tutuma İlişkin Bulgular ve Yorumlar

Gözütok (1995) tarafından geliştirilen Demokratik Tutum Ölçeği, deney ve kontrol grubuna, öntest ve sontest olmak üzere iki kez uygulanmıştır. Bu ölçek vasıtasıyla ulaşılan veriler üzerinde denenceler incelenerek uygun istatistiksel çalışmalar yapılmıştır. Ölçek ile ilgili olan denenceler yönünde ulaşılan bulgu ve yorumlar aşağıda verilmiştir.

4.3.1 Beşinci Denenceye İlişkin Bulgu ve Yorumlar

Denence 5: Kontrol ve deney grubunun, sontest demokratik tutum puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark yoktur.

Öncelikle, kontrol grubu ile deney grubu sontest demokratik tutum puanlarının normal dağılıma uygun olduğu belirlenmiştir (F= 3,693, p < 0,062). Bu nedenle istatistiksel açıdan her iki grup arasında anlamlı bir fark olup olmadığını ortaya koymak amacıyla parametrik testlerden bağımsız gruplar t-testi uygulanmıştır. Uygulama sonuçlarından elde edilen bulgular Tablo 4.5’de yer almaktadır.

Tablo 4.5

Grupların Sontest Demokratik Tutum Puanlarına İlişkin t-Testi Sonuçları

N _X SS Sd

Levene Testi t Testi

F p t p

Kontrol grubu 21 36,23 4,27

40 3,693 0,062 - 0,894 0,377 Deney grubu 21 37,04 3,24

Buna göre, sontest demokratik tutum puanları açısından, kontrol ve deney grupları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık belirlenmemiştir (t (40) = -0,894; p > 0,05). Bu sonuca göre, beşinci denence kabul edilmiştir. Kontrol (X = 36,23) ve deney ( X = 37,04) grubunun sontest puan ortalamaları arasında deney grubu lehine 0,81 puan farkı görünmekle beraber bu fark istatiksel açıdan anlamlı bir farklılık değildir. Bu bulgulara göre, yansıtıcı düşünmeye dayalı öğretim etkinliklerine göre düzenlenmiş öğrenme ortamının geleneksel öğretim ortamına göre öğrencilerin demokratik tutumlarında önemli bir farklılık oluşturmamakla beraber her iki grubun da demokratik tutum düzeyi açısından ortalamanın üzeri düzeyde demokratik tutuma sahip oldukları söylenebilir.

4.3.2. Altıncı Denenceye İlişkin Bulgu ve Yorumlar

Denence 6: Kontrol ve deney grubunun, demokratik tutum erişi puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark yoktur.

Tablo 4.6’ya bakıldığında levene testi sonucuna göre kontrol grubu ile deney grubu demokratik tutum erişi puanları arasında (F= 7,450, p > 0,009) dağılımın normal olmadığı belirlenmiştir. Bu nedenle kontrol ve deney grubunun, erişi puan ortalamaları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark olup olmadığını ortaya koymak amacıyla parametrik olmayan testlerden Mann Whitney U (M.W.U) testi uygulanmıştır. Uygulama sonuçlarından elde edilen bulgular Tablo 4.6’da gösterilmiştir.

Tablo 4.6

Grupların Demokratik Tutum Erişi Puanlarına İlişkin Mann Whitney U testi Sonuçları

N Sıra

Ortalaması Sd

Levene Testi Mann Whitney U

F p M.W.U p

Kontrol grubu 21 22,26

40 7,450 0,009* 204,500 0,687

Deney grubu 21 20,74

Görüldüğü gibi, demokratik tutum erişi puanları açısından, kontrol ve deney grupları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık belirlenmemiştir (M.W.U(40) = 204,500; p> 0,05). Bu sonuca göre, altıncı denence kabul edilmiştir. Kontrol grubundaki öğrencilerin demokratik tutum erişi puanlarının sıra ortalaması 22,26, deney grubundaki öğrencilerin demokratik tutum erişi puanlarının sıra ortalaması 20,74 olarak belirlenmiştir. Bu bulgulara göre, yansıtıcı düşünmeye dayalı öğretim etkinliklerine göre düzenlenmiş öğrenme ortamının geleneksel öğretim ortamındaki gibi öğrencilerin demokratik tutumlarında belirgin bir gelişme sağlamasına karşın, geleneksel ortama göre daha etkili bir fark oluşturmadığı belirlenmiştir. Bunun nedenlerinden biri sınıflardaki öğrenci sayısının fazlalığı olabilir. Araştırmada, bu sınıflarda yer alan 21’er kişilik deney ve kontrol grubu elemanları yanında diğer öğrenciler de grubun gerektirdiği tüm çalışmalara katılmışlardır. 21’er kişilik deney ve kontrol grubu elemanları yanında diğer öğrenciler uygulamaya dahil edilmezse her hafta yöntem uygulaması için öğrencilere verilen süre arttırılabilir. Böylece, yöntemlerin uygulamasında kullanılan yansıtıcı düşünme stratejilerine ek olarak, diğer yansıtıcı düşünme stratejileri de uygulanabilir.

Yukarıda Tablo 4.6’ da görüldüğü gibi deney grubu ile kontrol grubu arasında anlamlı bir fark yoktur. Ancak deney grubu öntest-sontest puanları karşılaştırıldığında yansıtıcı düşünmeye dayalı etkinliklerin deney grubunda genel olarak öğretmen adaylarının demokratik tutumlarının gelişimine katkı sağladığı da görülmektedir. (t(20) =3,808, p<0.05). Aydın’ın (2008) belirttiğine göre, demokratik bir sınıf ortamı etkili davranış yönetiminin, başlıca değişkenlerinden biridir. Sınıfta demokrasi, eğitim etkinliklerine öğrencilerin gönüllü ve istekli katılmasıdır. Bu nedenle, öğrencilere kendilerini yönetme imkânı sağlanmalıdır. Song, Koszalka ve Grabowski (2005) tarafından yapılan çalışmada, öğrenci kontrolü ve sosyal, işbirlikli öğrenmenin yansıtıcı düşünmeyi geliştirmedeki algılanan önemi belirlenmiştir. Öğrenciler kontrolü elde bulundurmanın ve akranlar ile birlikte çalışmanın diğer aktivitelerden daha fazla yansıtmada bulunmalarına yardımcı olduğunu hissetmişlerdir.

Bununla birlikte, İflazoğlu ve Çaydaş (2004) tarafından yapılan araştırmada öğretmen adaylarının demokratik tutumlarının ortalamanın üzerinde olduğu saptanmıştır. Karatekin, Merey ve Kuş (2012) tarafından yapılan araştırmada öğretmen adaylarının demokratik tutumlarının orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Bu araştırmada

da öğretmen adaylarının demokratik tutumlarının gelişimi dikkate alındığında söz konusu bu araştırma ile paralel sonuçlar elde edildiği söylenebilir.

4.4. Akademik Başarıya İlişkin Bulgular ve Yorumlar

Akademik başarı testi, deney ve kontrol grubuna, öntest ve sontest olmak üzere iki kez uygulanmıştır. Bu test vasıtasıyla ulaşılan veriler üzerinde denenceler incelenerek uygun istatistiksel çalışmalar yapılmıştır. Akademik başarı testi ile ilgili olan denenceler yönünde ulaşılan bulgu ve yorumlar aşağıda verilmiştir.

4.4.1. Yedinci Denenceye İlişkin Bulgu ve Yorumlar

Denence 7: Kontrol ve deney grubunun, sontest akademik başarı puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark yoktur.

Tablo 4.7’de görüldüğü gibi, kontrol grubu ile deney grubu sontest akademik başarı puanlarının normal dağılıma uygun olmadığı belirlenmiştir (F= 7,185, p > 0,011). Bu nedenle kontrol ve deney grubunun sontest puan ortalamaları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark olup olmadığını ortaya koymak amacıyla M.W.U testi uygulanmıştır. Uygulama sonuçlarından elde edilen bulgular Tablo 4.7’de gösterilmiştir.

Tablo 4.7

Grupların Sontest Akademik Başarı Puanlarına İlişkin Mann Whitney U testi Sonuçları N Sıra

Ortalaması Sd

Levene Testi Mann Whitney U

F p M.W.U p

Kontrol grubu 21 21,57

40 7,185 0,011* 219,00 0,970 Deney grubu 21 21,43

*p < 0,05 anlamlı

Görüldüğü gibi, sontest akademik başarı puanları açısından, kontrol ve deney grupları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık belirlenmemiştir (M.W.U(40) = 219,00; p<0,05). Bu sonuca göre, yedinci denence kabul edilmiştir. Kontrol grubu öğrencilerinin sontest akademik başarı sıra ortalamaları 21,57, deney grubu öğrencilerinin sontest akademik başarı sıra ortalamaları 21,43 olarak belirlenmiştir. Buna göre, her iki grubun akademik başarılarında belirgin bir artış olmakla beraber, yansıtıcı düşünmeye dayalı öğretim etkinliklerine göre düzenlenmiş öğrenme ortamının

geleneksel öğretim ortamına göre öğrencilerin akademik başarılarında önemli bir farklılık oluşturmadığı söylenebilir.

4.4.2. Sekizinci Denenceye İlişkin Bulgu ve Yorumlar

Denence 8: Kontrol ve deney grubunun, akademik başarı erişi puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark yoktur.

Tablo 4.8’den anlaşılacağı gibi, levene testi sonucuna göre kontrol grubu ile deney grubu akademik başarı erişi puanları arasında (F= 6,283, p > 0,016) dağılımın normal olmadığı belirlenmiştir. Bu nedenle kontrol ve deney grubunun, erişi puan ortalamaları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark olup olmadığını ortaya koymak amacıyla parametrik olmayan testlerden M.W.U testi uygulanmıştır. Uygulama sonuçlarından elde edilen bulgular Tablo 4.8’de gösterilmiştir.

Tablo 4.8

Grupların Akademik Başarı Erişi Puanlarına İlişkin Mann Whitney U testi Sonuçları N Sıra

Ortalaması Sd

Levene Testi Mann Whitney U

F p M.W.U p

Kontrol grubu 21 21,24

40 6,283 0,016* 215,00 0,890 Deney grubu 21 21,76

*p<0,05 anlamlı

Buna göre akademik başarı erişi puanları açısından, kontrol ve deney grupları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık belirlenmemiştir (M.W.U(40) = 215,00; p > 0,05). Bu sonuca göre, sekizinci denence kabul edilmiştir. Kontrol grubu öğrencilerinin akademik başarı erişi puanlarının sıra ortalamaları 21,24, deney grubu öğrencilerinin akademik başarı erişi sıra ortalamaları 21,76 olarak belirlenmiştir. Buna göre, yansıtıcı düşünmeye dayalı öğretim etkinliklerine göre düzenlenmiş öğrenme ortamının geleneksel öğretim ortamına göre öğrencilerin akademik başarılarında bir gelişme sağlamasına karşın, geleneksel ortama göre daha etkili bir fark oluşturmadığı belirlenmiştir. Sonuçta her iki grubun akademik başarısında da olumlu bir gelişme olmuştur.

Yansıtıcı düşünmeye dayalı etkinliklerin deney grubunda genel olarak öğretmen adaylarının akademik başarılarının gelişimine belirli ölçüde katkı sağladığı söylenebilir. (t(20) =52,250, p<0.05). Baş ve Beyhan (2012); Ersözlü (2008); Kırnık (2010); Keskinkılıç (2010); Tok (2008b); Uygun (2012) tarafından ilköğretim öğrencilerine

yapılan araştırmalarda, yansıtıcı düşünmeye dayalı etkinliklerin kullanıldığı deney grubu öğrencilerinin kontrol grubu öğrencilerine göre daha yüksek bir akademik başarı elde ettikleri saptanmıştır. Kızılkaya (2009) tarafından yapılan araştırmada ise, yansıtıcı etkinliklerle desteklenmiş öğrenme ortamının ilköğretim öğrencilerinin problem çözme başarıları üzerinde olumlu bir etkisi olduğu belirlenmiştir. Bu bulgular, araştırmanın akademik başarı açısından kontrol grubuna göre bir değişim olmadığı bulgusu ile farklılık göstermektedir.