DEĞERLENDİRİLMESİ

Dr. Mehmet YÜCEL²⁷

ÖZ

6745 sayılı Yatırımların Proje Bazında Desteklenmesi ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla geti-rilen düzenlemelerle; yenilikçi, teknolojiye dayalı, ar-ge odaklı, yüksek katma değer yaratan projeler için dışa bağımlılığının azaltılması ve yatırımların proje bazında desteklenmesi amaçlanmaktadır. Bu bağlamda yakın zamanda uygu-lamaya giren proje bazlı yatırım teşvik programı güncellenmiştir. Söz konusu teşviklerden, hükümetin kalkınma planları ve yıllık programlarda öngörülen hedeflerle uyumlu projeler ile Ekonomi Bakanlığı tarafından desteklenmesine karar verilen yatırımlar faydalanabilecektir. Bu amaçların gerçekleştirilmesine matuf olarak 6745 sayılı Kanunla, 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanu-nu’nda da önemli değişiklikler yapılmıştır. Yapılan bu değişikliklerle, biri sü-rekli, diğeri geçici süreli olmak üzere iki tane yeni ÖTV istisnası uygulaması getirilmiş ve bu istisna uygulamalarına ilişkin hükümler, 4760 sayılı Kanunun ilgili maddelerine eklenmiştir. Bunlar hayatını kaybetmiş harp veya vazife malullerinin yakınlarının taşıt alımlarında ÖTV istisnası uygulaması ile ticari taşıtların yenilenmesinde ÖTV istisnası uygulamasıdır.

Anahtar Sözcükler : 6745 Sayılı Kanun, Yatırımların Proje Bazında Des-teklenmesi, Özel Tüketim Vergisi, ÖTV İstisnası, (II) Sayılı Liste, Kayıt ve Tescile Tabi Mallar, Harp veya Vazife Malullerinin Yakınları, Ticari Taşıtların Yenilenmesi.

1.GİRİŞ

Kamu ihtiyaçlarının sürekli gelişimi sonunda, devletin gerçekleştirmek zorun-da olduğu hizmetler devamlı bir artış içinde olmuş ve artan bu hizmetlerin finans-manın sağlanmasında vergi gelirleri gittikçe artan bir şekilde önem kazanmıştır.

Ancak vergilerin gelir (fiskal) yönünün yanında, ekonomik kalkınma, ekonomide dengenin sağlanması, tam istihdamın sağlanması ve maliye politikası aracı olma gibi ekstra fiskal fonksiyonları da vardır. Bu bağlamda vergi sistemimizi oluştu-ran vergi kanunlarının hemen hemen tamamında, iktisadi, idari, sosyal, siyasal ve

27 Vergi Müfettişi

*

*

kültürel nedenlerle çeşitli istisna ve muafiyet hükümlerine geniş bir şekilde yer verilmiştir. 4760 Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nda (T.C. Yasalar, 2002) da kanu-nun ilk ihdas edildiği tarihten günümüze kadar “İhracat İstisnası”, “Diplomatik İstisna” ve özellikle “Diğer İstisnalar” başlıkları altında çeşitli istisna uygulama-larına ilişkin hükümlere yer verilmiştir.

6745 sayılı Yatırımların Proje Bazında Desteklenmesi ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun (T.C. Yasalar, 2016) 51’inci maddesiyle 4760 sayılı Kanunun (T.C. Yasalar, 2002) diğer istisnalar başlıklı 7’nci maddesine 8’inci fıkra eklenmiştir. Mez-kur maddeye eklenen bu düzenleme ile, hayatını kaybetmiş harp veya vazife malullerinin yakınlarının taşıt alımlarında ÖTV istisnası uygulaması getiril-miştir. Ayrıca 6745 sayılı Kanun’un (T.C. Yasalar, 2016) 54’üncü maddesiy-le, 4760 sayılı Kanuna (T.C. Yasalar, 2002) geçici 7’nci madde eklenmiş ve mezkur geçici madde ile ticari taşıtların yenilenmesinde geçerli olmak üzere geçici bir ÖTV istisnası uygulaması getirilmiştir. Söz konusu istisna uygula-malarına ilişkin düzenlemelerin yürürlük tarihi, -6745 sayılı Kanunun Resmi Gazetede yayımlandığı tarih olan- 07.09.2016 olarak belirlenmiştir.

2.KONUYLA İLGİLİ OLARAK YAPILAN YASAL DÜZENLEMELER 6745 sayılı Kanun (T.C. Yasalar, 2016) ile; 193 sayılı Gelir Vergisi Kanu-nu (T.C. Yasalar, 1961), 5520 sayılı Kurumlar Vergisi KaKanu-nuKanu-nu (T.C. Yasalar, 2006), 213 sayılı Vergi Usul Kanunu (T.C. Yasalar, 1961), 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu (T.C. Yasalar, 1984), 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu (T.C. Yasalar, 2002) ve 210 sayılı Değerli Kağıtlar Vergisi Kanu-nunda (T.C. Yasalar, 1963) önemli değişiklikler yapılmıştır. Bir çok vergi kanununda değişiklikler ve yeni düzenlemeler getiren 6745 sayılı Kanun ile, 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nda da önemli değişiklikler yapıl-mış olup yapılan bu değişiklikler aşağıdaki gibidir:

6745 sayılı Kanunun 51’inci maddesiyle 4760 sayılı Özel Tüketim Vergi-si Kanunu’nun 7’nci maddeVergi-sinin birinci fıkrasına aşağıdaki bent eklenmiştir.

“8. (6745 sayılı Kanun’un 51’inci maddesiyle eklenen bent, Yürürlük;

07.09.2016) (II) sayılı Listede yer alan kayıt ve tescile tabi mallardan; 87.03 (motor silindir hacmi 1.600 cm³’ü aşanlar hariç),87.04 (motor silindir hac-mi 2.800 cm³’ü aşanlar hariç) ve 87.11 G.T.İ.P. numaralarında yer alanla-rın, 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun ek 1’inci

maddesinin ikinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde sayılan kişilerden hayatını kaybetmiş olanların eş veya çocuklarından birisi, eş ve çocuğu yoksa ana veya babasından birisi tarafından bir defaya mahsus olmak üzere ilk iktisabı,” ver-giden müstesnadır.

Ayrıca 6745 sayılı Kanunun 52’nci maddesiyle 4760 sayılı Kanun’un 15’inci maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinde yer alan “(2) numaralı ben-di” ibaresi “(2) ve (8) numaralı bentleri” şeklinde değiştirilmiştir. 6745 sayılı Kanunla değişmeden önceki ibare (2) numaralı bendi şeklindeydi.

Ayrıca yine 6745 sayılı Kanunun 53’üncü maddesiyle 4760 sayılı Kanunun geçici 6’ncı maddesinde yer alan “40” ibareleri “160” şeklinde değiştirilmiştir.

6745 sayılı Kanunla değişmeden önceki ibare 40 şeklindeydi.

Bunların dışında ayrıca 6745 sayılı Kanunun 54’üncü maddesiyle 4760 sa-yılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“(6745 sayılı Kanunun 54’üncü maddesiyle eklenen geçici madde, Yürür-lük; 07.09.2016) Geçici Madde 7- Bu Kanuna ekli (II) sayılı Listenin 87.02 ve 87.03 tarife pozisyon sıraları kapsamındaki taşıtlarla yapılan şehiriçi taksi, dolmuş, servis, minibüs, midibüs ve otobüs taşımacılığı faaliyeti (araç kirala-ma, özel yolcu transferi ve benzeri hizmet ifası faaliyetleri hariç) ile 8701.20 ve 87.04 tarife pozisyon sıraları kapsamındaki taşıtlarla yapılanticari yük ta-şımacılığı faaliyeti dolayısıyla bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla gelir veya kurumlar vergisimükellefiyeti bulunan ve bu faaliyetini ilgili mev-zuatta öngörülen yükümlülükleri yerine getirmek ve yetkilendirilmeksuretiyle maliki olduğu taşıtlar vasıtasıyla icra eden gerçek ve tüzel kişiler tarafından, söz konusu faaliyetler kapsamındakullanılan taşıtların yenilenmesi amacıyla, aynı tarife pozisyon sıraları kapsamındaki taşıtların (87.03 tarife pozisyon sı-rasıkapsamındaki; yarış arabaları, arazi taşıtları, ATV olarak adlandırılan üç veya dört tekerlekli taşıtlar, motorlu karavanlar ilemotor silindir hacmi 1600 cm3’ü geçen binek otomobilleri hariç) bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten 30/6/2019 tarihine kadar (bu tarih dâhil) ilk iktisabı vergiden müstesnadır.

Bu düzenlemeden, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla maliki olunan, trafik tescil kuruluşlarınca ticari yolcu veya yük taşımacılığında kul-lanılmak üzere kayıt ve tescil edilmiş her bir taşıt bakımından, aynı cins bir taşıtın ilkiktisabında yararlanılır.

Yenilemeye konu edilen taşıtın, istisnadan yararlanılan tarihten itibaren iki tam yıl içerisinde satılması, devredilmesiveya sair suretle işletme

kayıtların-dan çıkarılması şarttır. Şu kadar ki, bu şartın ihlali hâlinde, yeni alınan taşıta ilişkinzamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler, alıcıdan vergi ziyaı cezası uygulanarak gecikme faizi ile birlikte tahsil edilir.

Bu madde hükmüne göre iktisap edilen taşıtın, ilk iktisap tarihinden itiba-ren üç tam yıl geçmeden, veraset yoluylaintikaller hariç, devri hâlinde adına kayıt ve tescil işlemi yapılandan, ticari yolcu veya yük taşımacılığı faaliyetin-dençekilmesi (hurdaya çıkarılması hariç) hâlinde ise bu madde hükmünden yararlanandan, taşıtın ilk iktisabındaki matrah esasalınarak, devir veya ti-cari taşımacılık faaliyetinden çekilme tarihindeki oran üzerinden hesaplanan özel tüketim vergisi alınır.

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca belirlenir.”

Son olarak 6745 sayılı Kanunun 55’inci maddesiyle 4760 sayılı Kanu-na ekli (II) sayılı Listenin 87.03 sırasında yer alan “-Diğerleri” satırındaki

“Motor silindir hacmi 1600 cm3’ü geçen fakat 2000 cm3’ü geçmeyenler” ve

“Motor silindir hacmi 2000 cm3’ü geçenler” alt satırları oranlarıyla birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Motor silindir hacmi 1600 cm3’ü geçen fakat 2000 cm3’ü geçmeyenler Elektrik motoru da olanlardan elektrik motor gücü 50 KW’ı geçip motor silindir hacmi 1800 cm3’ü geçmeyenler

90

Diğerleri 90

Motor silindir hacmi 2000 cm3’ü geçenler

Elektrik motoru da olanlardan elektrik motor gücü 100 KW’ı geçip mo-tor silindir hacmi 2500 cm3’ü geçmeyenler

145

Diğerleri 145

3.6745 SAYILI KANUN İLE YAPILAN YASAL