Ücret Gider Oranları

UEFA ücret gider oranının %70’in üzerinde olması durumunda kulüpler hakkında inceleme yapma hakkını saklı tutmaktadır.

Tablo 10: Dört Büyük Futbol Kulübü Ücret Gider Oranı

2014/2015 Sezonu Beşiktaş Fenerbahçe Trabzonspor Galatasaray Ücretler 164.929.211 214.431.922 139.045.853 262.323.501 Giderler 240.521.003 338.380.097 222.782.046 455.520.342 Ücret/Gider

Oranları 69% 63% 62% 58%

Kulüpler 2014/2015 sezonunda bu kritere uyum sağlamışlardır. Toplam gi-derler içerisinde personele verilen ücreti ifade eden bu oran baz alındığında Beşiktaş kulübünün üst limite yakın Galatasaray’ın ise üst limite uzak olduğu görünmektedir.

Tablo 11: Dört Büyük Futbol Kulübü FFP Kuralları Karşılama Durumu Beşiktaş Fenerbahçe Trabzonspor Galatasaray Başabaş Hesaplaması Olumsuz Olumsuz Olumsuz Olumsuz İşletmenin Sürekliliği Olumsuz Olumsuz Olumsuz Olumsuz Negatif Özsermaye Olumsuz Olumsuz Olumsuz Olumsuz Net Borç/ GelirOranı Olumsuz Olumsuz Olumsuz Olumlu

Ücret/Gider Oranı Olumlu Olumlu Olumlu Olumlu

Dört büyük takım adına FFP kriterlerine bütün halinde bakıldığında başabaş hesaplamasında bütün takımlar kriterlere takılmaktadır. UEFA tarafından açık-lanan 45 milyon Euro sınırına takılan dört takım hakkında UEFA’nın vereceği kararlar 2015/2016 sezonundaki mali performanslarına göre şekillenecektir. Dört büyük takım işletmenin sürekliliği kriterine göre değerlendirildiğinde ise muhte-lif sebeplerden dolayı dört takımın da sürekliliği hakkında şüphe söz konusudur.

Negatif özsermaye sınırına dört takım da takılmaktadır ve hiçbir takım mevcut varlıklarıyla borçlarını karşılayabilme gücüne sahip değildir. Net borç gelir ora-nına bakıldığında Galatasaray kriterlere uyum sağlamakta, ücret/gider oranın da ise bütün kulüpler kriterlere uyum sağlamaktadır.

SONUÇ

UEFA yönetimi FFP kuralları sebebiyle pek çok eleştiriye maruz kalmış-tır. Kurallar, eleştiriler ve gereksinimler çerçevesinde sürekli güncellenmekte ve UEFA tarafından ısrarcı bir şekilde uygulanmaktadır. Türk kulüpleri ve diğer Avrupa kulüpleri için FFP kaçınılmaz bir gerçekliktir ve karar alma noktasında kulüpler adına bağlayıcı bir unsurdur. Futbolda sürdürülebilir bir sportif başarı için sağlıklı bir mali yapı şarttır ve FFP kuralları bu amaca yö-nelik UEFA tarafından uygulanan bir araçtır.

Çalışmanın sonuçlarına göre dört büyük kulübün tamamı başabaş kura-lını ihmal etmektedir.Başabaş hesaplamalarına ilişkin tablolarda görüldüğü gibi kulüpler açısından futbolcu ve teknik kadro maaşları toplam giderlerin çok büyük bir bölümünü oluşturmaktadır. UEFA tarafından FFP çerçevisinde incelenen bir diğer kriter ücret/gider oranına bakıldığında ise kulüpler bu kriteri karşılamaktadır. Bu iki durum arasında çelişki olduğu düşünülebilir fakat kulüpler ücret/gider oranının üst limiti olan %70’e oldukça yakın bir oran yakalamışlardır. Bu göstergelere göre dört büyük kulübün oyuncu

ma-aşlarında ve teknik kadro mama-aşlarında sınırlamaya gitmeleri kritlerlere uyum açısından şarttır.

Dört büyük kulübün özsermayelerinin negatif olması kriterler açısından olumsuz bir durum sergilemektedir. Bu durumu sadece FFP kritlerleri çerçe-vesinde değerlendirmemek ve kulüplerin sürekli zarar eden finansal yapılarını göz ardı etmemek gereklidir. Sermaye artırımı, hisse senedi ihracı gibi finansal yöntemler özsermayenin tekrar pozitif yöne evrilmesi için uygulanabilecek al-ternatifler arasındadır. Kulüplerin gelirlerini artırarak ve giderlerini kısıtlaya-rak karlılıklarını artırmaları negatif özsermayenin ortadan kalması için tercih edilebilecek yöntemler arasındadır. Tablo 8’de yer alan ve kulüplerin varlık-larının yeniden değerlendirilmesiyle oluşan tutarlar, özellikle Galatasaray ve Fenerbahçe’nin sahip oldukları varlıkların piyasa değerlerinin oldukça yük-sek olduğunu göstermektedir. Bu durum uzun vadede bu iki takım açısından önemli bir teminat olarak değerlendirilebilir.

FFP çerçevesinde sıklıkla vurgulanan gelir gider dengesine uyum sağla-mak için Türk kulüplerinin gelirlerini artırması ve giderlerini optimum sevi-yede tutması gerekmektedir. Futbolculara ödenen yüksek bonservis bedelleri kulüpler için önemli bir gelir kalemini oluşturmakta ancak futbolcu satışından neredeyse hiç gelir elde edilememektedir.Benzer şekilde yüksek profilli fut-bolculara ödenen maaşlar da diğer Avrupa ülkeleriyle kıyaslandığında kulüp-lerin gelir gider dengekulüp-lerini olumsuz etkilemektedir. Çalışmamıza Borsa İs-tanbul’a kote olmuş dört kulüp konu olmuştur. Fakat FFP sebebiyle UEFA ile muhatap olan diğer Türk kulüpleri (Bursaspor, Karabükspor, Gaziantepspor, Eskişehirspor gibi) de mevcuttur. Anonim şirket statüsüne sahip kulüplerin mali yapıları büyük ölçüde şeffaftır ancak dernek statüsünde faaliyetlerini yü-rüten spor kulüplerinin mali yapıları hakkında bilgi edinmek güçtür. Dernek statüsünde faaliyet gösteren spor kulüplerinin mali yapıları da incelenerek ça-lışma genişletilebilir.

Süper Lig Avrupa’nın altıncı büyük ligi olarak görülmektedir. Bu durum, beş büyük lig (İngiltere, Fransa, İspanya, İtalya, Almanya) hariç tutulduğunda Türk kulüplerinin mali performansının ve sportif performansının daha iyi ol-ması yönünde bir beklenti yaratmaktadır. UEFA tarafından uygulanan kriterle-rin neredeyse tamamının TFF tarafından da ulusal bazda uygulanması beklen-mektedir.TFF tarafından kriterlerin daha sıkı uygulanması Türk kulüplerinin finansal konularda UEFA ile daha az muhatap olması için gereklidir.Dört

bü-yük takım kriterlere uyum konusunda olumsuz bir durum göstermişlerdir.

UEFA’dan elde edilen gelir kalemlerinin hacmi düşünüldüğünde olası men cezaları takımların mevcut finansal durumunu daha da kötüye götürecektir.

Kulüplerin izleyen yıllarda alternatif gelir kalemleri üretmeleri ve daha dik-katli harcama yapmaları gerekmektedir.

KAYNAKÇA

Akşar, T. (2016). www.iav.org.tr/yonetim/dosya/haber/tugrul-aksar.doc adresinden alınmıştır

Akşar, T. (2016,). http://www.futbolekonomi.com/index.php/haber- ler-makaleler/genel/122-tugrul-aksar/3779-finansal-fair-play-financi-al-fair-play-ffp-platini-uefa.html adresinden alınmıştır

Arzova, B., Ayanoğlu Şişman, F., ve Yozgat, U. (2016). Evaluation Of Financial Fair Play’s Criteria in The Light Of Principles Of Institutionaliza-tion: Analysing Of 4 Grand Football Team Quoted On Iistanbul Stock Exc-hange by The Method of Financial Analysis. Global Conference on Business and Finance Proceeding (s. 83-90). Honolulu, Hawai: http://search.proquest.

com/docview/1765858552?accountid=51245.

Aytekin, A. (2012). Futbolcu Sözleşmelerinin Muhasebeleştirilmesi.

(Yayımlanmamış Yüksek Lisan tezi) Ankara, Gazi Üniversitesi Sosyal Deloitte. (2015). Deloitte Annual Review of Football Finance 2015.

Manchester: Deloitte LLP.

Peeters, T., and Szymanski, S. (2012). Vertical Restrains in Socccer:Fi-nancial Fair Play and The English Premier League. Department Of Econo-mics , 2.

Sağlam, N. (30.01.2016). “Türk kulüplerde UEFA’nın Finansal Fair-Play uygulaması ve finansal sürdürülebilirlik”. Dünya Gazetesi [çevrimiçi eri-şim: http://www.dunya.com/guncel/turk-kuluplerde-uefanin-finansal-fa-ir-play-uygulamasi-ve-finansal-surdurulebi-288855h.htm].

TFF. (23.03.2016). “Kulüp Lisans ve Finansal Fair Play Talimatı”. [çevri-miçi erişim: http://www.tff.org/Resources/TFF/Documents/TALIMATLAR/

Kulup-Lisans-ve-Finansal-Fair-Play-Talimati.pdf ]

TFF. (2014). “Kulüp Lisans ve Mali Fair Talimatı”. 11.08. 2015 tarihinde http://www.tff.org/Resources/TFF/Documents/TALIMATLAR/Kulup-Li-sans-ve-Mali-Fair-Play-Talimati.pdf adresinden alınmıştır

Uefa Club Licensing and Financial Fair Play Regulations- Edition 2015. (2015). 11. 08. 2015 tarihinde UEFA Official Web Page: http://www.

uefa.org/documentlibrary/regulations/index.html adresinden alınmıştır.

UEFA. (2016). “Financial fair play: all you need to know”. 24.03.2016 tarhinde http://www.uefa.com/community/news/newsid=2064391.html adre-sinden alınmıştır

UEFA. (2016). UEFA . 03.08.2016 tarihinde http://www.uefa.org/protec-ting-the-game/club-licensing-and-financial-fair-play/news/newsid=2244685.

html adresinden alınmıştır

UEFA. (2016). UEFA. UEFA: 03.04.2016 tarihinde http://www.uefa.org/

MultimediaFiles/Download/Tech/uefaorg/General/02/26/77/91/2267791_

DOWNLOAD.pdf adresinden alınmıştır

UEFA. (2015, 7 1). 07.01. 2015 tarihinde UEFA Official Web Page: http://

www.uefa.org/protecting-the-game/financial-fair-play/ adresinden alınmıştır.

UEFA. (2016). 04.01. 2016 tarihinde http://www.uefa.org/protec-ting-the-game/club-licensing-and-financial-fair-play/news/index.html adre-sinden alınmıştır

UEFA. (2015). “uefa.org, protecting the game, Club licensing and FFP”.07.01. 2015 tarihinde http://www.uefa.org/protecting-the-game/club-li-censing-and-financial-fair-play/ adresinden alınmıştır

Vopel, H. (2011). Do We Really Need Financial Fair Play In European Club Football? An Economic Analysis. Hamburg: CESifo DICE.

MÜŞTERİ SADAKAT PROGRAMLARI ÇERÇEVESİNDE