Bu bölümde araştırmanın problemi, amacı, önemi, evren ve örneklemi ortaya konmuş ve araştırma yöntemlerinden Derinlemesine Mülakat ve BetimlemeYöntemi kullanılmıştır.
3.1. Problem
Ülkemizde, Osmanlı Devleti zamanında kurulan yabancı özel okullardan on tanesi, İstanbul’dadır ve yüz elli yılı aşkın bir süredir varlıklarını ve itibarlarını sürdürmektedir.
Araştırma kapsamındaki konu, yabancı özel okullarda, itibar yönetiminin nasıl ve ne şekilde yapıldığıdır. Bu bağlamda itibarı güçlendiren faktörlerin ne olduğu, eğitim programlarının katkısını, okul yöneticilerinin, okulların itibar kazanmasındaki stratejiler ve okullarda yürütülen yurtiçi ve yurt dış sosyal dayanışma faaliyetlerinin okulun itibarını nasıl desteklendiği araştırılmıştır. Bu araştırmanın ele aldığı sorunsal, yabancı özel okul statüsünde olan okulların, globalleşen dünyada yaklaşık 150 yıl boyunca itibarlarını korumuş ve yükseltmiş olmalarının nedenini ve itibarlarını nasıl geliştirildiğini ortaya koymaktır. Bu noktadan yola çıkarak tez çalışmasında; eğitim kurumlarında itibar yönetimi ve bunun kalıcılı ve köklü kurum olmasına etkisi denildiğinde özel yabancı lise yöneticilerinin yaklaşımının nasıl olduğu, söz konusu eğitim kurumlarının değerleri, stratejik planları, müfredat dışı yapılan aktivitelerin katkıları, sosyal sorumluluk çalışmalaı ortaya konulmuştur. Misyon, vizyon, felsefe ve değerler gibi okul kültürünün öğelerinin kurum itibarı ile olan ilişkisi, okul kültürünün itibara olan etkisi, iç paydaşların okul kültürünü içselleştirmeleri ve bu durumun itibar yönetimindeki a olan etkisi, eğitim kurumlarında sürdürülebilirliğin anlamı, değişim ile olan ilişkisi, eğitim programının kalitesi, küreselleşme ve sürdürülebilirliğin hangi stratejilerle elde edildiği ve itibara olan etkisi, eğitim liderinin veya CEO’nun itibarı yönetmekteki rolü, şeffaf ve etkin iletişimin varlığı, zengin bir müfredat ve müfredat dışı etkinliklerinin rolü, toplum hizmeti anlayışının gelişmesi gibi noktalar, iç paydaşlar noktasında araştırılmıştır.
64
3.2. Amaç
Bu araştırmada amaçlanan, eğitim kurumlarının kalıcı ve itibarlı olmasının, hangi dinamiklere bağlı olduğunu ortaya koymaktır. Bu amaçla; örneklemde yer alan eğitim kurumunun itibar yönetimi aktörleri, stratejileri, yöntemleri araştırılmıştır. Türkiye’de yüzyıl önce kurulan yabancı özel okulların itibar yönetimi stratejilerini, okul kültürü çerçevesinde değerlendirilmiştir. Bu amaçla itibar yönetiminin önemli bileşenlerinden olan okul kültürünü araştırılmıştır.
3.3. Önem
Bu araştırmada, İstanbul’da, örneklemde yer alan özel okulun itibar yönetimi ve okul kültürü arasındaki bağlantı ve toplumda itibarlı olarak tanınmasının nedenleri araştırılmış ve açıklanmıştır. Eğitim kurumları, bireylerin hayatında çok önemli bir yer kaplamaktadır. Toplumsal kültürü, aile kültürü ile sentezleyen, araştırıcı, eleştirel ve küresel düşünebilen, çözüm odaklı, farklılıklara ve çevresine saygılı, hoşgörü sahibi bireylerin yetişmesinde, öğrencilerin okullarda aldıkları eğitimin rolü çok önem kazanmaktadır.
Okul kültürünün geliştirilmesi, itibar yönetiminin önemsenmesi, sosyal sorumluluk projelerine ağırlık verilmesi, iç hedef kitlenin memnuniyetinin arttırılması ve mezunlarla olan bağların kuvvetlendirilmesi yönlerinden diğer okullara örnek olacağı öngörülmüştür.
3.4. Araştırma Yöntemi
Araştırmanın örnekleminde yer alan eğitim kurumunda, katılımsız yoğun gözlem tekniklerini içeren, bir yöntem kullanarak ve amaçlı örneklem yoluyla Amerikan okullarından bir örnek incelenmiştir. Derinlemesine Mülakat Yöntemi ve Betimleme Yöntemlerinin de kullanıldığı çalışmada; örneklemde yer alan kurumun iç paydaşları üzerinde araştırma yapılmıştır. Betimleme Yöntemi, Punch’a (2016:16-17) göre bir olayın, kişinin veya olgunun resmini çekmektir. Bu amaçla sorulacak soruların ne oranda isabetli olup olmadığını ortaya koymak üzere yapılandırılmış (derinlemesine mülakat) görüşme yöntemi kullanılmıştır. Örneklemdeki kurumun yöneticileri ile derinlemesine
65
mülakat yapılmıştır. Derinlemesine Mülakatlar, araştırma konusu ile ilgili önceden planlanmış ve hazırlanmış açık uçlu sorular vasıtasıyla, araştırmacının, yöneticilerden araştırma ile ilgili görüşlerini, deneyimlerini ve bilgilerini öğrenmek üzere yaptığı çevrimiçi ya da çevrimdışı kişisel görüşmelerdir. Bu bağlamda kurumun yöneticilerinin yanı sıra Mezunlar Derneği Başkanı ve kurumun bağlı olduğu Sağlık ve Eğitim Vakfı yönetim kurulu başkanı ve bir üyesi ile derinlemesine mülakat yapılmıştır. Araştırmada belirtilen özelliklere: liderlik ve yönetim boyutu, okul ortamı, iklimi, hizmet kalitesi, eğitim ve öğretim, sosyal sorumluluğa ilaveten kurum kültürü, iletişim, değişim ve küreselliğin okulların itibarına yaptığı etki üzerinde durulmuştur.
3.5. Evren ve Örneklem
Örneklem, araştırma evreninin bir bölümünün çalışma alanı olarak ele alınması ve sonuçların araştırma alanının tümüne genellemesidir. Amaçlı örnekleme araştırmacının belli bir örnek alanını ve sayısını kendi seçtiği mantıklı kriterler doğrultusunda belirlemesidir. Araştırmada temel araştırma sorularının ne ölçüde doğru olduğunu ortaya koymaya çalışan betimleyici bir model izlenmiştir.
Araştırmanın evrenini İstanbul ilinde yer alan yabancı özel okullar oluşturmaktadır. İstanbul’da on adet yabancı özel okul bulunmaktadır. Bu evrenden amaçlı örneklem yoluyla Üsküdar Amerikan Lisesi seçilmiştir. Üsküdar Amerikan Lisesi 135 yıl yabancı özel okul statüsünü sürdürmüş, 2010 yılında Amerikan Bord Heyetinin Türkiye’den ayrılmasından sonra, Bord okulları mezunlarının kurduğu Sağlık ve Eğitim Vakfına bağlanmıştır. Araştırmacının söz konusu kurumda farklı rol ve statülerde (öğrenci, öğretmen, okul müdürü) görev almış olması bu seçimde etkendir. Ayrıca Üsküdar Amerikan Lisesinin jeopolitik konumu, üniversite başarıları, başarılarını sürdürmesi küresel anlamda dünya çapında tanınırlığı ve günümüzde İngilizce’nin ticaret, finans, politika, teknoloji ve tıp alanlarında öne çıkması, örneklem olarak seçilmesinde göz önüne alınan ölçüler arasında yer almaktadır. Üsküdar Amerikan Lisesi hem özel yabancı okullar statüsünde iken, hem de son on bir yıldır özel lise olarak itibarını devam ettirmiş, mezunlarının başarılarının dünya çapında duyulmasıyla her yıl paydaşlarının tercih listelerinin başında yer almıştır. Bu özellikler amaçlı örneklem olarak seçilmesine etki etmiştir.
66
3.6. Verilerin Toplanması
Verilerin toplanması Mayıs 2021-Eylül 2021 arasında gerçekleştirilmiştir. Tezin örnekleminde yer alan Üsküdar Amerikan Lisesi Genel Müdürü/Baş Danışmanı, Okul Müdürü, Müdür yardımcısı. Akademik Müdür Yardımcısı, Mezunlar Derneği Başkanı, okulun bağlı olduğu Sağlık ve Eğitim Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı ve Yönetim Kurulu üyesi ile okulun Müdüriyet binasında yüz yüze, Sağlık ve Eğitim Vakfı binasında yüz yüze ve çevrimiçi görüşmeler yapılarak veriler toplanmıştır.
Mülakat deşifre edilip söz konusu yöneticilerin onayından geçerek akademik yazılarda kullanım izni alınmıştır.
3.7. Verilerin Çözümlenmesi ve Yorumlanması
Derinlemesine mülakatta elde edilen veriler deşifre edilerek betimlenmiştir. Tüm katılımcılar ayrı gün ve zamanda yapılan derinlemesine mülakatta sorularını yanıtlarken ortak bir dil kullanmışlar ve ortak bir görüş belirtmişlerdir. Bu ortak dil ve görüş köklü bir okul kültürünün sonucu olduğu gözlenmiştir.
67