Ülke ve Dünya Gündemindeki Haberlerden Öğrenilenler ve Haber

“Ülke ve Dünya Gündemindeki Haberlerden Öğrenilenler” başlığı kapsamında öğrencilere “Ülke ve Dünya genelindeki haberlerde ne öğreniyorsun?”, “Bu haberleri nereden öğreniyorsun?” soruları yöneltilmiştir. Cevaplar incelendiğinde öğrencilerin öğrendikleri haber türlerinin haber kaynaklarından daha çeşitli ve daha çok sayıda olduğu görülmektedir.

Tablo 4. 25. Öğrencilerin Ülke ve Dünya Genelindeki Haberlerden Öğrendikleri ve Bu Haberleri Edindikleri Kaynaklar

Öğrenci Görüşleri f %

Öğrenilen Haber Türleri

• Futbol, futbolcular, maçlar 15 15,30

• Ülke liderlerinin birbiriyle tartışmaları 12 12,24

• Ünlü sanatçılarla ilgili önemli gelişmeler 11 11,22

• Siyasetçilerin nerede ne yaptıkları 9 9,18

• Teknolojik Gelişmeler 9 9,18

• Çocuk istismarı 8 8,16

• Zamlar 7 7,14

• Kadına şiddet 7 7,14

• Toplumdaki aile, komşu kavgaları 6 6,12

• Hava Durumu 5 5,10

• Savaşlar 4 4,08

• Ülkeler arası problemler ve bunun dünyaya yansıması 3 3,06

• İklim değişimlerinin insan ve hayvanlara yansıması 2 2,04

Toplam 98 100 Haber Kaynakları • Televizyon 18 39,13 • Aile 12 26,08 • Arkadaşlar 7 15,21 • Sosyal Medya 6 13,04 • Okul 3 6,52 Toplam 46 100

Tablo 4.25 ele alındığında, öğrencilerin Türkiye’deki ve Dünya’daki haberlerden öğrendikleri bilgilerin on üç kategoriye ayrıldıkları görülmektedir. En çok öğrendikleri haber türü “futbol, futbolcular, maçlar olurken; en az öğrendikleri haber türü ise “iklim değişimlerinin insan ve hayvanlara yansıması” olmuştur. Öğrencilerin gerek Türkiye gerekse dış ülkelerdeki siyasi gelişmeleri takip ettikleri “Ülke liderlerinin birbirleriyle tartışmaları”, “Siyasetçilerin nerede ne yaptıkları”, “Savaşlar”, “Ülkeler arası problemler ve bunun dünyaya yansıması” cevapları ile ortaya konulmaktadır. Bunların yanı sıra Türkiye gündemini takip ettikleri “Zamlar”, “Kadına şiddet”, Çocuk istismarı”, “Toplumdaki aile ve komşu kavgaları” cevaplarından anlaşılabilmektedir.

Çeşitli haberleri izleyen Arzu’nun, siyasetle ilgili olumsuz haberlere ister istemez maruz kaldığı görülmektedir. Arzu izlediği haberlerin içeriklerini şöyle anlatmıştır:

Akşam haberlerini izlediğimde liderlerin birbirleriyle kavgalarını, kadınlara ve çocuklara yapılan şiddeti, cumhurbaşkanının veya başbakanın ne yaptığını anlatan haberlere çokça rastlıyorum. Tabi bunun yanında haberlerde futbol ve hava durumu haberlerini de görüyorum.

Arzu; haberlerde siyasi çekişmelere, şiddet olaylarına, futbolla ilgili gelişmelere ve hava durumu gibi gündelik hayata dair bilgilere rastladığından bahsetmiştir. Arzu’nun haberlerden öğrendiklerini anlatırken olumsuz olanlara öncelik vermesi, haberlerin

çocuklar için karamsar bir iletişim aracı olabileceğini düşündürmüştür. Arzu, siyasetle ilgili kavga ve çekişmelerden bahsederek siyasi iklime yönelik çarpıcı bir tespitte bulunmuştur. Haberlerde gördüğü şiddeti vurgularken “kadınlar ve çocuklar” özelinde konuşması onları erkeklere oranla güçsüz görmesi olarak düşünülebilir. Ayrıca çok sık görülen siyasetçilerin birbirleriyle kavga ettiği görüşünü Zehra da yinelemiştir. Ayrıca Arzu’nun verdiği cevaplar içerisinde bilim, sanat ve müzikle ilgili haberler yer almamıştır. Haber kaynaklarına bakıldığında ise altı kategoriye ayrılan kaynaklar içinde en yüksek düzeyli cevap “Televizyon” , en düşük düzeyli cevap ise “Okul” cevabı olmuştur. “Sosyal medya” cevabıyla da çocuklar genellikle kitle iletişim araçlarından bilgi edildiklerini ortaya koymuşladır.

Haberleri ailesiyle izleyen ve ailesinin bazı konularda kendisine nasıl rehberlik yaptığını anlatan Ahmet, bu konuyu şöyle açıklamıştır:

Akşamları evde haberleri izliyoruz. Her türlü haberi televizyondan öğreniyorum. Haberlerde anlamadığım bir şey olduğunda o haberin ne anlama geldiğini annemle babama da sorabiliyorum. Ahmet, haber bültenlerinin tüm gelişmelerle ilgili önemli bir bilgi kaynağı olduğunu vurguladıktan sonra anne ve babasının kendisine rehberlik ettiğini de ifade etmiştir. Ayrıca Ahmet, ailesinin de haberler konusunda kendisine destek olduğunu söylerken siyaset ve gündem üzerine fikirlerinde ailesinin fikirlerinin payı olabileceğini düşündürmektedir. Ahmet, tek haber kaynağı olarak televizyondaki haber bültenlerini göstermiştir. Bu durum, diğer çocukların görüşleri de göz önünde bulundurulduğunda televizyonun çocuklar için önemli bir iletişim aracı olduğu sonucunu desteklemektedir. Bu durum, kitle iletişim araçlarının çocuklar üzerindeki etkisini ortaya koyması açısından dikkat çekmektedir. Ayrıca çocukların kitle iletişim araçlarına önem vermektedirler. Tablo 4.25’te dikkat çeken bir diğer bulgu, çocukların haber kaynakları arasında ailelerinin de yer almasıdır. Bu bulgu ile değişen toplumsal yaşamda ailelerin çocuklarıyla gündeme dair iletişim halinde olabildiği ortaya konulmaktadır.

Erdem, televizyonun etkili bir iletişim aracı olduğunu ve sosyal bilgiler öğretmeniyle siyasetle ilgili konuları rahatça konuşamadığını dile getirmiştir ve şunları söylemiştir:

Bütün haberleri televizyondan öğreniyorum. Daha kolay oluyor. Bir keresinde sosyal bilgiler öğretmenime derste işlediğimiz bir konu ile ilgili haberlerde duyduğum bir haberle ilgili bir soru sormak istemiştim. Sorum seçimler ve başkanlıkla ilgiliydi. Öğretmenim, böyle konuların sınıfta konuşulmayacağını söylemişti. Sadece cumhurbaşkanının ve başbakanın görevlerini bilmemim yeterli olduğuna değinmişti.

Erdem de Ahmet gibi haberlerin önemli bir bilgi kaynağı olduğunu ifade etmiştir. Bunun sonucunda gündemle ilgili bütün bilgisinin televizyondan öğrendikleriyle sınırlı olduğunu vurgulamıştır. Ayrıca Erdem, değişen siyasi sistemle ilgili merak ettiği soruların cevabını öğretmeninden alamadığını belirtmiştir. Erdem’in siyasi bilgi edinme isteğine sosyal bilgiler öğretmeni tarafından ket vurulduğu görülmektedir. Bu noktada evde siyaset konuşulmasının ve ailelerin çocuklara siyasi konularda rehberlik yapmasının önemi bir kez daha ortaya çıkmıştır. “Ülke ve Dünya Gündemindeki Haberlerden Öğrenilenler ve Haber Kaynakları” konusuyla ilgili sunulan bazı cevaplara göre haberlerden, siyasetle ve gündeme damga vuran konularla ilgili bilgi edinildiği ortaya çıkmaktadır. Çocuklar, siyasi gelişmelerden dolayı da haber bültenlerini takip etmektedirler. Bu noktada haber bültenlerinde siyasi konuların ve siyasetle ilgili verilen mesajların çocuklar tarafında da takip edildiği unutulmamalıdır.