Öğretmenler Ġçin Okul Personeli ve Veliler Ġçin Okulun Geleceğine ĠliĢkin

Öğretmenler İçin Okulun Geleceğine İlişkin Değerlendirmeler

Öğretmenlerin, okulun geleceğine iliĢkin değerlendirmelerinde ağırlıklı olarak okuldan gelecek beklentilerinde kötümser görüĢün hâkim olduğu söylenebilir. AĢağıdaki Tablo 42’de öğretmenlerin okulun geleceğine iliĢkin değerlendirmeleri verilmiĢtir.

Tablo 42

Öğretmenlerin Okulun Geleceğine İlişkin Görüşleri

n Gelecekten Beklentiler

 Ġyimser 6

 Kötümser 8

 Kararsız 1

Toplum Açısından Önemi

 Artar 3

 Azalır 3

 DeğiĢmez/Bilmiyorum 9

Öğrenciler Açısından Önemi  Artar 5

 DeğiĢmez/Bilmiyorum 10

Demokrasi Açısından Önemi

 Artar 10

 Azalır 2

 DeğiĢmez/Bilmiyorum 3

Öğretmenlerin “Okulun geleceğini nasıl görüyorsunuz?” sordukları yanıtlara iliĢkin analiz sonucunda, öğretmenlerin gelecekten beklentilerini açıklarken iyimser (n=6), kötümser (n=8) ve kararsız (n=1) vurgulanmaktadır. AraĢtırmada yapılan incelemede, katılımcıların çoğunluğu kötümser (n=8) görüĢe sahip olduklarını vurgulamaktadır. Katılımcılardan bazıları bu konudaki görüĢünü Ģu Ģekilde ifade etmektedir:

“Okulların geleceğini pek iyi görmüyorum. Çünkü çocuklarımız gitgide değişiyor. İster teknolojik olarak çocuklar çok ilerliyorlar ki onlara bir şeyler öğretmek çok zor olacağını düşünüyorum.” (Öğrt-7)

Efendim okulların geleceğini biraz karamsarım pek parlak gelmiyor Çünkü okullarda eğitim öğretim benim istediğim gibi değil. Öğrenciler derslerini ciddiye almıyorlar.

Öğrencilerin üzerine veliler eğilmiyor. Veliler çocuklarını başıboş bırakmış. Çocuklar internet kafelerde geziyorlar. Bu bakımdan okulların geleceği pek parlak gelmiyor bana.” (Öğrt-6)

Bununla birlikte yapılan incelemede, katılımcıların okulların geleceğine iliĢkin beklentilerini tanımlarken iyimser görüĢü (n=6) vurguladıkları da belirlenmiĢtir. Katılımcılardan biri (Öğrt-11) bu konudaki görüĢünü Ģu Ģekilde ifade etmektedir: “Okulların geleceği bence daha güzel olacak. Çünkü ben bir vatandaş olarak da ülkesindeki gelişmelere duyarlılık gösteren, en azından kendi içimde bunları değerlendiren bir vatandaş olarak görüyorum ki okullarda iyi bir şeyler yapılmaya çalışılıyor. Ama bir şeyi yapmak istemekle ve ideal halinde kağıt üzerinde düşünüp bunu söylemekle pratiği arasında farklar ortaya çıkabilir. İstenilen amaca tam, bütün yönleriyle ulaşılamayabilir; ama ben gelecekte olumlu bakıyorum okullara, okulların gidişatına.”

Öğretmenlerin okulun geleceğine iliĢkin tanımlamaları incelendiğinde, katılımcıların okulların gelecekte nasıl olması gerektiğini tanımlarken katılımcılardan biri (Öğrt-1) bu konudaki görüĢünü Ģu Ģekilde açıklamaktadır: “Okulların geleceğini nasıl görüyorum. Okulların olması gerek. Yani eğitim kurumu adı okul olur mu olmaz mı bilmiyorum. Yani okumaktan okul. Olması gerek diye düşünüyorum, olmalı. Çocuğun ailesi dışında evinden çıkıp bir şeyler öğrendiği bir yer olmalı. Bilimsel olmalı, çağa ayak uydurmalı. Bu da okul şu anda.” Diğer bir katılımcı (Öğrt-13) ise bu konudaki görüĢünü Ģu Ģekilde ifade etmektedir: “…ben ilerde farklı olmasını da düşünüyorum, benim hayallerimde ki okul bu değil. Hep şöyle bir okul hayal etmişimdir. Şöyle mahallenin dışında tamamen çevrenin dışında çevrenin etkilerinden uzak böyle büyük bir alan içerisinde içerisin de sosyal aktivitelerin yapılabileceği basketbol alanlarının futbol alanlarının olduğu ondan sonra çeşitli oyunları oynayabilecekleri öğretmenlerinde aynı o şey içerisinde lojman şeklinde kalabilecekleri büyük alanlar olarak düşünüyorum…” Bu durum öğretmenlerin geleceğin okullarıyla ilgili ortak bir vizyona sahip olmadıklarını göstermektedir. Katılımcıların geleceğin okullarından beklentileri farklılık gösterdiği Ģeklinde yorumlanabilir.

Öğretmenlerin okulun geleceğine iliĢkin görüĢlerini açıklarken kullanmıĢ oldukları tanımlamalar incelendiğinde, katılımcılar okulun geleceğini tanımlarken

vurguladıkları milli bir eğitim politikamız yok, gelecekte olmalı (n=2), öğretmenler verilen müfredat ne ise onu uygulayacak (n=2), okullar yine eğitim-öğretim amaçlı değiĢen bir Ģey olmaz (n=2), öğrencilere bir Ģeyler öğretmek çok zor olacak (n=1), öğrencilerin davranıĢ yönünden eksik yetiĢtiğini düĢünüyorum (n=1), ve gittikçe gelecekleriyle ilgili planları olmayan, hedefleri olmayan ve gelecekten bir Ģey beklemeyen nesiller yetiĢtirdiğimizi düĢünüyorum (n=1) vurgulamaları katılımcıların okulun geleceğini olumsuz değerlendirdikleri Ģeklinde yorumlanabilir.

Öğretmenlerin okulun geleceğine iliĢkin görüĢlerini açıklarken kullanmıĢ oldukları tanımlamalar incelendiğinde katılımcıların okulların gelecekte toplum açsından önemini tanımlarken önemi değiĢmez (n=9), önemi artar (n=3) ve önemi azalır (n=3) vurgulanmaktadır. Bu durum öğretmenlerin gelecekte okulun toplum açasından öneminin değiĢmeyeceği mevcut rollerinin devam edeceği görüĢünün ağırlıklı olduğu Ģeklinde yorumlanabilir. Ayrıca öğretmenlerin gelecekte okulların toplumdaki rollerinin günümüzdeki rollerinden farklı olmayacağı Ģeklinde düĢündüklerine yorumlanabilir. Katılımcılardan biri (Öğrt-2) bu konudaki görüĢünü Ģu Ģekilde ifade etmektedir: “…toplumun değer yargılarını önem veren okullar olacağını düşünüyorum ilerleyen zamanda. Yani toplumun, çevre şartlarının ve her bölgenin kendine has eğitim sistemi olması gerektiğini düşünüyorum. Böylece o bölgenin geleneğini göreneğini öğrencilerin daha iyi öğreneceğini düşünüyorum.”

Bununla birlikte yapılan incelemede, öğretmenlerin okulun geleceğine iliĢkin tanımlamalarında okulun toplumdaki önemini açıklarken, katılımcıların gelecekte okulun önemini açıklarken okulların toplumda önemi olmayacak (n=3) vurgulanmaktadır. Ayrıca bazı öğretmenler okulun toplumda üstleneceği rolü idarecinin belirleyeceğini belirtmektedir. Katılımcılardan biri (Öğrt-3) bu konudaki görüĢünü Ģu Ģekilde ifade etmektedir: “İdareciye kalmıştır bence yine idareci yeni hedefler verirse okulu da değiştirebilir. O hedeflerin ne olduğu çok önemlidir.”

Öğretmenlerin okulun geleceğine iliĢkin tanımlamaları incelendiğinde, katılımcıların okulların gelecekte öğrenciler açısından önemini tanımlarken değiĢmez/bilmiyorum (n=10), önemi artar (n=5) vurgulanmaktadır. Ayrıca katılımcılardan hiç biri gelecekte okulun öğrenciler açasında önemini açıklarken azalır (n=0) görüĢünü vurgulamamaktadır.

AraĢtırmada yapılan incelemede, öğretmenlerin gelecekte okulun öğrenciler açısından rolünü tanımlarken ağırlıklı olarak bilgi aktarma, bilgi kaynağı (n=3), yeteneklere göre yönlendirme (n=2), hayatlarını kazandıkları (n=1), sosyalleĢme ihtiyacını karĢılama (n=1), üst öğrenime geçmek için bir basamak (n=1) ve bir çok Ģeyi uygulama imkanı bulabileceği, kendini ifade edeceği ve meslek sahibi olacağı (n=1) yer vurgusu yapılmaktadır. Öğretmenlerin tanımladıkları bu roller günümüz okulunun oynadığı rollerle örtüĢtüğü görülmektedir. Katılımcılardan biri (Öğrt-1) bu konudaki görüĢünü Ģu Ģekilde ifade etmektedir: “Yani okul şudur bence: öğrenci de yetenek vardır, istek vardır, heves vardır bir şeyler yapmak ister. Yani bu şeydir. Akan bir suyu sen yoluna koymak zorundasın. Okul bunu yapıyor. O çocukta bir şey varsa sen buna şekil vermek zorundasın. Bu şekli kim verecek? Okul verecek”

Bu durum öğretmenler tarafından gelecekte okulların öğrenciler üzerinde eğitim ve sosyal anlamda rol üstlenen öğrencilerin eğlenerek kendilerini gerçekleĢtirebildikleri bir mekân olarak tanımladıkları Ģeklinde yorumlanabilir. Katılımcılardan biri (Öğrt-11) bu konudaki görüĢünü Ģu Ģekilde ifade etmektedir: “…Eğlenerek ve kendilerini gerçekleştirerek öğrendikleri bir yere dönüşecek. Okul onlar için öğrenirken kendilerini gerçekleştirdikleri bir ortam olabilir eğer bu süreç güzel ilerlerse.”

Öğretmenlerin okulun geleceğine iliĢkin görüĢlerini açıklarken kullanmıĢ oldukları tanımlamalar incelendiğinde katılımcıların okulların gelecekte demokrasi açısından önemini tanımlarken önemi artar (n=10), önemi değiĢmez/bilmiyorum (n=3), ve önemi azalır (n=2) vurgulanmaktadır. Öğretmenlerin okulların geleceğini açıklarken yaptıkları tanımlamalar incelendiğinde, katılımcıların okulun gelecekte demokrasi açısından önemini tanımlarken ağırlıklı olarak demokratik bilincin yerleĢmesi (n=6), demokratik çocuklar yetiĢtirme (n=2) ve halkın demokrasi kurallarına bağlı ve yeniliğe açık bir toplum haline getirme rollerine vurgu yapılmaktadır. Bu durumda katılımcıların gelecekte demokrasi eğitimi için okulun önemi ve rolünün artacağı vurgulanmaktadır. Katılımcılardan biri (Öğrt-4) bu konudaki görüĢünü Ģu Ģekilde ifade etmektedir: “Demokratik bilincin yerleştirilmesinde eğitimde öğretimde bir çok konuda okulların devam etmesi olumlu olmasından yanayım.”

Bununla birlikte yapılan incelemelerde, bazı katılımcıların okulun gelecekte

Katılımcılardan biri (Öğrt-9) bu konudaki görüĢünü Ģu Ģekilde ifade etmektedir: “Valla ben kimsenin demokrasi diye bir derdinin olduğunu düşünmüyorum.”

AraĢtırmada yapılan incelemede, öğretmenlerin okulun geleceğine iliĢkin bazı noktaları vurgulamadıkları belirlenmiĢtir. Okulların gelecekte yaĢaması gereken mekânsal dönüĢüm, ekonomik değiĢim, fırsat ve imkan eĢitliği, rekabet gücü ve hayat boyu öğrenme kavramları vurgulanmamaktadır.

Öğretmenler İçin Gelecekteki Okul Sistemi ve İşlevleri

AraĢtırma kapsamında katılımcılara “ Size göre gelecek açısında baktığınızda okulun gelecekte yerine getireceği görevler neler olabilir?” sorusu sorulmuĢtur.

Öğretmenlerin, gelecekteki okul sistemi ve iĢlevlerine iliĢkin

değerlendirmelerinde ağırlıklı olarak okulun eğitim-öğretim ve sosyal iĢlevlerinin artacağı görüĢünün hâkim olduğu söylenebilir. AĢağıdaki Tablo 43’de öğretmenlerin gelecekteki okul sistemi ve iĢlevlerine iliĢkin değerlendirmeleri verilmiĢtir.

Tablo 43

Öğretmenlerin Gelecekteki Okul Sistemi ve İşlevlerine İlişkin Değerlendirmeleri n Eğitim- Öğretim  Artar 13  Azalır 1  DeğiĢmez/Bilmiyorum 1 Sosyal  Artar 12  Azalır 1  DeğiĢmez/Bilmiyorum 2 Politik  Artar 2  Azalır 11  DeğiĢmez/Bilmiyorum 2 Ekonomik  Azalır 4  DeğiĢmez/Bilmiyorum 11

Öğretmenlerin gelecekte okulun sistemi ve iĢlevlerine iliĢkin tanımlamaları incelendiğinde, katılımcıların okulun gelecekteki iĢlev tanımlarında ağırlıklı olarak eğitim-öğretim (n=13) ve sosyal (n=12) iĢlevlerinin artacağı vurgulanmaktadır. Ayrıca okulların gelecekte politik iĢlevinin azalacağı (n=11) vurgulanmaktadır. Öğretmenlerin

gelecekte okul sistemi ve iĢlevlerine iliĢkin açıklamaları incelendiğinde katılımcıların gelecekte okulun ekonomik iĢlevine iliĢkin ağırlıklı olarak değiĢmez/bilmiyorum (n=11) vurgulanmaktadır. Bu durum öğretmenlerin gelecekte okul sistemi ve iĢlevlerine iliĢkin eğitim öğretim ve sosyal iĢlevlerinin artması gerektiği, politik iĢlevinin olmaması gerektiği ve ekonomik iĢlevlerinde değiĢmeyeceği görüĢünün hâkim olduğu Ģeklinde yorumlanabilir. Bazı katılımcılar bu konudaki görüĢlerini Ģu Ģekilde ifade etmektedir: “Bence daha disiplinli bir çerçevede. Bu çok karmaşa bir şey yani çocuğu hem belli bir disiplinde idare etmek gerekiyor hem de sosyal imkanlar sağlamak gerekiyor...” (Öğrt- 5)

“Bilginin üretildiği yerler olmalı. Sadece öğretmenin bilgi aktardığı mekânlar değil öğrencinin bilgiye ulaşabildikleri yerler olmalı okullar. Bu bir hedef olmalı.” (Öğrt-14) “İçerisinde bulunduğu çevreyle çok güzel ilişkiler kurmalı, çevrenin imkânlarından faydalanmalı, çevreyi gerekirse yönlendirmeli, daha kaliteli bir yaşam konusunda, daha kaliteli eğitim konusunda çevreyi yönlendirmeli, gerekirse rehber olmalıdır.” (Öğrt-12)

Yapılan incelemede, gelecekte okulun sistemi ve iĢlevlerine eğitim-öğretim iĢlevine iliĢkin tanımlamalarda bilgi üretme (n=1), uygulamalı eğitim (n=1), özgür düĢünebilen, kendi ayakları üzerinde durabilen, düĢündüğünü söyleyebilen, yanlıĢları gören ve müdahale edebilen bireyler yetiĢtirme (n=1), hoĢgörülü, saygılı, kendisinin ve diğer toplumların kültürünü tanıyan, yazan, güzel konuĢan, okuyan insanlar yetiĢtirme (n=1) ve çocukları “kendisine yapılmasını istemediğini sende baĢkasına yapma” düsturu üzerine yetiĢtirme vurgulanmaktadır. Bu durum geleceğin okullarının misyonu ve değerleri açısından olumlu olarak değerlendirilebilir.

Bununla birlikte öğretmenlerin gelecekte okulun sistemi ve iĢlevlerine iliĢkin tanımlamaları incelendiğinde, katılımcıların eğitim-öğretim iĢlevleriyle ilgili

tanımlamalarında azalır (n=4) görüĢünü vurguladıkları belirlenmektedir.

Katılımcılardan biri (Öğrt-9) bu konudaki görüĢünü Ģu Ģekilde ifade etmektedir: “ İlk kademedeki okullarda gelecekte daha az eğitim-öğretim olacak.”

Öğretmenlerin gelecekte okulun sistemi ve iĢlevlerine iliĢkin açıklamaları incelendiğinde, katılımcıların okulun gelecekteki sosyal iĢlev tanımlamalarında ağırlıklı olarak güvenmeyi öğretmek (n=1), ailelere eğitim vermek (n=1), Teknoloji ve yeni

çıkan meslekler konusunda vatandaĢa ve bizlere eğitim vermek. (n=1) ve toplumun değer yargılarına önem veren okul vurgulanmaktadır. Katılımcılardan biri (Öğrt-10) bu konudaki görüĢünü Ģu Ģekilde ifade etmektedir: “Eğitim konusunda da yine biz ne kadar çabalasakta çok eğitimli bir toplum göremiyoruz şuanda bunun sebebi aileden de kaynaklanıyor olabilir. Eğer bazı şeyler daha köklü bir şekilde değişirse onda da bir değişiklik olacaktır. İşte ailelere verilen eğitim gibi okul haricinde belki bunlar değiştirebilir. Sosyal olarak uygulamaya yönelik olduğu zaman tabi ki sosyal aktiviteler artacaktır.”

AraĢtırmada yapılan incelemede, bazı katılımcıların (n=4) gelecekte okulun sistemi ve iĢlevlerine ekonomik iĢlevi olmayacak vurgusu yaptığı belirlenmiĢtir. Katılımcılardan biri (Öğrt-14) bu konudaki görüĢünü Ģu Ģekilde ifade etmektedir: “Ekonomik görevi mesleki okullar belki biraz üstlenebilir. Ama değer okulların ekonomik görevi olmamalı.”

Bununla birlikte araĢtırmada öğretmenlerin gelecekte okulun sistemi ve iĢlevlerine iliĢkin açıklamaları incelendiğinde, okulun ekonomik iĢlevlerini tanımlarken fırsat ve imkân eĢitliği ile rekabet gücü kavramlarını vurgulamadıkları belirlenmiĢtir.

4.2.3. Veliler Ġçin Okul Personeli ve Veliler Ġçin Okulun Geleceğine