Öğretmenler Ġçin Okulun Varlık Sebebine ĠliĢkin Bulgular

göre, varlık sebebini nasıl tanımlıyorsunuz?” sorusu sorulmuĢtur.

Öğretmenlerin okulun varlık sebebine iliĢkin açıklamaları incelendiğine, katılımcıların okulun varlık sebebine iliĢkin tanımlamalarında çoğunlukla (n=12) okulun varlık sebebi olarak çocuklara eğitim sağlama hizmeti sunmaya yönelik çalıĢmaların yapıldığına değindikleri görülmüĢtür. Bu durum okulun misyonun belirlenmesinde öğretmenlerin ortak bir amaca hizmet etmeleri açısından olumlu olarak değerlendirilebilir. Ayrıca öğretmenlerin açıklamalarında okulun demokrasiye hizmeti açısında demokratik görevleri yerine getirme (n=10) vurgusu yapılmaktadır. Bu durum öğretmenlerin çoğunlukla okulu demokratik değerlerin kazandırıldığı, demokrasi açısından okulu vazgeçilmez olarak gördükleri Ģeklinde yorumlanabilir. Bununla birlikte öğretmenlerin okulun devlete olan hizmetine iliĢkin görüĢleri incelendiğinde katılımcıların okulun devlete olan hizmetine iliĢkin tanımlamalarının çeĢitlilik gösterdiği görülmektedir. Bu durum öğretmenlerin okulun varlık sebebine iliĢkin görüĢlerinin alanyazınla paralellik gösterdiği ve Bursalıoğlu’nun (2005) ifade ettiği okulun eğitim ve sosyal görevlerine ağırlıklı olarak vurgu yapılırken, ekonomik ve politik hizmetinin tam olarak öğretmenler tarafından anlaĢılamadığı Ģeklinde yorumlanabilir. AĢağıdaki Tablo 15’de öğretmenlerin okulun varlık sebebine iliĢkin yapmıĢ oldukları tanımlamalar verilmiĢtir.

Tablo 15

Öğretmenlerin Okulun Varlık Sebebine İlişkin Tanımlamaları

n

Demokrasi

 Demokratik görevleri yerine getirme 10

 Demokrasi eğitimi verme 5

 Demokrasiyi güçlendirme 1

 Olumsuz görüĢ 1

Devlet

 Ġstenilen toplumu yaratma 2

 ĠĢ gücü yetiĢtirme 3

 Geleceğin nesillerini yetiĢtirme. 3

Öğrenci  Eğitimini sağlama 12  Hayata hazırlama 2  Üst öğrenime hazırlama. 2  SosyalleĢtirme 2  Eğlenerek öğrenme. 1  Kültür hizmetine ulaĢma 1  Meslek edindirme 1 Toplum

 EğitilmiĢ toplum oluĢturma 6

 Toplumu geliĢtirme 1

 Değerlerini aktarma 1

 Modern dünyaya ve teknolojiye uyma 1

Veli  Çocuklarının eğitimini sağlama

4

 Çocukları üzerindeki gelecek hedefleri gerçekleĢtirme 3

Öğretmenlerin okulun varlık sebebini açıklarken kullanmıĢ oldukları tanımlamalar incelendiğinde, katılımcıların okulun varlık sebebini tanımlarken ağırlıklı olarak öğrencilerin eğitimini sağlama (n=12), eğitilmiĢ toplum oluĢturma (n=6), değerlerini aktarma (n=1) toplumu geliĢtirme (n=1) vurgulanmaktadır. Bu durum okulun varlık sebebini topluma yetiĢtirdiği öğrencilerle hizmet ettiği görüĢünün hâkim olduğu Ģeklinde yorumlanabilir. Katılımcılardan biri (Öğrt-2) bu konudaki görüĢünü Ģu

Ģekilde ifade etmektedir: “Birinci amacı benim her zaman vurgulamak istediğim iyi davranışlar sergileyen öğrenciler yetiştirmek olduğunu düşünüyorum. İkinci amacı önce iyi vatandaş yetiştirdikten sonra meslek edindirmek. Her aile her toplum vatanına milletine bağlı bireyler yetiştirmek istiyor. Kendi öz değerlerine, gelenek ve göreneklerine uygun insanlar yetiştirmek istiyor. Diye düşünüyorum.”

Öğretmenlerin okulun varlık sebebini tanımlarken istenilen toplumu yaratma (n=2), iĢ gücü (n=3) ve geleceğin nesillerini yetiĢtirme (n=3) gibi hizmetleri vurgulamaları okulun devlet açısından varlık sebebini belirtmektedir. Katılımcılardan biri (Öğrt-4) bu konudaki görüĢünü Ģu Ģekilde ifade etmektedir: “Devlete şöyle bir hizmeti var. Geleceğin nesillerini yetiştiriyor tabi bir kalifiye eleman yetiştirmek için uğraşıyor. Farklı ve değişik mesleklere insan yetiştirmek için vardır.”

Yapılan incelemelerde, öğretmenlerin okulun varlık sebebine iliĢkin tanımlamalarda öğrencinin eğitimini sağlama (n=12), hayata hazırlama (n=2), çocuğu sosyalleĢtirme (n=2), okulun kültür hizmetine ulaĢma (n=3) vurgulanmaktadır. Bu durum öğretmenlerin okulun sosyal anlamdaki hizmetleri açısından olumlu değerlendirilebilir. Katılımcılardan biri (Öğrt-1) bu konudaki görüĢünü Ģu Ģekilde ifade etmektedir: “Okulun çocuklara ve ailelere ulaşamadıkları sanat bilgi kültürü verdiğini düşünüyorum. Özellikle çocukların gelişiminde eğitiminde televizyonun dışında farklı bir ortam sağladığını düşünüyorum. Yaşadığımız çevrede televizyon ailelerin hayatında çok fazla yer tutuyor.”

Bununla birlikte yapılan incelemelerde öğretmenleri öğrenciler açısından okulun varlık sebebi tanımlarında öğrencinin biricikliğini kabul eden, öğrencide ilgi heyecan merak uyandıran tarzda öğrenme ortamı yaratmak olduğu ve hayat boyu öğrenme kavramlarına vurgu yapılmamaktadır. Ayrıca katılımcılardan biri (Öğrt-7) öğrenci açısından okulun varlık sebebine iliĢkin görüĢünde Ģu Ģekilde ifade etmektedir: “Benim gözlemlediğim bir kaç kişi dışında hepsi boşuna ve beyhude geldiğini düşünüyor. Gerçekten gelip soru sorup bilgi öğrenmek isteyen öğrenci çok az. Onlara eğlence yeri gibi geliyor.” Bu durum öğretmenlerin okulda öğrencilerin eğlenerek öğrenebilecekleri etkinliklerin düzenlenmesi açısından olumsuz olarak değerlendirilebilir.

Öğretmenlerin okulun varlık sebebine iliĢkin açıklamalarda kullandıkları tanımlamalar incelendiğinde, katılımcıların okulun varlık sebebini tanımlarken ağırlıklı

olarak çocuklarının eğitimini sağlama (n=4) ve çocukları üzerinde gelecek hedeflerini gerçekleĢtirme (n=3) vurgulamaktadır. Bu durumda öğretmenlerin görüĢlerine göre veliler açısından okulun varlık sebebi çocuklarının yetiĢtirilmesini sağlamaktır. Katılımcılardan biri (Öğrt-4) bu konudaki görüĢünü Ģu Ģekilde ifade etmektedir: “Veli açısından da gözü arkada kalmadan rahatlıkla çocukların öğretim görmesi devletin çocuklara sahip çıkması açısından çok önemlidir.”

Bununla birlikte yapılan incelemede, öğretmenlerin okulun varlık sebebini tanımlarken kullandıkları tanımlamalarda veli eğitimi ve hayat boyu öğrenme gibi kavramlar vurgulanmamaktadır.

Öğretmenlerin okulun varlık sebebine iliĢkin açıklamalarda kullandıkları tanımlamalar incelendiğinde, katılımcıların demokrasi açısından okulun varlık sebebini tanımlarken okulların demokratik görevleri (n=10) olduğu vurgulanmaktadır. Katılımcıların okulun demokrasi açısından varlık sebebine iliĢkin açıklamalarında, demokrasi eğitimi verme (n=5), ve demokrasiyi güçlendirme (n=1) vurgulanmaktadır. Bu durum öğretmenlerin okulun varlık sebebinin demokrasi açısından önemli gördükleri görüĢünün hâkim olduğu Ģeklinde yorumlanabilir. Katılımcılardan biri (Öğrt- 11) bu konudaki görüĢünü Ģu Ģekilde ifade etmektedir: “Biz toplum olarak demokrasiyi çok özümsemiş bir toplum değiliz. Ailede ve devlet yapılanmasında ülke olarak kendimizi bu konuda eğitmeye ve geliştirmeye çalışıyoruz. Okul bu açıdan çok önemli. Demokrasi anlayışını ve bunun gerçek manada uygulanışını çocuk okulda bulabilir. Farklılıkları nasıl benimseyeceğini, farklılıklar karşısında nasıl bir tavır takınması gerektiğini, nasıl bakması ve nasıl davranması gerektiğini okulda öğrenir…”

Bununla birlikte demokrasi açısından okulun varlık sebebine iliĢkin katılımcılardan biri (Öğrt-9) bu konudaki görüĢünü Ģu Ģekilde ifade etmektedir. “Okullar bence demokrasiye hizmet ettirilememektedir. Biraz koşullar biraz öğretmenlerin bakış açısı birazda yine zaman mekân çok fazla katılımcı olunduğunu düşünmüyorum.” Bu durum öğrencilere demokratik davranıĢların kazandırılması ve uygulama ortamlarının oluĢturulması açasından olumsuz olarak değerlendirilebilir.

Öğretmenlerin okulun varlık sebebine iliĢkin açıklamalarda kullandıkları tanımlamalar incelendiğinde, katılımcıların okulun varlık sebebini açıklarken bazı tanımlamalar vurgulanmamaktadır. Öğretmenlerin okulun varlık sebebini tanımlarken

okulların imkân ve fırsat eĢitliği sunma, rekabet gücünü sağlama gibi varlık sebepleri vurgulanmamaktadır. Ayrıca öğretmenlerin okulun varlık sebebini tanımlamalarında okulun stratejik planına vurgu yapmadıkları görülmüĢtür. Bu durum okul kültürü ve ortak değerler açısından olumsuz olarak değerlendirilebilir.

Öğretmenler İçin Okula Yapılan Ödemelerin Sebebine İlişkin Tanımlamalar

Okul personeli ve velilerin okula yapılan ödemelerin sebebini belirlemek amacıyla katılımcılara “Sizce devlet ve veliler okullara niçin ödeme yapar?” sorusu sorulmuĢtur. AraĢtırma kapsamında katılımcıların devlet ve velilerin okula niçin destek yaptıklarına iliĢkin görüĢleri tablolar yardımıyla sunulmuĢtur.

Öğretmenlerin, devletin ve velilerin okula yaptıkları ödemelerin sebebine iliĢkin görüĢlerinde çoğunlukla okulun ihtiyaçlarını karĢılama, iyi bir eğitim sağlama ve devletin anayasal görevi olduğu vurgulanmaktadır. AĢağıdaki Tablo 16’da öğretmenlerin devletin ve velilerin eğitime niçin destek yaptıklarına iliĢkin görüĢleri verilmiĢtir.

Tablo 16

Öğretmenlerin Devletin ve Velilerin Eğitime Niçin Destek Yaptıklarına İlişkin Görüşleri n

Devlet

 Okulun ihtiyaçlarını karĢılama 6

6 3

 Ġyi eğitim sağlama

 Anayasal görevini yerine getirme

 Ġyi eğitim ortamı sağlama 1

 Ġstenilen toplumu oluĢturma 1

 Gelecek nesilleri oluĢturma 1

 Olumsuz görüĢ 3

Veli

 Çocuğunun iyi eğitim almasını sağlama 5

 Okulun ihtiyaçlarını karĢılama 6

 Olumsuz görüĢ 2

Öğretmenlerin Devletin ve Velilerin eğitime niçin destek yaptıklarına iliĢkin açıklamalarında kullandıkları tanımlar incelendiğinde, katılımcıların devlet ve veliler tarafından eğitime niçin destek yapıldığını açıklarken ağırlıklı olarak devlet ve veliler ihtiyaçlarını karĢılama (n=6), veliler çocuğunun iyi bir eğitim almasını sağlama (n=5) ve devletin anayasal görevini yerine getirme (n=3) vurgulanmaktadır. Bu durum

öğretmenlerde Devletin ve Velilerin çocukların daha iyi Ģartlarda eğitim alması için ödeme yapıldığı görüĢünün hâkim olduğu Ģeklinde yorumlanabilir. Katılımcılardan biri (Öğrt-3) bu konudaki görüĢünü Ģu Ģekilde ifade etmektedir: “Devlet okulun daha düzgün, daha temiz, okulun işleye bilmesi için yardım yapar. Isınma elektrik gibi ihtiyaçları karşılama öğrencileri daha düzgün bir ortamda çalışabilmesi için velilerde kendi çocukları için.”

Bununla birlikte yapılan incelemede, katılımcıların eğitime niçin destek yaptıklarına iliĢkin tanımlamalarında velilerin çoğu yardım yapmıyor (n=2) ve devlet gerekli yardımı yapmıyor (n=3) vurgusu yapılmaktadır. Bu durum öğretmenlerin görüĢüne göre okulun ihtiyaçlarının karĢılanamadığı Devlet ve Velilerin yaptıkları ödemelerde yetersiz kaldığı görüĢünün olduğu Ģeklinde yorumlanabilir. Katılımcılardan biri (Öğrt-8) bu konudaki görüĢünü Ģu Ģekilde ifade etmektedir: Devlet eğitim öğretimin devamı için okullara maddi yardımda bulunur. Velilerde çocuklarının daha iyi eğitim görebilmesi için okulun ihtiyaçlarını sağlamak için yardım edebilir ama son zamanlarda biliyorsunuzdur okulların para toplaması velilerin yardım etmesi biraz sıkıntılı oluyor. Okuldaki eğitim öğretime büyük darbe vuruyor bana göre. Çünkü niye burada yüzlerce binlerce çocuğa eğitim öğretim veriyoruz bakıyorsunuz okulların içi leş gibi, pislik içinde kokuyor. Bir tane dışardan gelen hizmetliyle bu işlerin olacağı mümkün değil. O yüzden veliler yardım ediyor mu etmiyor mu tam araştırmak istemiyorum ama yardım edilseydi okul aile birliğinin bütçesi olmuş olsaydı bence okullar daha temiz daha sağlıklı olurdu.”

Öğretmenlerin devletin ve velilerin eğitime niçin destek sağladıklarına iliĢkin görüĢleri incelendiğinde ağırlıklı olarak katılımcılar okulun ihtiyaçlarını karĢılama koduna vurgu yaptıkları görülmektedir. Bu durum okulun ihtiyaçlarının, fiziki imkânlarının yetersizliği olduğu ve öğretmenlerin çalıĢma Ģartlarının istediği seviyede olmadığı Ģeklinde yorumlanabilir. Ayrıca öğretmenlerin eğitime yapılan yatırımların sebeplerine iliĢkin açıklamaları incelendiğinde, diğer okul paydaĢlarıyla paralellik gösterdiği söylenebilir.

Öğretmenler İçin Okulun Rakiplerine İlişkin Tanımlamalar

Öğretmenlerin, okulun rakiplerine iliĢkin görüĢlerinde okulun rakipleri arasında çoğunlukla eğitim sağlayıcı unsurlardan diğer kamu okulları ve dershaneler görülürken,

eğitimi engelleyici unsurlar arasında ise televizyon, bilgisayar ve internet kafeler vurgulanmaktadır. AĢağıdaki Tablo 17’de öğretmenlerin okulun rakiplerine iliĢkin görüĢleri verilmiĢtir.

Tablo 17

Öğretmenlerin Okulun Rakiplerine İlişkin Görüşleri

Sütun1 n

Eğitim Sağlayıcı Unsurlar

 Diğer kamu okulları 2

 Dershaneler 2  Özel okullar 1  Çevre ve aile 2 Eğitimi Engelleyici Unsurlar  Televizyon 8

 Bilgisayar ve bilgisayar oyunları 4

 Ġnternet kafeler 4

 Oyun salonları 3

 Cep tel. 1

Öğretmenlerin okulun rakiplerine iliĢkin açıklamalarında kullandıkları tanımlamalar incelendiğinde, katılımcıların okula rakip olarak gördükleri eğitim sağlayıcı kurumları açıklarken ağırlıklı olarak diğer devlet okullarına (n=2), dershanelere (n=2) ve özel okullara (n=1) vurgu yapılmaktadır. Katılımcılardan biri (Öğrt-10) bu konudaki görüĢünü Ģu Ģekilde ifade etmektedir: “Mesela dershaneler olabilir. Bazı tv kanalları olabilir. Bilgisayar oyunları çok öğrenme amaçlı kullanmasalar da bunlar okula gelmesini engelleyen bazı faktörlerdir.”

Öğretmenlerin okulun rakiplerini tanımlarken eğitim engelleyici kurumlar arasında televizyon (n=8), internet kafeler (n=4) ,bilgisayar ve bilgisayar oyunları (n=4) ve oyun salonları (n=3) vurgusu yapılmaktadır. Katılımcılardan biri (Öğrt-12) bu konudaki görüĢünü Ģu Ģekilde ifade etmektedir: “…Onları rakip olarak görmüyorum düşman olarak görüyorum. Bilgisayar oyunlarına, gereksiz programlara yöneldiği zaman hem ailesinden hem de arkadaş çevresinden sakıncası ne olacaktır? Kendi çocuğumda yaşadım geçen bayramda dedesi ile bayramlaşmaya gerek duymadı. Yani bilgisayarla, televizyonla, cep telefonundan mesajlarla, vakit geçirmeye çalıştı. Bu çok vahim bir durumdur. Belki gelecek bayramda dedesini göremeyecek, belki ileride kendi

çocuklarını bana getirmeyecek. Belki 20 yıl sonra benimle bile bayramlaşmaya gelmeyecek. Bu yüzden onları rakip değil düşman olarak görüyorum.” Bu durum öğretmenlerin görüĢlerine göre okulun rakiplerinin toplumun kültür ve yapısına olumsuz etkilediği Ģeklinde yorumlanabilir.

AraĢtırmada yapılan incelemede de katılımcıların eğitimin sadece devlet okullarında yürütülmesi gerektiğini (n=1) vurgu yaptığı görülmüĢtür. Katılımcı (Öğrt-4) bu konudaki görüĢünü şu Ģekilde ifade etmektedir: “Dershanelerin ve özel okullar ve farklı kurumlar var eğitim öğretim yapan ama ben en iyi eğitimin devlet eğitimi, devlet okullarında yürütülmesi gerektiğini ve bir çok yerde de bunun iyi olduğuna inanıyorum.”

Bununla birlikte araĢtırmada yapılan incelemede, öğretmenlerin okulun rakiplerine iliĢkin tanımlamalarında katılımcıların çoğunluğu (n=5) tv ve oyunlar okulun yerini tutamaz vurgulanmaktadır. Katılımcılardan biri (Öğrt-5) bu konudaki görüĢünü Ģu Ģekilde ifade etmektedir: “Okulun rakipleri bence tv veya bilgisayar okula rakip olmuyor okulun tek rakibi diğer okullardır.”

Öğretmenlerin okulun rakiplerine iliĢkin görüĢleri incelendiğinde eğitim sağlayıcı unsurların diğer okulun paydaĢlarının görüĢleriyle uyumluluk gösterdiği söylenebilir. Ayrıca öğretmenlerin okulun rakiplerine iliĢkin açıklamaları incelendiğinde, katılımcıların okulun eğitimi engelleyici unsurlara iliĢkin görüĢlerinin öğrencilerin okula gitmek yerine yapmak istedikleri etkinliklere iliĢkin açıklamalarıyla uyumluluk göstermektedir. Bu durum öğretmenlerin rakiplerini tanımları açısından olumlu olarak değerlendirilebilir.

Öğretmenler İçin Öğrenciye Bakış Açısına İlişkin Tanımlamalar

Öğretmenlerin, öğrenciye bakıĢ açısına iliĢkin görüĢlerinde öğrencilerin müĢteri olarak görülmediği ve evlat olarak görüldüğü söylenebilir. Bununla birlikte ağırlıklı olarak öğrendiklerini uygulayan ve davranıĢları düzgün olan öğrencilerin baĢarılı öğrenci sayıldıkları söylenebilir. Öğretmenlerin baĢarılı öğrenci tanımlamalarında uygulama ve davranıĢ vurgusu yapması okullarımızda amaçlanan uygulamalı eğitim ve değerler eğitimi açısından olumlu olarak değerlendirilebilir. Bununla birlikte öğretmenlerin öğrencileri birey olarak nasıl bakıldığına iliĢkin açıklamalarında ortak bir

tanımlama yapmadıkları görülmektedir. Bu durum öğrenci merkezli öğretim açısından ve öğrenciye saygı açısından olumsuz olarak değerlendirilebilir. AĢağıdaki Tablo 18’de öğretmenlerin öğrenciye bakıĢ açılarına iliĢkin görüĢleri verilmiĢtir.

Tablo 18

Öğretmenlerin Okulda Öğrenciye Nasıl Bakıldığına İlişkin Görüşleri

Sütun1 n

MüĢteri  MüĢteri diyemeyiz 15

Birey

 Evlat 4

 HoĢgörülü ve yapıcı 3

 Masum 1

 Eğitilmek amacıyla okula gönderilen 3

 Bireysel farklılıkları olan 1

 Rehberliğe ihtiyacı olan 1

 Geleceğin teminatı. 1

BaĢarı

 Öğrendiklerini uygulayan ve davranıĢları düzgün olan 8

 Sosyal faaliyetlere katılan 4

 Kendini ifade edebilen 2

 Öğrendiklerini uygulayan 1

 Ġnsani değerleri kazanan 2

 Ders dinleyen, çalıĢmalara katılan 1

 Özgüven duygusu olan 1

 Ezberleyen değil zekâsını kullanan ₁

Öğretmenlerin “Okulunuzda öğrenciye nasıl bakıyorsunuz?’’ sorusuna verdikleri yanıtların analizi sonucunda katılımcıların tamamı öğrenciyi müĢteri olarak görmediklerini belirtmektedir.

Öğretmenlerin öğrenciye bakıĢ açılarını açıklarken kullanmıĢ oldukları tanımlamalar incelendiğinde öğretmenlerin öğrenciye bakıĢ açısını açıklarken ağırlıklı olarak kendi evlat (n=4), hoĢgörülü ve yapıcı (n=3) ve eğitilmek amacıyla okula gönderilen (n=3) bireyi vurgulamaktadır. Katılımcılardan biri (Öğrt-13) bu konudaki görüĢlerini Ģu Ģekilde ifade etmektedir: “Ben kendi adıma söyleyeyim ben hiçbir zaman öğrencileri müşteri olarak düşünmedim. Yani öğrenciler bizim çocuklarımızdır. Okula gelme amaçları bellidir. Yani ben müşteri olarak düşünmedim.”

Öğretmenlerin okulda hangi öğrenciyi baĢarılı saydıklarına iliĢkin yaptıkları tanımlamalar incelendiğinde, öğretmenlerin okulda baĢarılı saydıkları öğrencileri

açıklarken ağırlıklı olarak öğrendiklerini uygulayan ve davranıĢları düzgün olan (n=8), sosyal faaliyetlere katılan (n=4), insani değerleri kazanan ve kendini ifade edebilen (n=2) öğrencileri baĢarılı saydıklarını vurgulamaktadır. Bazı katılımcılar bu konudaki görüĢlerini aĢağıdaki gibi ifade etmektedirler:

“Hem derslerinde akademik anlamda hem de davranış konusunda saygılı olan derslerine önem veren, okuluna önem veren çocukları başarılı sayarım.” (Öğrt-15) “İlla da bir ders yönünden başarılı değil sosyal faaliyetleri yönünden başarılı bir öğrenci başarılıdır bence, okulumuzda kaynaştırma öğrencilerimiz var. Kaynaştırma öğrencisi adı altında kötü göstermeyiz. Sosyal faaliyetsiz okul onlarında bir başarıyı elde etmesi yapabilme becerisi kazandırmak bir başarıdır. Her öğrenci başarılı olabilir.” (Öğrt-3)

“Önceden hazırlanmış bilgileri öğrenenleri değil sadece yaratıcılıkları geliştiren ve topluma uyum sağlayan öğrencileri başarılı sayarım.” (Öğrt-14)

Öğretmenler İçin Okul ve İşleyişine İlişkin Tanımlamalar

AraĢtırma kapsamında katılımcılara “ Size göre mevcut durumda okulunuzu paydaĢlarının rolleri nelerdir?” sorusu sorulmuĢtur.

Öğretmenlerin, okul ve iĢleyiĢine iliĢkin tanımlamalarında mevcut sistemde yöneticinin rolü ağırlıklı olarak yönetme ve öğretmene destek olma olarak görülmektedir. Bu durumun alanyazında hedeflenen lider okul yöneticisi tanımıyla uyumluluk gösterdiği söylenebilir. Öğretmenlerin mevcut okul ve iĢleyiĢine iliĢkin açıklamaları incelendiğinde katılımcıların çoğunlukla öğretmenin rolünü bilgi aktarma olarak görülmektedir. Bu durum günümüz bilgi toplumunda beklenen okullardaki öğretmenlerin lider ve öğrenme etkinliklerini düzenleyici rolü açısından olumsuz olarak değerlendirilebilir. Öğretmenler mevcut durumdaki öğrencinin rolünü öğrenme, bilgiyi alma ve eğitim alma olarak görmektedir. Öğretmenlerin öğrenciyi bilgi almaya gelen bir birey olarak görmesi öğrencileri bilgiyi kullanma ve yeni bilgiler üretmelerine teĢvik etmeleri açısından olumsuz olarak değerlendirilebilir. Velinin mevcut sistemdeki rolü ağırlıklı olarak destek olma ve çocuklarını denetleme olarak görülmektedir. Katılımcılar tarafından mevcut sistemde yardımcı personelin rolü de okulu iĢletme ve bakımını

yapma olarak görülmektedir. AĢağıdaki Tablo 19’da öğretmenlerin okul ve iĢleyiĢine iliĢkin tanımlamalarına iliĢkin görüĢleri verilmiĢtir.

Tablo 19

Öğretmenlerin Mevcut Durumda Okul ve İşleyişine İlişkin Görüşleri

Sütun1 n

Yönetici

 Yönetme 8

 Öğretmene destek olma 7

 Liderlik yapma 5  Denetleme 2 Öğretmen  Bilgiyi aktarma 7  Rehber olma 2  Eğitim verme 3  Hayata hazırlama 1

 Ortak değerleri kazandırma 1

 Mesleki adanmıĢlığa sahip olma 2

Öğrenci

 Öğrenme, bilgiyi alma 11

 Verilen görevleri yapma 6

 Dersi dinleme 3

 Özgüvenle kendini ifade edebilme 2

 Fikir üretme 1

 Öğrendiklerini uygulama 1

 Okul kurallarına uyma 1

Veli

 Destek olma 8

 Çocuklarının okul öncesi eğitimini verme 3

 Öğrenciyi yönlendirme 3

 Çocuklarını denetleme 4

 Öğrencisine örnek olma 2

Y. Personel  Okul iĢletme ve bakımı 15

Öğretmenlerin mevcut durumda okul ve iĢleyiĢini açıklarken kullanmıĢ oldukları tanımlamalar incelendiğinde, katılımcılar yöneticinin rollerini tanımlarken ağırlıklı olarak okulu yönetme (n=8), öğretmene destek olma (n=7), liderlik yapma (n=5) ve denetleme (n=2) vurgulanmaktadır. Bu durum öğretmenlerin mevcut durumda okul ve iĢleyiĢinde yöneticinin rollerini yasa ve kurallara bağlı kalarak okulla ilgili kaynakların sağlanmasını, örgütlenmesini ve kullanılmasını sağlayan, sonuçta okulun amaçlarının gerçekleĢmesi için daha çok statükoyu koruma ve sürdürme eğiliminde olan geleneksel bir okul yöneticisinin rolleri tanımladıkları Ģeklinde yorumlanabilir. Katılımcılardan biri (Öğrt-15) bu konudaki görüĢlerini Ģu Ģekilde ifade etmektedir: “Okullarda değil tüm

kurumlarda yöneticini rolü okulu toparlayıcı bir etkisi olması lazım. Hani yönetim ne kadar iyi olursa sizin okulunuzda çalışmak isteyiniz o kadar artıyor. Sizin bulunduğunuz yerdeki ihtiyaçlarınızı ne kadar karşılayabiliyorsa sizin sorunlarınızı ne kadar çözebiliyorsa, isteği varsa. Çok önemli yani.”

Öğretmenlerin mevcut durumda okul ve iĢleyiĢini tanımlarken yöneticilerin rollerine iliĢkin yaptıkları açıklamalar incelendiğinde, bazı öğretmenlerin yöneticinin kalıplardan çıkması gerektiği (Öğrt-7), okulun paydaĢlarını yönlendirmeli (Öğrt-6) ve personelin göreve bağlılığını sağlamalı (Öğrt-12) gibi görüĢlerin olması öğretmenlerin yöneticilerden çağdaĢ liderlik rollerini üstlenmelerini istedikleri Ģeklinde değerlendirilebilir.

Bununla birlikte yapılan incelemelerde, öğretmenlerin yöneticinin mevcut durumdaki rollerini açıklarken çağdaĢ yöneticisinin rollerine iliĢkin bazı kavramları vurgulamadıkları belirlenmiĢtir. ÇağdaĢ yöneticinin rollerinin öğretmenlerin ve kendi mesleki geliĢimini sağlamaya çalıĢmak, değiĢime öncülük etmek, veli memnuniyetini ve desteğini sağlamak ve öğretimsel liderlik rollerine vurgu yapılmamaktadır.

Belgede İlköğretim kurumlarında okulun değerleri, varlık sebebi ve geleceğine ilişkin paydaş görüşlerinin incelenmesi (sayfa 84-102)