Öğrencilerin üniversiteye geliş nedenleri genellikle ilgilerini çeken mesleği edinme olanağı, entelektüel potansiyellerini yükseltme ve yüksek maaşlı iş bulma gibi etmenleri kapsamaktadır. Öğrenciler eğitimden haz alma, entelektüel potansiyellerini yükseltme ve ilgilerini çeken mesleği elde etmek amacıyla potansiyellerini artırmaya odaklanmaktadırlar. Uluslararası öğrenciler, kariyerlerini ilgilendiren konularda daha çok odaklanmaktadırlar. Yüksek maaşlı iş bulma, meslek imkanlarını arttırma, promosyon elde etme, bir sonraki eğitim düzeyi için yeterliklerini geliştirme vb. İlgili araştırmalara göre, uluslararası öğrenciler gelecek kariyer olanaklarını geliştirme konusunda daha çok çaba harcamaktadırlar. Öğrencilerin program seçmelerinde programın kariyer için uygunluğu ve mesleki geleceği, öğrencilerin kişisel ilgileri, fakültenin prestiji, programdan uzmanlık edinme vb. öğrencileri motive edici unsurlar olmaktadır. Uluslararası öğrencilerin programdan beklentileri yerli öğrencilere göre daha yüksek olmaktadır (programın geliştirici ve mesleki özellikleri, fakültenin prestiji vb.). Aynı zamanda uluslararası öğrencilerden beklenenlerin (ailenin beklentisi, toplumun beklentisi, vatanın beklentisi örnek olabilir) de ulusal öğrencilere göre daha fazla olduğu belirtilebilir (Krishnan ve Vrcelj, 2009).
Öğrencilerin nitelikli eğitim talepleri temelde iyi bir meslek sahibi olmak istemeleri ile bağlantılı görülebilir. Öğrenciler genellikle kendi ülkelerindeki eğitim sistemleri içerisinde beklentilerine karşılık bulamadıklarından ya da yurt dışında mevcut eğitim olanaklarından çok daha fazlasına sahip olacakları yönündeki inançlarından dolayı eğitimlerine başka bir ülkede devam ettirme kararı almaktadırlar. Uluslararası eğitim öğrencilerin günümüz
30
ihtiyaçlarına yönelik eğitim almalarına ve gelecek mesleki hayatlarında daha iyi olanaklarla karşılaşmalarına fırsat sunmaktadır. Yurtdışında eğitim kişisel ve mesleki gelişimde, uluslararası tecrübe kazanmada önemli fırsatlar sunmaktadır. Uluslararası öğrenciler iyi bir eğitim almak ve iyi bir meslek edinmek, uluslararası tecrübeden edinilien bilgi ve tecrübeyle parlak bir gelecek için yurtdışı eğitimi seçmektedirler. Uluslararası eğitimin bireylere prestij kazandırması, uluslararası mesleki kariyerde daha çok olanak sağlaması gibi nedenler öğrencilerin ülkelerinden ayrılarak başka bir ülkede eğitimlerine devam etmelerine sebep olmaktadır (Zheng, 2010). Özetle uluslararası öğrencilerin yurtdışı eğitimi seçmelerinin nedenleri arasında daha iyi bir sistemde eğitim alma fırsatı, akademik ve mesleki gelişme fırsatlarının sunulması ve gelişmiş eğitim kaynakları ile teknoloji araçlarının kullanılması, bununla birlikte küresselleşme ile aldıkları uluslararası eğitim ile rekabet edebilirlik avantajının sağlanması gösterilebilir (Taylor, 2008).
Öğrencilerin yüksek lisanstan akademik beklentileri problem çözme, çözüme kolay ulaşma, problem çözmeye farklı bakış açıları geliştirme, alan bilgisinde gelişme, bilimsel becerileri geliştirmek, bilim dünyasına adım atma, iş bulmak vb. olarak belirtilmektedir. Öğrencilerin sosyal beklentileri, statü kazanma, kendine güven duygusu, rehber kişi olarak gösterilme veya tanınma, aile ve toplum beklentilerini karşılama, yeni iş imkanları ve olanaklar ve ekonomik beklentiler şeklinde ifade edilmektedir (Lam ve Kwan, 1999; Yıldız, Akpınar, Aşkar ve Ergin, 2010). Öğrencilerin fakülte ile ilgili beklentileri, mesleki rehberlik sağlaması, akademik danışmanlığın geliştirilmesi, öğretim üylerinin içinden yetersiz olanlarının değiştirilmesi, derslerin kalitesinin geliştirilmesi şeklinde ifade edilmektedir. Bunun yanında öğrencilerin eğitimsel amaçlara ulaşmada öğretimin kalitesi, derslerin iyi işlenmesi, derslerin içeriği, değerlendirmenin adilliği ve uygunluğu, akademik personelin öğrencilere karşı saygılı davranmaları gibi etkenlerin etki gösterdiği belirtilmektedir. Öğrencilerin eğitimi yetersiz değerlendirmeleri ise öğretim elemanlarının ilgisizliği, coşkusuzluğu, ders işleme yöntemlerinin yetersizliği, bazı öğretim üyelerinin konuya hakim olmaması gibi sebeplerden kaynaklandığı belirtilmektedir (Şahin, Zoraloğlu ve Fırat, 2010).
Alanyazına göre öğrenciler yurtdışı eğitimi daha gelişmiş bir eğitim almak için, daha çok kariyer olanaklarının sunulduğu için, kültürel ve sosyal tecrübe kazanmak için ve bazen de iyi olanakların sunulması sebebiyle hedef ülkede yerleşmek için bile seçtikleri belirtilmektedir. Bu bağlamda yükseköğretim kurumlarının eğitim ve sosyal hizmetlerini geliştirmeleri ve niteliğini artırmaları önerilmektedir. Nitelikli bir eğitim hizmeti sadece
31
öğrencilere ilgi göstermek veya dikkate almak değildir. Eğitim programı öğrencinin kolay işe yerleşebilmesini veya başkaları tarafından tanınmasını sağlayabilmelidir. Eğitimin hizmet boyutunda mükemmel bir düzeye ulaşmak için prestij kazanılmalı, kariyer olanakları sunulmalı, programda karşılaşılan sorunlar dikkate alınmalı ve çözüm bulunmalıdır (Barnes, 2007).
Öğrencilerin ülkelerindeki aynı programı bile yurtdışında okumayı tercih etmelerinin nedeni yurtdışındaki yükseköğretim kurumunun prestij derecesi, şirketlerin yurtdışında eğitim görmüş veya yurtdışı tecrübesi olan mezunları tercih etmeleri ve bu bağlamda öğrencilerin en azından yurtdışında eğitim almış olmak düşüncesi ile yurtdışına hareket ettikleri belirtilmektedir (British Council, 2008). Baier’in (2009) araştırma sonuçlarına göre öğrencilerin yurtdışında (Almanya) eğitim alma nedenleri kariyer olanaklarını geliştirme, Alman üniversitelerinin sahip olduğu prestij veya itibar vb. şeklinde belirtilmektedir.
Öğrencilerin yurtdışında eğitim almayı tercih etmelerinin sebepleri üç boyutta toplanmaktadır:
- Akademik (yüksek kaliteli eğitim, işverenler tarafından talep edilen eğitim standartlarının kazandırılması, öğretim niteliği, ciddi eğitim)
- Kariyer (mesleki olanaklar, ev sahibi ülkede yerleşme ile ilgili olarak hedef ülkenin iş piyasası koşullarını sağlama düzeyi, yani göç olanakları)
- Deneyimsel (yutdışında eğitimten yüksek deneyim edinme, farklı ülkelerden insanlarla tanışmak, sosyal ve kültürel aktivitelere katılma, farklı kültürleri ve ev sahibi ülkenin kültürünü öğrenme).
Vincent-Lancrin (2008) öğrencilerin eğitim görecekleri ülkeyi tercih ederken, entegrasyon politikaları (vize vb.), istihdam olanakları, yabancıların beceri ve vasıflarının tanınması, eğitim ücretleri, öğretim ve eğitim sisteminin niteliği ve itibarı, bir sonraki eğitim düzeyine devam edebilme olanağı ve başarı olasılığı, benzer ülkeden öğrencilerin varlığı, ülkenin dili ve eğitim dili, hayat standartları, ilgili ülke ile olan tarihi, kültürel yakınlık, yabancı öğrencilere musait alt yapı ve sosyal faydalara dikkat ettikleri belirtilmektedir.
Öğrencilerin yurtdışı eğitimi tercih etmelerinin nedenleri, kültürel birikim kazanma, yabancı dillerini geliştirme olanağı, yüksek eğitim kalitesi, daha çok istihdam olanakları ve rekabet edebilirlik olarak sıralanmaktadır. Yurtdışı eğitim öğrencilere farklı toplumlar, farklı diller, farklı kültürler ve iş yürütme yöntemleri hakkında bilgi edinmelerine ve
32
kullanmak istedikleri bilgilerini emek piyasasında hayata geçirmelerine olanak sağlamaktadır (OECD, 2004).
Uluslararası ulaşım ve iletişim ücretlerinin öğrencilere daha uygun düzenlenmesi öğrencilerin yurtdışında eğitim görmelerini kolaylaştırmaktadır. Yurtdışı eğitimde eğitim ücretleri, eğitim dili, eğitim politikaları öğrencilerin ilgisini çekebilmektedir. Birçok ülke eğitim dillerinde İngilizce dilin yer almasına yönelik uygulamalarını geliştirmeye başlamışlardır. Öğrenciler yurtdışı eğitim için belirli bir ülkeyi tercih ederken bazı engeller ile karşılaşabilmektedirler. Göç politikaları (yasal kurallar) ve hedef ülkenin eğitim- öğretim dili, ilgili ülkede eğitim görmek isteyen öğrenciler için bazen engel oluşturabilmektedir ve ülkenin çekiciliğini kaybettirebilmektedir. Uluslararası öğrencilerin yurtdışı eğitim tercihlerinde eğitim ücreti de önemli bir yer almaktadır. Bazı ülkeler uluslararası öğrencileri bir gelir kaynağı olarak görmektedirler. Bazı ülkelerde uluslararası öğrencilere uygulanan eğitim ücretleri yerli öğrencilere göre yüksek bir fark gösterebilmektedir (OECD, 2013).