Çalışma grubundaki katılımcılara “Türkiye’ye gelirken alacağınız eğitim ile ilgili ne tür akademik ve sosyal beklentileriniz vardı?” temel sorusu (i) eğitimin niteliği, (ii) mezuniyet sonrası mesleki hayat, (iii) öğretim elemanları, (iv) okul arkadaşları, (v) kültür, (vi) eğitim destek hizmetlerinin niteliği ve (vii) barınma koşulları bakımından sonda maddeleri ile yöneltilmiştir. Araştırma sorularına ilişkin bulgular Tablo 3'te sunulmuştur.
Tablo 3. Öğrencilerin Türkiye’ye Gelmeden Önce Alacakları Eğitim ile İlgili Akademik ve Sosyal Beklentileri
Ülke Görüşler n Katılımcı
Kırgızistan Nitelikli eğitim
16 Ö1 , Ö4, Ö5, Ö7, Ö10, Ö11, Ö15, Ö17, Ö18, Ö19, Ö21, Ö22, Ö23, Ö24, Ö25, Ö26
Meslek edinme 11 Ö1 , Ö5, Ö7, Ö10, Ö17, Ö18, Ö19, Ö21, Ö22, Ö23, Ö26
Akademik ve kişisel bakımından nitelikli öğretim elemanları
10 Ö4, Ö11, Ö13, Ö15, Ö17, Ö19, Ö21, Ö22, Ö23, Ö26
Eğitim içeriğinin farklı veya ağır olacağı 6 Ö5, Ö10, Ö13, Ö15, Ö19, Ö25
Sınıf arkadaşlıklar, sosyal çevre 5 Ö11, Ö15, Ö19, Ö22,Ö24
Eğitim içeriğinin farklılık göstermeyeceği 5 Ö13, Ö20, Ö22, Ö23, Ö26
Gelişmiş yurt hizmeti 3 Ö5, Ö15, Ö19
Kültürel zenginlik 3 Ö9, Ö11, Ö19
Kültürel beklentim yoktu 2 Ö10, Ö23
Zengin eğitim materyalleri\kaynakları 2 Ö11, Ö12
Eğitimde İngilizce dilinin de kullanılması 2 Ö11, Ö22
Sorunsuz ulaşım 1 Ö10
Kazakistan Nitelikli eğitim 5 Ö3, Ö6, Ö28, Ö29, Ö31
İyi bir meslek edinme 3 Ö6, Ö28, Ö29
Akademik ve kişisel bakımından nitelikli
öğretim elemanları 2 Ö3, Ö14
Gelişmiş eğitim destek ve yurt hizmetleri 1 Ö14
Daha canlı sosyal hayat 1 Ö31
Daha sakin sosyal hayat 1 Ö36
Türkmenistan Nitelikli eğitim ve öğretim elemanları 2 Ö2, Ö33
İyi bir meslek edinme 1 Ö33
Eğitimle ilgili gerçekte olduğu kadar
beklentim yoktu 1 Ö30
Gelişmiş yurt hizmeti 1 Ö33
Kültür farkının olmayacağı 1 Ö2
Azerbaycan Nitelikli eğitim 2 Ö8, Ö37
Türkiye’deki eğitimin Avrupa’ya açılan
bir köprü olacağı 2 Ö27, Ö32
Zengin eğitim kaynakları 1 Ö37
Yabancılar ofisi 1 Ö8
Benzer kültür 1 Ö37
Özbekistan Nitelikli eğitim 1 Ö35
İyi bir meslek edinme Nitelikli öğretim elemanları Daha iyi şartlar altında yurt hizmeti
Tablo 3 incelendiğinde, öğrencilerin büyük çoğunluğunun Türkiye’ye nitelikli eğitim almak (n = 26) beklentisi içinde geldikleri görülmektedir. Öğrenciler bu düşüncelerini, "Türkiye’yi eğitim bakımından Avrupa standartlarında bir ülke olarak gördüm. Tercihimin
62
Türkiye olmasının sebebi de buydu zaten. Yani beklentilerim yüksekti. Türkiye’deki üniversitelerin dünya üniversiteleri çapında ilk sıralamalara girmesi örneğin teknik üniversitelerin ilk 100’e girmesi Türkiye’deki eğitimi seçmem konusunda yardımcı oldu. (Ö1)", "Türkiyede dünya standartlarına göre eğitim veriliyor diye. Bu yüzden geldim
eğitimi kaliteli bulduğum için. (Ö26)", "Buradaki eğitimin üst düzeyde eğitim olacağını
düşünüyordum. Eğitim fakültesi olarak Türkiye’nin benim ülkemdeki eğitimden daha iyi olduğunu düşünürek buraya geldik. (Ö11)", "Gelmeden önce burada eğitimin daha kaliteli
olduğunu hocaların da tavsiyesi ile biliyordum böylece geldim. (Ö24)", "Nitelikli bir eğitim
bekliyordum. Sonuçta Türkiye ekonomik gelişmiş bir ülkedir. (Ö22)", "Daha kaliteli eğitim
almak amacıyla mezun olunca daha iyi yerlerde çalışmak amacıyla daha çok imkan var diye geldim. (Ö5) ", "Eğitimin daha iyi olduğunu ve kendi mesleki alanında şuan okumakta
olduğum üniversite en ön sırada olduğunu arkadaşlarımdan ve hocalardan duymuştum. (Ö18)", "Burada daha çok ezbere değil uygulama yönelik sistem olduğunu düşünmüştüm.
(Ö3)", "Türkiye’ye gelirken göreceğimiz eğitim ile ilgili benim çok beklentilerim vardı.
Buradan yüksek kalitedeki eğitimi alıp bizim oradaki öğrencilere ders verip, kendi ülkemin gelişimi için katkı sağlamaktı. Okulu bitirdikten sonra inşaat sektöründe kitap yazıp, eski standartları yeni standartlara değiştirmek ve iki ülke arasında inşaat sektöründe temsilci olmaktı. (Ö28)", "Eğitim bakımından, ülkemdeki eğitime göre daha kaliteli, beklentiler de
öyleydi. (Ö31)", "Türkiye’yi Avrupa yaşam standartları Avrupa eğitim standartlarını
yakalayabilmiş bir ülke olarak görüyorum. (Ö33)", "Akademik beklentilerim vardı.
Türkiye’ye gelirken kaliteli eğitim beklemiştim. Türkiyede özellikle benim alanım gelişmiştir bize göre. (Ö35)", "Arkadaşlarımdan ve araştırmalarımdan edindiğim turizm
hakkında bilgilerde Türkiye’nin ilklerde olduğunu söylemişlerdi. Dünya turizm örgütünün mesela araştırmalarına falan bakmıştm eğitim olarak Türkiye daha ilerilerde olduğu için Türkiye’yi tercih ettim. (Ö8)" şeklindeki ifadeleriyle nitelikli eğitim almayı beklediklerini
belirtmişlerdir. ODTÜ’de eğitim gören bir öğrenci (Ö23) "ODTÜ Türkiye’nin en iyi
üniversitelerinden biri diye biliyordum. Eğitimin tamamıyla İngilizce olduğunu biliyordum ve bu yüzden başvurdum." şeklindeki ifadesiyle, bir başka öğrenci (Ö7) de "Arkadaşlarım
örneğin ODTÜ Fizik bölümünü bitirerek Kanada veya Amerika’ya gittiğinden dolayı burada eğitimin iyi olduğunu anlamıştım." şeklinde görüşünü belirtirken, bir diğer öğrenci (Ö17) "Türkiye’de okuyan arkadaşlarım ODTÜ’yü çok övüyorlardı. Kaliteli bir üniversite
olduğunu soylerlerdi." şeklindeki ifadeleriyle eğitimin kaliteli olacağını ve iyi bir meslek edinmeyi beklediklerini belirtmiştir. Öğrencilerden biri (Ö9) "Bologna sürecini
63
kârdı." ifadesiyle Türkiye’deki eğitimden Avrupa’nın oluşturduğu eğitim düzenlemelerine, yani Bologna sürecinde ele alınan eğitimdeki yeniliklere uyumlu eğitim alacağını beklediğini belirtmiştir. Öğrencilerden bir diğeri (Ö37) ise, Türkiye’deki eğitimle ilgili
yüksek beklentilere sahip olduğunu, ancak beklentilerinin gerçekleşmediğini "Eğitim bakımından dediğim gibi benim beklentilerimin çok çok altında bir durumla karşılaştım." şeklinde olumsuz bir görüş ifade etmiştir.
Azerbaycan’dan gelen öğrencilerden ikisi (Ö27 ve Ö32) Türkiye’deki eğitimin Avrupa’ya
açılan bir köprü olacağını beklediğini ifade etmiştir. Bu düşüncelerini öğrenciler "Ben buradaki eğitimimi bir basamak gibi görüyorum. İleride Avrupa’nın daha iyi okullarına gidebilmek için burada okumam lazımdı. SSCB’den ayrılan devletler için direkt Avrupa’ya girmektense Türkiye’de eğitim almak daha uygun ve daha kolay. Gerek dil gerek ekonomik gereksede kültür bakımından Türkiye daha elverişli şartlara malikdir. (Ö27)",
"Türkiye’ye 2007 yılında geldim ilk sene TÖMER’de Türkçe eğitim gördüğüm için hiç bir şeyin pek farkında değildim açıkcası. Alanımla ilgili Azerbaycan’da bir fakülte olmadığı için burada okuma kararı almıştım. Fakat, ne kadar ezbere dayalı bir sistem olsa da Türkiye’ye gelmekten asla pişmanlık duymadım. Burada edindiğim sağlam dostluklar bana hayatımda unutamayacağım çok şey kattı, ayrıca Türkiye’yi Avrupa’ya ve Amerika’ya açılan bir kapı olarak görüyordum ve öyle de oldu. Üniversitenın sağladığı yardımlar sayesinde Erasmus Programı ile Avrupa’nın bir çok yerinde olup, İspanya’da bir dönem geçirdim. (Ö32)" şeklindeki ifadeleriyle belirtmişlerdir. Bu bağlamda, söz konusu araştırma
bulguları, OECD’nin (2004) öğrencilerin yurtdışı eğitimi tercih etmelerinin nedenleri, yüksek eğitim kalitesi, daha çok istihdam olanakları ve rekabet edebilirliktir ifadesiyle ve Taylor’un (2008) uluslararası öğrencilerin yurtdışı eğitimi seçmelerinin nedenleri daha iyi bir sistemde eğitim alma fırsatı, akademik ve mesleki gelişme fırsatlarının sunulması ve gelişmiş eğitim kaynakları ile teknoloji araçlarının kullanılması, bununla birlikte küresselleşme ile aldıkları uluslararası eğitim ile rekabet edebilirlik avantajının sağlanması şeklindeki ifadeleriyle uyumluluk göstermektedir. Aynı şekilde, araştırmanın bulguları alanyazında belirtilen ifadeler ve ilgili araştırma bulgularıyla da genel olarak benzerdir. Öğrenciler yurtdışı eğitimi daha gelişmiş bir eğitim almak için, daha çok kariyer olanakları sunulduğu için, kültürel ve sosyal tecrübe kazanmak için ve bazen de iyi olanakların sunulması sebebiyle hedef ülkede yerleşmek için bile seçmektedirler (Barnes, 2007; Bayraktaroğlu ve Mustafayeva, 2009). Uluslararası öğrenciler iyi bir eğitim almak ve iyi bir meslek edinmek, uluslararası tecrübeden edinilen bilgi ve tecrübeyle parlak bir gelecek
64
için yurtdışı eğitime yönelirler (Zheng, 2010). İlgili araştırmalara göre de, Türkiye’ye eğitim için gelen öğrencilerin çoğunluğunun ülkelerine göre daha iyi eğitim almak amacıyla geldikleri tespit edilmiştir (Can, 1996). Başka bir çalışmada ise öğrencilerin Türkiye’deki eğitimden beklentileri arasında iyi bir üniversite eğitimi olanağı, gelişmiş bir ülkeye geliyorum düşüncesi ve eğitim kurumlarının daha kaliteli olduğu görüşü gibi unsurlar bulunmuştur (Çağlar, 1999). Bu bağlamda bu araştırmanın bulguları ilgili alanyazında daha önceki araştırma sonuçları ile benzerlik göstermektedir.
Öğrencilerin Türkiye’deki eğitimden bir diğer beklentileri, aldıkları nitelikli eğitim ile iyi bir meslek edinmektir (n = 26). Öğrencilerden bazıları "Mezun olunca işe girememe gibi sorunların yaşanmadığını duymuştum. (Ö14)", " Türkiye’den aldığım eğitimle daha iyi bir
meslek edinme imkanımın olacağını beklemiştim ve bekliyorum da. (Ö33)", "Mezuniyetten
sonra işsiz kalmayacağımı söylüyorlardı. (Ö17)", "Maliyeye geçmek, bankada çalışmak
istiyordum. Buradan mezun olmak Kazakistan’da iyi bir işe yerleşme imkanını artırıyor. (Ö6)", "Türkiye’nin benim ülkeme göre gelişmiş olması bu ülkeden eğitim almak hem
eğitim bakımından hem mezuniyet sonrası iş olanakları bakımından çok avantajlıdır. (Ö29)", "Mezuniyet sonrası güzel bir işim olacak beklemiştim. (Ö35)" gibi ifadeleriyle
mesleki beklenti içerisinde olduklarını belirtirken, bir öğrenci (Ö21) de "Kaliteli eğitim
almayı beklemiştim. Kaliteli eğitim aldığım için de iyi bir meslek edineceğim beklentisi vardı. Öğretim elemanları da tabiki kaliteli öğretim elemanları olduğunu bekliyordum." görüşüyle nitelikli eğitim ve iyi bir meslek, nitelikli öğretim elemanları beklediğini belirtmiştir. İlgili araştırma bulguları, alanyazında belirtilen ifadelerle uyum sağlamaktadır. Bu bağlamda Baier’in (2009) öğrencilerin yurtdışında eğitim alma nedenlerini yüksek kaliteli eğitim, işverenler tarafından talep edilen eğitim standartlarının kazandırılması, kariyer olanaklarını geliştirme, öğretim niteliği, ciddi bir eğitim ve Krishnan ve Vrcelj’in (2009) belirttiği gibi ilgilerini çeken mesleği edinme olanağı, entelektüel potansiyellerini yükseltme ve yüksek maaşlı iş bulma gibi etmenleri kapsamaktadır. Küreselleşmenin getirdiği sonuçlardan biri olarak değerlendirilecek olursa, öğrencilerin ülkelerindeki aynı programı bile yurtdışında okumayı tercih etmelerinin nedeni şirketlerin yurtdışında eğitim görmüş veya yurtdışı tecrübesi olan mezunları tercih etmeleridir (British Council, 2008). Bazı öğrenciler (n = 11) ülkelerindeki lisans eğitimleri süresince Türkiye’den gelen öğretim üyelerinden ders aldıklarını belirterek, Türkiye’deki öğretim elemanlarının da akademik açıdan nitelikli olacağını beklediklerini ifade etmişlerdir. Öğrencilerin yarısına yakını (n = 14) Türkiye’deki öğretim elemanlarının akademik ve kişisel özellikler
65
bakımından nitelikli olacağını beklediklerini belirtmiştir. Öğrencilerden biri (Ö4)
"Gerçekten alanında eğitimli ve donanımlı hocaların olduğunu düşündüğüm için buralara geldim." şeklinde görüşünü belirtirken, bir diğer öğrenci (Ö11) "Öğretim elemanlarının
kaliteli olduğuna inandığımız için tercih ettik." şeklindeki düşüncesiyle öğretim elemanlarıyla ilgili yüksek beklentiye sahip olduklarını ifade etmişlerdir. Bir diğer öğrenci de (Ö33) öğretim elemanlarıyla ilgili büyük beklentilere sahip olduğunu "Akademik
bakımdan çok büyük beklentilere sahiptim. Eğitim gördüğüm süre içinde kendimi çok geliştireceğimi düşünmüştüm ve bu süreçte hocalara çok büyük bir pay bırakmıştım.", "Kaliteli hocalar da beklemiştim. (Ö35)" ifadeleriyle belirtmişlerdir. ODTÜ’de öğrenim
gören öğrencilerden biri (Ö17) "Hocaların çoğu lisansını ve doktorasını genelde yurt
dışındaki iyi okullarda yapan insanlardı." ifadesiyle uluslararası tecrübeli öğretim elemanlarının olacağını beklediğini ifade etmiştir. Katılımcılardan bir diğeri (Ö24)
"Öğretim elemanları konusunda çok iyi diye düşünmüştüm. İyi davranacaklar diye". gibi bir görüş belirtirken, bir diğer öğrenci (Ö15) "Öğretim elemanları hakkında, Manas’ta
görmüş olduğumuz Türk hocalar örnek oldu. Türkiye’deki öğretim elemanlarını da ‘onlar’ gibi olacağını (tavırlar açısından) bekledik.", "Hocaların çok kaliteli, özverili ve öğrencilerine hakkıyla davrandıklarını biliyordum. (Ö14)" gibi görüşleriyle öğretim
elemanları ile ilgili hem akademik hem de kişisel bakımdan yüksek beklentiler beslediklerini belirtmişlerdir.
Öğrenciler, öğretim elemanlarının bilgili, coşkulu, ulaşılabilir, samimi ve dostça bir tavır içinde olmalarını beklemektedirler (Voss vd., 2007). Darlaston-Jones ve diğerleri (2003) de, öğrencilerin öğretim üyeleri ile yakınlaşmayı istedikleri ve onların öğrenme ihtiyaçlarını, kendi kişisel durumlarını bilmelerini beklediklerini belirtmektedirler. Gülcan ve diğerlerinin (2002) araştırma sonuçlarına göre, öğrencilerin ideallerindeki üniveristeyi tanımlarken en çok akademik özelliklerin üzerinde durdukları belirtilmektedir. Bu akademik özellikler arasında nitelikli bir eğitim, ezberden uzak, nitelikli ve bilimsel yayın ile araştırma ağırlıklı bir eğitim, öğrencinin aktif katılımının sağlandığı bir öğrenme süreci ve nitelikli akademik personel sayılabilir.
Bazı öğrenciler ülkelerinde ikili anlaşmalı Türk üniversitelerinde Türkiye’deki eğitim sistemiyle benzer özellikler taşıyan eğitim aldıklarını ve bu bağlamda derslerin ülkelerinde görmüş oldukları dersler gibi daha ağır olacağını (n = 6) düşündüklerini belirtirken, öğrencilerden bazıları ülkelerinde aldıkları dersler ile aynı olacağını veya bir farklılık göstermeyeceğini beklediklerini belirtmişlerdir (n = 5). Öğrencilerden biri
(
Ö15)66
"Manas’tan aldığımız eğitime göre biraz daha ağır olacağını düşünüyorduk. Öyle mi oldu sonuçta, önemli değil." şeklinde ifade ederken, bir diğer öğrenci (Ö19) "Verilecek eğitimin
içeriğinin KTMÜ’nün eğitim içeriğiyle aynı olduğunu düşünüyordum." görüşüyle eğitim içeriğinin bir farklılık göstermeyeceğini beklediğini belirtmiştir.
Öğrencilerden bazıları, okul arkadaşlarıkları kurma ve sosyal bir çevre edinme (n = 5) beklentisi içinde geldiklerini ifade etmişlerdir. Katılımcılardan biri (Ö11) "Okul
arkadaşlarımla güzel arkadaşlıklar kurmayı düşünüyordum." görüşü ile kendini ifade etmiştir. Bir diğer öğrenci (Ö10) "Okul arakadaşları bakımından aslında çok düşünmedim.
Ama her yönden bizim memleketimiz gibi normal düşündüm." görüşünü belirtirken, bir diğer katılımcı (Ö22) "Buraya gelince bir de arkadaş konusunda bizim oradaki gibi bir ilişki
bekliyordum." gibi ifadeleriyle okul arkadaşlıklarının ülkelerindeki arkadaşlık ilişkileriyle benzerlik göstereceğini beklediklerini ifade etmişlerdir.
Öğrencilerden bazıları, Türkiye’ye gelirken kültürel birikim kazanacaklarını beklediklerini belirtmişlerdir (n = 3). Baier’in (2009) de belirttiği gibi öğrencilerin yurtdışında eğitim almayı tercih etmelerinin sebeplerinden biri deneyim edinmeyle ilgilidir. Başka bir ifadeyle yutdışında eğitimten yüksek deneyim edinme, farklı ülkelerden insanlarla tanışma, sosyal ve kültürel etkinliklere katılma, farklı kültürleri ve ev sahibi ülkenin kültürünü öğrenme ve kültürel birikim kazanma önemli görülmektedir (OECD, 2004). Bu bağlamda, katılımcılardan biri (Ö9) "Sosyal açıdan değişik insanlar, simalar, memleket görmek her
zaman iyidir ve kültürleşmemizi, sosyalleşmemizi artıran unsurlardır. Ne kadar çok yer ve insan görürsen o kadar ufkun ve tecrüben artar." görüşünü belirtirken, öğrencilerden bir diğeri (Ö11) "Sosyal bir çevre oluşturmayı düşünüyordum burada. Bir de Türk kültürünü
öğrenmeye bir niyetim vardı. Burada okullarda klüpler falan vardır o klüplere katılmaya bir beklentilerim vardı ve sosyal hayatımı da öyle düzene sokma gibi bir niyetim vardı." gibi görüşü ile kültürel birikim kazanma ve sosyalleşme beklentisi içerisinde olduğunu belirtmiştir. Bir diğer öğrenci (Ö19) kültürel açıdan beklentilerini "Türk kültürünü iyi
tanımak." şeklinde ifade ederek kültürel birikim kazanma beklentisi içinde olduğunu belirtmiştir. Öğrencilerden bazıları "Kültür bakımından aslında ülkemdeki gibi düşünmüştüm. (Ö10)", "Tarihimizin, dilimizin, kültürümüzün bir olması nedeniyle
Türkiye’ye geldiğim zaman kültürel bağlamda zorluk yaşamayacağımı biliyordum. (Ö2)",
"Kültür bakımından ise hiçbir fark yok. Çünkü aynı milletiz aynı dil, aynı din kendimi hiç yabancı hissetmedim bu ülkede. (Ö37)" ifadeleriyle, kendi kültürlerinden farklı bir kültürle
67
olmadığını belirtirken, bir diğer öğrenci (Ö23) de "Kültür bakımından beklentim yoktu."
şeklindeki ifadeleriyle kültür ile ilgili bir beklentileri olmadığını belirtmişlerdir.
Öğrencilerden bir kısmı sosyal hayatla ilgili beklentileri olduklarını da belirtmişlerdir. Öğrencilerden biri (Ö31) daha canlı bir sosyal hayat beklediğini "Sosyal hayat
memleketimdekine göre daha durgun." şeklinde belirtirken, ODTÜ’de öğrenim gören öğrencilerden biri (Ö36) daha sakin bir sosyal hayat olacağını düşündüğünü veya
beklediğini "Bir de o kadar aktif sosyal hayatın var olduğunu beklemedim." şeklinde ifade etmiştir.
Barınma yeri ile ilgili olarak öğrencilerden bazıları, daha iyi ve daha gelişmiş koşullarda hizmet verileceğini (n = 6) beklediklerini belirtmişlerdir. Bununla ilgili olarak öğrencilerden bazıları "Yüksek lisans öğrencisi olarak iki kişilik yurt bekliyordum. (Ö19)",
"Barınma yeri olarak daha az insanın olmasını beklemiştim. Bu bazen derslerimi çalışmamı engelliyor." ifadeleriyle yurtlarda daha az kişi olacağını beklediklerini, ancak yurtların kalabalık olduğunu belirtmişlerdir. Bir diğer öğrenci (Ö14) "Barınma konusunda
hep endişeliydim. Yurt dedikleri zaman her ülkede, Türkiye de istisna değildir. Daima iyi şartlar sağlayamazdı.", "Yurtları bizim oradaki gibi düşünmüştüm. (Ö33)", "Yurtlar
konusunda daha iyi olacağını beklemiştim. (Ö5)" ifadeleriyle yurtların daha iyi şartlar
sağlayacağını beklediklerini belirtmişlerdir. Katılımcılardan biri (Ö15) "Üniversitenin bana
yurt ayarlayacağını düşünmüştüm." gibi görüşüyle barınma yerinin üniversite tarafından sağlanacağını düşündüğünü ve bu yönde bir beklentisi olduğunu belirtmiştir.
Öğrencilerden bir kısmı eğitim destek hizmetlerinin niteliğinin daha gelişmiş olacağı ile ilgili beklentilerini "Eğitim hizmetlerinin daha gelişmiş olacağı beklentim vardı. (Ö13)",
"Eğitim hizmetlerinin niteliği bakımından herşeyin sorunsuz geçeceğini düşünmüştüm. (Ö22)", "Eğitim alanında bizim ülkemizden birçok basamak yukarıda olacağından şüphem
yoktu. (Ö14)" "Türkiye’deki eğitim sektörünü her bakımdan kaliteli bekliyordum. (Ö33)"
şeklindeki görüşlerini belirterek gelişmiş ve nitelikli bir eğitim hizmeti verileceğini beklediklerini ifade etmiştir. Azerbaycan’dan gelen öğrencilerden biri (Ö8) ise, uluslararası
öğrenciler ofisinin hizmet göstereceğini beklediğini "Buraya gelmeden önce herhalde yabancı uyruklularla çalışan bir departman vardır diye düşünüyordum." şeklindeki ifadesiyle belirtmiştir.
Öğrencilerin yurtdışı eğitimi tercih etmelerinin nedenlerinden biri, yabancı dillerini geliştirme olanağıdır (OECD, 2004). Öğrencilerin bir kısmı (n = 2) eğitimde İngilizce’nin de kullanılacağını beklediklerini "Çoğu hocalarımız zaten İngilizce bilmiyorlar. (Ö11)",
68
"İngilizcemin unutulacağını hiç düşünmemiştim. Çünkü buraya gelirken eğitimin İngilizce de olacağını söylemişlerdi. Pratik olmayınca birde tüm dersler Türkçe olunca İngilizceyi unuttum diyebilirim. (Ö22)" şeklindeki ifadeleriyle belirtmiştir. Öğrencilerden biri (Ö12)
"Türkiye’ye gelmeden önce ilk olarak kütüphanelerin yeterli olacağını düşünmüştüm.", bir diğer öğrenci (Ö37) de "Elbette mesela kütüphanede daha fazla kaynak bulabilme diye
düşünüyordum." ifadeleriyle eğitim kaynakları ile ilgili daha zengin kaynaklara ulaşma, kaynaklara kolay ulaşma gibi beklentileri olduğunu belirtmişlerdir. Bir diğer öğrenci (Ö10)
ulaşım koşulları ile ilgili beklentisini, "Burasının bizim memlekete biraz daha benzeyebileceğini sanmıştım. Bir yere gidebilmek için yani uzak olduğu için aktarma yapman gerek" ifadesiyle belirtmiştir.
Araştırma bulgularına ilişkin özel ve önemli görülen kısımlar çalışmaya katılan öğrencilerin kendi ifadeleri ile aşağıda özetlenmektedir:
... Türkiye’ye gelirken çok şey bekledik diyebilirim. (Ö15)
... Kaliteli bir üniversite (ODTÜ) olduğunu soylerlerdi. (Ö17)
... Öğretim elemanlarının kendi işlerinin uzmanı olduğunu düşünüyordum. (Ö19)
... Sistem farkından dolayı pek de büyük farklılık beklemiyordum. (Ö9)
... Önceden de duymuştum ODTÜ mezunlarının çok iyi yerlerde çalışabildiklerini. Öğretim elemanları konusunda da yabancı öğretim elemanlarının olduğunu biliyordum ve o konuda beklentilerim büyüktü. (Ö23)
... Yabancı ülkeye gelirken Türk birçok arkadaşım olacak diye beklemiştim. (Ö24)
... Akademik beklentilerim vardı. Çok iyi eğitim almayı beklemiştim. (Ö25)
... Amerika ya da İngiltere olsun oradaki üniversitelerden mezun olan öğretim elemanlarından eğitim almak beklentim vardı. (Ö26)
4.3. Öğrencilerin Türkiye’deki Eğitimleri Süresince Karşılaştıkları Akademik ve Sosyal Problemlere İlişkin Bulgular
Çalışma grubundaki katılımcılara “Türkiye’de eğitim gördüğünüz süre içinde ne tür akademik ve sosyal problemler yaşadınız?” temel sorusu (i) eğitim sisteminin özgün ve farklı yönleri, (ii) dersler, (iii) dil, (iv) öğretim elemanları, (v) sınıf ve okul arkadaşları, (vi) eğitim destek hizmetleri, (vii) barınma yeri ve koşulları ile (viii) kültürel farklılıklar olmak üzere sonda maddeleri ile yöneltilmiştir. Araştırma sorularına ilişkin bulgular Tablo 4' te sunulmuştur.
Tablo 4 incelendiğinde, öğrencilerin büyük çoğunluğunun eğitim dili bakımından (n = 16) sorun yaşadığı görülmektedir. Öğrenciler bu düşüncelerini "İlk başta dersleri anlamakta zorlanıyordum. (Ö18)", "Türkçeyi de Türkler gibi iyi bilmediğimiz için zorluk olabiliyor.
(Ö21)", "Dil bakımından zorlandım. Dediğim gibi yerli öğrencilere göre daha çok
69
alır ancak bizim mutlaka çalışmamız gerek. Buraya gelirken dil bakımından Türkçemi geliştirmeyi aynı zamanda İngilizcemin unutulacağını hiç düşünmemiştim. Çünkü buraya gelirken eğitimin İngilizce de olacağını söylemişlerdi. Pratik olmayınca birde tüm dersler Türkçe olunca İngilizcemi unuttum diyebilirim. (Ö22)", "Dil zayıf olduğu için sıkıntı
çektim. Tömere gittim. (Ö6)", "Dil bakımından doğal olarak hep zorlandım. (Ö14)" şeklinde
ifade etmiştir.
Tablo 4. Öğrencilerin Türkiye’deki Eğitimleri Süresince Karşılaştıkları Akademik ve Sosyal Problemler
Ülke Görüşler n Katılımcı
Eğitim dili 10 Ö7, Ö11, Ö12, Ö13, Ö16, Ö18, Ö21, Ö22, Ö23, Ö24
Barınma yeri, koşulları 6 Ö4, Ö5, Ö15, Ö18, Ö19, Ö20
İkamet ve sağlık sigortası 6 Ö13, Ö15, Ö17, Ö18, Ö20, Ö21
Eğitim sistemi 5 Ö10, Ö11, Ö15, Ö16, Ö22
Öğretim üyeleri 4 Ö5, Ö11, Ö21, Ö24
Sınıf\okul arkadaşları 4 Ö12, Ö16, Ö23, Ö24
Kırgızistan Eğitim destek hizmetlerinin niteliği 3 Ö12, Ö15, Ö20