Çalışma grubundaki katılımcılara “Kurumunuz yerli öğrencileri ile uyum düzeyinizi nasıl değerlendirirsiniz?” temel sorusu yöneltilmiştir. Araştırma sorularına ilişkin bulgular Tablo 9'da sunulmuştur.
Tablo 9. Öğrencilerin Yerli Öğrenciler ile Uyum Düzeyleri Ülke Görüşler n Katılımcı
Kırgızistan İyi 16 Ö1 , Ö4, Ö5, Ö7, Ö10, Ö11, Ö12, Ö13, Ö15, Ö17, Ö18, Ö19, Ö20, Ö21, Ö25, Ö26 Kötü 4 Ö16, Ö22, Ö23, Ö24 Türkmenistan İyi 6 Ö2, Ö30, Ö33, Ö34, Ö38, Ö39 Kazakistan İyi 4 Ö3, Ö6, Ö14, Ö31 Kötü 2 Ö28, Ö36 Azerbaycan İyi 4 Ö8, Ö27, Ö32, Ö37 Özbekistan İyi 1 Ö35
Tablo 9’a bakıldığında, öğrencilerin büyük çoğunluğunun (n = 16) bağlı oldukları eğitim kurumlarındaki yerli öğrenciler ile uyum düzeylerini olumlu değerlendirdiği görülmektedir. Öğrencilerden bazıları olumsuz yargıya sahip (n = 4) olduklarını belirtmiştir. Olumlu görüş bildiren öğrenciler, "Yerli öğrencilerle uyum düzeyim iyidir. Çok arkadaşlarım var. Yardımseverler ve iyiler. (Ö1)", "Sınıf arkadaşlar bakımından
101
herhangi bir sorunum yok. (Ö4)", "Uyum düzeyim yani burdaki arkadaşlarla iyi sıcak yani
konuşuyoruz yani beklediğimden daha sıcak daha misafirsever. (Ö10)", "Kurumumuzdaki
öğrencilerle çok iyiyiz. Onlar yerli oldukları için bize çok konuda rehber oldular ve olmaktadırlar. Örneğin; bir kitabı kütüphanelerde bulamazsak arkadaşlarımızdan alabiliyorduk. Çeşitli etkinliklere de onların bilgilendirmeleriyle katılabiliyorduk. (Ö12)",
"Okuldaki yerli arkadaşlarla aram çok iyi. Türkçeye tam hakim olmadan önce İngilizce iletişim kuruyordum. O zamanlar genelde yabancı uyruklu arkadaşlarla takılıyordum. Türkçemi geliştiğinde yerli arkadaşlarla daha çok konuşmaya başladım, çok arkadaş edindim. Kendimi de sıkıntılı biri olduğunu düşünmediğim için, çevremdekilerle uyum sağlayabiliyorum. (Ö17)", "Çok iyi. Yukarıda yerliler ile ilgili eksiklikler söyledim. Ama
bunları sevdiğim için söylüyorum. Başkaları yaşamasın diye. Aslında ben bütün Türkleri severim. İnsanın geçmişini bilmesi gerekiyor. Türkiye benim kardeş ülkemdir. (Ö3)",
"Uyumluyum (Ö31)", "Uyum düzeyim çok iyi. (Ö6)", "Yerli öğrenciler ile uyum düzeyim
çok iyi. Şu ana kadar hiç sorun yaşamadım. (Ö8)", "Çok iyi, hiç bir sıkıntı yaşamıyorum.
Yerli yabancı herkese eşit düzeyde davranıyorlar. (Ö27)", "İlk başlarda uyumda sorunlar
yasansada buraya gelen öğrenciler belirli bir zamandan sonra çok güzel arkadaşlıklar kuruyorlar. Hatta bazıları kültürel bir bağ bile kurarak evleniyorlar. Bunlar hepsi çok kayda değer şeyler olmalı. (Ö32)", "Yerli öğrencilerle uyum düzeyim çok iyi. Söylediğim gibi
aynı millet aynı ırk aynı dini aynı kanı taşıdığımız için ben kendimi burdaki yerli öğrencilerden farklı sanmıyorum. (Ö37)", "Türk arkadaşlarımla hiçbir sorunum yok. (Ö2)",
"Uyum düzeyim çok iyi. Türk öğrencileri çok severim. Misafirperver, yardımsever, sevecenler. (Ö33)", "Çok iyi bazen ödevlerimi onlara yaptırıyorum. (Ö34)" şeklinde ifade
etmişlerdir. Öğrencilerden biri (Ö30) ise, bağlı olduğu eğitim kurumunda öğrencilerin uyum
sürecini sağlamak amacıyla oriyantasyon, buddy programlarının düzenlendiğini "Oriyantasyon programları, buddy programları gibi etkinlikler duzenleniyor." şeklinde, bir diğer öğrenci ise, uyum düzeylerinin yüksek öğretim kurumuna göre değişebileceğini düşündüğünü "Kurumum yerli öğrencilerle yabancı öğrencilerle olan ilgi ve uyum düzeyini kıyaslasak, biz yabancılar bu konuda daha şanslıyız, ama dediğim gibi sadece bizim kurumda çizmek isterim. (Ö14)" gibi ifadesiyle belirtmiştir.
Yerli öğrencilerle uyum düzeylerini olumsuz değerlendiren öğrenciler yerli öğrencilerden daha çok yabancı öğrencilerle daha iyi anlaştıklarını "Yerli öğrencilerle hiç anlaşamazdım ben, çünkü yüksek lisans öğrencileri hep özel sektörde çalışıyordu ve onlarla ortak noktalarımız yoktu. Yabancı öğrenciler yabancılarla iyi anlaşıyorlar çünkü onların
102
durumları aynı ve ortak konuya sahipler onlar. (Ö28)", "Buradaki öğrencilerle kurduğum
ilişkiler, hemşerimle kurduğum ilişkiler kadar iyi değil. (Ö36)", "Yerli öğrenciler ile
‘kanka’ olamadım. Sınıf arkadaşıyız o yeterli. Türk arkadaşlarım var. Ama üniversiteden değiller. (Ö16)", "Şöyle söyleyeyim. Yerli öğrencilerle uyum düzeyim şimdi iyileşti
diyebilirim, şimdi birbirimizi anlamaya çalışıyoruz. Biribirine davranışları farklı gelmişti. İnsanın bir saniyede canına giriyorlar korkuyorsun bir an, uzaklaşıyordum. Ancak şimdi ortak nokta bulduk, derslerle ilgili konuşuyoruz en azından. Daha çok kendi ülkemden arkadaşlarım var. (Ö22)", "Çok yardımseverler. Ama onun dışı kültürü dışlayanlar var.
(Ö23)", "Buraya gelirken Türk arkadaşlar olacak yardım edecekler sohbet ederiz diye
düşünmüştüm. Ama hiç beklediğim gibi çıkmadı. (Ö24)" şeklinde ifade etmişlerdir.
Türkiye’de oriyantasyon programlarının önemi, devletin yükseköğretim stratejisinde de belirtilerek, çözülmesi gereken bir eksiklik olarak görülmektedir. Ona göre, öğrencinin üniversitedeki ilk günlerinden başlayan oriyantasyon programları öğrencinin diğer öğrenciler ile tanışmasını, yeni geldiği kuruma uyum sürecini kolaylaştıracağı belirtilmektedir (YÖK, 2007). Bu bağlamda öğrencilerin bağlı olduğu eğitim kurumuna, yerli kültür ve yerli öğrencilere yönelik uyum düzeylerini artırmak ve ilgili sorunları önlemek amacıyla oriyantasyon programlarının düzenlenmesinin ve yabancı öğrenci, uluslararasılaşma farkındalığının yaratılmasının önemli olduğu belirtilebilir.
Araştırma bulgularına ilişkin özel ve önemli görülen kısımlar çalışmaya katılan öğrencilerin kendi ifadeleri ile aşağıda özetlenmektedir:
... İlk başta tanımadığımız için biraz mesafeli durduğumu düşünüyorum. Zamanla tanıdık. Çok da iyi arkadaşlıklarımız var şu anda. (Ö5)
... Şu anda çok iyi arkadaşlık ediniyorum. Sınıf arkadaşlarla da alış veriş yapıyoruz. Derslerde yardımcı oluyoruz birbirimize. Mesela derse giremediğin zaman yardımcı olabiliyoruz. Tezde falan. Dışlama veya ayrımcılık da yok. (Ö7)
…Öğrenci arkadaşlarla ilişkilerimiz çok iyiydi. İyi uyum sağladım diye düşünüyorum. İyi arkadaşlarım vardı. Var. Çok yardımcı oluyorlar. Öyle. (Ö11)
… Vallahi çok güzel çok güzel anlaşıyoruz ve sadece derste değil mesela hangi AVM’ye gidebilirim herşey anlatırlar kendileri götürüyorlar oraya. Türkiye’nin heryerinden var hatta benim Türkçem her taraftan gelişiyor. Mesela Ayşeyle Adıyaman lehçesini konuşmaya başlıyorum falan. Iyiler ya baya yardım ediyorlar. (Ö13)
… Yerli arkadaşlarım ile aramız iyi. Fakat siz kurum içi yerli öğrencileri istiyorsunuz. Onlarla da iyiyim. Okul arakadaşlarımla olan en önemli özelliğin, aramızda bir farkın olmamasını düşünüyorum. Çünkü sırf yabancı olduğum için kolaylıklar istemiyorum. Bu yüzden her zaman hocalardan bana da yerliler gibi davranılmasını talep ederim. Arkadaşlarla ise okulda ve okul dışında iyi ilişkilerimiz var. (Ö15)
… Arkadaşlarım iyi, sorun yok. (Ö18)
… Yerli öğrencilerle uyum düzeyim iyidir. (Ö19)
… Çok iyi. Arkadaşlarımız var. (Ö21)
103
4.9. Öğrencilerin Aldıkları Eğitim ile İlgili Akademik ve Sosyal Beklentilerine İlişkin