Çalışma grubundaki katılımcılara “Kurumunuz öğretim elemanlarını nasıl değerlendirirsiniz?” temel sorusu (i) ilgi, (ii) nitelik ve (iii) kişisel özellikler olmak üzere sonda maddeleri ile yöneltilmiştir. Araştırma sorularına ilişkin bulgular Tablo 8'de sunulmuştur.
Tablo 8. Öğrencilerin Öğretim Elemanlarını Değerlendirmeleri
Ülke Görüşler n Katılımcı
Kırgızistan Olumlu 16 Ö1, Ö4, Ö5, Ö7, Ö9, Ö10, Ö12, Ö13, Ö15, Ö16, Ö17, Ö18, Ö20, Ö21, Ö23, Ö26 Olumsuz 3 Ö11, Ö22, Ö24 Kazakistan Olumlu 5 Ö6, Ö14, Ö28, Ö29, Ö31 Olumsuz 2 Ö3, Ö36 Azerbaycan Olumlu\Olumsuz 2 Ö8, Ö27 Olumsuz 2 Ö32, Ö37 Türkmenistan Olumlu 4 Ö2, Ö30, Ö38, Ö39 Olumlu\Olumsuz 1 Ö33 Olumsuz 1 Ö34 Özbekistan Olumlu\Olumsuz 1 Ö35
Tablo 8’de görüldüğü gibi, öğrencilerin büyük çoğunluğu (n = 29) öğretim elamanlarını olumlu değerlendirmektedir. Öğrencilerden bir kısmı ise (n = 9) olumsuz yargılara sahip olduğunu ifade etmiştir. Öğrencilerden bir diğer kısmı (n = 4) ise, hem olumlu hem olumsuz yargılara sahip olduğunu ifade etmiştir. Öğrenciler, bağlı oldukları eğitim kurumlarındaki öğretim elamanlarıyla ilgili olumlu görüşlerini "Yani yurtdışından gelen öğretim elemanları olduğu için kaliteli öğretim elemanlarıdır. (Ö1)", "Öğretim
elemanlarıyla ilgili bölümüm gereği burdaki öğretim elemanlarının kıdemli olduğunu düşündüğüm için beklentilerim yüksekti ve bu beklentim karşılandı. (Ö4)", "Benim için
önemli olan nitelik ve ilgiydi. Kişisel özellikler çok önemli olan bir şey değildi. İlgilililer, ilk başta ön yargılıydılar sonra değiştiler. Alanında uzman nitelikli hocalar. Hatta bu alanda mezun olmamama rağmen kendimi çok geliştirdiğimi sadece kendi alanımda değil, dil açısından da bu bölüm sayesinde kendimi geliştirdiğimi düşünüyorum. Hocalar beklentilerimden daha yüksek çıktı. (Ö5)", "Öğretim elemanları daha ilgili daha ilgi
duyuyor öğretmek için. Kişisel özelliklerinden de iyi. Niteliklerinden de eğitim sistemi galiba o şekilde olduğu için o yönde, belki kültürden de açıklanabilir böyle. Türkiye’de daha cana yakın olduğu için pek sert olmuyorlar. Onun için bazı şeyler pek yerinde olmuyor. Şey açısından, ödev yapılırken zamanında yapılmazsa tamam sonra verebilirsiniz diyor sonra öyle de şey, öğrenciler çuvallamaya başlıyor o yönden disiplin de bozuluyor ve yetiştirmemek de oluyor. (Ö10)", "Bilmediğimiz veya ulaşamadığımız konularda öğretim
98
elemanları olsun üniversitede ilgili çalışanlar olsun zamanında yardım alabiliyoruz. (Ö12)",
"Yeni farklı bilgilere sahip oldum ve öğretim elemanları da işini seven ve bilen uzmanlardır. (Ö16)", "ODTÜ’deki öğretim elemanları gerçekten kaliteli insanlar. Kendi
alanlarında uzman insanlar. Eğitim dili İngilizce olduğu için herkes aynı şartlar içinde okuyor. Kendi hayatımdan örnek verirsem, burdaki hocalar kaliteli eğitim beklentimi karşıladılar. (Ö17)", "Öğretim elemanlarından beklediğim performansı gördüm. Çeşitli
konferans ve araştırma topluluklarıyla bize deneyim kazandırmaktadır. (Ö20)", "Akademik
derken akademik kadro Amerika ya da İngiltere olsun ordaki üniversitelerden mezun olan öğretim elemanlarından eğitim almak beklentim vardı ve bu karşılandı. (Ö26)", "Hocalar
çok ciddi ve kaliteli bence. (Ö6)", "Öğretim üyeleri bakımından ise hep şanslıydım, anlayış
gösterdikleri için çok minnettarım. (Ö14)", "Destek, anlayış, kendini geliştirmiş öğretim
elemanları. (Ö31)", "Bizim üniversitenin öğretim üyeleri kendi alanlarının uzmanları
olmakla birlikte çoğunluğu öğrenci odaklı. Yardımseverler, anlayışlılar, sevecen ve arkadaş canlısı (Ö2)" şeklindeki ifadeleriyle bildirmişlerdir.
Öğrencilerden biri (Ö13) doğal olarak bazı öğretim üyelerinin kişisel karakterlerine göre
farklılık gösterdiğini "Aslında her yerde olduğu gibi hocanın kendi şahsi karakterine göre herşey değişiyor. Mesela lisanstayken de vardı, bazı hocalar çok iyi dersler veririlerdi çok iyi sınavlar yapardı, bazıları da ilgilenmezlerdi. Aynı şeyi burada da gördüm. Mesela hocadan hocaya göre değişiyor." şeklindeki görüşüyle ifade etmiştir.
Eğitim kurumlarındaki öğretim elemanlarıyla ilgili olumsuz görüşlerini ifade eden öğrenciler, bazı öğretim elemanlarının ilgi, akademik ve kişisel özellikler bakımından olumsuz değerlendirmelerini "Nitelik olarak daha iyi olacaklarını düşünüyorduk. Daha bilgili daha kendi öğrencilerine daha fazla birşey verebilecek bir kapasitede öğretim elemanları olacaklarını düşünüyorduk. Biraz daha ilgi istiyorduk. Öğrencilerle birebir ilgi olmasa bile yani öğrencilere biraz daha ilgi gösterip derslerde biraz daha ilgili olabilirlerdi yani ders dışında da biraz da mesela öğrenciler her kapısında çaldığında yani her kapısı çalmadığında bile olsa kapısını çalıp gelebilecek mesela gelebilecek konuşabilecek hocasıyla birebir etkileşim yapabilecek hocaların olmasını bekliyorduk. (Ö11)", "İyi
beklentilerim vardı. Örneğin yabancı uyruklu öğretim elemanları farklı davranıyor. Ancak burada öğretim elemanları akademik konuda veya derslerle ilgili başvurduğun zaman herkes değil tabi bazıları kafaya takmıyor diyelim. Ama genel olarak iyi kaliteli öğretim üyeleri de var. (Ö22)", "Kazakistan’da Türk Üniversitesi mezunuyum. Oradaki bizim
99
gibi zannettim. (Ö3)", "Daha iyi kalpli ve oğrencilerle daha çabuk ve kolay ilişki
kurabileceklerini düşünmüştum. (Ö36)", "Okuduğum üniversitede hocalarımızın bizimle
olan ilişkileri cok soğuktur. Öğrencilerle göz kontağına bile girmeyen akademisyenlerle çalışmak zor bir şey olsa gerek. Bizden bekledikleri nitelikte sadece ezberdir. (Ö32)",
"Mesela öğretim elemanlarının çok çok daha bilgili olacağını düşünüyordum. Mesela onlardan yenilikler öğreneceğimi düşünüyordum. Kişisel özellikler bakımından heralde ben işte Türk milleti olduğumuz için daha dostcanlı olacağını işte öğrencilerin sadece eğitimle ilgili problemler değil aynı zamanda bir arkadaş gibi diğer problemleriyle ilgili onlara yardımcı olabileceğini düşünüyordum. Ama işte bir genelleme yapsam %80 öyle değil hocaların. (Ö36)" şeklindeki ifadeleriyle belirtmişlerdir. Öğrencilerden bir kısmı bazı
öğretim elemanlarını nitelik, ilgi, kişisel özellikler bakımından olumsuz bulduklarını "Çok nitelikli, ilgili, zengin kişisel özelliklere sahip öğretim elemanları beklemiştim. Tabi bu durum hocaya göre değişiyor. Bazı hocaları bu konularda yetersiz buldum. (Ö33), "Benim
gibi derslerinde sıkıntı çeken yabancı uyruklu öğrencilere karşı biraz daha anlayışlı davranmaları iyi olurdu. (Ö34)" şeklinde ifade etmiştir.
Öğrencilerden biri (Ö15) genel olarak öğretim elemanlarını olumlu algıladığını, ancak bir
öğretim elemanından memnun olmadığını "Okuldaki öğretim elemanları genel ifadeyle iyi. Bizim fakültede çok sayıda öğretim elemanı var, ben onların sadece bir kaçını gördüm. Genel görüntü vermek gerekirse, görmüş olduğum öğretim elemanları arasında bir tanesinden bir daha ders almak istemiyor olmam dışında sıkıntı yaşamadım. Yabancılara objektif bakıyorlar, ayrımcılığa maruz kalmadım. Derslerde ve en önemlisi ders dışında ilgi gösteriyorlar." şeklindeki ifadesiyle belirtmiştir. Öğrencilerden bir diğeri (Ö8) bazı
öğretim elemanlarının kişisel bakımdan olumlu ancak, ilgi bakımından olumsuz bulduğunu "Sadece danışmanımdan biraz hani ilgili olacağını bekliyordum, yardımcı olacağını bekliyordum. Ama onların da kapısını çalmazsan hiç böyle öğrenci var mı yok mu haberleri bile yok. Kişisel olarak çok iyiler. Hani derslerimizle ilgili yanlarına gittiğin zaman yabancı olduğumuz için ilgi göstermeye çalışıyorlar çok yardımcı olmaya çalışıyorlar diğer Türk öğrencilerin yanında daha farklı yapıyorlar. Nitelik bakımından çok iyileri de var, iyileri de var böyle diyeyim" şeklinde ifade ederken, öğrenilerden bir diğeri (Ö27) bazı öğretim elemanlarını nitelik bakımından olumlu ancak, kişilik, dersleri ihmal
etmeleri bakımından olumsuz değerlendirdiğini "Bir tek hoca dışında bir aşağılama veya ilgisizliğe rastlamadım. Tek beklentim iyi bir eğitim görmektir. Bu konuda çok iyi. Ama lisansüstü programlarda daha çok ihmal var. Bazı hocalar dersleri geçiştiriyorlar. Ama
100
yüksek lisans ve doktorada şahsi istek ve beceri çok önemlidir. O yüzden bu büyütülmeyecek bir şeydir. Hocalar ve öğrenci arkadaşlarım Azerbaycan’dan geldiğim için bana daha çok ilgi gösteriyorlar." şeklindeki ifadesiyle belirtmiştir. Bir diğer öğrenci (Ö30)
ise, öğretim elemanlarını olumlu değerlendirmekle birlikte, bazı asistanlarla ilgili olumsuz yargılara sahip olduğunu "Kaliteli hocalar var ve öğrenci ile hoca arasında iyi samimilik var. Ama bazen kendini birşey zanneden asistanlar olabiliyor." şeklinde ifade etmiştir. Öğrencilerden bir diğeri (Ö35) bazı öğretim elemanlarını hem olumlu hem olumsuz şekilde
"Çok kaliteli özellikle ilgi bakımından kaliteli hocalar bekliyordum. Hepsi öyle değil tabi." gibi ifadesiyle değerlendirmiştir.
Araştırma bulgularına ilişkin özel ve önemli görülen kısımlar çalışamaya katılan öğrencilerin kendi ifadeleri ile aşağıda özetlenmektedir:
… Hocaların yurtdışından gelmiş olmalarını isterim. Çünkü daha tecrübeli daha bilgili olabiliyorlar. Ama bu benim elimde değil değiştiremiyorum. (Ö25)
… Bizim ülkeye göre öğretim elemanlarının kalitesi iyi. İyi olduğu için geldim buraya. (Ö21)
… Öğretim elemanları çok bilgili. İşini iyi bilirler. (Ö18)
… Yabancı öğretim elemanları çok. Bu iyi. (Ö23)
… Öğretim elemanlarının kalitesini sorgulayacak düzeyde değilim. Yabancı ülkede en sıradan öğretim elemanından da tecrübe ve bilgi öğrenilebilir. (Ö9)
4.8. Öğrencilerin Bağlı Oldukları Eğitim Kurumlarındaki Yerli Öğrenciler ile Uyum