• Sonuç bulunamadı

( M ü n i h) ş e h r i n de a ç ı l an M i m a rî S e r gi

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "( M ü n i h) ş e h r i n de a ç ı l an M i m a rî S e r gi"

Copied!
3
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

B a ş k a m e m l e k e t l e r d e m i m a r î :

( M ü n i h ) ş e h r i n d e a ç ı l a n

M i m a r î S e r g i

Ç e v i r e n : A d n a n K o l a t a n

Geçen yılın son ayında Münih'te ikinci mimarî ve tezyini san'atlar sergisi açılmıştır. Bu sergi sanatkârlara, inşaat sa-hiplerine v e bütün halka, yani üç grup insana hitab edi-yordu. En güzide mimarların yarattığı eserleri burada gören yaratıcı san'atkârlar burada güzel b i r gayretle, şekilUndiriş hususunda, mükemmel bir yaratıcılık dersi almış olacaklardı. İnşaat sahipleri ise, san'atkârların dimağından ve ruhundan doğan güzellikleri hakikat sahasına intikal ettirmek hususun-daki vazife ve mecburiyetlerini bu sergi vasıtasiyle idrak e-dip kavrayacaklardı ve nihayet bütün bir millet bu müşterek eserle alâkadardı.

Almanya'da açılan bu ikrnci mimarî sergisi, hiç şüphe yok ki, yalnız sergi tekııiğindeki ilerleyiş bakımından değil, ayni zamanda teşhir edilen şeylerin san'at yüksekliği bakı-mından dahi, ileriye doğru atılmış büyük bir adımdır. Maruf Alman mimarı (Paul Ludwig Troost) un örnek olmıya lâyık eserleri artık bir anane mahiyetini almıya başlıyor ve bütün alâkadar mimarlar bu esas üzerinde çalışmalara devam edi-yorlar. Başarılan işlerin ve başaran san'atkârların ayrı ayrı işler ve kimseler olmalarına rağmen, ortaya konan eserin arzettiği sanatkârane vahdet işte bundan ileri gelmiş olsa gerektir. Esere iştirâke davet edilen mimarların adedi gittikçe artıyor. Devletin vahdetli idaresi altında sanatkârlar dahi sanatkârane bir vahdet temini yolunda çalışıyorlar.

Bu yazıda sergi hakkında verilen izahat serginin tertibi sı-rasile yürüyecektir. Alman sar/atma ithaf edilen binanın bir cenahında Berlin'in tatbik edilmekte olan yeni imar plâ-nını, diğer cenahında ise, Almanya'da yeni rejimin doğduğu Münih şehrinin yine tatbik halinde bulunan yeni imar plâ-nını görüyoruz. Bunlara iltisaklı olan yan salonlar da ise bu eserler etrafında diğer mesai guruplanmaktadır. Bütün bunlarda inşaat sahibi Devlet veya Belediyedir. Tek tük te-sadüf edilen hususî müesseselere ait idare binaları dahi dev-let ve belediye binalarında gördüğümüz esasların tesiri al-tında kalmışlardır.

B e r l i n ' i n y e n i ( ş e k l i :

Berlin şehrinin yeni almakta olduğu şekli gösteren kısım içinde iki muazzam eser hâkim vaziyettedir : Devlet Reisi binası ve yeni yapılmakta olan Şimal - Cenup mihveri üzerindeki yuvarlak meydan. Bittabi tâli binalarla birlikte.

-Profesör Albert Speer'in eseri olan Devlet reisi binası birçok güzel v e etraflı modellerle tersim edilmiş olup bina-nın iç kısımları da gösterilmiştir. Ayrıca toplu bir model ile de bu tesisatın büyüklüğü hakkında bir fikir verilmiştir. Yeni bina, Vilhemşitrase, Iosşitrase ve Herman Göring st-rasse addeleri üzerinde bir blok teşkil ediyor. Bu saha, Ve' killer bahçeleri denilen sahalar içinde muhteşem parklar teş-kil ederek direklerarası denilen arkadlara. su tesislerine \ e bahçelerle limonluklara doğru uzanmaktadır. Herman Gö-ring sitrase caddesindeki nihayet kısmını iki alçak ikamet-gâh ile bunların avlusunun altındaki garajlar teşkil etmekte-ve bu kısım ayni zamanda, parkın nihayetini teşkil eden etmekte-ve olduğu gibi bırakılacak olan uzun duvara doğru bir intikal hasıl etmektedir.

Fos strasse caddesindeki cephenin uzunluğu (345) met-ledir. Binanın bu kısmında iç avlu vardır, ki buna, Vii-helmsitraşedeki şimdiki devlet reisi binasından açılan bir yol ile girilir. Buraya şu kısımlar ltisak ettirilmiştir: Medhai holü. mozaik holü, yuvarlak salon, uzun hol ve devlet reisi-nin kabul salonu. Binada ayrıca Kabine içtima salona, bü-yük yemek salonu ve kütüphane holleri de vardır. Fossitıa-şe cihetindeki «uzun hol» 146 metre uzun, 11 metre geniş v e 9 1/2 metre yüksektir. Bu eb'adı yazmaktan maksadımız, plânlayıştaki azameti göstermek içindir. Ekserisi 1/10 v e bazı münferid kısımları hattâ 1/1 mikyasında olan birçok büyük modeller bize bilhassa dahilî teçhizata, Fosşitrase caddesindeki cephe ve Devlet Reisinin büyük çalışma oda-sını havi olup sütunlarla inkısam ettirilmiş olan bahçe cep-hesi hakkında fikir vermektedir.

(2)

zemi-B e r l i n d e ( T e m p e l h o f ) d a h a v a l i m a n ı n ı n ş e r e f a v l u s u v e m e y d a n ı

ııin kaplamasında kullanılan Alman mermerlerinin güzelliği ve sükûnu sergide teşhir edilen levhalardan anlaşılmaktadır. Binanın umum heyetinde gizli duran güzellik ve kuvvet re-simlerimizden anlaşılıyor.

Plânlayıştaki azametin diğer bir misâlini de, yine sergi-de teşhir edilen «Yuvarlak meydan» dan anlıyoruz. Burada resmini dercettiğimiz umum heyet plânı ve modelleri başa-rılan iş hakkında bizi tenvir ediyorlar.

Berlin'de yeni tesis edilen ve Şimal - Cenup mihveri de-nilen büyük cadde, Tirgartenştrasse caddesini katettiği yer-den, takriben şimdiki iskajarak meydanından itibaren tak-riben 500 metre ileride «Yuvarlak meydan denilen alana va-sıl olacak ve bu meydanın etrafında şu binalar bulunacaktır.

a) Turizm binası. - Proje-: Alman Devlet Demiryolları müdürü Hugo Röther ve Münakalat Vekâleti inşaat müşavi-ri Theo Dirkomeier.

b) Onun karşısında, Alyans sigorta anonim şirketinin i-dare binası. Proje: Profesör Kari Wach ve hükümet inşaat müşaviri Düseldorflu Heeinrich Rosskothen.

c) Turingen eyaleti binası. Proje: Waymarlı Profesör Herman Giesler.

d) Ordu gazino binası. Proje: Dresdenli profesör doktor Vil-lıeim Kreis.

e) Ufa film tiyatrosu ve Alman san'atkârlarınm arkadaş-lık binası. Proje: Teo Diskemeier ve Hans Fler.

Meydanın ortasında heykelli ve fıskiyeli havuz vardır. Projesi: Berlin'li Heykeltraş Arno Breker. Meydanın kutru 210 metre, havuzun ortası 80 metre kutrundadır.

1 ilâ 3 numaralı resimler tertip hakkında bir fiki" ver-mekte olup alt katta sütunlu yollar, yani arkadlar vardır ve bunların üstünde binanın diğer katları, ana silme çıkıntısını haiz olmak üzere derpiş edilmiştir.

Şimal - Cenup mihverinin müteakip kısmında cihanşü-mul şöhreti haiz Alman firmaları kendi idare binalarını ku-racaklardır. Buna mütedair olmak üzere şimdiden sergide A E G ve Agfa şirketlerinin binalarının modelleri teşhir e-dilmiş olup birincisinin projesi Profesör Peteı- Behrens tara-fından, ikincisinin projesi ise Mimar Gogold Nestler tarafın-dan yapılmıştır.

Yuvarlak meydanın garp ön cihetinde muhtelif caddele-rin caddelecaddele-rin köşesindeki muazzam blokta, vaziyet plânın-dan da anlaşılacağı üzere, ileride Başkumanplânın-danlık binaları bulunacaktır. Bütün şimdiye kadarki cesametleri aşan bu

B e r l i n d e o r d u b a ş k u m a n d a n l ı k b i n a s ı

projeyi de Dresdenli Profesör Doktor Vilhelm Kreis yapmış

olup bunun da modeli sergide teşhir edilmiştir. L Tregaıteustrasse caddesine doğru bir dahilî avlu açılır,

ki bahçeler ve plâstiklerle süslenmiştir. Ve derinliği 433 metre, genişliği 160 metredir. Bu avlunun etrafını zengin bir surette tertip edilmiş olan Ordu idare binaları çerçevelemek -tedir. Tirgarterı şitraseden nazarlar bir şeref avlusuna inti-kal etmektedir ve bunun 111 metrelik kulesi Berlin şehrinin müstakbel tacı olacaktır.

Bilhassa Landvehr Kanal cihetinden bakınca ileride kuv-vetli bir manzara île karşılaşacağız, çünkü kulenin şimal cep-hesi doğrudan doğruya bu kanaldan yükselmektedir. Kule-ye mütenazır olmak üzere Tirgarten korusu içine bir dikili taş konacak ve bunun üstünde büyük bir kartal heykeli bu-lunacaktır. Sergide büyük bir resmi gösterilen plânın hu-susiyeti gayet vazıh ve maksada uygun bulunmasıdır. Abide-vî bir cesamet ve kuvvetli ifade bakımından bundan daha Binanın eb'adı şöyledir: Uzunluk (250) metre, Granit avlu-su = Rubmesballe) dir. Bu bina, dediğimiz ordu idare bina-ları arkasındadır ve ön cephesi Şimal - Cenup mihveri üze-rinde bulunmakta olup mihverin Tirgarten şitrase caddesini katettiği noktadan takriben yuvarlak meydana kadar uzar. fikir vermektedirler. Binanın eb'adı şöyledir: Uzunluk (250) min irtifaı 70 metre.

Berlinde yuvarlak meydandan başka büyük bir bina da-ha olacaktır. Tempelhofda yeni da-hava limanının önünde yapılacak olan bu meydanın mükemmel bir tahta modelini Profesör Doktor Ernest Sagebiel yapmıştır. Beyzî olan sahanın ahengine uygun bir surette tertip edilip ge-riye çekilmiş bulunan kabul binasının nihayetini ka-im zaviye tertibinde idare binaları teşkil ediyor ve bunlar da yine kaim zaviye tertibi ile Tempel hoftaki bu yeni meydanın duvarlarını teşkil ediyorlar. Binalarla ihata edilmiş olan iç avlunun bu mihveri Berlin'in maruf en yüksek noktası o-lan (Kı-engberg) e kadar uzar. Şelâleler yeni meydanın bü-yük havuzuna kadar iniyorlar. Kreuzberg'deki maruf mimar Schinkel'in eseri olan eski Alman istiklâl muharebeleri a-bidesi yerinde kalıyor.

(3)

'"«"inniiniUiiitfMiüij-. •<» '"«"inniiniUiiitfMiüij-.

( C h i l m s e e ) g ö l ü k e n a r ı n d a f ı r k a y U k s e k m e k t e b i

şu rakkamlar fikir vermektedir, ü s t ü kapalı hava yolcuları rıhtımının uzunluğu 400 metre, derinliği 45 metre. Bu tayya-re peronunun üstünde 100.000 genişlik seyirci tribününü havi bir lokanta vardır. Yolcu holü 100 metre uzun ve 50 metre geniştir.

inşaatı bitmek üzere olan Şark - Garp mihverinin orta-sında muazzam «Büyük yıldız» meydanı vardır. Evvelce Ra-yiştağ karşısında bulunan Berlin'in meşhur zafer sütunu şim-di bu meydana nekleşim-dilmekte olup ikinci rayıhııı maruf dev-let adamlarının heykelleri de bu meydana konulacaktır. Ser-gide bu meydanın da büyük bir modeli vardır.

Şark cihetinde, Kayzer Vilhelm köprüsü arkasında tica-ret ve sanayi odasının yeni binaları kurulmaktadır ki proje-sini mirnar Paul Schuvbes yapmıştır. Bunun yanında da iş-sizler sigorta idaresi binası vardır. Kayzer Vilhelm köprü-sü Ernst Erik plânına göre genişletilecektir.

Şimdiye kadar çok ihmâl edilmiş olan Moabit mahal'.esi de tamamen yeniden tertip edilmektedir. Berlin alayı kışla-sını havi blok, ordu inşaat dairesi binası bu meyandandır.

Şark - Garp mihveri civarında Grımewald da kurulmak-ta olan ordu teknik fakültesini de ayrıca zikretmek lâzım-dır. Bunun projesini Hans Mallwritz yapmıştır. Tuğladan o-lup kolonları kum taşından yapılmış olan ve bir kuleyi andıran bu bina dahi muazzamdır. Fiergarter'de. yine Şark -Garp mihverinde Almanya Belediyeleri toplantı binası var-dır, ki cümle uzunluğu 209 metre olup Hanoverli profesör Karl Elkart'm eseridir.

Eski berlin'in merkezinde yeni Berlin şehri forumu ya-pılıyor. Bu maksatla eski ikametgâh binaları yıkılmıktadır. Spree nehri sahili yeniden tertip edilmektedir.

M ü n i h ş e h r i n i n y e n i d e n t e r t i b i v e i m a r ı :

Sergide Münih şehrinin muazzam surette yeniden tertip ve imarı ikinci büyük hölde gösterilmektedir. Bu meyanda

Ş i m a l v e c e n u p m i h v e r i n d e y e n i y u v a r l a k m e y d a n ı n m a k e t i

kral meydanının, istasyona götüren yeni Prachtstrasse cad-desinin ve bu caddede yapılacak yeni opera binasının ve bil-hassa Odeon meydanındaki yeni konser binasının modellerini görüyoruz. Ayrıca tasarruf sandığı binası, düşkünler evi, mektep ve şehir hamamı modelleri vardır.

Sergiye gelenler, muazzam (Kral meydanı) ile bunun etrafındaki binaların modelleri etrafında birikiyorlar. Nas-yonal ve Sosyalist fırkasının idare binası ve iki şeref ma-bedi buradadır. Burada mimar Paul Lordg'm dehası bir ke-re daha tebarüz ediyor. Münih şehrinin maruf ke-resim gale-rileri olan Pinakthok ve Glyptolhek genişletiliyor. Profesör Leonard Gall'in eseri olan esmer fırka binası da ayrıca gö-ze çarpmaktadır.

Yeni opera binası pek dikkate şayan olup Münihli Pro-fesör Wolclemar Brinkmann'ın eseridir. 3200 kişi isti-ab edecektir, önünde büyük bir meydan vardır. Meyda-nın bir tarafında büyük otel binaları kurulacaktır. Opera bi-nası münferid bir halde olmayıp sağında ve solunda büyük mağazalar, posta ve demiryol idare binaları bulunacaktır.

Sergide Almanyanın merkezi olan Berlin'in ve Nasyo-nal Sosyalizm hareketinin doğduğu Münih şehrinin yeni plân-larından başka diğer şehirlere ait imar plânları ve modelle-ri dahi vardır.

Bu meyanda Chiemsee gölünün kenarında (Fırkanın yüksek mektebi) isminde bir bina kurulacaktır, ki plânı profesör Hermann Giesler tarafından yapılmıştır. Bu bina ve sahası bir kilometre tutmakta olup gölün içine doğ-ru inşa edilecektir ve salon kısmının irtifaı (100) metredir.

Hava teşkilâtı binaları da ayrıca gösterilmiştir.

Ordu inşaatında büyük kabiliyetler gösteren mimarların eserlerine misal olmak üzere Mark'daki ordu bakım ve garaj binaları, ordu dairesinin yaptığı plâna istinaden vücıı-de getirilen Allgân topçu kışlası, Königsbrüek'vücıı-deki askeri hastahane binası sergideki eserler meyanında görülmektedir.

Referanslar

Benzer Belgeler

% 36.9, fosfatlı gübreler için % 51.7 sl olacak- tı. Ancak bu sonucun tam olarak gerçekleşip gerçekleşmediğine gene DPT rakamlarından yararlanarak biz göz atalım.

[r]

[r]

Aşıklar, mertek- ler, kiremit altı tahtalarının değiştirilmesi ve bu- na zamimeten çatı bağlamalarının demir aksam ile raptı iktiza ederdi.. 9 — Pencere çerçeveleri

Filhakika asrımızda şimendifer ve otomobil gibi vesaitle kolayca seyahat edip hava tebdili ihtiyaçları tatmin ediliyorsa da bu her sınıf halk için kabil ola- m ı y o r... Bu -

[r]

İtiraf edelim ki proje tanziminde bir takım sebepler t a h t ı n d a Avrupanmkine naza- ran daha iptidaî olan malzememizin ve işçiliği- mizin tesirinde kalıp onu bir az

Istanbulda elektrik Hatlarının çok yüksek olmasından, bazı sinemalar, hususî motör koya- rak elektrik ceryanı istihsal etmek için birkaç ay evvel belediyeden