B i b l i y o g r a f y a t
İ S T A N B U L S E B İ L L E R İ İ z z e t K U M B A R A C I L A R T o p k a p ı S a r a y ı M ü z e s i M ü d ü r M u a v i n i İ z z e t K u m b a r a , c ı l a r ' m h a z ı r l a d ı ğ ı b u e s e r , d a h a b a s ı l m a d a n , m ü e l l i f i n ö l ü - m ü ü z e r i n e , F a i k R e ş i t U n a t ile H i l m i T a n ı ş ı k ' a h a v a l e e d i l m i ş v e o n l a r t a r a f ı n d a n i k m a l e d i l e r e k t a b e t t i r i l m i ş t i r .
K i t a b ı n ı b a ş m d a , F a i k R e ş i t i n k ı s a b i r i z a h ı n a n a z a r a n , e s e r d e b i r ç o k n o k s a n v a r k e n , b u n l a r i k i g ö r e v l i t a r a f ı n d a n m ü m k ü n m e r t e b e t a m a m l a n m ı ş t ı r .
K i t a p , s e b i l l e r h a k k ı n d a k i t a p h a n e m i z d e b i r b o ş l u ğ u d o l - d u r m a k t a i s e de, g e r e k l i i t i n a y ı g ö r m e d e n b a s ı l m ı ş t ı r .
E s e r , b i r ç o k s e b i l l e r i n i n ş a t a r i h l e r i n e a i t k i t a b e l e r i , y a p - t ı r a n k i m s e l e r i t e s b i t e d i y o r s a d a , s e b i l l e r e a i t f o t o ğ r a f l a r p e k f e n a v e k i t a b ı n t e r t i b i p e k i t i n a s ı z d ı r .
H e r k e s i n k ı y m e t v e r d i ğ i v e h e r b i r i b i r m i m a r î özellik t a ş ı y a n s ö b i l l e r , o k a d a r f e n a ç e k i l m i ş f o t o g r a f i l e r l e t a n ı t ı l - m ı ş t ı r k i , k i t a p t a n e l d e e d i l m e k i s t e n e n m a k s a t t a m a m e n k a y - b o l m u ş t u r .
M i m a r î e s e r l e r i m i z i b u ş e k i l d e t a n ı t m a ğ a k a l k ı ş m a k , b i z e h i ç b i r ş e y k a z a n d ı r m a z , b i l â k i s , m e n f i t e s i r l e r y a r a t ı r .
H e r b i r i , b a ş l ı b a ş m a b i r m a k a l e k o n u s u t e ş k i l e d e c e k k a d a r , z e n g i n m i m a r î m o t i f l e r t a ş ı y a n b u e s e r l e r i n g ü z e l ç e - k i l m i ş f o t o ğ r a f i l e r ile b i l h a s s a s a h i f e l e r i n t e r t i b i n d e i c a p e d e n a l â k a y ı g ö r m e s i i c a p e d e r d i .
G ü z e l b a s k ı l a r ı n a a l ı ş t ı ğ ı m ı z Millî E ğ i t i m M a t b a a s ı n d a n b u d e r e c e i t i n a s ı z b i r s a n a t k i t a b ı b e k l e m e m e k h a k k ı m ı z d ı r .
K i t a b ı n ı n n e ş r i i l e m ü e l l i f i n i n r u h u ş â d o l m a d ı ğ ı g i b i m a a l e s e f i ç i n d e k i t a r i h î m a l û m a t t a n b a ş k a b i r d e ğ e r t a ş ı m a , m a k t a d ı r .
P L A N N İ N G M i m a r ı n E l K i t a b ı Y a z a n : E . v e O . E.
5 i n c i t a b ı G i l b e r t W o o d C o t a r a f ı n d a n ( T h e A r - c h i t e c t B u i l d i n g N e w s ) i ç i n b a s ı l m ı ş t ı r . F i a t ı : P o s t a ü c r e t i y l e 22 ş i l i n g t i r . İ l i f f e v e o ğ u l l a r ı L i m i t e d Ş i r k e - ti t a r a f ı d a n d a ğ ı t ı l m a k t a d ı r . B ü y ü k l ü ğ ü 23 e 33 s a n - t i m o l u p 436 s a h i f e v e 600 d e n f a z l a d i y a g r a m i h t i v a e t m e k t e d i r .
T a b ı 1936-1939 s e n e l e r i z a r f ı n d a « P L A N N İ N G » d ö r t d e f a t a b e - d i l m i ş t i r . B u t a b ı h a r p t e n s o n r a ç ı k a n b e ş i n c i o l u p z a m a n ı m ı - zın ş a r t l a r ı n a u y g u n o l a r a k y e n i d e n t â n z i m e d i l m i ş t i r . B u a - r a d a k i s e n e l e r d e , b i r ç o k y e n i l i k l e r v e d e ğ i ş i k l i k l e r m e y d a n a g e l d i ğ i n d e n p r o j e v e p l â n l a r ı n a l â k a m e r k e z l e r i d e ğ i ş m e k l e k a l m a m ı ş , a h v a l i n t e s i r l e r i a l t ı n d a e h e m m i y e t m e v z u l a r ı d a d e ğ i ş m i ş t i . H a l k a e v t e m i n i , m e k t e p l e r . . F a b r i k a l a r . , gibi...
K i t a b a y e n i k ı s ı m l a r i l â v e e d i l d i ğ i gibi, b a z ı b a h i s l e r b a ş - t a n b a ş a y e n i d e n y a z ı l m ı ş t ı r . M e s e l â ( e v t e m i n i , h a l k m e r _ k e z l e r i , o k u l l a r , h a l k e v l e r i v.s.) ç i f t l i k b i n a l a r ı m e v z u u d a a y n i m ü e l l i f , E d w i n G u n n A . R . I . B . A . , t a r a f ı n d a n y e n i b a ş t a n y a z ı l a r a k , z a m a n ı m ı z ı n ş e r a i t i n e u y g u n b i r h a l e k o n m u ş t u r .
B u k i t a p , m i m a r l a r a k a t ' î b i r r e h b e r d i r d i y e ü z e r i n d e d u r - m a k i s t e m i y o r u z . P r o j e h u s u s u n d a a k a d e m i k v e p r a t i k e s a s t e o r i l e r h a k k ı n d a b i r t e z m ü d a f a a e d e n b i r k i t a p d e ğ i l d i r . B u n d a m ü e l l i f l e r p r o j e t a n z i m i n d e e s a s l a r ı v e p r o j e y i m u - h a k k a k s u r e t t e diriıje e d e c e k l ü z u m l u d e t a y l a r ı v e b i n a l a r ı n
e l v e r i ş l i , b a s i t v e k u l l a n a n i ç i n i d e a l -bir h a l e n a s ı l s o k u l a b i l e - n e c e ğ i n i g ö s t e r m e k t e d i r l e r . B i r b i n a n ı n m e y d a n a g e t i r i l i ş i v e o b i n a n ı n h a k i k î e k s p r e s y o n u t a m a m i y l e m i m a r ı n ş a h s i y e t i n e b a ğ l ı d ı r .
K i t a p k o l a y l ı k o l m a k ü z e r e 30 b a h s e a y r ı l m ı ş t ı r . B u b a h i s l e r ş u n l a r d ı r :
G r u p e v l e r , e v l e r ( m ü s t a k i l ) , t e k k a t l ı e v l e r , t e k k a t l ı k ü ç ü k e v l e r , o k u l l a r , t e k n i k o k u l l a r , h a l k m e r k e z l e r i , f a b r i . kalaı-, b ü r o l a r , d ü k k â n l a r v e m a ğ a z a l a r , o t o m o b i l s a t ı ş m a - ğ a z a l a r ı , g a r a j l a r , i d a r î v e a d l î b i n a l a r , m ü z e l e r v e s a n a t g a - l e r i l e r i , k ü t ü p h a n e l e r , i t f a i y e b i n a l a r ı , h a s t a n e l e r ( u m u m î ) , h a s t a n e l e r ( s a r î h a s t a l ı k l a r ) , k l i n i k l e r , k r e m a t o r y u m l a r , t u v a - l e t l e r , u m u m î v e h u s u s î h a m a m l a r v e y ı k a n m a y e r l e r i , a ç ı k b a n y o l a r , e ğ l e n c e y e r l e r i , s p o r s a l o n l a r ı , o t e l l e r , h a l k e v l e r i , t a t i l g e ç i r m e e v l e r i , t a t i l k a m p l a r ı , ç i f t l i k b i n a l a r ı n d a n b a h - s e t m e k t e d i r . T a v s i y e e d e r i z .
T Ü R K M Ü Z E C İ L İ Ğ İ N İ N 100 Ü N C Ü Y I L D Ö N Ü M Ü Y a z a n : A z i z O Ğ A N İ s t a n b u l A r k e o l o j i M ü z e l e r i M ü d ü r ü
F i y a t ı 150 K u r u ş — 1947
M e m l e k e t i m i z d e m ü z e k u r u l u ş u n u n 100 ü n c ü y ı l ı m ü n a . s e b e t i y l e İ s t a n b u l A ı k e o l o j i M ü z e l e r i M ü d ü r ü A z i z O ğ a n b i r b r o ş ü r n e ş r e t m i ş t i r . Y i n e b u m ü n a s b e t l e b i r t a r a f ı n d a T ü r k m ü z e l e r i n i n bânıisi s a y ı l a n F e t h i A h m e t P a ş a n ı n , d i ğ e r t a r a f ı d a ilk m ü z e a d d o l u n a n A y a İ r i n i n i n ( a s k e r î m ü z e ) g r a v ü r l e - r i n i t a ş ı y a n b i r m a d a l y a y a p ı l m ı ş t ı r . Ç o k m u v a f f a k o l a n b u m a d a l y a y ı H e y k e l t r a ş R e h a A r ı c a n y a p m ı ş t ı r .
A z i z O ğ a n ' ı n y a z ı s ı n ı n b a ş l a n g ı c ı n d a n ö ğ r e n i l d i ğ i n e g ö r e T ü r k m ü z e c i l i ğ i n i n t a r i h i h a k k ı n d a b u g ü n e -kadar b a z ı k ı s a y a z ı l a r d a n b a ş k a m ü c m e l b i r e s e r b u l u n m u y o r d u .
A z i z O ğ a n b u b o ş l u ğ u d o l d u r a c a k e t ü d ü n ü b e l g e l e r e d a - y a n a r a k a ç ı k v e g ü z e l b i r l i s a n l a y a z m ı ş t ı r . B ü l t e n ö n c e T . T u r i n g v e O t o m o b i l K u r u m u t a r a f ı n d a n y a y ı n l a n m ı ş t ı r .
« L ' H O M M E e t L ' A R C H I T E C T U R E » D E R G İ S İ N İ N Ö Z E L N Ü S H A S I
F r a n s a d a i n t i ş a r e t m e k t e o l a n « L ' H o m m e e t l ' A r c h i t e c . t u r e » d e r g i s i b i r s a y ı s ı n ı L e C o r b u s i e r ' n i n M a r s i l y a d a i n ş a e d i l m e k t e o l a n i k a m e t g â h b l o k l a r ı n a t a h s i s e t m i ş t i r .
23 t i p t e n v e 330 d a i r e d e n i b a r e t o l a n b u g r u p , 1700 k i ş i b a r ı n d ı r a c a k b a h ç e l i a p a r t m a n l a r d a n m ü r e k k e p t i r .
L e G o r b u s i e r , s e n e l e r d e n b e r i b u f i k i r ü z e r i n d e ç a l ı ş m ı ş b u l u n m a k t a idi. H e r d a i r e b a ş l ı b a ş ı n a t e k n i k b i r h u s u s i y e t - t e d i r . İ k a m e t g â h l a r ı n p l â n l a r ı b ü t ü n m e d e n î i h t i y a ç l a r ı k a r ş ı - l a y a c a k b i r ş e k i l d e t e r t i p l e n m i ş t i r . 18 y a t a k l ı b i r o t e l ile, 10 g e n ç l i k k u l ü b ü , g i m n a s , h a s t a n e , ç a m a ş ı r h a n e , b e r b e r , ç o c u k y u v a s ı , t ü t ü n c ü d ü k k â n l a r ı gibi b ü t ü n i h t i y a ç l a r ı t o p l a m ı ş t ı r . B i n a n ı n ü s t ü t e r a s o l u p b i r s o l a r y u m , ç o c u k b a h ç e s i , b i r k o ş u p i s t i n i h a v i d i r .
B u b ü y ü k i k a m e t g â h g r u b u n u n i n ş a a t ı n ı g e n ç m i m a r l a r - d a n m ü r e k k e p ( A t e l i e r d e s B a t i s s e u r s ) a d i y l e b i r h e y e t y a p - m a k t a d ı r . İ n ş a a t b i r y ı l d a i k m a l e d i l m e k i s t e n m e k t e d i r . M a - l i y e t i n e n u c u z b i r ş e k i l d e e l d e e d i l m e s i n e g a y r e t e d i l m e k t e - d i r . B ü t ü n t e ç h i z a t i y l e b u b i n a l a r ı n 353 m i l y o n a ç ı k a c a ğ ı t a h m i n e d i l m e k t e d i r .
B u b i n a l a r m b ü t ü n p l â n v e d e t a y l a r ı « L ' H o m m e e t l ' A r - c h i t e c t u r e » d e r g i s i n i n h u s u s î b i r s a y ı s i y l e n e ş r e d i l m i ş t i r .
(Baş tarafı 251 inci sayfada)
Halbuki evvelce bahsettiğimiz veçhile bura- da yapılacak bir hayli iş vardır. Aşıklar, mertek- ler, kiremit altı tahtalarının değiştirilmesi ve bu- na zamimeten çatı bağlamalarının demir aksam ile raptı iktiza ederdi.
9 — Pencere çerçeveleri de, ekserisi çok es- kimiş hattâ dağılmış oldukları halde ele alınama- mıştır. Bu suretle, camların tamamlanmasından beklenen faydalar da pek muvakkat olmuş demek- tir.
10 — Binanın şakulî çöküntüleri yalnız tak- viye edilen kısımlarda izale edilebilmiştir. Ufkî açılma ise lâma demirleriyle bağlanmak suretiyle alt kısımlar da kısmen uzatılmıştır. Eğer yeni bir tamir imkânı hasıl olursa, çatı tamiri esnasında bu açılma keyfiyeti esaslı bir şekilde halledilebilir kanaatindeyim.
Yukarıda on madde halinde topladığımız ö- narım yer yer işaret ettiğimiz veçhile, bu eşsiz eseri pek yakın bir ölümden muvakkaten kurtar- mış bulunuyor. Bu hususta «Türkiye Anıtlarının Korunmasına ve Onarılmasına Yardım Derneği»
nın maddî yardımı hiç şüphesiz sitayişle anılmalı- dır. Nâçiz çalışmalarımda benden yardımlarını e- sirgemiyen sayın müdürüm Bay Tahsin Öz'e de burada bir kere daha teşekkürü vazife bilirim.
Yalnız, anlatmağa çalıştığım veçhile maddî imkânsızlıklar yüzünden pek mübrem bir çok iş- leri yapamamak zorunda kalmış bulunuyoruz. Bu suretle bir feci âkıbeti sadece geciktirdik. Binaen- aleyh bu binanın daha geniş bir tahsisatla, şümul- lü bir surette onarılması kaçınılmaz bir mecburi- yettir.
1 0 / X I I / 1 9 4 7 İstanbul Topkapı Sarayı Restorasyon Murakıbı
Yüksek Mimar Cahide TAMER
( Baş taralı 279 ncu sayfada )
z a m a n ı n z a r u r e t l e r i n e g ö r e b u b ö l g e l e r a r a s ı n d a t a k d i m t e h i r y a p ı l m a s ı n d a h i ç b i r m a h z u r y o k t u r .
Ç a r ş a m b a k a s a b a s ı n d a i n ş | a a t m a l - z e m e s i : E t r a f ı n o r m a n l ı k o l m a s ı m ü n a s e b e t i y l e k e r e s t e p e k u c u z a m a l e d i l m e k t e d i r . A y n i z a m a n d a t u ğ l a , t a ş , k u m v e ç a k ı l m e b z u l b u l u n m a k t a d ı r . B u r a d a y a p ı l a c a k i n ş a a t sis_
t e m i d e p r e m m m t a k a l a r ı i ç i n h a z ı r l a n a n t a l i m a t n a m e n i n a h ş a p i s k e l e t l i v e k â r g i r b i n a l a r i ç i n k a b u l e d i l e n e s a s l a r a y - n e n k a b u l e d i l m i ş t i r . B u e s a s l a r d a i r e s i n d e n u m u n e o l a r a k h a z ı r l a n a c a k e v t i p l e r i n e g ö r e i n ş a a t y a p ı l a c a k o l u r s a Ç a r ş a m - b a k a s a b a s ı k e n d i s i n e m a h s u s b i r k a r a k t e r i h a i z o l a c a k t ı ı B i n a r e n k l e r i , s a d e v e y e ş i l l i k l e r e h e m a h e n k b i r v a z i y e t t e b u l u n m a s ı i c a p e d e r . Aşı, b e j v e y a k i r e m i d i v e b u n a m ü n a s i p r e n k l e r t a v s i y e o l u n u r . Ç a t ı , s a ç a k v e p e n c e r e k a r e k t e r l e r ' ı h a z ı r l a n a c a k n ü m u n e e v t i p l e r i n d e t e s b i t e d i l m i ş l e r d i r .
S o n u ç : R a p o r u m u z u s o n s ö z ü m ü z l e b a ğ l a m a d a n e v - v e l , ş u n u t e b a r ü z e t t i r m e k i s t e r i m k i Ç a r ş a m b a k a s a b a s ı için h a z ı r l a n a n i m a r p l â n ı n d a h e r h u s u s i ç i n m ü s a i t b i r ş e k i l d e te_
s i s e d i l m i ş iş y e r l e r i , s ı h h i i k a m e t g â h l a r ı , i s t i r a h a t , e ğ l e n c e y e r l e r i n i i h t i v a e d e n v e a r a n ı l a n h e r t ü r l ü e v s a f ı c a m i b i r k ü l m e y d a n a g e t i r i l m e s i v e b u s u r e t l e y a b a n c ı l a r i ç i n ş e h r i g ö r m e ğ e v e s i l e t e ş k i l e d e c e k t a r z d a b i r p a n a y ı r ş e h r i o l a r a k Ç a r ş a m b a k a s a b a s ı n ı n S a m s u n v i l â y e t i n i n g ö z b e b e ğ i , d e ğ e r l i b i r p a z a r m e r k e z i h a l i n e i f r a ğ ı i ç i n v e b u g ü n k ü m e d e n î h a y a - t ı n h e r t ü r l ü i h t i y a c a c e v a p v e r e c e k b i r ş e h r i h a l i n e i f r a ğ ı i ç i n b ü t ü n ş a r t l a r Ç a r ş a m b a k a s a b a s ı n ı n i m a r p l â n ı n d a m e v c u t
o l d u ğ u g ö r ü l ü r . 1 5 / 1 2 / 9 4 6 Y. Mimaı Reşat AKINCILAR
r ARKITEKTİN ABONE ŞARTLARI
ÇİFT SAYISI : 2.00 Lira PRIX DUN NUMERO 1.5 Dolar ALTI AYLIĞI : 5.25 „ „ pour 6 M0IS 4 „ YILLIĞI : 10.00 „ „ „ UN AN 8 „
1 ci s e r i
Arkitektin kolleksiyonları :
beher ciltli koleksiyonu 20 Lira 1931
1932 1933 1934 1935
2 ci s e r i
3 cii s e r i
1936 1937 1938 1939 1940 1941-42 1943 1944 1945 1946
18
15
BUtUn yazılar, resimler, reklâm ve abone bedelleri Posta ile ARKİTEKT'in idare yerine gönderilmelidir, isteyenlere Reklâm tarifesi gönderilir. Adreslerini değiştiren aboneler süratle bildirmelidirler. Aksi takdirde kaybolan dergilerden
dolayı müdiirlUğUmUz sorumlu değildir
Pour tout paiement et d e m a n d e de renseignemet, ainsj que pour tout envoi de document tels que photos.artilces annonces, bibiiographie â inserer s'adresser â la Direction
No, 3 3 Anadolu Han, Eminönü İstanbul