ARKİTEKT
M İ M A R L I K , Ş E H İ R C İ L İ K V E B E L E D İ Y E C İ L İ K D E R G İ S İ
Revue t r i m e s t r i e l l e D ' a r c h i l e c t u r e - Q Qııarterly publicatior. on Arclıitec- r~J D r e i m o n a t s z e i t s c h r i f t f u r D'urbarıisme et des a r t s dficoracifs t u r e city plaııniiLg anıt d e c o ı a t i o n b a ı ı k u n s t . s t a e d t e b a u und d e k o r a t i o a
İMTİYAZ S A H İ B İ VE BAŞ YAZARI : Z E K İ SAYAR. U. N E Ş R İ Y A T M Ü D Ü R Ü M. İLHAN GÖNEN A D R E S : A R K İ T E K T A N A D O L U H A N No. 33 E M İ N Ö N Ü . İ S T A N B U L T E L E F O N : 2 2 1 3 0 7
KURULUŞU: 1931
Cilt : 34 No. : 317
A b o n e ş a r t l a r ı :
Resmî ve özel b ü r o l a r için yıllığı 5 0 . — T . L . Özel kişiler için yıllığı 4 0 . — T . L . » » » Altı aylığı ... 22.50 T . L . Bu sayı 15.— T . L . Yabancı memleketler için 6 0 . — T . L . A R K İ T E K T ' i n K O L L E K S İ Y O N L A R I : 1931 — 1935 b e h e r cildi 4 0 . — T . L . 1 9 3 6 — 1940 » » 4 0 . — T . L . 1941 — 1945 » » 3 5 . — T.L. 1946 — 1963 » » 4 0 . — T . L . İlân tarifemiz talep üzerine gönderilir. Yazı; f o t o ; r e s i m v e a b o n e b e d e l l e r i A R K İ T E K T ' i n adresine posta ile gönderil-melidir. Basılmıyan yazılar iade edilir. Adreslerini değiştiren abonelerin en geç iki ay içinde idarehanemizi h a b e r d a r e t m e -leri lâzımdır. Aksi takdirde k a y b o l a n derg i l e r d e n M ü d ü r l ü ğ ü m ü z m e s ' u l i y e t k a -b u l e t m e z . Muhabirlerimiz : B. A l m a n y a : Y . M ü h . M i m a r A r s l a n T E R -Z İ O Ğ L U — F r a n s a : Y . M i m a r H a l û k T O G A Y — İ s v i ç r e : Y . M i m a r Seyfi S O N A T — İ t a l y a : Y . M i m a r B a r a n Ç A Ğ A — B. A m e r i k a : Y. M i m a r N e z a h a t A R I K O Ğ L U — İ z m i r : Y. M i m a r H a r b i H O T A N — A N K A R A Y. M i m a r F e r z a n B A Y D A R .
Pour tout p a y e m e n t et d e m a n d e des ren-seignements; ainsi q u e p o u r tout envoi des documents, tels que photos, articles, a n n o n -ces bibliographie â inserer, s ' a d r e s s : r â la Direction.
A b o n n e m e n t s p o u r l'etranger I an 5 Dollars Prix de ce n u m e r o 1.25 » Ali subscriptions, Ietters, photos, articles. advertisements ete. Shoııld be addressed T o : A R K İ T E K T No. 33, A n a d o l u han E m i n ö n ü , Subscription rates : A n n u a l subscription Dollars 5.00 Single copy » 1.25
Başyazı
M İ M A R L A R O D A S I N I N Ç A L I Ş M A L A R I
H A K K I N D A
Zeki S A Y Â R M i m a r G.S.A. M i m a r l a r O d a s ı n ı n XI. Genel K u r u l u n a sunulan r a p o r ve b u n a ekli çeşitli komis-yonların çalışmaları yüklü geçen bir yılın muhasebesini teşkil etmektedir. Bu çalışma-lar m i m a r l a r ı n meslekî ve kişisel mesele-lerinden ziyade, m e m l e k e t m i m a r l ı k dâva-l a r ı n a yönedâva-lmiş b u dâva-l u n m a k t a d ı r . Bir yıdâva-ldâva-lık çalışmalar yek n a z a r d a meselelerimize çö-z ü m yolları a r a y a n bir y ö n arçö-zetmekle be-raber, maalesef bir çoklarını d a el'an hal-l e t m e m i ş b u hal-l u n m a k t a d ı r . T a k d i r ihal-le karşı-l a n m a s ı gereken b u çakarşı-lışmakarşı-ların, şüphesiz ki, tenkid edilecek bir ç o k t a r a f l a r ı v a r d ı r . M i m a r l a r Odası geçen on yıllık m ü d d e t içinde, m i m a r l ı ğ ı ilgileyen h e r meseleye değinmiş, her d â v a n ı n müşkülleri içinde dalmış, hattâ l ü z u m u n d a n fazla bir çok meseleye kendi isteğiyle a n g a j e o l m u ş t u r .Yıllık r a p o r u incelediğimizde, bazı ko-nuların. d a h a k u r u l u ş yıllarından beri süre-ge'.diği, f a k a t t i r sonuca b a ğ l a n m a d ı ğ ı n ı görmekteyiz. Diğer t a r a f t a n Devlet ve Be-lediyeler ile ilişkilerimiz de halledilememiş vaziyettedir.
Bayındırlık Bakanlığı ile, özel sektör proje siparişleri meselesi, bir kaç yıldır e n hâd şekilde devam ettirilmiş, l ü z u m s u z s : r t hareketlerden sonra mesele Bakanlık görevlileri h a k k ı n d a dâva a ç m a k üzere m a h k e -m e y e -m ü r a c a a t a k a d a r getiril-miş, neticede, k a n u n î imkânsızlık olduğu, anlaşılmıştır.
İstanbul Belediyesiyle olan İ m a r M ü -dürlüğü ihtilâfı, bu yere bir h u k u k ç u n u n ge-tirilmesiyle sonuçlanmış, b u n a m u k a b i l O d a n ı n gösterdiği sert reaksiyona r a ğ m e n
maalesef yenilgiye uğranılmıştır. H e r iki meselede de Y ö n e t i m K u r u l u üyelerinin basiretsiz hareketleri O d a prestijini zedele-miş, bu gibi t e m a s l a r d a d a h a temkinli ha-reket edilmesi z a r u r e t i n i bir kere d a h a or-taya k o y m u ş t u r .
Y ı l l a r d a n beri süregelen İstanbul, A n -kara, İ z m i r gibi b ü y ü k şehirlerimizin İ m a r talimatnameleri, u z u n yıllar süren t e m a s l a r ve ç a l ı ş m a l a r a r a ğ m e n , sanat ve bilim yö-n ü yö-n d e yö-n m e s u t bir s o yö-n u ç v e r m e m i ş , Beledi-yeler yine eskisi gibi h a r e k e t etmişler, h a t t â İstanbul Belediyesi, O d a n ı n m u h a l e -fetine r a ğ m e n b i n a yükseklik gabarilerinde artışlar bile yapmıştır!..
Diğer t a r a f t a n , m i m a r l a r ı n kişisel sos-yal meseleleri de el'an askıdadır. 1958 den beri serbest çalışan m i m a r l a r ı n bir sigorta dâvası v a r d ı r ki, üzerinden yedi yıl geçtiği halde, bir neticeye u l a ş t ı r ı l a m a m ı ş t ı r . Bu k o n u için kurulan k o m i s y o n l a r y a p t ı k l a r ı a k a d e m i k çalışmaları h e r yıl u m u m î he-yetlere s u n m a k l a yetinerek, k a r a r ı d a i m a u m u m î heyete b ı r a k m ı ş l a r d ı r .
M e m l e k e t t e , her sınıf ve z ü m r e n i n meslek hakları garanti altına alınırken, meslek sigortası h u s u s u n d a h e n ü z bir adım bile a t ı l a m a m a s ı , bazı meslekdaşlarda, bu hayatî k o n u y u d a h a kesin olarak halletmek için bir sendika k u r m a k fikrini uyandır-mıştır.
O d a m ı z ı n çalışmaları h a k k ı n d a say-d ı k l a r ı m ı z gibi say-d a h a bir çok misaller veri-lebilir, b ü t ü n b u n l a r da göstermektedir ki, ç a b a l a r ı m ı z , yıllardan beri, kesif mesaiye r a ğ m e n , olumlu bir sonuç v e r m e m e k t e d i r .
M O Z A İ K L E R İ
D E K O R A S Y O N D A
M : 2 2 2 111
A R K . — 494
Bunun nedenlerinin araştırılması lâzımdır. K a n ı m ı z a göre, O d a m ı z z a m a n l a ku-ruluş maksatlarından oldukça ayrılmıştır. Odanın kuruluş gayesi, m i m a r l a r m toplum ve Devlet ile olan ilişkilerini, kişisel ve sos-yal konularını düzenlemesi iken, çalışmalara daha ziyade Akademik bir veçhe veril-miştir.
Realist olması gereken vasfını ikinci plâna atması, Odayı, takatinin üstünde, içinden çıkılması zor, muğlak nazarî dâva-ların ortasına atmıştır.
Mesleki tanıtma çabaları el'an pek za-yıftır, hattâ yoktur denilebilir. Bu konuda daima hep yanlış yollar seçilmiştir. Rapor-larda işaret edilmesine rağmen, memleket mimarlığı t o p l u m a bir türlü anlatılama-mıştır. Milyonlarla vatandaşın her gün oku-duğu gündelik basından bir türlü faydalan-m a k yolu araştırılafaydalan-mafaydalan-mıştır. Yıllardan beri savunduğumuz bir enformasyon bürosu ku-rulamamış, kısa meslek haberleri, mimarlık konuları, yazı ve fotoğraflarla sürekli bir şekilde basın yolu ile halkın bilgisine su-nulamamıştır.
Bu sebepten memleket mimarlığı maa-lesef henüz kendisini lâyıkiyle devlete ve
halka tanıtacak ve kabul ettirecek bir orta-m a varaorta-maorta-mıştır.
O d a en müessir tanıtma organını ih-mal ederken, yöneticilerimiz yalnız kanunî dayanaklar arayarak z a m a n z a m a n ya in-şaat kalfaları ile, ya d a inin-şaat mühendisleri ile proje ve meslekî icra meselelerinde iyi sonuçlar vermeyen çatışmalara girişmiştir. Halbuki bu gibi konularda yalnız kanunî destek aranması kâfi olmayıp psikolojik ve sosyal yönlerden kuvvetli olması d a h a te-sirli sonuçlar alınmasını sağlayabilir.
Bugün O d a çalışmalarının panoraması şu şekil arzetmektedir. H e r konu Komis-yonlara incelettirilmekte, alınan sonuç bir raporla Yönetim K u r u l u n a verilmekte ve ekseriya bir faaliyet yılı süren bu çalışma hakkında karar verilmesi U m u m î Kurula bırakılmaktadır.
Bu sebeple yıllık çalışma raporları bir «bitmemiş meseleler» manzumesi haline gelmektedir. Birçok hayatî konular hakkın-da z a m a n ı n d a kesin bir karar alınması ge-cikmekte olduğundan, Yönetim Kurullarının inisiyatifle hareket ederek ve karar alarak işleri sonuçlandırması bir zarurettir.
Yeni Yönetim K u r u l u n u n b u n d a n böyle hiç olmazsa konuları ikiye ayırarak hayatî olanlarda d a h a aktif ve süratli kararlar alması, etüde m u h t a ç meseleleri Komis-yonlara inceletmesi yerinde olacaktır. Odayı bir kaç yıldan beri saplandığı lüzumsuz bü-rokrasiden k u r t a r m a k lâzımdır. Odanın gençlerden k u r u l m u ş olan icra organı yu-karıda verdiğimiz örneklerde izah ettiğimiz gibi hareketlerinde enerjik olduğu nisbette, basiretsiz ve kırıcı olmuştur. Bu enerjik çalışmalara mutlaka eski kuşakların tolerans ve tecrübesinin inzimamı ile mesele-lerimizin hallinde daha olumlu sonuçlar ve-rebilir.
Odamızın bugünkü d u r u m u üzerinde daha söylenecek ve yazılacak p e k çok şey vardır. Meslekdaşlar arasındaki bağların kuvvetlendirilmesi, bilhassa kuşaklar ara-sında kopmuş olan manevî bağların canlan-dırılması üzerinde durulmalıdır.
Geçmişe ve geleneklere, tecrübelere bağlı olmayan ve dayanmayan bir meslek zümresinin hareketleri inkârcılık olur ki, sonunda moral çöküntülere sebebiyet ve-rir. Z a m a n ı gelince bu konulara da temas edeceğiz.
