ARKİTEKT
M I M A R L K , Kevae trimestrieİle D'architecture-D" ıırbatı isme et »les arts (L6e ora cifs
H I R C I L I K V E Qııarterly pu blioation. on Arclıitee-ture city plannitıg a n ı l deco. a lion
T U R İ Z M
•
D E R G İ S İ D r e i tu o n :t l s z e i t s c lı r i ı t Tür
baukıınst. stae'llebuu ııııc! dekoration
İ M T İ Y A Z S A H İ B İ VE BAŞ Y A Z A R I : Z E K İ S A Y A R . U. N E Ş R İ Y A T M Ü D Ü R Ü M İLHAN <;ÖNEn
A D R E S : A R K İ T E K T A N A D O L U H A N No. 33 E M İ N Ö N Ü . İ S T A N B U L T E L E F O N : 2 2 1 3 0 7
K U R U L U Ş U : 1931
Cilt: 36 No. : 328
A b o n e ş a r t l a r ı :
Resinî ve özel bürolar için yıllığı 50.— T.L. Özel kişiler için yıllığı 40.— T.L. » Altı aylığı ... 22.50 T.L. Bu sayı 15.— T.L. Yabancı memleketler için 60.— T.L. ARKlTEKT'iıı KOLLEKSİYONLAR1 : 1931 — 1935 beher cildi 45.— T.L. 1936 — 1940 » » 45.— T.L. 1941 — 1950 » » 40.— T.L. 1951 — 1966 » » 50.— T.L. İlân tarifemiz talep üzerine gönderilir. Yazı; foto; resim ve abone bedelleri ARKİTEKT'in adresine posta ile gönderil-melidir. Basılmıyan yazılar iade edilir. Adreslerini değiştiren abonelerin en geç bir ay içinde idarehanemizi haberdar
etme-leri lâzımdır. Aksi takdirde kaybolan derg i l e r d e n M ü d ü r l ü ğ ü m ü z m e s ' u l i y e t k a
-b u l e t m e z . Sekreter: Keti ÇAPANOĞLU. Muhabirlerimiz :
B. Almanya: Y. Müh. Mimar Arslan TER-ZİOĞLU — Fransa: Y. Mimar Halûk TOGAY — İsviçre; Y. Mimar Seyfi SONAD — B. Amerika: Y. Mimar Nezahat ARIKOĞLU — İzmir: Y. Mimar Harbi HOTAN. — İtalya : Dr. Mimar Baran ÇAĞA.
Pour tout payement et demandc des ren-seigneınents; ainsi que pour tout envoi des docııments, tels qııe photos, articlcs, annon-ces bibliographie h inserer, s'adresser â la Direction.
Abonnsments pour I'etrangeı 1 an 5 Dollars Prix de ce numero 1.25 » Ali subscriptions, letters. photos, articles, advertisements ete. Slıould be addressed T o : A R K İ T E K T
No. 33, Anadolu han Eminönü, İSTANBUL Subscription rates : TURKEY Annual subscription Dollars 5.00 Single copy » 1.25
B A Ş Y A Z I
Ç İ M E N T O
Zeki SAYAR
Çimento, imar ve bayındırlık faaliyet-lerinin bir numaralı maddesidir. Endüstri için çelik ve petrol ne ise, yapı için çi-mento aynı mana ve ehemmiyeti taşır. Bu sebeple, çimento fiyatlarında, meydana ge-len artışlar, yapı fiyatlarının artmasına yol açar. Bunun biraz da psikolojik elmasına rağmen, daima çimento buhranı ve kara-borsasından sonra inşaat sektörünün hemen her dalında artışlar görülür ve neticede ma-liyetlere tesir eder. Hükümet, tıpkı buğday veya demir fiyatları gibi, çimento fiyatlarını da sabit tutmağa gayret serfeder. Üretim yetmediği zamanlar dışarıdan çimento ithal edilir ki, nitekim geçen yaz çimento ithal edilmiştir.
Son aylarda, basına intikal eden ve uzun polemiklere yol açan bu maddenin ye-tersizliği memleketimiz için el'an önemini muhafaza etmektedir.
2. Dünya Harbinin miras bıraktığı ka-raborsacılık, inşaat mevsimlerinde, el'an çimentoda görülüyor. Birçok malzeme fiyat-ları istikrar kazandığı halde, çimento, mev-sime göre, hâsıl olan darlıktan resmî satış fiyatlarından yüzde 30 hatta 50, daha pahalı satılıyor. Ve halk. zarar ediyor. Daha mü-himi, yetersizlikten dolayı inşaat program-ları aksıyor.
Konuyu biraz incelersek, bu darlığın ve dolayısıyle karaborsanın nedenleri kolaylık-la açığa çıkmaktadır.
Özel ve resmî sektör inşaat yatırımla-rının birinci 5 yıllık planda öngörülen
pla-fonu geçtiği, buna mukabil çimento üretimi-nin, aynı nisbette olmadığını ortaya ko-yuyor.
Yine, O C D E memleketleri içinde, çi-mento tüketimi bakımından Türkiye fert ba-şına 122 kg. ile en geride olanıdır. (1)
Bu sebeple her yıl artmakta olan millî gelirle orantılı olarak fert başına tüketimin gelecek yıllarda artacağına muhakkak naza-riyle bakmak, şayet üretim bu nisbette art-mazsa, başka memleketlerden çimento it-hal etmek zorunlusu devam edecektir. 1967 yılında çimento üretimimiz 4,3 milyon ton olacaktır. 1968 de yeni fabrikaların çalış-mağa başlaması bu yekûn 5,1 milyon ton olacaktır. (2)
Çim:nto fiyatları her memleketin kal-kınmasında diğer ana maddeler gibi rol oy-nadığından, sabit kalmasına dikkat edilmek-tedir. Bizde ise 1958'e nazaran resmî fiyatlar % 29 artarken, birçok memleketlerde sabit kalmış, pek azında ancak % 2 - 3,5 nisbe-tinde artmış, İtalya, Yunanistan'da ise, % 17-19,8 nisbetinde düşmüştür. (3)
Bizdeki fiyat artışlarının sebebini son on yılda, yakıt ve işçiliklerde meydana gelen artışlarda aramak lâzımdır.
Ayrıca, memleketin çimento politikasını yürüten T. Ç. Sanayii Kurumunun, takip et-tiği yolun da etkisi büyüktür.
Bu kurumun inşa ettirdiği çimento fabri-kaları kapasitelerinin yüz bin tondan daha
M O Z A İ K L E ! )
D E K O R A S Y O N D a
İ İ İ : 2 2 2 1 1 1
ARK. — 844r
ARKİTEKT
Okuyucularının yeni yılını ve
bayramını kutlar.
v. ;
küçük olması, süratle artan tüketimi karşı-lamak için devamlı genişletmelere gidilmesi, maliyetin daima artmasına yol açmıştır.
O.C.D.E. nin 1967 de yayınladığı ista-tistik broşüründe izah edildiğine göre, Tür-kiye çimento istihsalinde kullanılan el emeği yüksek seviyededir ki, bu da maliyetin art-masının sebeplerinden birini teşkil ediyor. Memnuniyetle belirtmeliyizki ,son bir iki yıldan beri, gerek özel, gerek resmî sektörün kurmakta oldukları yeni fabrikaların kapasi-teleri üç yüz bin tonun üzerindedir. 1968 çimento üretiminin büyütülen ve yeni
ku-rulan fabrikalar ile 5 milyon tonu geçeceği, 1969 üretiminin 6.5 milyon tonun üzerinde olacağı tahmin edilmektedir.
İspanya 11.81 Yunanistan 3.59 İtalya 22.37 + % 20.0 + % 11.8 + % 7.9 (1) Kaynak O.C.D.E. nin çimento
sana-yii, adlı (1967) broşüründen: Türkiye 122 kg. İspanya 405 kg. Yunanistan 393 kg. İtalya 326 kg.
(2) 1 No. lu tabloya göre istihsal ka-pasitesi (1966) ve bir vıl öncesine göre artış:
Türkiye 3.86 milyon ton + % 19.1
(3) Aynı broşürün 10 numaralı tablosu-na tablosu-nazaran 1958 = 100 olduğutablosu-na göre fiyat temevyüçleri: Türkiye 129. İspanya 145. Yunanistan 80.2 Avusturya 100. Portekiz 104.4 İtalya 87.
