HÂKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU HUKUKİ MÜZEKERE TOPLANTISI RAPORU
TOPLANTI YERİ : Konya Dedeman Otel TOPLANTI TARİHİ : 22-23 Eylül 2012
GRUP ADI : 3. Grup
KONU : Taşınmaz Hukuku
GRUP BAŞKANI :
KÂTİP :
TOPLANTI RAPORU
GİRİŞ
HSYK’nın organizatörlüğünde Konya Dedeman Otelinde yapılan taşınmaz hukuku ile ilgili grup toplantısı Yargıtay’dan bir tetkik hâkimi ve ilk derece mahkemelerinden on asliye hukuk hâkiminin katılımı ile yapılmıştır.
Toplantıda taşınmaz hukuku ile ilgili ilk derece mahkemelerinde ve Yargıtay dairelerindeki uygulamalar karşılıklı olarak tartışılmış, taşınmaz hukuku ile ilgili davalarda karşılaşılan sorunlar tek tek görüş alınmak suretiyle belirlenmeye çalışılmıştır. Belirlenen sorunlar doğrultusunda da öneriler ve çözüm yolları değerlendirilmiştir. Sürenin kısıtlı olması ve taşınmaz hukuku ile ilgili mevzuatın geniş olması nedeniyle geniş alanda çalışma imkânı sağlanamamış, acil ve önemli hususlar tartışılmaya açılmıştır.
Yapılan bu toplantı sonucunda taşınmaz hukukunun genel uygulamaları yönünden aşağıdaki sorunlar belirlenmiş, çözüm önerileri gösterilmiştir.
TAŞINMAZ HUKUKU VE GENEL UYGULAMALAR YÖNÜNDEN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ:
1.SORUN :Yargıtay ve ilk derece mahkemeleri arasında uygulama birliğinin sağlanmasına yönelik çalışmaların yapılmaması.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ :Yargıtay ilgili dairelerinin bakmakta oldukları dava türlerine göre ilk derece mahkemelerinin genel uygulamalarına yönelik yol gösterici mahiyette UYAP ortamında bilgilendirme yapması ve dava türlerine göre ilk derece mahkemelerinde sıkça görülen usuli hataların aynı şekilde UYAP ortamında bildirilmesi, bu bağlamda UYAP ortamında forum oluşturulup Yargıtay üyeleri ve Yargıtay tetkik hâkimleri ile bilgilerin paylaşımına olanak sağlanması.
2.SORUN :Taşınmaz hukukuna ilişkin davalarda işin esasına girilmeden önce usuli eksiklilerin tamamlatılması yönünde uygulama birliğinin sağlanmaması.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ :Davalar açılırken gösterilen dava değerlerinin yargılama aşamasında öncelikli olarak belirlenmesi, harcın belirlenen değere göre ikmal edilmesi, ondan sonra işin esasına ilişkin incelemeye geçilmesi ve avukatlık ücretinin harcı ikmal edilen değer üzerinden kanuna uygun olarak tespitinin sağlanması, bu bağlamda dava açma hakkının kötüye kullanmasının önüne geçileceği ve temyiz yoluna gereksiz başvuruların önleneceği, gerekirse kanuni düzenleme yapılarak dava açılırken gösterilecek değerin somutlaştırılması için davacı tarafa gayrimenkul değerleme uzmanlarından rapor alınması görevinin yüklenmesi.
3.SORUN :Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile getirilen yeni düzenlemeler çerçevesinde ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararlarının temyize açılması nedeniyle bu yönde uygulama birliğinin bulunmaması.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ :İhtiyati haciz ve ihtiyati tedbir kararları verilirken dikkat edilecek hususlar ve hangi durumlarda teminat alınması gerektiği yönünde bilgilendirici Yargıtay görüşlerinin ilk derece mahkemeleri ile paylaşılması, bu yönde uygulama birliğinin sağlanması.
4.SORUN :Bilirkişi ve yerel bilirkişi tespiti ile alınacak rapor ve beyanlarda sorunlar bulunması.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ :Bilirkişilerin belirlenen listelerden temini hususunda sıkıntılar bulunmakta olup; nitelikli bilirkişilerin listelerde bulunmaması durumunda bu bilirkişilerden yararlanılamaması, niteliksiz bilirkişilerin listelere girebilmeleri, bu bağlamda eksik rapor alınmasının önüne geçilmesi için düzenlemeler yapılması,
Bilirkişi müessesinin davalar üzerindeki etkisi de gözetilerek özel ihtisas bilirkişi müesseselerinin oluşturulması,
Yerel bilirkişi temininde özellikle yaşlı ve taraflarla husumeti bulunmayan bilirkişilerin temininin küçük yerlerde ciddi sorun teşkil ettiği, bu bağlamda yaşlı ve taraflarla husumeti bulunmayan uygulaması yerine kapsam daraltılarak civarı iyi bilen, taraflarla yakın akrabalığı ve açık husumeti bulunmayan yönünde hâkime taktir yetkisinin tanınması.
5.SORUN :Tapulu taşınmazlarda harici satış ve sözleşmelere değer vermede ve taşınmaz devrinde sıkça karşılaşılan bölgesel ve yakın akrabalar arasında yapılan harici satış ve temliklere yönelik harici belgeler ile namı müstear ve inançlı işlemlere ilişkin harici belgelere değer verilmesi, bu yönde Yargıtay ilgili daireleri arasında çelişkili kararlar ve uygulamalar bulunması.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ :Tapuya güven ilkesi ve tapulu taşınmazların resmi ve yasal yollar dışında temlikine imkân sağlayan ve uygulamalar doğrultusunda içtihatlarla yol bulan temliklerle ilgili olarak yasal düzenleme yapılması,
Tapulu taşınmazların devrinde yasal olmayan yollara değer verilmesi uygulama birliğini de bozmakta olup; Yargıtay daireleri arasında da çelişkili kararların doğmasına zemin oluşturmaktadır.
Bu sorunların önüne geçilmesi ve uygulama birliğinin sağlanması için inançlı işlem ve teminatlı olarak yapılan temlikleri tapuda sözleşme ile yapılmasına imkân sağlanması.
6.SORUN: Paylı mülkiyete konu taşınmazlar ile mirasçılar tarafından açılan davalarda husumetin yöneltilmesi ve zorunlu dava arkadaşlığı ile ilgili sorunlar.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ :İştirak halindeki mülkiyetin kaldırılması ve paylı mülkiyette dava açılması konusunda husumet yönünden somut hükümlerin getirilmesi. İştirak halindeki mülkiyetin kaldırılması ile birçok davada zorunlu dava arkadaşlığının otomatikman kalkacağı bu da yargılamanın lüzumsuz olarak uzamasının önüne geçeceği, ayrıca uygulamada zorunlu dava arkadaşlığı ile ilgili karışıklığında bu şekilde sonlandırılmış olacağı. Zorunlu dava arkadaşlığı hususunda Yargıtay daireleri arasındaki uygulama birliğinin sağlanmasının da faydalı olacağı.
7.SORUN: Taşınmaz hukukuna ilişkin uyuşmazlıklarda taşınmazla ilgili olarak gerekli evrakın (tapu kaydı gibi) UYAP ortamında temininin sağlanmaması, gerekli olduğunda tarafların mal varlıklarının UYAP ortamında sorgulanmasına imkân sağlanmaması.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ : Bu imkânların sağlanması ile tapu kayıtlarının kısa ve sağlıklı olarak temin edilmiş olacağı ayrıca takdir yetkisi kullanılırken tarafların mal varlığıyla ilgili olarak gerektiğinde sorgulama imkânı sağlanmış olacağı, bu imkânların sağlanması durumunda temyiz incelemesine giden dosyaların evrak eksikliğinden geri çevrilmesinin de önüne geçileceği.
8.SORUN: Taşınmazlarla ilgili olarak verilen ihtiyati haciz ve ihtiyati tedbir gibi kararlar ile ara kararların UYAP ortamında kayıtlara işlenememesi.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ : İhtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararlarının tapuya intikali aşamasında kötü niyetli olarak 3.kişilere devredilme durumuna sıkça rastlanılmakta olup; bu yönde sağlanacak imkân sonucu kötü niyetli davranışların önüne geçileceği ayrıca anılan karar ve diğer ara kararların daha seri ve eksiksiz bir şekilde yerine getirilmesine imkan sağlanmış olacağı.
9.SORUN: Özel kanunlarla satışına sınırlama getirilen taşınmazlar ile pay temlikinin yasaklı olduğu taşınmazların dava açıldığı an bilinememesi.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ: Özel kanunların uygulanacağı bölgeler ile pay temliklerinin yasak olduğu taşınmazların UYAP ortamından tespiti için gerekli çalışmaların yapılması, bu şekilde kişiler tarafından danışıklı açılan davaların da önüne geçilmiş olacağı.
10.SORUN: Devletin hüküm tasarrufu altındaki yerlerle ilgili (kıyı kenar çizgisi, orman vs. ) mevzuatta sık değişiklikler yapılması ve bu bağlamda Yargıtay daireleri arasında farklı görüşlerin oluşması sebebiyle çelişkili kararların ortaya çıkması.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ: Yargıtay dairelerinin değişen mevzuata göre uygulamalarında yapmış olduğu değişikliklerin UYAP ortamında ayrı bir bölümde gösterilmesi, uygulama birliğinin sağlanması için evrensel hukuk normları ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları çerçevesinde yasal düzenlemeler yapılması, bu konuda yapılan değişikliklerin ayrı bir bölümde gösterilmesi.
11.SORUN: Taşınmaz uyuşmazlıklarında uzlaşmaya yönelik protokoller ile Aile Mahkemesince verilen boşanma kararlarında ve anlaşmalı boşanmalara dayanak teşkil eden protokollerde mülkiyetin nakline ilişkin anlaşma hükümlerinin ilamda infaza uygun gösterilmemesi yeni davalar açılmasına sebebiyet vermesi.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ: Protokol bulunan uyuşmazlıkların hüküm fıkralarında protokole atıf yapılmasının önlenmesi yönünde düzenleme yapılması, protokol içeriğinin hükümde tereddüde mahal bırakmayacak şekilde infazının sağlanması yönünde uygulama geliştirilmesi.
12.SORUN: İdari Yargı ve Adli Yargı arasında taşınmaz hukuku ile ilgili uyuşmazlıklarda çelişkili uygulamalar bulunması.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ: Uygulama birliğinin sağlanması yönünde gerekli çalışmaların yapılması, bu bağlamda taşınmaz hukukunu ilgilendiren uyuşmazlıkların tümünün Adli Yargıda toplanması.
GENEL DEĞERLENDİRMELER:
1-Yargıtay dairelerinin son yapılan yasal düzenlemeler doğrultusunda, düzelterek onama uygulamasını daha geniş kullanması ve bu uygulamanın işler hale getirilmesi.
2-Bölgesel ihtisas mahkemelerinin kurulması, nitelikli davaların bu mahkemelerde görülmesinin sağlanması, bu bağlamda ikinci ve üçüncü bölgelerde asliye hukuk hâkimlerinin her türlü davalara bakmaları nedeniyle oluşan iş yoğunluğunun ve çelişkili kararların önüne geçilmiş olacağı, uygulama birliğinin sağlanacağı.
değerlendirmede belirtildiği üzere bölgesel ihtisas mahkemelerinin kurulması halinde özel uyuşmazlıklara ilişkin uygulamaların da bu mahkemeler de çözümlenmiş olacağı, dolayısıyla asliye ve sulh ayrımına da gerek kalmayacağı.
4-Hâkimlerin bakacağı dosya sayılarının yoğunluğa göre sayısal olarak belirlenmesi, 5-Davaya bakan ilgili hâkimlerin raporlu ve izinli olduğu dönemlerde duruşmalara diğer hâkimler tarafından bakılmaması yönünde düzenleme yapılması ve uygulama birliğinin sağlanması.
6-Hâkimin hukuki sorumluluğu çerçevesinde mesleki sigorta müessesinin getirilmesi ve bunun için yasal düzenlemenin yapılması.
7-Hâkimlerin konularında uzmanlaştırılması ve bu uzmanlık doğrultusunda görevlerinin devam etmesi yönünde yasal düzenlemeler yapılması.
8-Mahkeme kararlarında yargılama gideri ve avukatlık ücretinin hüküm fıkrasından çıkartılması, buna ilişkin masrafların icraya konulduğu aşamada hesaplanması yönünde yasal düzenleme yapılması.
TOPLANTI İLE İLGİLİ DEĞERLENDİRMELER:
Bu tür seminer ve toplantıların tecrübe ve bilgilerin paylaşılması yönünde faydalı olduğu, katılımın çoğaltılarak tekrarlarının sağlanmasının iyi olacağı,
Seminerimize konu olan taşınmaz hukuku ile ilgili uygulamanın geniş kapsamlı olması gerek Medeni Kanununda gerekse Borçlar Hukukunda ve özel kanunlarda bir çok uygulamasının bulunduğu, bu bağlamda genel olarak taşınmaz hukuku ifadenin yerine diğer gruplarda olduğu gibi (kamulaştırma hukuku ile ilgili uyuşmazlıklar, kadastro kanunu ile ilgili uyuşmazlıklar gibi) somutlaştırılarak belirlenecek uyuşmazlıklar konusunda grupların belirlenmesinin daha verimli olacağı,
Seminer süresinin yeterli olmadığı, sürenin uzun planlamasının konuların daha rahat ve geniş kapsamlı tartışılması, tecrübe ve birikimlerin paylaşılması yönünden uygun olacağı,
Genel olarak fiziki imkân ve koşulların iyi olduğu,
