Y a b a n cı m e m l e k e t l e r de y a pı i ş l e ri

Y a b a n c ı m e m l e k e t l e r d e y a p ı i ş l e r i

Y a p ı i ş l e r i n d e ç ı r a k l ı k ( A p r a n t i s a j ) : Almanyada yapı ustası yetiştirmek maksadile gençleri hazırlamak için senelik bir program tenzim edilmiştir. Ça-lışma sahasında muhtelif kategorilere ayrılan bu programa nazaran:

D u v a r c ı l ı k : Birinci sene:

a — Şantiye hakkında umumi etiidler,

b — Malzemenin cins ve nev'i hakkında bilgiler, c — Muhtelif malzemenin nakil şekilleri, d — Harçların hazırlanması,

e — Basit duvarcılık alâtının kullanma usulleri, f — Dahilî duvarların yapılma tekniği.

İkinci sene:

a — Bilûmum duvarcılık alâtının kullanma usulleri, b — Haricî duvarların yapılma tekniği,

c — Köşeli duvarların yapılma tekniği,

d — Kapı ve pencere duvarlarının yapılma tekniği, e — İskele kurma usulleri.

Üçüncü sene:

a — Kemer, kubbe, pilye, ocak,

b — Dahilî ve haricî sıvaların yapılması, c — Duvarların tezyini,

d — Betonculuk (temel, döşeme, pencere lentoları). Ç i m e n t o v e b e t o n c u l u k :

Birinci sene:

a — Şantiye hakkında umumî etiidler,

b — Malzemenin cinsi ve nev'i hakkında bilgiler, c — Malzemenin nakliyatı,

d — Çimento, demir ve basit kofraj işleri. İkinci sene:

a — Bilûmum çimento, demir üzerine çalışma, b — Her türlü (kofraj) kalıp işleri.

Üçüncü sene:

a — Nazarî ve amelî bilgilerin genişletilmesi, b •— Beton hazırlama ve işlemesi,

c — Serbest (kofraj) kalıp işleri,

d — Proje üzerine demir kıvırma usulleri. D ü l g e r l i k :

Birinci sene:

a — Atelye ve şantiyeler hakkında uıııuıjıî etiidler, b — Dülgerliğe ait malzemeler hakkında bilgiler, c — Nakliye işleri,

d — Putrellerin birleştirilmesi, e — Dülgerliğe ait basit işler (kofraj). İkinci sene:

a — Ahşap cumbalar ve mümasilleri, b — Güç k o f r a j işleri,

Üçüncü sene:

a _ Çatı ve tefcrı-üatı, b —• Kuşaklamalar,

c — Payanda (destekleme) 1er ve münferid iskeleler.

Tenekecilik ve çilingirliğe ait çıraklık devresi de üç seıîe devanı eder ve bu müddet sonunda yetiştirilen gençler şanti-yelere dağıtılır.

İ ç k o l o n i z a s y o n v e i s k â n i ş l e r i :

Almanya İş Bakanlığının, son zamanlarda, hükümetin içtimai politikasına ait neşretmiş olduğu bir eserde, iç kolo-nizasyon ve iskân işlerine fazla ehemmiyet verildiği görül-mektedir. İş Bakanlığı, hükümetten aldığı direktifler dahi-linde, şehirlere doğru akan köylünün tekrar toprağına dön-mesini temin için büyük bir gayret sarfetmektedir. İhtiyatî tedbirler meyanmda; bazı endüstri birliklerini büyük şehir-lerden kaldırıp, ekonomik şartları haiz olan ve iskân edilme-si istenilen mıntakalara nakletmek edilme-siyaseti de yer almakta-dır. Bu mıntakaların intihabında; endüstri ve ziraat faali-yetlerini yekdiğerine mezcedip köylü ve işçiyi beraber yaşa-mak imkânını verecek şeraiti kendinde toplayan küçük fakat müteaddit merkezlerin teşkili düşünülmektedir.

Büyük şehirler civarında kolonizasyon sistemi hemen terkedilmiş bir usul addedilmektedir; ve daha ziyade, ekonomik vaziyetleri müsait olan muhtelif ve müteaddit m m t a k a -larda küçük endüstri merkezleri yaratmak usulü tercih olun-maktadır.

1933 ye 1935 senelerinde neşredilen kanunlar inşa ve is-kân sahalarındaki serbestiye nihayet vermişlerdir. Bilhassa büyük şehirler civarındaki inşaatın icrası, ancak bu şehir-lerin umumî urbanizm plânlarına mutabakat etmesile kabil-dir.

Bununla beraber, ziraî işletme merkezlerinin, iç koloni-zasyon plânlarının tatbik sahasına konulması dahi hali hazır-daki mesken buhranının izalesine kifayet etmemektedir. Bu sebeple hükümet şimdilik şehirlerde bile inşaatı teşvik etmek mecburiyetini hissetmekte ve ipotek üzerine ikrazat yapan müessesata yardımda bulunmaktadır.

Büttin bu gayretlere rağmen oturulmağa salih evlerin adedi ihtiyaca kâfi gelmemektedir. Berlindeki «İnstitut für Konjunkturforschung» u n anketlerine nazaran:

1935 senesi nihayetinde, daha 1,500,000 eve ihtiyaç ol-duğu meydana çıkmıştır. Halbuki 1933 senesinde bu miktar 1,100,000 idi. Almanyadaki büyük yapı faaliyetine rağmen, noksan evlerin adedi iki sene zarfında 400,000 kadar daha faz-lalaşmıştır. Buna sebep olarak da yeni yapıların adedinin ye-ni evlenerek aile kuranların adedine ye-nisbeten daha çok az ol-ması gösterilmektedir.

U. S. A.

A m e r i k a B i r l e ş i k C u m h u r i y e t l e r i H ü k ü -m e t i n i n F e d e r a l y a p ı p r o g r a -m ı :

Bu programa nazaran oturulmağa tahsis edilecek bina projeleri «Housing Division» tarafından tetkik ve kabul edil-dikten sonra ya doğrudan doğruya kendisi tarafından ve hut ta «Ucuz evler inşaatı Hususî Sosyeteleri» tarafından ya-pılmaktadır. Amerika B. H. nin 37 muhtelif şehrinde mey-dana getirilen yeni yapıların ekserisi yıkılan eski binaların arsalarını bir kısmı da serbest araziyi işgal eylemektedir. Bu yapılardaki kira bedeli oda başına ayda 15 - 30 dolar arasın-da tehalüf eder.

Federal yapı programı bilhassa yeni yapılan binalar ara-sındaki mesafeyi tesbit ile sıhhi bakımdan istenilen bol ha-va ve ziyayı teminde faydalı olmuştur. Yeni yapılar arazi-nin ancak % 17 sini kaplamakta ve bütün modern konforu ih-tiva etmektedir.

Amerikanın «Business Week» revüsü federal yapı prog-ramının yapılan bir senelik tecrübi faaliyetinin neticesi hak-kında şu izahatı veriyor:

1.) Halkın en fakir sınıflarına tahsis edilecek yeni bi-nalar ancak belediyelerin, hükümetin ve federasyonun yar-dımı sayesinde meydana gelebilmektedir.

2.) Hükümetin, hususî yapı sosyetelerine rehberlik ve murakiplikle iktifa ederek, yapı işlerini emaneten yapmak-tan vazgeçmemesi müreccahtır.

3.) Bilhassa «Mahdut temettü hisseli yapı sosyeteleri» ni himaye etmelidir.

4.) Gayesi «ucuz ev yapmak» olan daimi ve federal bir teşkilât vücude getirmelidir.

«Engineering News Record» un yazısına göre: (Ameri-ka Birleşik Hükümetleri) için yeni bir yapı programı hazır-lanmaktadır. Bu programın projeleri bilhassa hususî serma-yeleri umumi sermayelerle beraber memleketin büyük yapı ihtiyacını karşılamağa teşvik edecek ve takriben iki milyon adet ev yapmak suretile bir kaç senelik açığı kapamağa çalı-şacaktır. Amerika Birleşik Hükümetleri hudutları dahilinde yapılan istatistiklerde 19 sene zarfında, nüfusun normal bir şekilde artması göz önünde tutulmak şartile, senevi 400 ilâ 500 bin yeni yapıya ihtiyaç olduğu görülmektedir. Bir aileye tahsis edilecek olan bu yapılan beherinin kıymeti nihayet beş bin doları geçmiyecektir. Parasız halka yardım «Federal Hou-sing Division» tarafından azamî bu- şekilde, yani bina kıymet-lerinin yüzde doksanına kadar, az faizle temin edilecektir.

Halk evlerini modern ihtiyaçlara cevap verecek bir hale sokmağı gaye ittihaz eden bu projenin önümüzdeki birinci kâ-nundan itibaren tatbik edilmesi temenni olunmaktadır.

K ü ç ü k v e u c u z e v l e r e r a ğ b e t :

Son senelerde Amerika Birleşik Cumhuriyetlerinde küçük ve ucuz evlere karşı büyük bir rağbet göze çarpmaktadır. Memleketin muhtelif mıntakaları bu nevi yapılara ait h a r a -retli faaliyete sahne olmaktadır.

«Federal Housing» plânlarının tatbiki ve mali kolaylık-ların temini küçük yapıkolaylık-ların adedinin fazlalaşmasında mü-him âmil olmuştur. 1935 senesi zarfında, Birleşik Cumhuri-yetlerden 37 sinin hudutları dahilinde 15,600 ev yapılmıştır. Arsaları hariç olmak üzere bu evler vasati olarak 4,500 dolara maledilmiştir. 1934 senesinde vasati maliyet fiatı 3,782 oldu-ğuna nazaran, bir sene zarfında fiatların yükselmesinde ya-pılarda daha iyi malzeme ve işçi kullanılması âmil olmuştur. 1936 senesinde de ufak aile evlerine halk fazla rağbet göstermekte ve her t a r a f t a bu nevi faaliyete şahit olunmak-tadır.

FRANSA

E v l e r i n ı s l a h ı v e s ı h h i k o r u n m a : «Le Journal de Statistique» de doğum ve ölüm hâdisele-ri hakkında, M. A. Rey'in neşrettiği bir makalede Fransamn umumi sınırları içinde 9,743,000 ikametgâh olduğu tesbit edi-liyor. Makale sahibi bu miktarın üçte birine tekabül eden 3 küsur milyon evin oturulmağa salih olmadığını, bunlardan bir kısmının tamir ve ıslahını bir kısmının da tamamen orta-dan kaldırılmasını lüzumlu addediyor. Hollandada yapıldığı gibi, Fransada da bu gibi evlerde ikameti bir kanunla men et-menin, umumi sıhhat bakımından, çok faydalı olacağını iddia ediyor ve münakaşa kabul etmez misallerle, bu hâdisenin do-ğum ve ölüm nisbetleri üzerinde fevkalâde müessir olacağını gösteriyor.

Fransadaki evlerin ıslahı için tahmin edilen sarfiyat miktarı yüz elli milyar franktır. Mevcut sermayelerin işle-tilmesi için en sağlam ve verimli saha yapı âlemidir. Ekono-mik bakımdan yapılacak istifadeler bu büyük sarfiyatın mü-him bir kısmını amorti etmeğe salihtir. Nitekim yüz binler-ce işsiz çalışma imkânını bulacak, güneşsiz, rutubetli mahal-lerden halk kurtarılacak ve bu yüzden hastalananların tarı tamamen izale edileceğinden hastanelerdeki hasta mik-tarı tahminen 800,000 kadar azalacaktır ki bu da hükümete hastane masraflarından senevi altı milyar frank ekonomi te-min edecektir.

1 9 3 7 P a r i s A r s ı u l u s a l s e r g i s i :

Aylardanberi hazırlanmasına başlanılan 1937 Paris ser-gisinin esas hatları meydana çıkarılmış olduğundan işgal et-tiği vasi sahada hararetli fgaliyetlere şahit olunmaktadır. (Seine) nehrinin karşı sahilini sergiye rapteden (İnea) köp-rüsünün genişletilme ameliyesine devam edilmektedir. Tesbit edilen proje ve programlar dahilinde müzeler ve (Tıocadero) şantiyeleri ve serginin mahreçlerinden birini teşkil eden tah-telarz pasajın inşası tam bir faaliyet devresinde bulunmak-tadır.

Baş mimar M. Gerber'in nezareti altında cereyan eden işler evvelden tesbit edilen müddetler dahilinde muvaffaki-yetle başarılmaktadır.

Şimdiye kadar 31 millet sergiye iştirak edeceklerini bil-dirmişlerdir, Daha 19 milletten bu hususta kat'î cevapları bek-lenilmektedir.

Serginin umumî antresi şimdiki plâna göre (Concorde) meydanı üzerinde olacak, giriş ve çıkış 25 büyük kapıdan te-min edilecektir. Sergi kapılarının 33 büyük cadde ile iltisakı vardır. Muhtelif istikametlerden tahtelarz dört tren hattı sergiye bağlanmıştır. Şimdiye kadar yapılan masraflar 200 milyon franga baliğ olmaktadır. Yapılan ve yapılmakta olan mesaiyi aşağıya yazıyoruz:

Lüzumu derecesinde arazi mübayaası, 1900 senesinde ya-pılmış olan eski sergi binasının yıkılması, 7 hektarlık bir ara-ziyi işgal etmekte olan (Champ de Mars) garının istimlâki,

(Trocadeı-o) binasının tadili ve meydanının amenajmanı, (İnea) köprüsünün 35 metre genişliğe iblâğı, tahtelarz tüne-lin açılması, paviyonları nakledecek şimendifer hattının inşası.

Çok büyük teferrüat ve mülâhazatı ihtiva eden 1937 ser-gisi programının büyük bir intizam ve ciddiyetle tatbik edil-diği yeknazarda memnuniyetle görülmektedir.

İNGİLTERE

ol-inıyan evlerin tamamen İmhasına başlanmıştı. Sıhhat ve sos-yal muavenet Bakanlığının neşrettiği istatistiklerden; iki bu-çuk senedenbeı-i programın normal bir şekilde tatbik edildiği anlaşılmaktadır. Mezkûr programa göre; beş sene zarfında, yani 1938 nihayetine kadar 280,000 ev boşaltılacak ve bu sebep-le 1,250,000 kişi eski binalardan yeni binalara nakli mekân edecektir.

1935 senesi nihayetinde 68,780 binanın inşaatı bitmiş ve 41,517 sinin de bitmesi yaklaşmıştır. Programa nazaran ya-pılacak evlerin kısmı küllisinin son iki sene zarfında bitiril-mesi tesbit edildiğinden, ilk iki sene zarfında elde edilen bu netice memnuniyetbahş görülmektedir.

B o ş e v l e r d e n v e r g i !

İngilteı-ede boş evlerden vergi alınması hakkında teklif edilen kanun projesi Saylavlar meclisi tarafından 125 reye karşı 254 reyle reddedilmiştir. Projenin münakaşası sırasında; böyle bir kanunun inşaat işlerine yardım eden malî müessese-ler üzerinde fena bir tesir yapacağı, gayri menkulmüessese-lere karşı rağbet ve itimadın münselip olacağı ve bunların neticesi ola-rak da memleketteki yapı faaliyetinin haleldar olacağı bazı saylavlar tarafından ileri sürülmüş ve bu fikirler tamamen tesbit edilmiştir.

İSVİÇRE

Y a p ı â l e m i n d e k r i z :

İsviçreli Müteahhidler cemiyetinin senelik toplantısı ra-porlarına göre, 1935 senesinde yapı âleminde büyük bir dur-gunluk hüküm sürmüştür. Memleketin her ııııntakasında hay-ret edilecek derecede yapı faaliyeti durmuştur. Yapılan ista-tistikler neticesinde, bir sene evveline nisbetle inşâatın % 40 derecesinde azaldığı görülmektedir. İsviçrede endüstri âle-minde çalışan insanların 1/5 nin yapı endüstrisine ait olduğu düşünülürse, işsiz kalan amele ve işçinin mühim bir yekûna baliğ olduğu kolayca meydana çıkar.

Yapı krizi en ziyade büyük şehirlerde hüküm sürmekte-dir. Bunun muhtelif sebepleri meyanında birincisi olarak; son seneler zarfında (Geneve, Berne, Bâle, Zürich ve Lau-sanne gibi) belli başlı şehirlerde, ihtiyaçtan fazla miktarda yeni inşaat yapılması gösteriliyor.

İkinci sebep olarak ta; sanayi merkezinde, ziraat mın-takalarında ve turist şehirlerindeki umumî krizin İsviçre ulu-sal ekonomisini sarsması ve binnetice bundan yapı endüstri-sinin de müteessir olması gösterilmektedir.

Umumî işsizler yekûnunun % 44 ıtü yapılarda çalışan iş-çi ve ustalar teşkil etmektedir.

M ü t e a h h i d l e r i n i m t i h a n ı :

İsviçre Federal Hükümeti, hudutları dahilinde müteah-hidlik edebilecekleri tefrik için, namzedleri bir ihtisas imti-hanına mecbur tutmuştur. İlk defa olarak (Winterthure, Bienne, Lausanne) şehü-lerinde 1935 senesinde yapılan müte-ahhidlik imtihanlarına 36 kişi iştirak ederek, yapı san'atle-rine dair bilgilerle ticarî ve iktisadî bazı branşlardan imtihana tâbi tutulmuşlardır. Bunlardan 28 i muvaffak olarak m ü -teahhid unvanını taşımağa ve bu yolda icrayı san'at etmeğe hak kazanmışlardır. 1936 senesi imtihanını kazanan 71 kişiye, Müteahhidler cemiyetinin senelik toplantısında, Müteahhid titri ve diplomaları merasimle verilmiştir. Bunlar meyanın-da dikkate şayan hâdise olarak, (Lausanne) şehrinde bu mes-lekte 50 senelik mazisi olan 73 yaşındaki müteahhid (Bello-ı-ini) nin dahi fazla ihtiyarlığına rağmen, imtihana girmek is-temesi ve muvaffakiyetle diploma alması zikredilmektedir.

ROMANYA

İ n ş a a t v e e n d ü s t r i s a h a s ı n d a k a l k ı n m a : Romanyada, 1935 - 1936 seneleri zarfında, endüstri ala-nında bir salâh görülmektedir. Bilhassa inşaat işlerindeki te-kâmül ve faaliyet memnuniyeti mucip olacak şekildedir. Gayri menkullere karşı rağbet artmakta ve kapitalistler en sağlam plâsmanları ev, arsa ve toprakta aramaktadırlar. Nitekim bü-yük şehirlerde ve bahusus hükümet merkezinde bübü-yük (Block-houses) 1er yükselmekte, Bükreş günden güne imar edilmek-tedir. Yeni yapılan binalar bütün modern konfora malik olup kıymetleri iki milyar ley tahmin edilmektedir.

RUSYA U. S. S. R.

M o s k o v a d a u r b a n i z m :

Moskova şehrini yeni teşkilâta göre tanzim eden plân Sovyetler tarafından kabul edilmiştir. Bu plâna göre, eskiden on kazaya göre taksim edilen şehir yirmi dört kazayı ihtiva edecektir. On senelik bir programla yeni plâna tatbik edilecek, şehir yeni kaza teşkilâtına göre genişletilecek ve etrafı or-man ve parklardan yeşil bir çemberle ihata edilecektir. Bugün 3,600,000 nüfusu olan Moskovamn yeni plânları müstakbel ih-tiyaca göre, takriben 5,000,000 luk bir kütlenin yaşamasına mü-sait bir şekilde tanzim edilmiştir.

K e n d i k e n d i m i z e :

Ne y a p ı y o r u z ?

Daha dün koca Sinanı bir kere daha andık ve onun yüz-lerce sene evvel bırakmış olduğu yüzyüz-lerce şaheserin hayranı olanlar, hayranlıklarını haykırdılar.

Sinamn eserleri karşısında insan gayri ihtiyari dalıp dü-şünüyor: biz de mimarız ve Sinanın devrinde yaptığını, biz de kendi devrimizde yapmaya memuruz ve bunu bizden bekliyen-ler var. Sinandan başımı döndürüp etrafa bakıyorum, bir şey arıyorum. Bulamamış ve görememiş olacağım ki yüzümün kı-zardığını hissediyorum ve Sinanın karşısındaki hiçliğimizin ız-tırabını duyuyorum.