Maket
EGE ÜNİVERSİTESİ ŞEHİRCİLİK PROJE MÜSABAKASI
JÜRİ RAPORU ÖZETİ
Ü Ç Ü N C Ü M A N S İ Y O N : (20) sıra numaralı proje :
Bu proje takdim şekli bakımından mü-sabaka şartnamesi ve jüri tavsiyesini çok iyi anlıyan bir tekliftir, müellif diğer projelere nazaran çok değişik bir üniversite anlayışı ile ortaya çıkmaktadır. Ünivresite çapında bir bütün tertiplerken karşılaşılacak nisbet problemleri düşünülecek fakülteler veya fa-külte gruplarından meydana gelen üniteler teşkil etmek yoluna gitmiştir. Trafik, ünite-leri çevreleyerek bir toplayıcı vasıtası ile ka-rayoluna bağlanan sade ve makul bir sis-temle halledilmiştir. Üniversitenin gelişmesi hem ünitelerin kendi içlerinde hem de yeni üniteler ilâvesi ile kolayca olabilecektir. Loj-manların Bornova güneyinde düşünülmesi, karayolunun diğer tarafında olmasına rağ-men, sakinlerinin şehirle olan münasebetleri b a k ı m ı n d a n elverişli görülmüştür. Üniteler içinde yaya gidiş gelişin rahatça olabileceği görülmüştür, ancak bu yaya trafik sistemi projede etüd edilmemiştir.
Tedris - Araştırma, idare, spor sahaları ile talebe yurtları ve personel lojmanları bir-birlerinden kesin bir şekilde ve büyük mesa-feler ile ayrılmışlardır. Muhtemelen, tedris kısımları ile yaşama sahaları arasındaki gi-diş gelişin umumiyetle yaya olarak yapıl-mıyacağı düşünülmüştür. Bu fikrin ne dere-ceye kadar kabule şayan olduğu üzerinde durulacak bir mevzudur. Maalesef çok kısa olan izah notu bu tin bir teklifte tabiî ola-rak beklenen «Felsefesini izah» işini anlat-maktan çok uzak kalmıştır. Bu sebeple esa-sen şematik addedilecek tanzim şekilleri jüri üyelerinde bazı tereddüdün doğmasına sebep olmuştur. Ayrıca teklif birçok mese-lelere hal çaresi göstermemiştir. Kolleksiyon sahasının yerinin değiştirilmesi için kâfi se-bep bulunamamıştır. Bu hususta projenin kompozisyonunda bir zorlama bulunmuştur. Üniteler karayoluna lüzumsuz yere yaklaş-tırılmıştır. Toplayıcı yolu şimalden geçire-rek üniteleri cenupta tertiplemek bu bakım-dan daha doğru olurdu. Bu teklif üniversite plânlamasına getirdiği yenilik, basit, açık ve
kesin hal ve taksim şekli ile yukarıda bahsi geçen meziyetlerinden dolayı ü ç ü n c ü m a n s i y o n ' a lâyık görülmüştür.
İ K İ N C İ M A N S İ Y O N : (16) sıra numaralı proje :
Bu teklif ölçülü ve sade kitle tertiple-riyle göze çarpmaktadır. Spor tesisleri ile kampüs merkezi, lojmanlar ve talebe yurt-ları arasındaki münasebet iyidir. Aynı şekil-de yurtlar ve lojmanlar Üniversite merkezi ve tedris kısımlarına yakındır. Yaşama sa-halarının rahat bir düzende tertibi, yolların binaları hizalamak yerine onlara hizmette bulunması, Üniversitenin bu iki elemanını güzel bir muhit haline getirmiştir. Üniversite esas giriş yolunun kısa tutulması uygun bu-lunmuştur. Kampüsü çevreleyen fakülte bi-naları p r o g r a m d a istenilen sahanın ancak 1 / 2 sini temin edebilmektedir. Şartnamede istenilen hacımların temini için binalar u f -kî ve şakulî olarak büyütüldüğü takdirde kampüs bu hususiyetini kaybedecektir.
3 üncü M ü k â f a t Mimarları : Kâmil Bayur Cihat Fındıkoğlu O r h a n Şahinler Özdemir Akverdi
E G E Ü N İ V E R T E S İ
Ş E H İ R C İ L İ K P R O J E
M Ü S A B A K A S I
kültelerin ancak yolun kargı tarafına geçmek suretiyle inkişaf edebilmeleri mahzurludur. Stadyom tribünlerinin batıya açılması doğ-ru değildir. Kolleksiyon sahasının batısın-daki klinikler ile ziraat fakültesinin komşu-luğu anlaşılamamıştır. Bu proje i k i n c i m a n s i y o n ' a lâyık görülmüştür.
B İ R İ N C İ M A N S İ Y O N : (21) sıra numaralı p r o j e :
Talebe lojmanlarını ve spor tesislerini mevcut kolleksiyon bahçelerinin batısında, profesör lojmanlarını İzmir - A n k a r a kara-yolunun güneyinde ve esas kampüsün fakül-teler grubunu doğuda, arazinin büyük par-çası üzerinde tertipleyen bu projede, kompo-zisyonun sarih ve alçak kitlelerle tabiata bağlı karakteri, u f a k direklikli avlular ve ge-çitlerle iklim şartlarına uymak hususundaki gayreti ve ana şemanın özelliklerini zedele-meden tevsi imkânlarını teklif edilen yapı nizamının haiz olduğu hususiyetlerle sağlan-mış bulunması, umumiyetle güneyde yapıla-rın arasında görülecek bir ölçüde alçak ola-rak tertiplenmiş olmasına mukabil nisbe-ten yüksek yapıların kuzeyde dağ etekle-rine doğru itilmesi peysajla münasebet ba-kımından uygun görülmüş bulunuyor.
Bu projede (17) sıra numaralı projede talebe ve hoca iskânının ayrılması ile do-ğan fonksiyonel ve sosyal meselelerin or-taya çıkardığı durum ve talebe - hoca müna-sebetinde ayırıcı bir vaziyetin mevcut bu-lunması mahzurlu görülmüştür. Ayrıca stad-yomun talebe sitesi içinde yer alması ve kampüs merkezi ile esas toplantı sahalarına çok uzak kalacak şekilde yerleşmesi, kara-yolu ile dört adet iltisak tesis edilmiş olma-sına mukabil Bornova intisabının ele alın-m a alın-m ı ş olalın-ması ualın-mualın-mî koalın-mpozisyonda uygun bir unsur olarak kullanılmış olan direklik-lerin ana yapı grupları arasındaki iltisak un-suru olarak kullanılması ile yüzlerce metre-lik mübalâğalı ölçülere varması, kampüs çevre yolunun kolleksiyon bahçelerini gü-neyden çevirecek şekilde devamı ve (17) sıra numaralı projeye göre dış münakale arterlerine biraz daha yakın yerleştirilmiş olmasiyle beraber bu projede kliniklerin di-ğer fakülteler içinde yer alması mahzurlu görülmüştür. Yukarıda vazedilen kıymetler bakımından bu proje b i r i n c i m a n -s i y o n ' a lâyıktır.
Ü Ç Ü N C Ü M Ü K Â F A T : (17) sıra numaralı p r o j e :
« Kolleksiyon sahalarının garbında talebe lojmanları ve A n k a r a - İzmir karayolunun şimalinde profesör ve personel iskânını yer-leştirmiş olan bu projede fakülteler geniş
ve tabiî bir park sahası etrafında tertiplen-miş olması ve iskân sahası ile fakülteler grubunun bu serbestçe park içinde tertiple-necek bir yaya yolu şebekesi ile tanzim edilmesi uygun bulunmuştur. Kampüs oto yolu şebekesinin arazinin şimal hudutlarına itilmesiyle arazinin bütünlüğünün korunması faydalı mütalâa edilmiş, kampüs ihtiyaçları-nı belirten takribî yaihtiyaçları-nı hacımlarına yaklaş-mak ve yanı ölçülerinin aşırı derecede bü-yümemesi için gösterilen itina kompozisyo-nun özellikleri olarak mütalâa edilmiştir.
Talebe ve profesör iskân gruplarının sahanın iki ucuna yerleştirilmesi ile (15) ve (3) sıra numaralı projelerdeki tertiplere na-zaran kampüsün iç trafiğinin uzaması bu iki iskân grubunun çok kat'î bir şekilde yarıl-ması ile bu iki kısma hizmet edecek müşte-rek tesislerin arttırılması zaruretinin doğuşu vs böylece bir kompozisyonla elde edilmek istenen h o c a - t a l e b e münasebetlerini kese-cek bir neticeye gidilmesi, kampüs yol şebe-kesini karayolundan tefrik edecek bir şekil-de özelliğin a r a n m a m ı ş olması fakülteler grubunu kuzey - doğu ve güney yönlerinde çevirerek bu tesislere hizmet edsn dış çevre yolunun kolleksiyon bahçelerini güneydeki ziraat bahçelerinden ayıran ve doğuya naza-ran yol parçasının lüzumsuzluğu mahzurlu görülmüştür. İzmir ve Bornova ile irtibatı sağlayan karayolu iltisakının bugünkü Bor-nova istasyonunun batısına alınarak kampüs merkezinden çok uzaklaştırılmış olması. Tıp Fakültesine bağlı olarak tertiplenen klinik-lerin şehir ve bölge ile münasebetinin zayıf-lığı mahzurlu görülen bu proje ü ç ü n c ii m ü k â f a t ' a lâyık görülmüştür.
İ K İ N C İ M Ü K Â F A T : (3) sıra numaralı proje :
Kompozisyonun ziraî kolleksiyon saha-larını ve bunların batısındaki kıymetli zi-raat arazisini kullanmadan ve doğuda ter-tiplemiş olması, Tıp Fakültesi ve bunlara bağlı hastane vesair tesislerin camiaya bağlı ve aynı z a m a n d a müstakil kalabilecek şekil-de tertiplenmiş olması, gerek fakülte bina-ları, gerek lojmanların, gerekse merkez sa-hasında yer alacak tesislerin y e r b ş m e esas-larında ve birbirleriyle münasebetlerinde kabul edilmiş esasların uygunluğu, yol şe-bekesinin tanziminde tabiata uygun açık ve gelişebilir bir sistem teklif edilmiş olması, ana hatlariyle vasıta ve yaya trafiğinin kar-şılıklı tanziminde tatbik edilecek çözüm, bilhassa bu proje değerini veren esas unsur olarak mütalâa edilmiştir. Karayolu üze-rinde iltisak noktalarının yeri Bornova ile yaya iltisakı ve demiryolu ile tesis edilen bağ ve ana yaya yolunun Efe dağları gibi bir unsurla değerlendirilmesi uygun
bulunmuş-tur. Yol şebekesinin form dinamizmi takdir edilmiştir. Teklif edilen ve altı köşeli bir düzene tâbi bulunan yapı gruplarının tama-men yeniden tanzimi bahis konusu olursa bu projede ortaya konulan yol şebekesinin değişik karakteri haiz yapıların vücuda ge-tirilmesine ve böylece bir Üniversite kom-pleksi için faydalı olabilecek mütenevvi bir veçhenin sağlanabileceği bir meziyet olarak müşahede edilmiştir.
U m u m î yerleşme düzeninde profesör ve personel lojmanlarının karayoluna mahzurlu olacak ölçüde yaklaştırılmış bulunması ve talebe lojmanları ve diğer yapı toplulukla-rında, yapıların çok defa bir gelişme «pro-ess» ine s:t çekecek şekilde yekpare ve çok büyük ölçüde kitleler veya kitle topluluk-ları halinde ortaya çıkışı, projenin yol şebe-kesi ile umumî yerleşme prensipleriyle ça-tışma yaratacak bir temel davranışa işaret etmesi önemli bir mahzur olarak görülmüş-tür. Bilhassa talebe yurtlarında beliren yük-sek yapı nizamının peysaj ölçüsünü boza-cak bir karakter kazanması ve diğer loj-manların sıkışıklığı ile teklif edilen bazı ya-pı formlarının da reel bir yaya-pı plânına te-kabül edemiyecek karakterde olmaları, ayrı-ca karayolu bağlantısının teknik f o r m ola-rak kifayetsizliği mahzurlu bulunmuştur. Bununla beraber esas meseleleri çözümündeki başarısından dolayı i k i n c i m ü -k â f a t ' a lâyı-k görülmüştür. Kabili tatbi-k- tatbik-tir.
B İ R İ N C İ M Ü K Â F A T : (15) sıra numaralı proje :
Kompozisyonda muhtelif kısımların gruplandırma ve arazi üzerinde yerleştirme esasları uygun bulunmuştur. Bu meyanda, arazinin doğusunda personel ve talebe loj-manlarının arasında spor tesisleri yer ala-cak şekilde plânlanmış olması ve her iki ikamet grubunun birbirleriyle ve kampüs ile bağlanma şekli, kampüsün insan ölçüsünde ve dengeli bir meydanlar kompleksi üzerin-de geliştirilmesi, hastanenin bu yapı gru-bundan ayrı tutulmuş olması ve şehirle ko-lay irtibat tesis edecek durumda tertiplen-miş bulunması, yel şebekesinde her türlü mübalâğalı ölçüde kaçınılmış olması, yaya yolu şebekesinde uygun teklifler getirmiş bulunması, yapı gruplarının tanziminde mü-sabakaya iştirak eden projeler içinde ölçü düzeni ve ölçüsü bakımından en uygun ter-tibe sahip bulunması, fakülteler ve merkezi fonksiyonlu yapılar arasında uygun münase-bet esaslarının elde edilmiş olması, ilk inşa edilecek yapı gruplarının Üniversite hayatını sağlıyacak şekilde tertiplenmiş olması, kara-yolu ile bağlantıların umumiyetle uygun ve
bugünkü şartlar içinde mübalâğasız bir şe-kilde tanzimi uygun bulunmuştur.
Umumiyetle iki yön ve dik açılar üze-rine kompozisyonun ve yol şebekesinin ku-rulmuş bulunması, ilerki mimarî çalışma-lara tahdidi bakımından tesirli olabileceği ihtimali mahzurlu görülmüştür. Kampüs çev-re yolunun teklif edilen şekil dahilinde an-cak bütün manzumenin ikmalinden sonra tahakkuk edebilecek bir karakter taşıması, üzerinde düşünülecek bir husus olarak ka-bul edilmiştir. Profesör ve personel ikamet-gâh gruplarından işaret edilen nokta apart-manlar, bu camianın ruhuna aykırı bir ifade taşıdıkları ve yurt binalarının da tabiata bağlı d a h a basık yapı kitleleri olarak ter-tiplenmesinin iklim ve peysaj meseleleri tlo-layısiyle daha uygun olacakı, Bornova ve istasyon bölgesiyle irtibatın bir alt geçitle sağlanmasının faydalı olabileceği, fakülteler grubunda yapıların yüksekliklerinin azaltıl-masiyle daha iyi bir neticeye varabileceği-nin tavsiye mahiyetinde zikredilmesi faydalı mütalâa edilen ve tatbik kabiliyeti olan bu proje b i r i n c i m ü k â f a t ' a lâyık gö-rülmüştür.
Jürimiz m ü k â f a t ve mansiyon alan pro-jelerin dışında kalan bir kısım propro-jelerin de u m u m î ' seviye bakımından üstün bir ol-gunlukta bulunduğunu bildirmeyi zikre şa-yan görmüştür.
Jüri Başkanı Emin Onat, Jüri Başkan ve-kili Mithat Yenen, Zahit Mııtlusoy, Turgut Cansever, Celâlettin Üzer, Esat Turak, Ay-dın Germen, İlhan Artuner, Hayati Ta-banlıoğlu.
15 Kasım 1958 Aslı gibidir.
Raportör Aktan Okan
E G E Ü N İ V E R S İ T E S İ : Ş E H İ R C İ L İ K P R O J E M Ü S A B A K A S I J Ü R İ M Ü Ş A V İ R Ü Y E R A P O R U :
Hazırlayan : Cenan Sahir Sılan, Makine Yüksek Mühendisi.
Tanzim t a r i h i : 15.11.1958
Ege Üniversitesi Şehircilik Proje Müsa-bakası Jüri çalışmaları sırasında yazılı bir m ü t a l â a m a ihtiyaç b u l u n m a m ı ş olmasına mukabil, muhtelif vesileler ile mesleğimle ilgili mevzularda ifade etmiş olduğum bazı görüşleri muhtasar bir halde mesai netice-sinde kaydetmeyi uygun gördüm :
* Şartname evrakında bulunan İzah N o t u ' n d a Site teshininin bir merkezden te-min edileceği ifade edilmiş olmasına rağmen, bu merkezin «program» kısmında sehven yer almamış olması muvacehesinde bu mer-kezi göstermeyen projelerde bıı hususun bir eksiklik addedilmemesinin, aksine bu merke-zi derpiş eden projelerde ise bu hususun lehte kaydedilmesinin uygun olacağı;
+ Isı enerjisinin naklinde kaynarsu şe-bekesi kullanılması uygun ve m ü m k ü n ol-duğu cihetle bu merkezin mevcut arazi da-hilinde yerleştirilmesi mevzuunda topograf-yanın bir âmil teşkil etmiyeceği
* Lüzumlu şekilde teçhiz edilecek bir ısıtma merkezinin duman bakımından mu-cibi endişe olmıyacağı;
* Kitle nizamlarını daha toplu bir hal-de hal-derpiş ehal-den projelerin ısıtma ve diğer te-sisat şebekeleri bakımından daha iktisadî olacağı;
•*• Müsabaka neticesinde varılan sonuç itibariyle:
•k Birinci mükâfatı alan 15 sıra numa-ralı projedeki sureti hallin mesleğimi ilgi-lendiren hususlarla bir aykırılık teşkil etme-diği; ısıtma merkezinin, diğer bir kısım pro-jelerde olduğu gibi, tren yolu mıntakasmda karayolu kuzeyindeki sahada yerleştirilmiş olmasının tesis ve işletme bakımlarından avantajlı bir çözüm olduğu;
•*- İkinci mükâfatı kazanan 3 sıra nu-maralı projenin, 15 sıra nunu-maralı projeye nazaran ana tesisat şebekeleri bakımından nisbeten daha iktisadî olabileceği; ısıtma merkezi irtibatının uygun olmadığı;
+ Üçüncü mükâfatı kazanan 17 sıra nu-maralı projenin ise ısıtma merkezinin yeri-nin muvafık olmadığı;
ifade edilmiştir.
Müşavir raporu : 2.
Ayrıca müsabaka evrakında «Malûmat» kısmında soğutulmuş suyun bir merkezden temin edileceği hususundaki h ü k m ü n kat'i-yet ifade etmemesi gerektiği; klima edilecek mahallerin kat'îleşecek mimarî programlar dahilinde tesbiti üzerine münferit klima merkezlerinin teşkili daha uygun Slacağı; müsabakaya mevzu olan şehircilik projesi dahilinde hazırlanacak kat'î plânlarda tesisat ana şebekeleriyle ilgili gerekli yer üstü ve yeraltı tesislerinin de mütalâa edilip işlen-mesinin gerektiği mütalâası ilâve edilmiştir.
Cenan Sahir Sılan, Makine Yüksek Mühendisi.
Aslı gibidir.
