H
a
r
p
M
i
m
a
r
î
s
i
Avrupa mimarlarını birkaç senedenberi meşgul eden yeni bir şube var. ( H a r p Mimarîsi) adı verilen bu nevi inşaat şekilleri üzerinde birkaç senedenberi mühim çalışmalar yapılıyor. Evvelce cephelerde, müstahkem mevkilerde yapılan tahkimat usulleri v e inşaatı; tayyareciliğin inkişafı, tahrip ve gaz b o m -balarının tekemmülü yüzünden artık cephe gerisin-de, sivil halkın oturduğu şehirlerde de tatbik edilme-ğe başlandı.
(Pasif korunma) usulleri; evvelâ birer nazariye halinde teşekkül ettikten sonra; resmî ve beledî ta-limat ve nizamat şeklini aldı. Son senelerdeki harp-lerden Habeş, İspanya, Lehistan ve en conra Finlân-diya harplerinden alınan neticeler pasif korunmada alınacak tedbirler için birer tecrübe mahiyetini haiz-dir.
Şehirleri, dolayısiyle sivil halkı düşman hücum-larından korumak için tatbiki düşünülen çareler ara-sında, şehirleri boşaltmak, şehirlerde kesif mıntaka-ları dağıtmak gibi cihetler varsa d a tatbik zorluğu yüzünden, halkı bulunduğu yerde muhafa etmek im-kânlarını bulmak daha müsait görünmektedir. • Bu-nun için hava hücumlarına karşı koruyucu sığmaklar inşası bugün büyük bir ehemmiyet almış ve bu hu-sustaki çalışmalar yeni dahi olsa kaideleşmeğe baş-lamıştır.
Avrupa mimarları; yukarıda söylediğim gibi son bir kaç senedenberi evvelâ nazariye şeklinde o-lan pasif korunma işini kanun, nizamname ve ta-limatname şekline konulmasından sonra "bugün şe-hirlerde tatbik sahasına kaymakla yani inşa etmekle meşguldürler.
Çok yeni olan bu inşa şubesi; ilk tecrübelerini İspanya harbinde yaptı ve ikamet binaları içinde kurulmuş olan sığmaklardan iyi neticeler alındı,
bugukü harp İspanya iç harbi ile kıyas kabul etıııi-yecek kadar şiddetli ve mühim olacaktır. Finlan-diya harbinin neticelerini henüz öğrenmiş değiliz. Fakat hava hücumlarının ne kadar müthiş
olduğu-nu biliyoruz.
Memleketimizde d e (Pasif Korunma) meselesi ile uğraşılmaktadır. Bu hususta birçok çalışmalara şahit oluyoruz. Fakat bizim bugünkü çalışmalarımız.
henüz kat'î bir şekil almamış bir vaziyettedir, v e Avrupa memleketlerinin birkaç sene evvelki
mesa-isine tekabül eder. Biz daha tatbik işine yani henüz inşa işine girişmiş vaziyette bulunmuyoruz. Herhal-de, nazarî araştırmalardan sonra, inşaat da başlıya-caktır.
Hâlen, Fransanın, büyük şehirlerinde, yüzlerce mimar pasif korunma inşaatile meşguldür. Yalnız Paris belediyesinin bu işlerinde 120 mimar çalıştır-makta olduğunu biliyoruz. Almanya'da ise Polonya harbi başlamadan evvel sivil halk için bütün sığı-naklar inşa edilmiş bir vaziyette idi. İngiltere; por-tatif ve çelik sığmak usullerini kabul ettiği için bu işi ikmal etmiştir.
Türkiye de harp harici bir memleket olmakla beraber; her ihtimale karşı dünyaca alınan pasif korunma tedbirleri ve usullerinden kendini müstag-nî addedemez. Devletçe alınan tedbirler d e bunu göstermektedir.
Memleket mimarlarına düşen vazife, pasif ko-runma usulleri ve inşaatı hususunda malûmat ve bilgi sahibi olmak ve icabında tatbik edecek kabili-yette bulunmaktır. Bunun için dergimiz birkaç se-nedenberi Avrupa mimarî literatüründe tesadüf et-tiği (harp mimarî) sine ait yazı v e usulleri mes-lektaşlarımıza fırsat buldukça tanıtmağa çalışmak-tadır.
Bu yazıların; hepsi bir etüt ve bir çalışma mahi-yetindedir. İçlerinde, harplerden alınacak neticelere göre değişecek noktalar bulunabilir.
Fakat şurası muhakkaktır ki; umumun d a kabul ettiği kaideleşmiş cihetler pek çoktur. Mimar-larımız; şüphesiz ki bu neşriyattan çok istifade ede-cekler. Aynen kopye ederek tatbik edecek değil-lerdir. Çünkü biliyoruz ki bir çok linşa hususiyetleri olduğu gibi (pasif korunma) da da her memleketiıi ihtiyacı başka korunma karakteri de ayrıdır.
Geçen sayılarımızdan birinde İspanya harbin-den alınan neticeleri neşretmiştik bu defa da. Al-manyada Dr. İng (Frommhold) tarafından usul ve kaideleştirilen sığmak inşaatı hakkında kaideler v e tavsiyeler yazısını neşrediyoruz,
